จันทรภาณุ

หนังสือ สังคมไทยลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ก่อนสมัยศรีอยุธยา จิตร ภูมิศักดิ์ วิเคราะห์ สองตำนาน ประกอบจากเอกสารหลักฐานอื่นๆแล้วเรียงลำดับประวัติศาสตร์ นครศรีธรรมราช เสียใหม่ ดังต่อไปนี้
พ.ศ.1761 สิ้นรัชสมัยชัยวรรมเทพที่ 7 มีเจ้านายจากเขมร (นครอินทปัตถ์) สามองค์ คือศรีธรรมราช จันทรภาณุ และพงศ์สุราหะ ลี้ภัยการเมืองจากเขมรมาตามพรลิงค์ ยึดตามพรลิงค์ซึ่งเป็นดินแดนในอาณาจักรกัมพูชาระยะนั้นไว้ พ.ศ. 1763 ประกาศรัฐตามพรลิงค์ เป็นอิสระ
ซึ่งเป็นช่วงเวลาเดียวกับ จามปามีชัยสงครามปลดแอกเขมร
เจ้านายจากเขมรสามองค์นี้ เป็นเจ้านายในตระกูลดอกบัวหรือปัทมวงศ์ สืบมาจากศรีสุริยวรรมเทพที่ 1 (สุริยวรมันที่ 1) เชื้อสายศรีวิชัยเดิมที่ขึ้นไปยึดครองละโว้ และไปครองกัมพูชาเมื่อ พ.ศ.1553
พญาศรีธรรมราช กษัตริย์ตามพรลิงค์ ตั้งพญา-จันทรภาณุ น้องชายเป็นรัชทายาทหรืออุปราช พร้อมประกาศตั้งงวงศ์ใหม่ จากปัทมวงศ์ เป็นปัญจาณฑวงศ์
ใช้ปรมาภิไธยว่า ศรีธรรมราช
เลิกใช้ศรีมหาราช แบบศรีวิชัย และเลิกใช้
ศรีธรรมาโศกราช แบบเจ้านครตามพรลิงค์แต่ก่อน
พญาศรีธรรมราช นับถือพุทธศาสนาฝ่ายหีนยาน แบบลังกาและมอญ ยุคนี้หีนยานจึงรุ่งเรืองมีการเชิญพระมหาเถรปริยทัสสี และมหาเถรสัจจานุเทพ จากหงสาวดี มาช่วยการก่อสร้างพระบรมธาตุ
ชื่อเสียงพญาศรีธรรมราช เริ่มระบือไปในบริเวณแหลมทอง สุโขทัยเริ่มได้ยินคำว่า ศรีธรรมราช ใหม่หูกว่าคำว่า ศรีธรรมาโศกราช และตามพรลิงค์ หลายฝ่ายเริ่มรู้จักศรีธรรมราช ในฐานะกษัตริย์ทรงธรรม และเป็นเมืองที่พุทธศาสนาเจริญรุ่งเรือง
จิตร ภูมิศักดิ์ อนุมานว่า สุโขทัย มีความสัมพันธ์ ด้านพุทธศาสนากับ ศรีธรรมราช ตอนนี้เอง
พ.ศ.1773 จันทรภาณุ ผู้น้องครองสมบัติตามพรลิงค์ เป็นพญาศรีธรรมราช อุปราช พญาพงศ์สุราหะ น้องชายสุดท้าย ได้รับสถาปนา เป็นจันทรภาณุแทน
พ.ศ.1789-1793 จันทรภาณุศรีธรรมราช ยกทัพเรือไปขึ้นบกที่ลังกาถึงสองครั้ง ครั้งหลังมีกองทัพเรืออาณาจักรปาณฑัยโจฬะ รัฐทมิฬทางอินเดียใต้ ไปช่วยรบ สงครามครั้งนี้ไม่ได้ลังกา แต่ได้พระพุทธสิหิงค์
พ.ศ.1799 พ่อขุนรามคำแหง แห่งสุโขทัย แผ่ อำนาจไปถึง ศรีธรรมราชก็ยอมอ่อนน้อม พ่อขุนราม-คำแหงอัญเชิญพระพุทธสิหิงค์มาสุโขทัย ทั้งยังมีมหาเถรจำนวนไม่น้อยจากศรีธรรมราช เดินทางตามมาเผยแพร่พุทธศาสนา ศรีธรรมราชที่เคยรุ่งเรือง อับแสงลง
ต่อมา พ.ศ.1807 กษัตริย์จันทรภาณุ ก็สิ้นพระชนม์ระหว่างทำศึกกับกษัตริย์ชฎาวรรมะวีรปาณฑัย แห่งอินเดียใต้ สหายร่วมศึกครั้งก่อน
นครศรีธรรมราช อยู่ในสภาพบ้านแตกสาแหรกขาด พ.ศ.1820 แม้จะเริ่มฟื้นตัว แต่ก็เจอปัญหาใหม่ ถูกมหาอำนาจรุมล้อมสามด้าน ชวาเริ่มรุกมาทางใต้ สุโขทัยเงื้อง่าอยู่ทางเหนือ และอโยธยาเริ่มแผ่อำนาจมาจากลุ่มน้ำเจ้าพระยา
นครศรีธรรมราช ต้องส่งบรรณาการให้ทั้ง
สุโขทัย อโยธยา และชวาพร้อมกัน
ช่วงเวลาเหล่านี้ จิตร ภูมิศักดิ์ บอกว่าไม่ทราบว่า มีพญาศรีธรรมราช กับจันทรภาณุครองราชย์อยู่ กี่องค์ จนเมื่อสุโขทัยเริ่มเสื่อมอำนาจ อยุธยาก็รุกเข้าหานครศรีธรรมราช กวาดทุกสิ่งอย่างกลับไป
เจ้านายเชื้อพระวงศ์ ตำแหน่งศรีธรรมราช และจันทรภาณุ ตราบัวแก้ว ตราประจำปัทมวงศ์ ก็กลายเป็นตำแหน่ง ขุนนางสำคัญของอโยธยาไป...ในช่วงเวลานี้เอง.

บาราย
http://www.thairath.co.th/news.php?section=specialsunday03&content=58738​