ฉัปปาณสูตร/เกสีสูตร/วิสาขาสูตร

ฉัปปาณสูตร/เกสีสูตร/วิสาขาสูตร

ธรรมะนอกธรรมาสน์

เสฐียรพงษ์ วรรณปก



ฉัปปาณสูตร

"อานุภาพความเคยชิน"



พระพุทธเจ้าตรัสสอนภิกษุทั้งหลายในวันหนึ่งว่า "ภิกษุทั้งหลายสังวร (คือการระมัดระวังในการแสดงออก) ไม่ต่างอะไรกับการจับสัตว์ 6 ชนิดมัดรวมกันไว้ที่เดียวกัน ย่อมเป็นการยากลำบากอย่างยิ่ง

สัตว์ 6 ชนิดที่มีวิสัยต่างกัน มีที่หากินต่างกัน ถูกจับมาผูกติดกันได้ คือ งู จระเข้ นก สุนัขบ้าน สุนัขจิ้งจอก และลิง

สัตว์เหล่านี้ต่างก็จะดึงไปยังที่อยู่ของตนเคยชิน งูก็จะดึง ไปสู่จอมปลวก จระเข้ก็จะลงน้ำ นกก็จะบินขึ้นฟ้า สุนัข บ้านก็จะเข้าไปยังหมู่บ้าน สุนัขจิ้งจอกก็จะเข้าป่า ลิงก็จะปีนขึ้นต้นไม้ ตัวใดมีกำลังมากตัวนั้นก็จะลากสัตว์อื่นไปตาม กำลังของตนส่วนตัวที่มีกำลังน้อยก็จะถูกลากถูไปแม้ไม่เต็มใจก็ตาม

ภิกษุบางรูปก็ตกอยู่ในสภาพไม่ต่างไปจากสัตว์ 6 ชนิดนี้ ไม่ฝึกฝนอบรม กายคตาสติ (สติกำหนดพิจารณาความเป็นจริงของกาย) ย่อมจะถูกตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ดึงไปสู่ทางที่มันเคยชิน ตกเป็นทาส รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และความคิดคำนึง ย่อมจะลำบากไม่น้อยเลย"

พระสูตรนี้ชื่อ ฉัปปาณสูตร สอนพระสงฆ์ก็จริง ชาวบ้านก็ได้ประโยชน์ด้วย คนเราที่ทุกข์หนักกันทุกวันนี้ ก็เพราะยอมตกเป็นทาสของตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ที่มันบัญชาให้แสวงหารูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ความคิดคำนึง ที่ต้องการมาสนองความต้องการของมันไม่รู้จบสิ้น

มีเงินก็พอไหว ในยุคสมัยชวนป๋วยปี่แป่กอที่หุ้นตกฮวบฮาบ ค่ารถเมล์จะขึ้นมหาโหดอย่างนี้ ใครยังสุขอยู่ได้ ก็เห็นจะต้องใช้สำนวน น.นพรัตน์ว่า "นับถือๆ" พร้อมประสานมือค้อมคารวะ



เกสีสูตร

"เทคนิคการฝึกคนกับการฝึกม้า"

นายเกสีคนฝึกม้าเข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้า พระองค์ตรัสถามว่า "เกสี ใครๆ ก็ว่าเธอฝึกม้าเก่ง เธอมีวิธีฝึกอย่างไร"

นายเกสีกราบทูลว่า "ข้าพระพุทธเจ้าใช้วิธีละมุนละม่อมบ้าง วิธีรุนแรงบ้าง ทั้งสองวิธีรวมกันบ้าง พระเจ้าข้า"

เขากราบทูลอธิบายว่า ม้าตัวใดฝึกด้วยวิธีละมุนละม่อมไม่สำเร็จ ก็จะใช้วิธีเข้มงวดรุนแรง ถ้าใช้วิธีเข้มงวดรุนแรงไม่สำเร็จ ก็จะใช้ทั้งวิธีละมุนละม่อมและรุนแรง ถ้าอย่างนี้แล้วก็ยังฝึกไม่ได้ ก็จะฆ่ามันทิ้งเสีย

พระพุทธเจ้าตรัสว่า เวลาพระองค์สอนคนก็ใช้ทั้งสามวิธีเช่นเดียวกัน ถ้าใครฝึกไม่ได้ พระองค์ก็ทรงฆ่าทิ้งเหมือนกัน

นายเกสีกราบทูลถามว่า "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ปาณาติบาต (การฆ่าสัตว์) ไม่สมควรแก่พระผู้มีพระภาคมิใช่หรือ ทำไมพระองค์ตรัสว่าพระองค์ทรงฆ่าทิ้งเสีย"

พระพุทธเจ้าตรัสอธิบายว่า การฝึกอย่างละมุนละม่อมหมายถึงชี้ให้เห็นสุจริตและผลแห่งสุจริต การฝึกอย่างรุนแรงหมายถึงการชี้ให้เห็นทุจริตและผลแห่งทุจริต การฆ่าในอริยวินัยของพระองค์คือการไม่ว่ากล่าวตักเตือนอีกต่อไป

พระสูตรนี้ชื่อ เกสีสูตร อ่านแล้วได้แนวคิดหลากหลาย ที่เด่นชัดอย่างหนึ่งก็คือพระพุทธเจ้าทรงมีเทคนิควิธีสอนคนได้เหมาะสมตามอัธยาศัย แนวโน้ม และความถนัดของแต่ละคนจริงๆ

เพราะอย่างนี้เอง พระองค์ทรงสอนใคร ผู้นั้นจึงได้เข้า ถึงธรรมทุกคนไป สมกับพระนามว่า "พระบรมครู" แท้จริง



วิสาขาสูตร

"รักร้อยก็ทุกข์ร้อย"

นางวิสาขา มหาอุบาสิกา เป็นผู้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนามาก นางได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าแล้วบรรลุเป็นพระโสดาบันตั้งแต่อายุ 7 ขวบ

คราวหนึ่งหลานสาวที่รักยิ่งได้ถึงแก่กรรมลง นางเศร้าโศกเสียใจมาก ร้องไห้ไปเฝ้าพระพุทธเจ้า

พระพุทธองค์ตรัสสอนเธอว่า

"วิสาขา ผู้ใดมีสิ่งที่รัก 100 ผู้นั้นก็ทุกข์ 100 ผู้ใดมีสิ่งที่รัก 90 ผู้นั้นก็ทุกข์ 90 ผู้ใดมีสิ่งที่รัก 80 ผู้นั้นก็ทุกข์ 80 ผู้ใดมีสิ่งที่รัก 1 ผู้นั้นก็ทุกข์ 1 ผู้ใดไม่มีสิ่งที่รัก ผู้นั้นก็ไม่มีทุกข์ ไม่มีความโศก ไม่มีความคับแค้นใจ"

นางวิสาขาได้หายเศร้าโศก เพราะพระธรรมเทศนานั้น

พระพุทธเจ้าได้เปล่งอุทานว่า

"โศก ปริเทวนา และทุกข์มากหลาย ย่อมมีในโลกนี้เพราะอาศัยสิ่งที่รัก เมื่อไม่มีสิ่งที่รัก โศกเป็นต้น นั้นก็ไม่มี ผู้ไม่มีสิ่งอันเป็นที่รัก ย่อมไม่มีทุกข์ ไม่มีโศก เพราะฉะนั้นผู้ไม่ต้องการโศกเศร้าก็ไม่ควรรักสิ่งใด"

พระสูตรนี้ชื่อ วิสาขาสูตร ฝากไว้สำหรับคนที่มีความรักและมีทุกข์เพราะความรัก

บางทีอาจตาสว่างขึ้นบ้าง


http://www.matichon.co.th/khaosod/v...ionid=TURNd013PT0=&day=TWpBd09DMHhNQzB6TVE9PQ==

 

อนุโมทนากับเจ้าของกระทู้ที่นำสาระ ดี ๆ มาให้อ่านครับ
สาธุ สาธุ สาธุ<O</O
<O</O
<O</O



_____________________________<O</O
เชิญร่วมบริจาคหนังสือ เข้าห้องสมุดชุมชนวัดย่านยาว<O</O
http://palungjit.org/showthread.php?t=130823<O</O
ขอเชิญร่วมเป็นเจ้าภาพบูรณะศาลาการเปรียญวัดย่านยาว<O</O
http://palungjit.org/showthread.php?t=153325<O</O