ปรัชญาความเป็นผู้นำเพื่อการบริหารในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ

-ดร. สุเมธ ตันติเวชกุล-​

การเป็นคนดีนั้นเป็นอย่างไร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเคยมีพระราชกระแสรับสั่งโดยพระองค์เองไว้หลายแห่งว่า การทำความดีนั้นน่าเบื่อประการถัดไป การทำความดีนั้นมันยาก ทำไมมันยากเพราะมันไปสวนกระแสชีวิตของมนุษย์ เพราะมนุษย์คือสัตว์อย่างหนึ่งที่ถูกกระตุ้นโดยแรงตัณหา แรงอาฆาต กิเลส ความอยาก สังคมมนุษย์หมดปัญหา หมดกิเลส สังคมมนุษย์คงจะเหงาพอสมควร ทั้งประเทศคงเหงา หมอทำคลอดคงไม่ต้องทำคลอดเพราะมนุษย์ไม่เกิดความอยาก อย่างประเทศสิงคโปร์ ญี่ปุ่น ตอนนี้มีแต่สังคมคนแก่ จะหาเด็กเกิดใหม่ไม่ค่อยมี ตอนนี้ทั้งสองประเทศกำลังลำบากมากประการสำคัญต่างๆ เหล่านี้ พระองค์ท่านไม่ได้สอนให้เคร่งขจัดกิเลสโดยสิ้นเชิงคือในฐานะมนุษย์ซึ่งสูงกว่าสัตว์ มีสติปัญญาที่สามารถฝึกให้เกิดขึ้นได้ จะพูดถึงจุดหมายปลายทางคือไม่ได้ให้ลด เลิก ละ กิเลสตัณหา มีมันเถอะมนุษย์เพราะมันเป็นของธรรมชาติ แต่จักต้องควบคุมให้มันมีความพอดี ความสมควรแก่เหตุได้อย่างไร จุดอ่อนอย่างหนึ่งของประชาชนคนไทย คือ เรามีของสูงของดี เรามีจอมปราชญ์แห่งแผ่นดิน ถ้าใช้คำสามัญคือ เรามีอาจารย์ที่มีสติปัญญาที่สูงส่ง แต่เราเป็นนักเรียนที่แย่ นักเรียนที่ไม่ค่อยฟังอาจารย์ กับนักเรียนที่เห็นแต่อาจารย์เท่านั้น ไม่เคยมองอาจารย์เลย
พระเจ้าอยู่หัวทรงสอนคนไทยมา ๕๗ ปี เป็นหลักสูตรที่ยาวนานที่สุดเลย แต่นักเรียนคนไทยนั้นเอาแต่ได้ยินพระเจ้าอยู่หัวกล่อมอยู่ทุกวันเลยไม่ว่าจะเป็นการเปิดทีวีก่อนข่าวหลังข่าว มีพระราชกระแสพระราชดำรัส มีภาพพระองค์ท่านในอิริยาบทต่างๆ เราก็แค่ได้เห็นแค่ได้ยิน แต่ไม่เคยฟังตอนที่ท่านสอนว่าอะไร ความจริงสอนเยอะแยะไปหมด สอนวิธีการดำรงชีวิตการดำรงตน สอนวิธีการปฏิบัติงาน สอนวิธีสารพัด เท่านี้ยังไม่พอ ท่านยังทำให้ดูคนไทยนั้นนั่งดูประทับใจ แต่ไม่เคยงัดออกมาจากใจมาปฏิบัติ แต่พอฝรั่งเอามาพูดเราตื่นเต้นมาก หลายๆ คนไปอบรมเรื่องการบริหารนั้นก็ GOODGOVERNANCE แล้วพยายามแปลกัน ธรรมาภิบาล ธรรมรัตน์ มีบางคนแปลว่าสุขปราสาท แปลว่าอะไรไม่รู้ GOOD GOVERNANCE แสดงว่าที่แปลมาไม่รู้ว่าแปลว่าอะไร เขาว่าการบริหารต้องโปร่งใส ก็เฮโลตาม บ้านเมืองอายุพันปีอย่างเราไม่มี GOOD GOVERNANCE เลย จะครองตัวให้อยู่รอดปลอดภัยอยู่ได้จนทุกวันนี้ได้อย่างไร แล้วอีกฟากโลกหนึ่งมีอายุเท่าไร อย่างอเมริกาก็อายุแค่เท่ากับกรุงเทพฯ เท่านั้น เด็กๆ ในบ้านเมืองเรากลับทำตามวิถีชีวิตของเขามาจนบ้านเมืองเราพินาศหมด จนกระทั่งเราลืมวิถีชีวิตของเรามีอะไรเข้ามาก็ใช้ชีวิตแบบอเมริกัน ในขณะนี้สังคมไทยมีโรคบ้า ๔ บ้า
๑. บ้าอำนาจ ๒. บ้าเงิน
๓. บ้าวัตถุ ๔. บ้าตะวันตก (ฝรั่ง)
โรค ๔ บ้า ถ้าไม่ขจัดออกจากสังคมไทยจะลำบาก เพราะในตอนนี้ในสังคมไทยเรามีบาดแผลเหวอะหวะ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสอนเรามาทั้งหมด ๕๗ ปี GOOD GOVERNANCE ของเราลึกซึ้งกว่าของฝรั่งหลายเท่า
คนเราสามารถเรียนรู้ได้ทุกที่ไม่ว่าที่ไหน ตามท้องถนน ตามแยกไฟแดง ในบ้านคนเราก็สามารถเรียนรู้ได้ หากมีสติ ปัญญาก็เกิด ต้นไม้ก็แยกกิ่งก้านสาขาออกดอกออกใบ ก็เหมือนบริษัทหนึ่งที่เอาเงินอัดฉีดเข้าไปให้มีสภาพคล่อง ถ้าเป็นต่างประเทศ ตอนนี้ก็เป็นฤดูใบไม้ร่วง ต้นไม้หมดใบ ขาดน้ำท่า เป็นบริษัทใหญ่ๆ ต้องขายกิจการเล็กๆ ออกไปเหลือแค่กิจการหลักของตัวเอง ตอนเดือนเมษายน ร้อนระอุ NPL เต็มตัวเพราะขาดน้ำ แล้วต้นไม้รีบสลัดใบให้หมดก็ต้องรีบออกดอกให้เร็วที่สุด เพราะต้นไม้ใหญ่จะตายต้องรีบมีดอก ออกดอก เพื่อมีเมล็ดเอาไปฝังไว้เป็นพันธุ์ต่อไปข้างหน้า
ปฏิกิริยาของนักบริหารธุรกิจก็เหมือนกันสุดท้าย CORE BUSINESSก็เอาไม่อยู่ ล้มแล้วก็ตั้งบริษัทเล็กๆ ต่อไปให้เป็นเชื้อต่อ ลงทุนเป็นแสนล้านแต่ในวันนี้พูดกันเรื่อง SMEs เมื่อ ๗ ปี พูดเรื่องโตๆ แต่วันนี้ SMEs เพิ่งรู้ตัวว่าตัวใหญ่ตายหมดแล้ว ต้นไม้มันสอนเรา เพราะฉะนั้นไม่ต้องไปเรียนที่ไหนพระพุทธองค์ก็สำเร็จใต้ต้นไม้ ความสำเร็จคือการได้เห็นหมดแล้ว แต่อย่าเห็น อย่างเดียว ให้มอง เมื่อกี้พูดเรื่อง GOOD GOVERNANCE เป็นเรื่องดีที่ทุกองค์กรต้องมี แต่คำถามที่ตามมาคือ เราไม่มี GOOD GOVERNANCE เลยหรือ เมืองเก่าแก่อย่างนี้ไม่มี GOOD GOVERNANCE อยู่ได้อย่างไรทำไมต้องตามฝรั่งด้วย อย่างความโปร่งใสอะไรต่อมิอะไรต่างๆ เชยมากๆ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงรับสั่งเรื่องนี้ตั้งแต่คำว่า GOOD GOVERNANCE ยังไม่เกิดเลย วันที่เสด็จขึ้นครองราชย์นั้น ได้ทรงประกาศเป็นสัญญากับพวกเราภายใต้ชื่อว่าพระปฐมบรมราชโองการ รับสั่งว่า