"ยามหลับกับยามตื่น" (สมเด็จพระญาณสังวร)

"ยามหลับกับยามตื่น"

" .. ที่จริง จิตใจเวลามีความปรารถนาต้องการกับเวลาไม่มีความปรารถนาต้องการนั้น แตกต่างกันมาก
"จิตใจยามมีความโลภหรือความปรารถนาต้องการนั้นไม่ได้มีความสุข" มีแต่ความร้อนความตื่น
เต้นกระวนกระวายขวนขวายเพื่อให้ได้สมปรารถนา

จิตใจยามไม่มีความปรารถนาต้องการนั้นมีความสุขอย่างยิ่ง "เห็นจะต้องเปรียบง่าย ๆ คือในยามหลับ
กับในยามตื่น ยามหลับไม่มีความปรารถนาต้องการ ยามตื่นมีความปรารถนาต้องการทุกคน
เหมือนกัน" ไม่มียกเว้น "ยามไหนเป็นยามสบายที่สุด" ทุกคนตอบได้และคำตอบของทุกคนเหมือนกัน

"คนที่หลับแล้ว สงบแล้วจากความปรารถนาต้องการ ไม่ว่าจะหลับบนฟูกอันอ่อนนุ่มในคฤหาสน์
ใหญ่โตมโหฬารหรูหราเพียงใด หรือจะหลับอยู่บนดินทรายแข็งระคายเพียงไหน ย่อมเป็นสุข"
เพราะจิตใจพ้นจากอำนาจของความปรารถนาต้องการที่เป็นเหตุแห่งความทุกข์ความร้อน

แม้คิดเปรียบถึงความสุขและความไม่สุขของคนนอนหลับกับคนตื่นอยู่ กับความสุขและความไม่สุขของคนมี
ความปรารถนาต้องการรุนแรงในใจ คนมีความปรารถนาต้องการน้อยก็จะได้พบคำตอบที่ชัดเจนที่น่าจะทำให้
ตัดสินใจเลือกได้ว่า "ควรพยายามทำใจตนเองให้มีความปรารถนาต้องการน้อยหรือไม่" .. "

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙