(((( วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดพิษณุโลก ))))

วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดพิษณุโลก

เรียกกันทั่วไปว่า วัดใหญ่ หรือ วัดหลวงพ่อพระพุทธชินราช เป็นพระอารามหลวงมาแต่เดิมสร้างขึ้นในสมัยกรุงสุโขทัย ต่อมาเมื่อ ปีพุทธศักราช ๒๔๕๘ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯให้ยกขึ้นเป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิด วรมหาวิหาร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๘ ปัจจุบันจึงมีชื่อเต็มว่า วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร เป็นวัดเก่าแก่ที่มีความสำคัญยิ่งทั้งทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี

วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหารตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำน่านทางทิศตะวันออก ตรงข้ามกับศาลากลางจังหวัดพิษณุโลก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงกล่าวถึงวัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหารไว้ว่า " เป็นวัดใหญ่และเป็นวัดที่สำคัญกว่าวัดอื่นในเมืองพิษณุโลก มีพระมหาธาตุอยู่กลางเห็นจะสร้างตั้งแต่สุโขทัยเป็นราชธานี หากแต่ซ่อมแซมมาหลายครั้งหลายสมัย "

​

วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยตอนต้น แต่ในพงศาวดารเหนือกล่าวไว้ว่า

" ในราวพุทธศักราช ๑๙๐๐ พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎก (พระมหาธรรมราชาลิไท) ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ครองกรุงสุโขทัย ทรงมีศรัทธาเลื่อมใสในบวรพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่ง ทั้งยังได้ทรงศึกษาพระไตรปิฎกและคัมภีร์ศาสนาอื่น ๆ จนช่ำชองแตกฉาน หาผู้ใดเสมอเหมือนได้ยาก พระองค์ได้ทรงสร้างวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ในฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน มีพระปรางค์อยู่กลาง มีพระวิหาร ๔ ทิศ มีพระระเบียง ๒ ชั้น และทรงรับสั่งให้ปั้นหุ่นหล่อพระพุทธรูปขึ้น ๓ องค์ เพื่อประดิษฐานเป็นพระประธานในพระวิหารทั้ง ๓ หลัง "

นอกจากนี้วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร ยังมีโบราณสถานและโบราณวัตถุล้ำค่าอีกมากมาย ดังที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ ได้ทรงนิพนธ์ไว้ว่า " นมัสการพระพุทธชินราชแล้ว ดูธรรมมาสน์เทศน์ ธรรมาสน์สวด ดูเรือนแก้ว แลสิ่งทั้งปวงเหล่านี้ ล้วนเป็นของดีอย่างเอก ไม่เคยพบไม่เคยเห็น "

​

การวางผังของวัด มีพระปรางค์เป็นองค์ประธานของวัด รอบองค์พระปรางค์มีระเบียงคตแลมีวิหารทิศ พระวิหารทางทิศตะวันออกเป็นที่ประดิษฐานพระอัฏฐารส ที่เรียกกันว่าวิหาร เก้าห้อง ปัจจุบันคงเหลือพระอัฏฐารส เสาและเนินพระวิหารบางส่วน พระวิหารทางด้านทิศตะวันตก เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธชินราช พระวิหารทางด้านทิศเหนือ เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธชินสีห์ พระวิหารด้านทิศใต้เป็นที่ประดิษฐานพระศรีศาสดา ซึ่งปัจจุบันพระพุทธชินสีห์และพระศรีศาสดาได้ถูกอันเชิญไปประดิษฐานที่วัด บวรนิเวศวิหาร กรุงเทพฯ ทางวัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหารจึงได้สร้างองค์จำลองขึ้นแทน.

ที่มา : ประวัติวัดพระศรีฯ

 

พระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร

​

พระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร พิษณุโลก ตั้งอยู่ ณ ตำแหน่งที่เป็นศูนย์กลางของวัด พระปรางค์จึงเป็นปูชนียสถานที่สำคัญและมีความศักดิ์สิทธิ์ที่สุดของวัดพระ ศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร พิษณุโลก โดยจะเห็นได้จากการนำชื่อของพระปรางค์หรือพระมหาธาตุ มาตั้งเป็นชื่อวัดพระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร พิษณุโลก มีฐานสี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง ๘ วา ๒ ศอก (๑๗ เมตร) ยาว ๒๑ เมตร มีฐานย่อมุมไม้สิบสองรับกับเรือนธาตุขององค์พระปรางค์ พระปรางค์สูง ๑๘ วา (๓๖ เมตร) ตรงกลางองค์พระปรางค์ทั้ง ๔ ด้าน มีซุ้มจระนำ ๔ ทิศ ซุ้มจระนำทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศตะวันตก ประดิษฐานพระพุทธรูปปางห้ามญาติ ส่วนซุ้มจระนำทางด้านทิศตะวันออกมีคูหาสี่เหลี่ยมจตุรัสกว้าง ๒.๕๐ เมตร เป็นที่ประดิษฐานเจดีย์ฐานสี่เหลี่ยมจตุรัสยาวประมาณ ๑.๓๓ เมตร ฐานเจดีย์สี่เหลี่ยมนี้ซ้อนกัน ๓ ชั้น สูง ๑.๕๐ เมตร องค์เจดีย์เป็นทรงรูปกลม ศิลปะแบบลังกา สูง ๑.๕๐ เมตร จากฐานถึงยอดเจดีย์ ๓ เมตร เจดีย์องค์นี้ประดับกระจกสีทั้งองค์ ภายในเจดีย์องค์นี้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ที่หน้าคูหามีประตูขนาดเล็กอยู่หน้าซุ้มจระนำ ๑ คู่ มีบันไดขึ้นไปที่ซุ้มจระนำ ๒๕ ขั้น ยอดพระปรางค์ประดับด้วยนภศูล มีกลีบขนุนประดับองค์พระปรางค์โดยรอบ เดิมกลีบขนุนคงจะทำด้วยปูนปั้นเกลี้ยงๆ ตามแบบที่นิยมกันในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น

​

ต่อมาในสมัยที่พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน) เป็นเจ้าคณะจังหวัดพิษณุโลก ได้สั่งซื้อกระเบื้องเคลือบสีทองจากประเทศอิตาลีมาประดับกลีบขนุนพระปรางค์ แล้วเสร็จเมื่อวันที่ ๑๗ เมษายน พ.ศ.๒๔๔๖ ทำให้ยอดพระปรางค์มีสีเหลืองอร่ามงดงามมาก ด้านใต้กลีบขนุนเหนือซุ้มจระนำมีรูปพระยาครุฑจับนาคหล่อด้วยปูนปั้น ประดับอยู่ตรงมุมย่อเหลี่ยม ด้านละ ๓ ตน รวม ๔ ด้าน มี ๑๒ ตน พระปรางค์องค์นี้ได้มีการบรูณะซ่อมแซมให้มีสภาพที่สมบูรณ์ดีมาจนถึงปัจจุบัน ล่าสุดได้รับการบูรณะโยกรมศิลปากรแล้วเสร็จ ปี พ.ศ. ๒๕๕๒

​

ที่มา : http://www.watyai.com/index.php?opt...-35-24&catid=51:2010-09-27-17-35-11&Itemid=58

 

สุดยอดวัตถุมงคลอายุเกิน 100 ปี .... " แผ่นนพศูล , นพเก้า หรือ นพรัตน์ ( แผ่นกระเบื้องโมเสกสีทองนำเข้าจากประเทศอิตาลี ) จากองค์พระปรางค์เก่า วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ " ( วัดใหญ่ , วัดหลวงพ่อพระพุทธชินราช ) อีกทั้งอาบแสงตะวัน แสงจันทรา และผ่านพิธีพุทธาภิเษก .. มามากกว่า 106 ปี

ปีพุทธศักราช ๒๔๔๔ ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน) เจ้าอาวาส "วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร"จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งประชาชนทั่วไปคุ้นเคยและนิยมเรียกขานกันจนติดปาก ในชื่อ "วัดพระศรี" หรือ "วัดใหญ่" หรือ "วัดหลวงพ่อพระพุทธชินราช" ได้รวบรวมเงินบริจาคผู้มีจิตศรัทธา เพื่อซื้อกระเบื้องรูปสี่เหลี่ยมจัตรัสขนาด ๑ ตารางนิ้วจากประเทศอิตาลิ นำมาประดับกลีบขนุนซึ่งอยู่ส่วนบนของ "องค์พระปรางค์พระศรีมหาธาตุ" ปูชนียสถานสำคัญและมีความศักดิ์สิทธิ์ที่สุดที่ใช้ประดิษฐาน "พระบรมสารีริกธาตุ" แผ่นกระเบื้องนี้ ด้านหน้าปิดด้วยทองคำแท้แผ่นบางๆมีสีเหลืองอร่าม ด้านหลังเป็นกระเบื้องเคลือบ แบ่งเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตรัสขนาดเล็กจำนวน ๙ รูป จึงเรียกกระเบื้องนี้ว่า "แผ่นนพเก้า" แต่ละช่องมีจุด ๓ จุด ๓x๙ = ๒๗ และ ๒ ๗ =๙ บางแผ่นแต่ละช่องมี ๔ จุด ๔x๙ = ๓๖ และ ๓๖ = ๙ และ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ได้ถวายกระเบื้องประดับยอดองค์พระปรางค์หรือ "นพศูล" มีลักษณะแตกต่างจากแผ่นนพเก้า คือ ในช่องตรงกลางมีเพียง 1 จุด....

ในปีพุทธศักราช ๒๕๕๐ กรมศิลปากรได้ดำเนินการบูรณะองค์พระปรางค์พระศรีมหาธาตุ โดยลอกแผ่นนพเก้าออกทั้งหมดแล้วนำออกให้พุทธสนิกชนได้บูชา ซึ่งแผ่นนพเก้านี้มีอายุกว่า 106 ปี และ ในการปลุกเสกวัตถุมงคลของทางวัดทุกครั้งจะต้องผูกโยงสายสิญจน์ออกจากองค์ พระปรางเข้าไปในปูชนียสถานที่ใช้ประดิษฐานพระประธานองค์ใหญ่ หรือ "วิหารหลวงพ่อ" หรือ "วิหารหลวงพ่อพระพุทธชินราช" ดังนั้น แผ่นนพเก้าจึงเป็นวัตถุมงคล-สิ่งศักดิ์ที่ควรค่าแก่การบูชาเป็นอย่างยิ่ง เป็นสิริมงคลอย่างสูง ....

​

นายวินัย ชาญวิชัย ไวยาวัจกรฝ่ายประชาสัมพันธ์ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร ( วัดใหญ่ ) อ.เมือง จ.พิษณุโลก เปิดเผยว่า ขณะนี้วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร สถานที่ประดิษฐานพระพุทธชินราช กำลังมีการบูรณะพระปรางค์ประจำวัด ศิลปะสมัยอยุธยา ที่ตั้งอยู่ด้านหลังวิหารพระพุทธชินราช ซึ่งนักวิชาการคาดว่าจะสร้างคร่อมเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ ศิลปะสมัยสุโขทัย และภายในเป็นที่ประดิษฐานองค์พระสารีริกธาตุ เนื่องจากมีสภาพทรุดโทรมลงไปมาก เกรงว่าจะเป็นอันตรายต่อประชาชนที่มาเคารพสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในวัด ได้ ทางสำนักศิลปากรที่ 6 ได้มีการจัดงบประมาณจำนวน 30 ล้านบาทเข้ามาปรับปรุง ในการบูรณะจะมีการแกะชิ้นส่วนของพระปรางค์ ที่เรียกว่านพเก้า ( แผ่นกระเบื้องโมเสกสีทอง ขนาด 3 x 3 ซ.ม.) ออก (เป็นพระปรางค์องค์เดียวในประเทศไทยที่มีการติดนพเก้า หรือกระเบื้องโมเสกสีทอง ) ซึ่งทางกรมศิลปากร และ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร ได้มีมติให้นำชิ้นนพเก้าออกให้ประชาชนเช่าบูชาเก็บไว้ เพื่อความเป็นสิริมงคล และ หลังจากที่ทางวัดได้เปิดให้มีการบูชานพเก้าพระปรางค์ ปรากฏว่ามีประชาชนที่ทราบข่าวทั้งคนในและต่างจังหวัด พากันเดินทางไปขอบูชากันเป็นจำนวนมาก แต่เนื่องด้วยชิ้นนพเก้ามี
เพียงประมาณ 10,000 แผ่นเท่านั้น ทางวัดจึงกำหนดให้สามารถเช่าได้คนละไม่เกิน 3 ชิ้น ทั้งนี้เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้อื่นได้สามารถนำชิ้นนพเก้าไปบูชาเพื่อความเป็น สิริมงคลอย่างทั่วถึงกัน สำหรับราคาในการบูชานั้น ชิ้นนพเก้าเกรดเอ ราคา 1,299 บาท เกรดดี ราคา 999 บาท....

สำหรับการก่อสร้างนั้น นางทองใบ พันธ์ภูมิพฤกษ์ กรรมการวัดพระศรีรัตมหาธาตุวรมหาวิหาร อดีตหัวหน้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระพุทธชินราช กล่าวว่า เมื่อมองจากสภาพภายนอกพระปรางค์ด้วยตาเปล่ายอมรับว่าพระปรางค์มีสภาพชำรุด ร้อยละ 70-80 นพเก้า หรือกระเบื้องโมเสกสีทองได้หลุดลอกมาจำนวนมาก โดยบางจุดปูนถึงกับหมดสภาพ กลีบขนุนที่หุ้มด้วยโมเสกสีทองได้ร่วงหล่นมาทั้งพลู น่าเสียดายมาก เพราะอายุของพระปรางค์มีมากหลายร้อยปี สันนิษฐานว่าน่าจะสร้างพร้อมกับการสร้างวัด ช่วง พ.ศ.1900 แต่พระปรางค์องค์ปัจจุบันเป็นพระปรางค์ศิลปะสมัยอยุธยา

​

นักวิชาการคาดว่าจะสร้างคร่อมเจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ ศิลปะสมัยสุโขทัยและ ภายในเป็นที่ประดิษฐานพระสารีริกธาตุ ที่ทางวัดจะเปิดให้ประชาชนทั่วไปได้ขึ้นไปสักการะเพียงปีละ 1 ครั้ง ในงานสมโภชพระพุทธชินราชเท่านั้น

ข้อมูล จากนสพ.ข่าวสด ออนไลน์....

 

" แผ่นนพศูล , นพเก้า หรือ นพรัตน์ ( แผ่นกระเบื้องโมเสกสีทองนำเข้าจากประเทศอิตาลี ) จากองค์พระปรางค์เก่า วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ " ( วัดใหญ่ , วัดหลวงพ่อพระพุทธชินราช )

 

พุทธเอย พุทธ ชินราช
งามเอย งามโอภาส มหาศาล
ศักดิ์เอย ศักดิ์สิทธิ์ หาใดปาน
คู่เอย คู่สถาน ไทยแผ่นดิน
ล้ำเอย ล้ำเลิศ ประเสริฐสุนทร์
สวยเอย สวยละมุล ด้วยศาสตร์ศิลป์
เด่นเอย เด่นหล้า ทั่วธานินทร์
สุขเอย สุขจินต์ เมื่อยามยล ฯ


ประพันธ์โดย.........พระมหาธนศักดิ์ จินฺตกวี

 

วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร ( วัดใหญ่ ) จ. พิษณุโลก


รายละเอียดเพิ่มเติมหาอ่านได้ที่ ...

http://www.watyai.com/