อริยสัจจ์ ข้อที่ 1 " ทุกข์ "

อริยสัจจ์ ข้อที่ 1 ทุกข์
<O</O​

ทัศนะเกี่ยวกับทุกข์อาจจะแยกแยะแสดงได้เป็น 3 ลักษณะ คือ

• ทุกข์ ในฐานะที่เป็นความทุกข์ทรมานตามธรรมดา
• ทุกข์ ในฐานะที่เกิดขึ้นจากความเปลี่ยนแปลง
• ทุกข์ ในฐานะที่เป็นสภาพที่มีเหตุปัจจัยเกี่ยวเนื่องกัน

<O</O
ทุกข์ทุกอย่างในชีวิตเช่น ความเกิด ความแก่ ความเจ็บ ความตาย ความที่ต้องเกี่ยวข้องกับตน หรือสิ่งแวดล้อมที่ไม่น่าชอบใจ การพลัดพรากจากบุคคลที่ตนรัก หรือสิ่งของที่ตนรัก ความปรารถนาสิ่งใดแต่ไม่ได้สิ่งนั้นตามที่อยากได้ ความโศก ความพิไรรำพัน ความแห้งใจ ความทุกข์ทั้งทางร่างกายและจิตใจทุกรูปแบบ ซึ่งยอมรับกันโดยทั่วไปว่าเป็นความทุกข์ทรมานหรือความลำบาก ล้วนรวมอยู่ในทุกข์ในฐานะที่เป็นทุกข์ธรรมดา
<O</O
ความรู้สึกที่เป็นสุข ปัจจัยที่เป็นสุขในชีวิต เป็นสิ่งที่ไม่เที่ยง ไม่ยั่งยืน มันเปลี่ยนเร็วบ้างช้าบ้าง เมื่อมันเปลี่ยนก็ก่อให้เกิดความทุกข์ ความไม่เป็นสุข ความแปรปรวนฉะนี้รวมอยู่ในทุกข์ในฐานะที่เกิดขึ้นเพราะการเปลี่ยนแปลง
<O</O
การที่จะเข้าใจทุกข์ทั้ง 2 รูปแบบดังกล่าวมาเป็นของง่าย ไม่มีใครปฏิเสธความทุกข์เหล่านั้น แง่นี้ของอริยสัจจ์
ข้อที่ 1 เป็นที่รู้จักกันแพร่หลายมาก เพราะมันง่ายต่อการเข้าใจ เป็นสิ่งธรรมดาที่พบเห็นในชีวิตประจำวันของพวกเรา แต่รูปแบบที่ 3 ของความทุกข์ในฐานะที่เป็นปัจจัยปรุงแต่ง เป็นแง่ที่ลึกซึ้งมากที่สุดของอริยสัจจ์ข้อที่ 1 และจำเป็นจะต้องมีการอธิบายแยกแยะเกี่ยวกับสิ่งที่เราถือว่า เป็นสัตว์ บุคคล ตัวตน ( being, individual, I )
<O</O
ตามทัศนะทางพุทธศาสนา สิ่งที่เราเรียกว่า สัตว์ บุคคล ตัวตน เป็นเพียงการรวมกันเข้าแห่งกำลังหรือพลังงานทั้งทางร่างกายและทางจิตใจที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอซึ่งอาจแบ่งได้เป็น 5 กลุ่ม หรือ 5 กอง (ปัญจขันธ์)
พระพุทธองค์ทรงตรัสว่า โดยย่อ อุปาทาน ขันธ์ 5 เป็นทุกข์
อีกแห่งหนึ่ง พระองค์ทรงจำกัดความ คำว่าทุกข์ว่าหมายถึงขันธ์ 5 ไว้อย่างชัดแจ้งดังนี้

 

“ ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวเจตนาว่าเป็นกรรม เพราะมีความตั้งใจ บุคคลจึงทำกรรมทางกาย วาจาและใจ เจตนาเป็นตัวสร้างจิต คือ ทำให้จิตเคลื่อนไหว กิจของเจตนาคือ บัญชาจิตให้เป็นไปในทางฝ่ายดี ฝ่ายเลว หรือกลางๆ”

ขออนุโมทนาค่ะ