เนกขัมมบารมี

ในพระชาติหนึ่งของพระพุทธองค์สมัยเป็นพระโพธิสัตว์ บำเพ็ญเนกขัมมบารมีเพื่อการตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า วันหนึ่ง ทรงประทับอยู่ที่วัดเชตวัน ภิกษุทั้งหลายประชุมสนทนาธรรมกันถึงการเสด็จออกบวชเพื่อคุณอันยิ่งใหญ่ของพระพุทธองค์ ทรงทราบความแล้วจึงตรัสว่าเราสะสมบารมีเต็มแล้ว สละราชสมบัติออกบวชเพื่อคุณอันยิ่งใหญ่

พระเจ้ากาสิกราช ครองราชสมบัติอยู่เมืองพาราณสี มีนางสนมมากมายแต่ไม่มีพระโอรส ทรงประสงค์จะมีพระโอรส จึงตรัสกับนางสนมว่าเธอทั้งหลาย จงทำให้ฉันสมปรารถนาด้วย นางสนมต่างแสวงหาวิธีเพื่อมีบุตร แต่ไม่สำเร็จผล

พระนางจันทเทวี อัครมเหสีผู้งามพร้อมทั้งกายและใจ ตั้งจิตอธิษฐานขอบุตรมาเกิดในครรภ์ ด้วยคุณความดีของพระนาง ทำให้ท้าวสักกะต้องเสด็จไปสำนักพระโพธิสัตว์แล้วทูลว่าท่านผู้นิรทุกข์ เมื่อท่านไปเกิดในโลกมนุษย์ บารมีของท่านจะเต็มเปี่ยม ความเจริญจะมีแก่มหาชนและพระชนก พระชนนี ขอท่านจงอุบัติในพระครรภ์แห่งพระนางจันทเทวีเถิด พระโพธิสัตว์ทรงพิจารณาแล้วจึงรับคำมาจุติพร้อมเหล่าเทพบุตรจำนวน 500 องค์ เทพบุตรเหล่านี้เกิดในครรภ์แห่งภรรยาอมาตย์ทั้งหลายในเมืองพาราณสี

พระนางจันทเทวี กราบทูลให้ทรงทราบว่าตั้งครรภ์แล้ว เมื่อครบกำหนดพระนางประสูติพระโอรสผู้สมบูรณ์ด้วยบุญลักษณะ วันนั้น ภรรยาของอมาตย์คลอดบุตรพร้อมกัน 500 คน พระราชาทราบข่าวเกิดความรักในพระโอรส รู้สึกปีติซาบซ่านในพระกมล ทรงพระราชทานนางนมให้พระราชโอรส 64 นาง

ในวันขนานพระนาม พราหมณ์ผู้รู้พยากรณ์เห็นลักษณะพระโอรส ต่างพากันทำนายว่าพระโอรสจะได้เป็นพระราชาปกครองมหาทวีปทั้ง 4 ทรงขนานนามพระโอรสว่า เตมิยกุมาร เพราะวันประสูติมีฝนตกทั่วเมือง พระราชโอรสทำให้พระหฤทัยของพระราชาหมู่อำมาตย์ และประชาชนสุขใจ เมื่อพระกุมารอายุได้ 1 เดือนเศษ นางนมนำตัวเข้าเฝ้าพระราชา ทรงอุ้มพระองค์ไว้บนพระเพลา ในขณะนั้นราชบุรุษนำโจร 4 คน มาถึงหน้าที่ประทับ พระราชาได้ตัดสินลงอาญาโจรเหล่านั้น พระกุมารได้ฟังคำตัดสินแล้ว เกิดอาการสะดุ้งกลัว ทรงดำริว่า พระชนกของเรา อาศัยราชสมบัติทำบาปหนักแล้ว

วันต่อมา พระเตมิยกุมาร ทรงตื่นบรรทมทอดพระเนตรเห็นเศวตฉัตร และสิริราชสมบัติ เกิดความกลัวขึ้น ทรงระลึกชาติได้ว่า พระองค์เคยเป็นพระราชา แล้วไปรับความทุกข์ทรมาน ทรงเห็นภัยของการเป็นพระราชา จึงคิดหาทางนำพระองค์ให้พ้นจากภัยนั้น

ลำดับนั้น นางเทพดาที่เคยเป็นพระมารดาของพระโพธิสัตว์ในอดีต ได้นิรมิตร่างให้ปรากฏ ปลอบให้พระเตมิยกุมารสบายพระหฤทัยและแนะนำว่า ถ้าพระองค์ปรารถนาจะพ้นจากภัยนี้ จงแกล้งทำเป็นคนง่อยหูหนวกและใบ้ ไม่ทำตัวเป็นคนฉลาด คนจะพากันดูหมิ่นว่าเป็นคนไม่ดี

นับแต่นั้นมา พระเตมิยกุมารไม่ร้องไห้ขอสิ่งใดๆ พระราชาจัดให้บุตรของอำมาตย์ทั้ง 500 คนเป็นบริวาร ถึงเวลาหิว เด็กๆ ต่างร้องไห้บ่งบอกว่าหิวแล้ว แต่พระเตมิยกุมารไม่กรรแสงแสดงอาการหิวเลย นางนมเห็นผิดปกติ จึงนำความไปแจ้งแก่พระนางจันทเทวี ทรงห่วงใยเสด็จมาให้พระกุมารดื่มน้ำนม

พระราชา แนะนำให้ทดลองตามความชอบของเด็ก ปรากฏว่าเด็กที่เป็นบริวารแสดงอาการตามอุบายที่กำหนด แต่พระเตมิยกุมารไม่มีอาการใดๆ เลย ตั้งแต่พระชันษาเพียงเดือนเศษๆ จนถึงพระชันษาได้ 16 ปี การทดลองทุกชนิดไม่ประสบผลสำเร็จ

พระราชาปรึกษากับพราหมณ์ผู้ทำนายลักษณะพระราชโอรส ในวันขนานพระนาม พราหมณ์ทูลว่าพระกุมารเป็นคนไม่ดี จะนำอันตราย 3 ประการมาให้ คืออันตรายแห่งชีวิต อันตรายแห่งเศวตฉัตร อันตรายแห่งพระอัครมเหสี ของพระองค์ จงสั่งให้นำพระกุมารไปฝังดินเสีย เพื่อความผาสุกแห่งชาวเมือง

พระราชากลัวภัยที่จะเกิดขึ้น จึงโปรดให้ทำตามคำแนะนำ ฝ่ายพระนางจันทเทวีทรงทราบ ด้วยความรักลูกจึงทูลขอพรจากพระเจ้ากาสิกราช สั่งให้นำพระเตมิยกุมารไปฝังในวันรุ่งขึ้น

นายสารถีได้นำพระเตมิยกุมารขึ้นรถไปป่า ถึงที่แล้วลงมือขุดหลุมเพื่อฝัง พระกุมารทรงดำริว่าบัดนี้ความตั้งใจของเราสำเร็จแล้ว จึงลุกขึ้นทดสอบกำลังของพระองค์โดยยกรถขึ้น สารถีตกใจคิดว่าเป็นเทวดา พระเตมิยกุมารแสดงพระองค์ให้สารถีรู้จัก แล้วให้สารถีนำความไปแจ้งแก่พระราชบิดาและพระมารดาทราบแล้วพระองค์ถือเพศเป็นฤาษีอยู่ที่ป่านั้น

พระราชาและพระนางจันทเทวี และอำมาตย์ต่างพากันมาทูลเชิญให้กลับไปครองราชสมบัติ พระองค์แสดงธรรมแก่คนทั้งปวง ให้ตระหนักถึงโทษแห่งกาม ท่านเหล่านั้นจึงพากันออกบวชในสำนักของพระเตมิยกุมาร

++ พระราชสุธี (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ.9) วัดเทวราชกุญชร วรวิหาร