เรื่องเล่าปริศนาธรรมกับไซอิ๋วโดยท่านเขมา นันทะ ตอน บทที่ ๔ ปัญญารู้ไตรลักษณ์ คือการ "บวช" แท้

เรื่องเล่าปริศนาธรรมกับไซอิ๋วโดยท่านเขมา นันทะ ตอน บทที่ ๔ ปัญญารู้ไตรลักษณ์ คือการ "บวช" แท้

พระถังซัมจั๋งคอตก เดินจูงม้าไปในป่าใหญ่แต่ลำพัง แสนว้าเหว่ เดินมาครู่หนึ่งพบพระโพธิสัตว์กวนอิมแปลงมาเป็นแม่เฒ่า ได้สนทนาปราศรัยรู้ความกันแล้ว แม่เฒ่ากล่าวว่าจะไปไซทีโดยไม่มีเห้งเจียนั้น ย่อมไปไม่ถึงโดยแน่นอน แม่เฒ่ารับว่าจะช่วยไปตามเห้งเจียให้ นางได้มอบเสื้อและห่วงมงคลสวมหัว พร้อมทั้งมนต์สะกดหัวใจไว้ปราบเห้งเจียในเวลาดื้อหรือดุร้าย

กล่าวฝ่ายเห้งเจีย นั่งซดน้ำชาอยู่กับพญาเล่งอ๋อง พญาเล่งอ๋องได้เตือนสติให้รำลึกถึงมรรคผล เห้งเจียจึงเหาะย้อนกลับมาหาพระถัง พระถังก็ให้เห้งเจียสวมเสื้อและห่วงมงคล โดยหลอกว่าเป็นหมวกวิเศษที่ใครใส่แล้วยิ่งฉลาดรอบรู้ในการหนังสือ ส่วนเสื้อนั้นใครสวมแล้ว จะรู้จักขนบธรรมเนียมประเพณีโดยไม่ต้องเรียนต้องฝึก เห้งเจียหลงเชื่อ ครั้นแล้วพระถังก็ลองร่ายมนต์สะกด เห้งเจียก็ปวดขมับล้มม้วนกลิ้งไปมา เป็นอันว่า เจ้าลิงจอมโจกของเราก็อยู่ในกำมือของพระถังซัมจั๋งโดยสิ้นเชิง

นาม : ( หัวเราะกั๊กๆ )

รูป : แกเข้าใจรึ ?

นาม : เปล่า

รูป : แล้วหัวเราะหาอะไรวะ

นาม : หัวเราะเยาะความโง่ของคนสมัยเราที่อุตริกล่าวว่า "แต่ก่อนคนเรายังโง่" ซึ่งเรื่องจริงกลับตรงข้าม

รูป : ตรงข้ามยังไง ?

นาม : มันตรงกันข้ามว่า คนโบราณผูกปริศนาไว้ให้ คนสมัยนี้แหละโง่ แล้วยังหยิ่ง ยกตัวอีกซิ อย่างที่อาจารย์เล่ามา แกรู้รึ ?

รูป : ก็นิทานสนุก ๆ ไปคิดอะไรให้ปวดหัวทำไมเล่า อาจารย์ท่านก็แต่งไปเรื่อย ๆ นึกไหนได้ก็ว่ากันไป

โหงว : ถ้าแกขืนหมิ่นข้า ข้าจะยอมโง่โดยหยุดเฉลย เพื่อให้แกโง่สองเท่าของข้า

นาม : โธ่ อาจารย์อย่าถือสามันเลย ผมอยากทราบจริง ๆ ว่า ปัญญาที่กบดานและดื้อดุร้ายจะถูกควบคุมได้อย่างไร ?

โหงว : กวนอิมโพธิสัตว์ คือเมตตาบารมี ได้นำเสื้อวิเศษ คือการเฝ้าดูจิต โดยการทำในใจไว้อย่างแยบคาย (โยนิโสมนสิการ) ซึ่งใครใส่แล้วรู้ขนบธรรมเนียมโดยไม่ต้องเรียน ขนบธรรมเนียมที่พระอริยเจ้าได้ทำทางไว้ คือการมีสติเฝ้าดูชีวิต หรือ การทำในใจไว้อย่างแยบคาย แล้วจะรู้ทาง รู้ธรรม รู้วินัย โดยไม่ต้องเรียนเลย

รูป : แล้ว มงคล ๓ ห่วงเล่าครับ ?

นาม : ผมเดาว่า ศีล สมาธิ ปัญญา ใช่ไหมครับ ?

โหงว : ผิดถนัด เห้งเจียคือปัญญา ซึ่งเราจะได้พบ ศีล สมาธิ ในบทถัด ๆ ไป ไม่ใช่ที่นี่ ห่วงมงคล ๓ ห่วงคือ ไตรลักษณ์ ได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ๓ วงนี้ รวบมัดเป็นวงว่าง (สุญญตา) วงเดียวไว้สวมหัวของปัญญา นั่นคือจิตที่ดื้อรั้นกระสับกระส่าย ไหลไปตามอารมณ์นั้น ต้องให้มันกำหนดกัมมัฏฐานที่มีไตรลักษณ์เป็นอารมณ์จึงจะชื่อว่าบวชจริงไม่ใช่ที่กายเท่านั้น

รูป : แล้วทำไมอาจารย์แต่งให้พระถังซึ่งเป็นพระ เที่ยวทุศีลหลอกลวงแม้กระทั่งลิงว่า ห่วงมงคลคือหมวก ก็ไม่รู้ ?

นาม : นี่ แก เลื่อนลอยอีกแล้วละซี

โหงว : จิตของคนธรรมดาจะไม่ยอมกำหนดไตรลักษณ์ จะต้องหลอกล่อ(ปัคคหะ) ว่ากำหนดไตรลักษณ์ แล้วจะรู้เรื่องปริยัติได้หมดสิ้น ที่จริงเราไม่ได้หลอกเลย ปริยัติทั้งหมดทั้งสิ้นในพระไตรปิฎก รวมลงที่ว่า สิ่งทั้งปวงเป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา หรือสรุปว่าคือ สุญญตา อันอุปมาด้วยห่วงมงคลวงว่างครอบไว้เหนือหัวของปัญญา

นาม : แหม สนุกจริงครับ

รูป : แล้วคาถาบีบขมับเล่า ?

โหงว : ทุกครั้งที่จิตดื้อไม่ยอมทำตามในการมุ่งสู่ความหลุดพ้น มักจะวนไปสู่อารมณ์โลก ๆ ตามปรารถนา คือดันไปกำหนดว่า สิ่งทั้งปวงเป็นของเที่ยง เป็นสุข หรือเป็นตัวตนเข้า จงร่ายมนต์บีบขมับคือ กำหนดกัมมัฏฐานที่มีไตรลักษณ์เป็นอารมณ์ แล้ว ปัญญามันจะยอมรับใช้

นาม : เป็นอันว่า ชีวิตสามารถปลุกเร้าบังคับให้ปัญญาทำหน้าที่จูงม้าหลวง(วิริยะของศรัทธา)พาชีวิตบ่ายหน้าสู่นิพพาน อันเป็นเป้าหมาย.... โอ้โฮ วิเศษจริง ๆ

รูป : ผมฟังไม่สนุกเลย แหมคุยกันคอแห้ง ขอน้ำชามาซดกันหน่อยนา

โหงว : มัวซดน้ำชาอยู่ใต้บาดาลนั่นแหละ อีนางเง็กมิ่นกงจู๊

รูป : อาจารย์ด่าใครครับ เง็กมิ่นกงจู๊ ไหนกัน ?

นาม : อาจารย์ครับ โปรดเฉลยก่อน เพราะไซอิ๋วยาวมาก กว่าจะถึงตอนนั้น เดี๋ยวผมก็ลืมเสียเท่านั้น

โหงว : เง็กมิ่นกงจู๊ คือ กามสุขัลลิกานุโยค เมียน้อยของงูหม้ออ๋อง(มิจฉาทิฏฐิ)

รูป : อาจารย์ด่าผม

นาม : อาจารย์ครับ ได้โปรดเล่าต่อไป

โหงว : บทถัดไปหวาดเสียวมาก เพราะพระถังจะพบปีศาจร้ายตัวแรกที่อาศัยอยู่ในบึง ฟังนะ ..............


**คัดจาก "เดินทางไกลกับไซอิ๋ว" โดย "เขมานันทะ" หน้า ๑๔ - ๑๘