แยกให้ออกยังงัย

ไม่ได้หาเรื่องนะคับ
อาการโยกคลอนผมก็เป็น และอาการน้ำตาไหล ผมก็เป็น
แต่ผมเป็นแล้วผมเบรคอาการพวกนี้ไม่ให้เป็นต่อไปได้
ผมไม่ได้มีน้ำเต็มแก้วแล้วรับอะไรต่ออีกไม่ได้นะครับ
แต่สงสัยมานานมากๆแล้วว่า
สมาธิ กับ ความสงบเนี่ย ตัวเดียวกันรึเปล่า
เพราะเวลาผมนั่งสมาธิ ตลอดมาตั้งแต่นั่ง
ผมมีอาการแล้วมาถามคนในนี้แล้วบอกว่า เป็นปิติ ไม่ต้องไปสนใจมัน
แต่ที่ผมสนใจมันเนี่ย เพราะว่าผมรู้สึกว่ามันไม่ใช่ ปิติ นะ อย่างคุณต้องดีที่มีอาการที่เล่ามา ผมก็เป็น และผมคิดว่า มันเป็นอาการแสดงออกทางร่างกายอย่างอื่นมากกว่า ที่เรียกว่าปิติ
เหตุผลคือ
คำว่า ได้ฌาน เนี่ย
คนได้ต้องมีองค์ประกอบของ ฌาณ แต่ละขั้น ใช่มั้ยครับ
ถ้าได้ไม่ครบองค์ อย่าง ฌาน 1
โผล่มาแต่ วิตก วิจาร
แล้วปิติที่ว่าเนี่ย มักมาตามหลัง
คือมันเป็นจังหวะ เป็นขั้นเป็นลำดับ ก่อน-หลัง
คำถามคือ มันอยู่ฟุ้งซ่านอยู่ ความคิด ยังล่องลอยอยู่ เหมือนมี 2 ตัว ตัวนึงคอยฟังคอยดูความคิดและภาพต่างๆที่เกิดขึ้น อีกตัวทำหน้าที่แสดงภาพแสดงความคิดเป็นถ้อยคำไหลไปเรื่อยๆ ซึ่งระหว่างนี้แหละ ที่เห็นภาพนิมิต
ระหว่างนี้แหละที่ยังไม่สงบอยู่ จะรู้สึกถึงอาการที่เรียกว่า ปิติ
ซึ่ง........
กลับมาสงสัยว่า สมาธิ กับ ความสงบ เนี่ย มันคนละตัวกัน แต่ซ้อนกันอยู่
แล้วถ้าภาวะที่ยังมีองค์ประกอบอย่างที่เล่ามาเนี่ย เป็นภาวะสมาธิล่ะก็ ถามว่าสมาธิที่เล่ามา เป็นสมาธิอะไร
ยังไม่นับอาการวูบจากการนั่งสมาธิที่วูบไปเมื่อภาวะดังกล่าวทั้งภาพและเสียงที่ดำรงอยู่ในมโนสำนึกของเรา เหมือนเราฝัน นี่ก็เป็นสมาธิเหรอ แล้วแน่ใจได้อย่างไร
ทบทวนกันดีแล้วเหรอ ถ้าใช่น่ะ สมาธิที่เราฝึกอยู่ส่วนใหญ่ เราจะรู้เหตุรู้ผลความเป็นไปของเรื่องที่เรากะลังฝึกกันอยู่เสมอด้วยตัวเอง ที่ผมเล่ามาเนี่ย จุดประสงค์ก็คือ เล่าเฉพาะเรื่องของผม ไม่ได้สอนใคร ไม่ได้ขอรูปแบบวิธีการของใคร ต้องการเพียง ฟังคนที่ปฏิบัติด้วยกัน มาเล่าแลกเปลี่ยนกัน
ผมก็อายุพอประมาณแล้ว แต่ชีวิตผมเจอของจริง น้อยมาก
ส่วนใหญ่เพ้อเจ้อ ของจริงที่เจอน่ะ ไม่ค่อยมีอารมณ์ตอบโต้ และไม่มักจะไม่อยู่เฉย ปล่อยเลยตามเลย และเค้ามักจะไม่ค่อยเล่นเน็ตกันเท่าไรด้วย
แล้วปิติที่ว่ามาเนี่ย เรากะลังหลอกกันเองอยู่รึป่าวคับ
ที่มักคิดว่าเนี่ยแหละ สมาธิ ผมถึงชอบถามกวนๆ เพื่อลองของบ่อยๆน่ะ
กว่าจะหาเพชรเจอ เนี่ย ศัตรูเพียบ......

 

...สมาธิ...เป็นระดับความตั้งมั่นของจิต.....แบ่งเป็น 3ระดับ

...ขณิกสมาธิ..(มีความตั้งมั่นของจิตเล็กน้อย).....

...อุปจารสมาธิ(มี ปิติ 5..เป็นอาการที่เกิดขึ้นทางกาย)...บางท่านอย่างเดียว...มีความตั้งมั่นของจิต แบบ ผลุบๆ โผล่ๆ...จิตเริ่มรับสัมผัส สิ่งที่ไม่เคยรู้ได้...แบบ แวบๆ...

...อัปนาสมาธิ(ตั้งแต่ ฌาน1)....จิตมีความตั้งมั่นมากขึ้นเป็นลำดับ..กล่าวคือ จิต เริ่ม แยกจากกายตามลำดับ...จนถึงที่สุด..ฌาน4

....ความสงบ เป็นผลจากการที่ จิตเข้าถึง สมาธิระดับต่างๆ...ที่สุดของความสงบคือ ระดับสมาธิ ที่ฌาน4 จะมีสติแจ่มใส.....

....ระดับสมาธิ ที่ใช้ในการตัดกิเลส ต้องมีกำลัง ตั้งแต่ ฌาน1+.......

 

ยังฟุ้งซ่าน ก็คือยัง ไม่ได้ ฌาณ (อีกคำหนึ่งคือ ยังไม่มีเอกัคคตาจิต : จิตยังไม่เป็นหนึ่ง)

นิมิตความฝันที่เกิดขึ้น ก็คือความฝันนั่นแหล่ะ แต่ความฝันจะคมชัดและมีอารมณ์ร่วมมากกว่ามาก เพราะสติและสัมผัสต่างๆ นั้น หยุดทำงาน (เจตสิกทำงานได้เต็มที่โดยไม่ต้องมีข้อจำกัดใดๆ) แต่ในเวลาที่เรากำลังฝึกสมาธิ สัมผัสต่างๆ ไม่ได้หยุด แค่ลดระดับการทำงานลง นิมิตต่างๆ ที่เกิดขึ้น จึงยังถูกจำกัดไว้อยู่ ไม่แปลกประหลาดเท่าความฝันตอนหลับ (ยกเว้นการฝึกบางอย่าง ที่ฝึกให้มีสติในขณะเข้าภวังค์)

อาการปิติ มักเกิดตอนเริ่มฝึกใหม่ๆ จิตเริ่มจะคลายออกจากการยึดเกาะกับร่างกาย (คลาย ไม่ใช่หลุด) จิตที่ไม่คุ้นเคยก็จะเกิดการรับรู้แปลกๆ ที่ไม่ตายตัว
ในผู้ที่ฝึกจนได้สมาธิขั้นสูง อาการปีติ จะไม่เกิดอีกเลย...

อาการปีติ ไม่ได้หมายความว่า เมื่อเกิดแล้ว จะหมายถึงฌาณ คำว่าฌาณนั้น คือ เอกัคคตาจิต หมายถึง จิตเป็นหนึ่ง (ไม่ฟุ้งซ่าน)
เพียงแต่ในฌาณระดับต้นๆ จิตและกายยังไม่นิ่งดี ก็เลยยังมีองค์ประกอบอื่นๆ อีก

ฌาณ 1 มีวิตก วิจาร ปีติ สุข และเอกัคคตา จิตไม่ฟุ้งซ่านเพราะต้องไปจดจ่อกับ วิตกและวิจาร, ร่างกายที่ยังไม่คุ้นเคยกับภาวะนิ่งนี้ ก็ก่อให้เกิดปิติ, นิมิตเกิดขึ้นเพราะสติไม่เข้มแข็ง ใกล้ตกภวังค์, ส่วนสุขนี้ จริงๆ ต้องใช้คำว่า ยินดีหรือพึงพอใจ มากกว่า และจะมีไปจนถึงฌาณ 3

ต่อให้คุณมี วิตก วิจาร ปีติ สุข แต่ยังฟุ้งซ่านอยู่ คุณก็ยังไม่ได้ฌาณ

 

เราก็.. จง งงต่อไป ฮ่าๆๆๆ

 

โมทนาสาธุครับ ตอบได้แจ่มแจ้งมาก สาธุ

 

ถ้ามัวแต่ลังเลสงสัย ความก้าวหน้าทางการปฎิบัติก็เนิ่นช้า สมาธิก็คือความตั้งมั่นแห่งจิตที่แน่วแน่มั่นคงอารมณ์เดียว แล้วเกิดเป็นความสงบระงับ จาก ....ราคะ โทสะ โมหะ
อยู่ในที่มืดไม่คุ้นตา หากไม่แสดงอาการหวาดผวาโวยวายจนเกินเหตุ ใช้สติมีสมาธิ เดี๋ยวก็ผ่อนคลายมองเห็นแล้วแม้ในความมืด เดินไม่ชนข้างฝาแน่นอน

 

ใช่แล้วคับคุณสงสัยได้ถูกแล้ว
ปีติต้องมาหลังจากวิตกและวิจาร
วิตกคือภาวณาไม่ขาดระยะ
วิจารคือจิตจดจ่อในคำภาวณานั้น
และโดยมากแล้วเมื่อวิตกวิจารมันเกิด
จิตต้องสงบ แต่ก็สงบไม่มากเท่าไหร่
หากว่าจิตยังไม่สงบแล้วนั้นเกิดอาการคล้ายปีติขึ้น
อันนั้นเป็นอาการกิริยาของกรรมที่เคยทำมามันแสดง

วิธีแยกปีติของจริงและของปลอมนั้นไม่ยาก

ของปลอมนั้นอยู่ดีๆมันก็เกิด ปุ๊บขึ้นมาไม่บอกไม่กล่าว
และของปลอมนั้นเมื่อเกิดแล้ว มันจะไม่มีความสงบ
และสุข เบากายเบาใจ ของปลอมมันจะหนักๆ

แต่ของจริงนั้นมันค่อยๆเกิด ช้าๆ แล้วแรงขึ้นเรื่อยๆ
และของจริงนั้นเมื่อเกิดแล้ว มันจะมีความสงบ
และมีสุขปะปน มีอาการเบากายเบาใจ ของจริงจะเบาและสุข

 

เข้ามาตอบ ขอแค่แลกเปลี่ยนนะครับไม่ใช่ว่าผมคือผู้รู้อย่างถ่องแท้

ปีติีที่ว่าเนี่ยไม่จำเป็นต้องสนใจไ้ด้มั้ยครับ เอาแค่ ฌาณ1 ยังมีวิตก วิจาร
ฌาณ2 วิตก วิจาร เบาบางลงจนเกือบจะหยุดไป

ส่วนตัวผมคิดว่าไม่จำเป็นต้องรู้ว่าครบองค์ฌาณแต่รู้แค่ตัด วิตก วิจาร
แล้วไปขั้นต่อไปง่ายกว่าครับ เพราะอาการของ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
มันมีเป็นธรรมดาในฌาณ1อยู่แล้ว ซึ่งคนทั่วๆไปก็สามารถเข้าถึงได้อยู่แล้ว

 

ปีติเป็นกำลังส่งให้ขึ้นฌาน2
ขาดปีติได้อย่างไร

 

ข้อน้อมรับการแลกเปลี่ยนนะครับ

ที่ว่าปีติเป็นกำลัง เป็นกำลังชนิดไหน อย่างไร
ทำไมถึงนำส่งได้ ถ้าไม่มี ส่งไม่ได้อย่างไร
ปีติมีกี่ชนิด ทั่วทุกปีติที่มีการกล่าวจากทุกคน
เรียกว่าครอบคลุมแล้วหรือไม่ อย่างไร

ผิดพลาดหรือล่วงเกินประการใดต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ครับ

 

ฌานสองมีปีตินำเพราะ
ฌานสองอาศัยปีติเป็นที่ทรงตัว
ปีติไม่ทรง ฌานสองก็ทรงอยู่ไม่ได้
ถ้าอยู่ฌานหนึ่งแล้วตัดขึ้นสองเลย
ก็เหมือนเสาเรือนยังสร้างไม่สมบูรณ์

เช่น
การขึ้นฌานสองวิตกวิจารจะดัับหายไปเองเป็นอัตโนมัติ
จะไปบังคับให้มันดับหายไปไม่ได้ และมันจะดับหายไปเมื่อจิต
มีละเอียดถึงขั้นฌานสอง

ท่านอาจารย์หลุย จันนทสาโร
ท่านบอกว่า ปีติต้องศึกษา ละเลยไม่ได้

 

ศึกษานี่แค่รู้ว่ามีหรือต้องคิดคำนึงด้วยครับถึงจะถูกจริตครับ
และมีวิธีการยังไงบ้างครับ ขอวิธีการที่ถูกจริตสักตัวอย่างให้ด้วยครับ
ถ้าไม่ถูกจริตนี่คือขึ้นฌาณขั้นต่อไปขึ้นไม่ได้ใช่มั้ยครับ

 

ฌาน มันไม่มีคำว่าถูกจริตหรอก
มันไปตามเรื่องตามขั้นของมันไป
ถูกจริตนั้น ผมว่ามันอยู่ที่ตอนเริ่มฝึก
ถ้่าฝึกจนได้แล้ว มันก็ได้ไปตลอด
ปีติมันนึกจะเกิดมันก็เกิด คนฝึก
คงไม่มาเลือกว่าอยากได้ปีติ
แบบไหนตรงกับจริตตัวเองหรอก

แล้วมันไม่ต้องคำนึงหรอกว่าเกิดแบบไหนเกิดยังไง
แต่มันต้องรู้ว่ามันเกิดแล้วหรือยัง
ถ้าเกิดแล้ว ย่อมแปลว่าขึ้นฌานสองได้มั่นคงแน่ๆ

เหมือนคนเราจะขึ้นบันได
เราก้าวทีล่ะขั้นนั้นก็ได้
เราก้าวทีละหลายขั้นนั้นก็ได้

แต่ก้าวทีล่ะหลายขั้นที่คุณบอกนั้น ทำได้ครับ
แต่ที่ผมเห็น ฌานที่ก้าวข้ามรวดเร็ว
ผมไม่เห็นจะมั่นคงเลยสักคนเดียว

 

กระจ่างแล้ว ขอบคุณมากครับ

เห็นด้วยกับคุณ s.orr ครับว่าการก้าวข้ามบนทางที่ไม่สมบูรณ์
ย่อมทุลักทุเลและลำบากกว่าทางที่ปราณีตสร้างและมีความมั่นคง

โอกาสหน้าขอช่วยชี้แนะใหม่นะครับ