"ใจฝึกได้บังคับได้" (สมเด็จพระญาณสังวร)

"ใจฝึกได้บังคับได้"

" .. "ใจเป็นสิ่งสำคัญที่สุด มีฤทธิ์มีอำนาจที่สุด" ความสุขความทุกข์ ความดีความชั่ว ความเย็นความร้อน
ความสงบความวุ่นวาย เกิดจากใจทั้งสิ้น ควรคำนึงถึงความจริงนี้ให้อย่างยิ่ง

ควรให้ความสนใจดูแลรักษาใจของตนให้อย่างยิ่ง เพื่อให้สามารถพาตนให้พ้นความทุกข์ได้มีความสุข พ้นความ
ชั่วได้มีความดี พ้นความร้อนได้มีความเย็น พ้นความวุ่นได้มีความสงบ "ใจเป็นสิ่งที่บังคับได้ด้วยการฝึก
สามารถฝึกให้อยู่ในอำนาจได้"

ใจนั้นฝึกอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น "ฝึกให้เป็นใจที่ดีก็จะเป็นใจที่ดี ฝึกให้เป็นใจที่ร้ายก็จะเป็นใจที่ร้าย" ฝึกให้
เป็นใจที่สงบก็จะเป็นใจที่สงบ ฝึกให้เป็นใจที่วุ่นก็จะเป็นใจที่วุ่น ฝึกให้เป็นใจที่สว่างด้วยปัญญาก็จะเป็นใจที่สว่าง
ด้วยปัญญา

ฝึกให้เป็นใจที่มืดด้วยไม่มีปัญญาก็จะเป็นใจที่มืดด้วยไม่มีปัญญา "ใจฝึกได้บังคับได้ ถ้าตั้งใจฝึกให้จริง
บังคับให้จริง" .. "

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙