พุทธภูมิกับปัญญา

ผมอยากทราบว่าคำว่าภาวนามยปัญญานี่คืออย่างไรครับ
และภาวนามยปัญญานี่มีในผู้ปรารถนาพุทธภูมิไหมแล้วมีในพุทธภูมิขั้นไหนครับ
ยกตัวอย่างประกอบด้วยครับ
รบกวนอาจารย์หรือผู้รู้ช่วยตอบด้วยครับ

 

ปัญญาที่เกิดจากการภาวนา
ใครภาวนาถึงก็เกิด

 

ไม่มี

ภาวนามัยปัญญา จะเปนเรื่อง การบรรลุธรรมไปแล้ว ปัญญาที่เกิดหลังจากบรรลุธรรม จะปหานกิเลส สิ้นอาสวะไปเรื่อยๆ

 

บุคคลใดอาสัยฟังจากผู้อื่น แม้นอาการที่บรรลุ
ธรรมเหล่านั้นชื่อ สุตตมัยปัญญา สำเร็จด้วยการฟัง


แต่ถ้าฟังๆๆๆๆ แล้วยังไม่สำเร็จอะไร ยังกำเริบ
เวียนว่ายตายเกิด ก้ไม่จัดว่ามี สุตตมัยยปัญญา

เว้นแต่จะใช้เปน อุบายหลอกตัวเองไปก่อน เพื่อสุคติสวรรคิ์ก้ไม่ห้าม

 

ผมขออนุญาตเรียนถามเพิ่มอีกหน่อยครับว่า
ผมเคยได้ยินมาว่า
1.พุทธภูมิที่บารมีสูงเปรียบเหมือนพระอนาคามีชั้นพิเศษคำนี้หมายความว่าไงครับ ใช้อะไรเป็นเกณฑ์เปรียบว่าเท่าอนาคามีชั้นพิเศษ ช่วยอธิบายพร้อมยกตัวอย่างด้วยครับ
2.คำว่าหากจะบรรลุธรรมต้องอนาคามีขึ้นคำนี้มีหรือไม่มีครับ ถ้ามีหมายความว่าอย่างไรครับ

ขอบคุณมากครับ

 

ก็เปนการพูดไปตาม ตรรกะ ของคำศัพท์

พุทธภูมิถ้าจะสำเร็จ สัมมาสัมโพธิญาณ ก้บรรลุ
จากปุถุชน ไปอรหันต์ ใน ขณะโลกุตรมรรค ซึ่ง
ก้ต้องเปนไปตามลำดับ แต่แทงตรอดในคราเดียว

ที่ไปพูดว่า ต้อง อานาคามี

ก้ลองทวน ประวัติพระพุทธองค์ ทำไมแต่งงาน
มีบุตรก่อนจะ เสด็จปลงผมออกบวช

ทีนี้ พอพูดแบบนี้ อย่าไปต่อว่าใคร ให้พิจารณาอุบาย ที่ใช้

ถ้าจะไปติดกาม แล้ว ภาวนาไปด้วย

สู้ให้สำคัญผิดว่าเปน อนาคามี ดีเสียกว่า
เพราะระหว่างปฏิบัติ ก้คงทำท่าทำทางไม่ยุ่งการมุ้ง

ระหว่าง พลาดพลั้งทำผิด กับมาแก้ ทิฏฐิทีหลัง

พิจารณาเอาว่า อันไหนแก้ง่ายกว่า


แต่ถ้า สำคัญตัวว่า บรรลุ แล้วเที่ยวไปหลอกคน

ก้ไม่ต้องหวังแก้ เตรียมลงนรกได้เลย

 

ระหว่าง พลาดพลั้งทำผิด กับมาแก้ ทิฏฐิทีหลัง

ผมไม่เข้าใจคำพูดช่วยอธิบายหน่อยได้ไหมครับ
ขอโทษนะครับ

 

ผมอยากทราบอีกนิดครับว่าคนที่ปฏิบัติธรรมนี่แต่งงานได้ไหมครับ หมายถึงว่าถ้าแต่งแล้วจะเดินทางธรรมได้ไหมครับ
จะก้าวหน้าไหมครับ

 

พิจารณา เอาเองครับ

กิน กาม เกีรยติ ของเหล่านี้ เรียกว่า กินอยู่กับปาก อยากอยู่กับท้อง

เขาไมเอามาถาม เพื่อโบ้ยว่า ตาสีตาสาที่ไหนก้ไม่รู้

มาตอบ ประหนึ่งรับรองให้ไป กิน ขี้ ปรี้ นอน

โยนบาปให้ สหธรรมิก

ปล. ฟังดีๆหน่า ไม่ได้ว่าไม่ได้ และ ก้ไม่ได้บอกว่าได้

กรรมใครกรรมมัน

 

คือผมฟังคำพูดคุณไม่เข้าใจครับ พลาดพลั้งคือไงครับ

 

"พุทธภูมิที่บารมีสูงเปรียบเหมือนพระอนาคามีชั้นพิเศษ"

ชั้น พระอนาคามี คือ ชั้นที่ตัดราคะได้แล้ว ..
ซึ่งการตัดราคะไม่ใช่การเจริญสมาธิหลบราคะ แต่ตัดราคะที่ปัญญา
ดังนั้น หากเทียบพระอนาคามี ก็ต้องเทียบที่เรื่องนี้

สำหรับพุทธภูมิที่ได้รับพุทธพยากรณ์แล้ว โดยมากน่าจะเทียบเท่า พระโสดาบัน นะครับ ..
คือ รู้จักบุญบาปในจิตเสมอ ระงับบาป สร้างบุญ เป็นประจำ

"บรรลุธรรมต้องอนาคามี" อันนี้ไม่จำเป็นครับ
ถ้าเข้าถึงพระโสดาบัน ก็เรียกว่า บรรลุธรรมขั้นต้นแล้วครับ
หรือ หมายความว่า มีพระนิพพานเป็นที่หมายเที่ยงแท้แล้วแม้ว่าจำต้องเกิดตายอีก

คำว่าธรรม นี้วัดที่คุณธรรมของจิต อาจจะไม่เกี่ยวกับความสามารถพิเศษอื่นๆ นะครับ

 

แล้วปัญญาในการตัดราคะของพุทธภูมิเป็นปัญญาแบบไหน
เป็นภาวนามยปัญญาหรือเปล่า

 

การชำระกิเลส ไม่ต่างกันระหว่าง พุทธภูมิ หรือ สาวกภูมิ

(เพราะยุคนี้ มีพระศาสนามีพระสาวก คำสั่งสอนปรากฎแล้ว
จะบอกว่า พุทธภูมิ ไม่ต้องอ่านพระไตรปิฎก ก็เกินไป
พุทธภูมิ ยังต้องสร้างบารมีจนกว่าจะเต็มเสียก่อน
ยังงัย ยังไม่ต้องรีบตรัสรู้ได้ด้วยตนเอง)


พุทธภูมิ กับ สาวกภูมิ ต่างกันที่บารมีการสงเคราะห์โลก
จะเป็นพระพุทธเจ้าได้ ต้องสร้างบารมีแลกด้วยชีวิต มีการสละชีวิตตนเอง เพื่อประโยชน์แก่ผู้อื่น
สั่งสมบารมี เช่นนี้ ไปเรื่อยๆ จนบารมีเต็ม เพียงพอในทุกๆ ด้าน
ส่วนระหว่างนั้นก็เป็นได้ว่าจะมีด้านไหนมากเป็นพิเศษ ก็เป็นอีกประเด็นหนึ่ง

การสงเคราะห์โลก พระสาวก ก็ช่วยสงเคราะห์ได้มาก
เพียงแต่ พุทธภูมิ ต้องมีบารมีมากมหาศาล พอที่จะประกาศพระศาสนาเองได้
(หากตรัสรู้ได้เองโดยไม่มีใครสั่งสอน ก็มี พระปัจเจกพุทธเจ้า ที่สามารถทำได้)

 

พุทธภูมิ ต้องได้รับพุทธพยากรณ์แล้ว เป็นนิตยโพธิสัตว์ เป็นผู้เที่ยงแท้ในระดับหนึ่ง เทียบเหมือนพระโสดาบัน แต่ไม่ใช่พระโสดาบัน เทียบตรงที่เมื่อเป็นพระโสดาบันไม่เกินเจ็ดชาติก็เที่ยงแท้จะบรรลุนิพพาน ส่วนนิตยโพธิสัตว์นั้นเมื่อได้รับพุทธพยากรณ์ก็เที่ยงจะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า แต่ว่า

แต่ว่า ระยะเวลากว่าจะถึงนิพพานต่างกันมากมหาศาล อย่างน้อย ๔ อสงไขย กำไรแสนมหากัปร์ จำนวนชาตินั้นท่านว่านับไม่ถ้วนประมาณว่าบำเพ็ญให้ทานชีวิตจนศีรษะทับถมมหาสมุทรทั้งสี่ อย่างน้อยจำนวนชาติมากมายประมาณอย่างนั้น

ผู้ปรารถนาพุทธภูมิ ยังไม่ได้รับพุทธพยากรณ์ เป็นอนิตยโพธิสัตว์ เป็นผู้ไม่เที่ยงแท้ กำลังใจยังตกๆ หล่นๆ

แม้ในระดับพระอนิตยโพธิสัตว์ แม้ไม่ได้ยินได้ฟังมา ก็ย่อมมีจินตามยปัญญาในบางครั้งในหลายชาติ ได้ว่า สิ่งหลายไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา แต่ว่าปัญญาเป็นปัญญาในระดับที่ไม่ใช่อธิปัญญา ที่จะตัดกิเลสเป็นสมุทเฉท หรือถึงขั้นกิเลสถูกทำลายล้างลงแต่อย่างใด จึงเทียบไม่ได้แม้กับพระโสดาบัน (พระโสดาบันนั้นปรากฎหลายที่ใช้คำว่า กิเลสเบาบางลง) แต่พระโพธิสัตว์ไม่ว่าจะเที่ยงแท้หรือไม่ก็ไม่ได้เบาบางลงจนถึงขนาดที่จะไม่ลงอบายภูมิ แต่แม้ว่าจะไม่พูดว่า กิเลสเบาบางลง แต่คติของนิตยโพธิสัตว์จะพิเศษมาก ซึ่งมีลักษณะคล้ายการที่กิเลสเบาบางลงเช่นกัน เช่น ห้ามภพภูมิที่มีปัจจัยจากกิเลสอย่างรุนแรง เสีย ไม่ว่า จะเป้นโทสะ (ไม่ลงนรกขุมลึกๆ ) ไม่ว่าจะเป็นโลภะ (ไม่เกิดเป็นเปรตบางประเภท) ไม่ว่าจะโมหะ (ไม่เกิดในภูมิสัตว์เดรัจฉานที่เล้กไป หรือใหญ่ไป หรือไม่เกิดเป็นพรหมบางชั้น)

ผู้ปรารถนาพุทธภูมิ และพุทธภูมิ เมื่อมีจินตามยปัญญามักน้อมปฏิบัติเพื่อบำเพ็ญบารมีสามสิบทัศน์ ต่างกับสาวกภูมิที่มุ่งตรงต่อการประหารกิเลส

บางครั้งเมื่อเกิดจินตามยปัญญา พระโพธิสัตว์จึงเก็บไว้ที่ใจอย่างเดียว (อันนี้ ส่วนใหญ่อนิตยโพธิสัตว์) แต่ก็มีที่ถึงขั้นนำไปสู่การ ภาวนามยปัญญา แต่ว่า ก็มักจะต่างกับสาวกภูมิ เพราะโพธิสัตว์ส่วนใหญ่ที่เป็นนิตยโพธิสัตว์ ถ้าเกิดจินตมยปัญญา เช่่น เห็นโทษของกาม ท่านก็ออกเนกขัมมะ แต่ว่าการภาวนาจะไปแค่สวรรค์ หรือพรหม หรือภพที่ดีกว่า และถ้าบารมีมากก็ชักชวนคนอื่นทำตาม (อนิตยโพธิสัตว์ก็ทำอย่างนั้นได้ แต่น้อยกว่า) แต่ว่า การภาวนามยปัญญา เช่น เมื่อบวชแล้วก็นั่งสมาธิ ก็ไม่ถึงขั้นวิปัสสนา ภาวนามยปัญญา จึงไม่มีทางถึงขั้นอธิปัญญา ที่จะทำให้หลุดพ้น หรือกร่อนทำลายกิเลสให้เบาบางหรือทำลายบางส่วนหรือทั้งหมดได้

เพราะโพธิสัตว์ท่านทั้งหลาย มีจิตที่มุ่งต่อโพธิญาณเสียแล้ว ก็ไม่อาจยกจิตขึ้นสู่วิปัสสนาญาณได้

ภาวนามยปัญญา ของพระโพธิสัตว์จึงจะเห็นว่า แม้พระโพธิสัตว์จะออกบวชในพระพุทธศาสนา ท่านนั่งสมาธิ เดินจงกรม สวดมนตร์ภาวนาทั้งกลางวันและกลางวัน ก็เพียงแต่เป็นการฝึกฝนองค์ธรรมแห่งการตรัสรู้หรือบารมีสามสิบทัศน์ไว้ (เช่น ท่านนั่งสมาธิได้ทั้งกลางวันกลางคืน โดยที่ไม่ต้องเข้าฌาณระดับสูง คือ ฝึกฝนขันติ วิริยะมากจนคนธรรมดาหรือสายสาวกภูมิก็ทำไม่ได้ (แต่สายสาวกภูมิบางทีไม่ต้องนั่งอดทนขนาดนั้น ก็บรรลุธรรม)

ปล. ที่ไปเทียบพระโพธิสัตว์กับพระอนาคามี เพราะว่าพระโพธิสัตว์ทั้งนิตยะ หรืออนิตยะ (ส่วนใหญ่นิตยะมากกว่า แต่อนิตยะก็ทำได้) บางชาติท่านเน้นบำเพ็ญข้อเนกขัมมะบารมี ท่านสามารถทรงเนกขัมมะตลอดทั้งชีวิตได้เลย แถมอยู่ทางโลกนี่แหละไม่ต้องออกบวช

ประเภท อนิตยะส่วนใหญ่ มักออกบวชมากกว่าจึงจะถือ เนกขัมมะได้ทั้งชาติ

โดยแรกเริ่ม พระโพธิสัตว์ส่วนใหญ่เมื่อได้รับพุทธทำนายครั้งแรกๆ ส่วนใหญ่ช่วงต้นๆ อาจนับได้เลยว่า บางกรณีอาจเป็นพันๆ ชาติ ที่เกิดเป็นพระหรือนักบวชติดต่อกัน จนภายหลังจะค่อยๆ ไม่ต้องบวชแต่สกิลนักบวชก็ตามออกมาด้วย

ซึ่งข้อเนกขัมมะ ส่วนใหญ่ คือ การที่พระโพธิสัตว์ทรงปฐมฌาณได้ค่อนข้างตลอดเวลา(ไม่เหมือนพวกเราสมัยนี้ แค่ปฐมฌาณนี่ยังลำบากกันกว่าจะได้) ด้วยอำนาจของฌาณ ก็เลยว่ากดทับกิเลสไว้ (ทับไว้เฉยนะ มีกิเลสอยู่เต็มนะครับ) ดังนั้น ลักษณะของพระโพธิสัตว์ภายนอก ที่ปรากฎจึงมีลักษณะคล้าย หรือจริยะวัตรคล้ายพระอนาคามี

สรุป คือ แค่จริยะวัตรคล้ายพระอนาคามีเท่านั้นครับ

 

การตัดกิเลส ระหว่าง พุทธภูมิ กับสาวกภูมิ ที่ไม่ต่าง
คือ สามารถเข้าถึงได้เหมือนกัน เพราะเป็นบารมีเฉพาะตน

ถ้าถามความแตกต่าง ในการตัดกิเลส
จริงๆ ต้องลองอ่านประวัติหลวงปู่มั่นนะครับ เพราะตอนที่ท่านกำลังจะ
เดินสมาธิกรรมฐานตัดกิเลสขั้นสูง อยู่ๆ จะมีบางอย่างขวางไว้
คือ ความปรารถนาเป็นพระพุทธเจ้า ซึ่งจะทำให้ชำระกิเลสหมดเลยไม่ได้
เพราะจะไม่มีเชื่อต่อให้บำเพ็ญไปต่อ หลังจากนั้นท่านจึงต้องอธิษฐานลา

ดังนั้น การตัดกิเลสราคะ ยังไม่ควรพูดในขั้นของ พุทธภูมิ นะครับ
แต่ถ้า กำลังบารมีระงับราคะ ผมว่า อาจจะมีได้
เพราะถ้า พุทธภูมิ ไม่มีราคะ แล้วถ้าชาติสุดท้ายเกิดเป็นกษัตริย์
จะแต่งงานมีลูกได้อย่างไร?

ดังนั้น คำว่า พุทธภูมิบารมีสูง น่าจะเป็นส่วนของบารมีสูงในด้าน
สมาธิกรรมฐานสติปัญญา จึงระงับราคะได้นะครับ แต่ยังไม่ได้ตัดราคะได้

 

แต่ถ้า ถามว่า พระพุทธเจ้า ตัดราคะ ต่างกับ พระสาวกอย่างไร .. เช่นนี้
น่าจะต่างกันแน่นอน เพราะ ปกติ พระพุทธเจ้าหลายๆ พระองค์
จะตรัสรู้ได้ด้วยตนเองภายใน 7 วันครับ

 

"พุทธภูมิกับปัญญา"

คำว่าปัญญา เป็นสิ่งที่กว้างอยู่ครับ

แต่ถ้า พระสาวกภูมิ ท่านให้เน้นที่ ปัญญา การชำระกิเลส เฉพาะตนเป็นสำคัญ เพื่อพ้นทุกข์นั้นเอง
ส่วนปัญญาทางโลก ก็เพื่อสงเคราะห์โลก ก็แล้วแต่อัธยาศัย

ส่วน พุทธภูมิ จะเป็นขั้นพุทธะ คือ ต้องเข้าใจแจ่มแจ้ง ทั้งทางโลกและทางธรรม
เพราะต้องใช้ สงเคราะห์โลก และ สรรพสัตว์ที่มีอุปนิสัยแตกต่างกัน
ดังนั้น จึงต้องเข้าใจรอบด้าน และทั้งเข้าใจลึก และรวดเร็ว

 

และจะขออธิบายต่ออีกว่า .. พระพุทธ กับ พระธรรม ต่างกันอย่างไร?

ถ้าบอกว่า พระพุทธเจ้า รู้เท่า พระธรรม อันนี้ยังไม่ถูกต้องนัก
เพราะการที่ สรรพสัตว์ จะเข้าถึงธรรมได้ ยังมีเรื่องอุปนิสัยส่วนตัวอีก

พระพุทธเจ้า ท่านยังมีความสามารถ ในการหาวิธีที่จะนำพระธรรม
เข้าถึง สรรพสัตว์ แต่ละราย แต่ละราย ได้อีกด้วย
ก็คือ ความสามารถในการเชื่อม พระธรรม เข้าสู่ สรรพสัตว์ ด้วยนั้นเอง

และอันที่จริง อาจจะสามารถระลึกชาติ รู้กรรมของคนนั้น
ได้มากยิ่งกว่าคนๆ นั้นจะรู้ตัวเขาเองเสียอีก

 

ภาวนามยปัญญา สามารถทำให้รู้ในเรื่องต่างๆ ได้กว้างไร้ขีดจำกัด
เพราะว่าเป็นเรื่องของจิต ซึ่งไร้ข้อกำหนด ซึ่งขึ้นอยู่กับบารมีแต่ละคน

แต่ ภาวนามยปัญญา ก็ยังต้องใช้ จินตามยปัญญา อยู่ด้วย
เพราะไม่ใช่ว่ารู้เห็นอะไรแล้วเชื่อไปเสียหมด
เพราะสิ่งที่รู้ แม้จะรู้จากการอ่านก็ตาม รู้จากทางจิตก็ตาม ก็จำต้องพินิจพิจารณาได้ว่า จริงหรือปลอม

แต่แค่จินตามยปัญญา ในชั้นของคนปกติ
และการเข้าถึงความสามารถสูงสุดของมนุษย์เพื่อใช้ในการคิด ก็ยังมีอีกนะครับ

ส่วนมากคนจะมองข้าม จินตามยปัญญา คือ การพิจารณาไตร่ตรอง
โดยมาก ไตร่ตรอง เพื่อทำความเข้าใจตาม แค่นั้น .. ซึ่งจริงๆ ยังมีมากกว่านั้น