ถามเกี่ยวกับการกำหนดดูลมหายใจในชีวิตประจำวัน

คือว่าผมมีปัญหาคือเวลาที่ผมกำหนดดูลมหายใจว่าเข้าหรือออก ผมจะรู้สึกอึดอัด เหมือนกับว่าเราไปเพิ่งหรือจ้องมองดูมัน ซึ่งผมพอเข้าใจว่าที่ผมรู้สึกแบบนี้มันผิด

เลยอยากถามผู้รู้ครับว่าผมควรจะกำหนด หรือ วางใจอย่างไรในการเฝ้าดูลมหายใจในชีวิตประจำวันครับ

ขอบคุณนะครับ

 

เวลาสลับมาทำกรรมฐานนอกรูปแบบ คือ นอกคาบเวลาที่จัดสรรได้ หรือ
ที่เรียกว่า ปฏิบัติในชีวิตประจำวัน จะต้องระลึกไว้อย่างหนึ่งว่า

ความแตกต่างระหว่าง การปฏิบัติแบบมีคาบเวลาอำนวย กับ ไม่มีคาบเวลา
อำนวยคือ ความต่อเนื่องของการรู้

การรู้ลมขณะที่ทำกรรมฐานตามรูปแบบ เรามีโอกาส รู้ได้อย่างต่อเนื่อง จึง
ต้องรู้ให้ต่อเนื่อง เมื่อรู้ได้ต่อเนื่องไม่แส่ส่าย มันก็คุ้มเวลาที่จัดไว้เป็นคาบ

การรู้ลมขณะที่ทำกรรมฐานนอกรูปแบบ เรามีโอกาสรู้ได้ที่ละนิดละหน่อย
เราก็ไม่จำเป็นต้องตั้งจิตที่จะรู้ให้ต่อเนื่อง แต่ให้รู้ไปทีละหน่อยๆ รู้ในแบบ
ที่ไม่แทรกแซงกิจกรรมที่ทำปรกติ ไม่ทำให้เคลื่อนไหวช้าลง ไม่ทำให้จม
อยู่กับการรู้ลม จิตละการงานหลัก(งานในชีวิตประจำวัน)ซึ่งจะเป็นโทษ หาก
เรารู้ได้ทีละนิดละหน่อย แต่หมั่นรู้เรื่อยๆ แบบนี้จะไม่อึดอัด เพราะความ
จงใจที่จะรู้ให้ต่อเนื่อง

เมื่อทำเรื่อยๆ ในชีวิตประจำวันรู้เรื่อยๆ รู้เนืองๆ ลองสังเกตว่า หากกลับไปทำ
กรรมฐานตามรูปแบบ จิตเราจะคล่องแคล้วในการรู้ลมได้อย่างต่อเนื่องได้
มากกว่าเดิม

 

แหม่ คำถามดีอีก การมองลมหายใจ ทั้งวัน ในช่วงแรก ทำไปแล้วมันอึดอัด ก็เป็นเรื่องปกติ อย่าเอาความอึดอัดมาเป็นปัญหา ดำเนินไป ให้สติเท่าทันอริยาบทของลมหายใจนั้นแหละ แต่ ให้จำไว้ว่า ดูลมหายใจ เพื่อให้ทิ้งลมหายใจให้เป็น

การที่เราเจริญสติ ทั้งหลาย ก็เพื่อให้ทิ้งเรื่องราวต่างๆ ที่ไม่จำเป็น

เมื่อสติแก่กล้าในเรื่องนั้นแล้ว ก็ทิ้งเรื่องนั้นเสีย ขยับมา เจริญสติในเรื่องที่เรายังคลุมเครือ

การเจริญสติ กับ ลมหายใจ นั้นเป็นของหยาบ เป็นของสังเกตุง่าย

ขยับละเอียดอีกหน่อย ก็คือ มองความรู้สึกอึดอัด นั้นแหละ ว่าเราไม่ชอบมัน

คอยสังเกตุ สิ่งที่ไม่ใช่ของหยาบ สิ่งที่เป็นความรู้สึก ฝ่ายจิตใจด้วย นั้นแหละ จะดี


ทีนี้ พอสังเกตุจิตใจได้ เราเท่าทันว่า ช่างมันกับ ความรู้สึกอึดอัด ทุกอย่างก้ไม่ใช่ปัญหาอีกต่อไป ดำเนินต่อไปได้ ค่อยๆ ปรับแต่งไป ด้วยตนเอง

 

อย่าเอาจิตไปตรึกครับ.....เพียงแค่ตามรู้ลมไปสบายๆ.....ไม่ยาก....ไม่นานอาการหายหมด.....

 

ความอึดอัด อาจเกิดจริงจนติดเป็นสัญญา
หรือไม่ ก็อึดอัดมาจากความคิดที่สร้างเองนั่นแหละ
แต่ไม่ว่าจะเป็นเช่นใด ทุกอย่างล้วนไม่จีรัง

ลองคิดว่า
ตามดูลมหายใจเข้าก็สบาย ตามดูลมหายใจออกก็สบายดูซิ
ตอนเริ่มฝึก เราชอบมาก ตามดูลมหายใจเข้าจนสุดหน้าท้อง และดูลมค่อยๆ ออกจนหมด
แต่จิตก็จะหลุดออกไปกับความคิดอย่างง่ายดาย
แต่ก็ฝึกไปเรื่อยๆ จนนำมาใช้งานได้จริง
คือมีลมหายใจชัดอยู่ตลอดเวลา เมื่อขาดสติจึงรู้ได้เร็วก็เพราะลมนี้เอง
อานาปานสติ เป็นกรรมฐานที่มีอานิสงส์มาก ทั้งต่อสุขภาพและสติ

*

 

โมทนาและขอบคุณทุกท่านมากนะครับสำหรับคำแนะนำ

ตอนนี้ผมตั้งใจแล้วว่ายังไงซะจะขอทำในส่วนที่อยู่ในชีวิตประจำวันนี้ให้ได้ผลให้ได้ ไม่ได้ไม่เลิกครับ

เป้าหมาย ณ ปัจจุบันนี้คือรู้ลมหายใจโดยมีความสุขก่อนครับ

 

[music]http://charyen.com/jukebox/asx_file/MusicUpdate-15048.wma[/music]


;aa8;aa8;aa8

 

เคยเป็นเหมือนกันเลย -*- ตอบตามที่เราเคยพบมากับตัวเราเองนะ เป็นเพราะว่ากำลังใจที่จะทำน่ะมีอยู่มาก และมีความอยากที่จะทำค่อนข้างมาก
เลยทำให้ร่างกายไม่ค่อยผ่อนคลายเท่าไหร่ ส่งผลให้เหมือนการไปบังคับจิตบังคับใจให้อยู่กับลมหายใจเข้า-ออก

เมื่อความอยากที่จะทำสมาธิมีมาก แต่ร่างกายยังไม่พร้อมและจิตไม่เคยได้ออกกำลังมาก่อน ก้อจะทำให้รู้สึกอึดอัด คล้าย ๆ ฝืนหายใจหรือรู้สึกว่าปอดมีปัญหา (คือเราเคยเป็นน่ะนะ)

ตอนนั้นเราก้อแก้โดย ผ่อนคลาย ก่อนเช่น ดูทีวี หาอะไรทำ ไม่ใช่อยู่ ๆ ถึงบ้านปุ๊บ ก้อทำสมาธิปั๊บ มันฝืนจิตเกินไปคล้ายจะบังคับ

ตอนนี้เลยสบาย ๆ วันนี้อยากนั่งก้อนั่ง วันนี้ไม่อยากนั่งก้อไม่นั่ง เพราะทำสมาธิต้องทำแบบสบาย ๆ นะเราว่า

แต่พระท่านว่า ทำไปอย่าหยุดนะ ค่อย ๆ สะสมไป

 

กำหนด รู้ ลม คือการใช้ใจสำผัสรู้ ลมที่ผ่านเข้าออก จิตจะเพลินและเกาะลมหายใจโดยอัตโนมัติไม่ปล่อย ทุกอิริยาบท กระทั้ง หลับ ตื่น จิตจะเกาะลมเองอัตโนมัติ จนสติมีกำลังดี และสามารถเดินมรรค-ผล หรือก้าวหน้าอย่างคุมค่า

กำหนดลม คือการที่จิตเข้าไปเพ่งจนกลายเป็นกำหนดลมหายใจ ไม่ใช่กำหนด รู้ จึงเกิดอึดอัดเพราะจิตจะล้าในการกำหนดลม ไม่เกิดผลดีด้านการภาวนา อาจจะเกิดกับผู้เริ่มทำสมาธิในเบื้องต้น เพราะแยกไม่ออกระหว่าง

รู้ ลม เข้าออก กลับบกลายเป็น กำหนดลมเข้าออก ทำให้การเจริญอานาปาณสติไม่ก้าวหน้า


เจริญพร

 

สาธุครับ

กำหนดลมหายใจ หมายความว่า ขณะลมหายใจที่เป็นปรกติของมันอยู่แล้วนั้นเกิดการเข้าไปแทรกความเป็นธรรมชาติของมันมีการบังคับให้เกิด เช่น หายใจเป็นจังหวะ เข้าออกอยู่แล้วนั้น เมื่อสติตั้งขึ้น ก็ได้เข้าไปหยุดจังหวะหรือกระทำใดๆจนผิดจังหวะไป


การกำหนดรู้ หมายถึง รู้สภาวะที่เกิดในขณะนั้นๆของลมหายใจตามสภาพความเป็นจริงและรู้ตามความจริงว่าหายใจเข้าอยู่นะ หายใจออกอยู่นะ เป็นต้น
หรือจะเรียกว่า ตามดู หมายความ ตามคืออยู่ข้างหลัง ในที่นี้หมายถึงตามดูลักษณะสภาวะต่างๆที่เกิดขึ้นแล้วรู้ ต่างจากการกำหนดรู้ดังที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้น



กรณีสภาวะซ้อน ดังที่เป็นอยู่ตอนนี้ท่านผู้ถามได้เข้ามาถาม และรู้ว่าขณะนี้คิดว่าตนเองนั้นมาผิดทางเพราะมีอาการข้างเคียงดังกล่าว หากพิจารณาถึงสภาวะต่างๆทั้งปวงนั้น
ณ.ตอนนี้ผู้ถามก็ได้รู้จักถึงสภาวะที่คิดว่าตนนั้นปฏิบัติผิด เช่นเดียวกับการรู้ลมหายใจเลย
ผิดก็รู้ ถูกก็รู้ คือเป็นเพียงผู้รู้ รักษาแบบฐานเช่นนี้ไปเถิด จงอย่าไปหลงผิดหลงถูก

ขออนุโมทนาในการปฏิบัติด้วยครับ สาธุ

 

อย่าไปคิดว่าต้องได้ ต้องจับลมไห้ได้ รู้ไห้ได้ ว่าเข้าไง ออกไง

อย่างงั้นละก็อึดอัดแน่ ต้องปล่อย สบายๆๆๆๆๆ

จับได้มั่ง ไม่ได้มั่ง ค่อยๆทำไป อย่างเครียด

เดี๋ยวก็ทรงตัวเองอะแหละ

 

การดูลมหายใจท่านเรียกว่า "การทำอานาปานสติ" มีหลายคนอาจจะเข้าใจว่า ต้องทำหรือดูตลอดเวลา คือตลอด 24 ชั่วโมงอย่างนั้นเหรอ ขอตอบว่า "เปล่าครับ" ท่านให้ฝึกดู ฝึกทำเท่านั้น ในเวลาที่เราว่างๆ หรือจิตเป็นสมาธิ อย่างเช่น เวลาว่างๆก่อนนอนสักวันละ 10-30 นาที ฝึกดูลมหายใจเข้าออก กำหนดภาวนาพุทธ-โธ ดูลมหายใจ หายใจเข้าสั้นก็รู้ว่าสั้น หายใจเข้ายาวก็รู้ว่ายาว หายใจออกสั้นก็รู้ว่าสั้น หายใจออกยาวก้รู้ว่ายาว ทำอย่างนี้บ่อยๆเวลาว่างๆหรือจิตเป็นสมาธิ ท่านเรียกว่า "สมถะกรรมฐาน" พระพุทธเจ้าตรัสว่า สมถะกรรมฐานเป็นการสำรอกราคะ (ความกำหนัดยินดีในกาม) วิปัสสนากรรมฐานเป็นการทำให้แจ้งภาคปัญญา อย่างเวลาที่อารมณ์เราไม่นิ่ง เช่น กำลังผัดกับข้าว กำลังทำสวน กำลังทำการบ้าน เป้นต้น ก็ไม่ต้องไปดูลมหายใจหรอกครับ หรือเวลากำลังโกรธให้เพื่อน ก็ไม่ใช่ว่าจะไปดูลมหายใจ เขาเรียกว่าไม่ถูกทาง ปฏิบัติธรรมก็ต้องเดินใหถูกทาง นี้ผ่านมาแล้วจึงสอนได้ ลองไปทำดูนะครับ ด้วยความเป็นกัลยาณมิตรครับ...

 

อึดอัุด ก็ อึดอัด ไป แต่เราไม่ปล่อยลมหายใจ
พอจิตสงบ ก็หายอึดอัดเองล่ะ

 

ขอนมัสการพระคุณท่านค่ะ

ขออนุโมทนาในธรรมทานนี้

ดิฉันเองก็มีปัญหาเช่นเดียวกันกับคุณ จขกท. คือรู้สึกอึดอัดและรำคาญเวลากำหนดลมหายใจ
วิธีที่ท่านบอกนี้ ให้เพ่งจิตไปที่ไหนหรือคะ ดิฉันเองยังไม่มีความเข้าใจ ยังไม่รู้เลยว่า อานาปนสติ จะต้องดูลมหายใจเข้า ออก อย่างไร

 

เห็นด้วยค่ะ เวลาที่เรารู้สึกอึดอัด รำคาญ เรามักจะมีความตรึกตามไปด้วยจริงๆ ขออนุโมทนาค่ะ

 

หากรู้สึกว่าอึดอัด
ควรใช้จุดใดจุดหนึ่งที่สัมผัสลมไ้ด้ถนัด
ไม่จำเป็นต้องรู้เข้ารู้ออก
อย่างเช่น ดั้งจมูก หรือ ปลายจมูก ก็ได้

ไม่ต้องตามลม จะรู้สึกว่าไม่เป็นภาระ
เอาแค่จุดที่รับรู้ว่าลมกระทบก็พอ