ถามผู้รู้หน่อยครับอานาปานสติ

คือเวลานังสมาธิจับลมหายใจ มันเหมือนบังคับลมหายใจเข้าออก ถูกไหมครับ
เวลาตั้งนาฬิกาปลุกไว้ตอนทำสมาธิบางครั้งนาฬิกาดังก็ตกใจ บางครั้งก็ไม่รู้สึกตกใจ
แบบไหนถูกครับ

 

ถ้าจิตกำลังเคลิ้มๆ หรือกำลังจดจ่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง มันก็จะเป็นแบบนั้นแหละครับ

 

ผมแค่อะไรนิดหน่อยก็ตกใจแล้วครับแมวกระโดดเล่นดังตุบตับตกใจประจำปล่อยวางไปดีกว่ากาลก่อนผมละลึกได้ผมทำให้คนอื่นตกใจและกลัวไม่แปลกเลยที่ผมละการตกใจนี้และการกลัวไปได้ยาก

 

ในวิสุทธิมรรคมีการแสดงกรรมฐานนี้ไว้ละเอียดดีครับ
ผมย่อไว้สำหรับตัวเอง ๓ อย่าง
๑ รำงับกาย กายต้องนิ่ง
๒ รำงับจิต จิตเป็นสมาธิ แค่นี้ก็ไปได้ไกลล่ะครับ
๓ พิจารณาธรรม ยังไม่ถึง ทราบอยู่ในใจว่าออกจากจตุถฌาณก่อน แล้วค่อยพิจารณาไตรลักษณ์ แต่ผมยังไม่ถึงหรอกครับ

หมายเหตุ : ควรสำรวมอินทรีย์ด้วยอย่างดี ยืน เดิน นั่ง นอน สติกำกับไว้ให้ดี
ควรเลือกกรรมฐานที่เหมาะสมกับเราจริง ๆ ให้ได้ จะช่วยให้นิวรณ์อ่อนข้อลงเร็วมาก ๆ ผมเองลงตัวที่มรณะสติ ก่อนนั่นหลายกอง ไม่โดนเลย ถึงโอเคแต่ก็ช้าเกินไป คุณจะรู้ตัวคุณเองเลยว่ากองไหน

สาธุ ขอบคุณพระพุทธโฆษะมหาเถระ ผู้รจนาคำภีร์วิสุทธิมรรค และผู้ที่เกียวข้องที่เปี่ยมด้วยพรหมวิหารธรรม
http://nkgen.com/37.htm

 

การฝึกอานาปานุสสติกรรมฐานเป็นถามผมว่าเราจำเป็นต้องบังคับลมหายใจหรือไม่ จะพูดว่าบังคับลมหายใจในตอนแรกก็อาจเป็นได้ คือการที่เราพยายามรวมจิตของเราให้มาอยู่ในจุดที่ตั้งของลมหายใจ (คือการที่เรานับสิบรอบลมหายใจเพื่อปรับกายและปรับจิต)....หลังจากที่จิตมีความสงบแล้ว จากการนับรอบหายใจ.....ต่อจากนี้ ไม่จำเป็นต้องไปบังคับลมนะครับ....หลังจากนี้เราจะไม่ใช้คำว่าบังคับลม ที่ว่าจะยาวหรือสั้น หรืออะไรก็ตาม ให้เป็นการหายใจโดยธรรมชาติ สติเรารู้อยู่ที่ลมหายใจโดยธรรมชาตินะครับ....จิตวางให้สบายๆ ไม่มีความตึงเครียด....อย่างนี้จึงจะถูกต้อง....

อะไรก็ตามถ้าเราไปใช้วิธีบังคับ มันย่อมหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะมีอาการเครียดเกิดขึ้น เมื่อเครียดเกิดขึ้นจากที่ว่าจะดี ก็เป็นเสียไป....จิตที่เราใช้ในการปฏิบัติต้องเป็น เบา สบาย และผลแห่งการปฏิบัติที่ได้นั้น เช่นกัน ก็ต้องเป็นสภาวะที่เบาสบาย....

ในการปฏิบัติ ผมจะไม่ใช้นาฬิกาปลุกนะครับ.....เพราะว่านาฬิกาปลุก จะเป็นตัวที่ทำให้ผมพะวงในการปฏิบัติ ไม่ว่าจะเรื่องตั้งนาฬิกา เรื่องปลุกนาฬิกา อะไรต่างๆ จากที่จะปฏิบัติได้ดี กลับไปเป็นภาระ ที่จิตจะต้องทำแทนกรรมฐานที่เราจะทำ....และที่สำคัญจุดที่เพียงพอต่อการปฏิบัติในแต่ละครั้งอาจไม่เท่ากัน บางครั้งนั่งนานสงบ ในขณะที่บางครั้งนั่งนาน ไม่สงบ อย่างนี้ก็มี พยายามทำอย่างไรก็ได้ครับ...ที่ไม่ต้องสร้างภาระ สร้างกังวล ให้กับตัวเอง....

ตั้งใจปฏิบัตินะครับ

 

ลองเริ่มตั้งสติจากลมหายใจออกดูครับ และให้สนใจอยู่เฉพาะที่จมูกที่ลมหายใจกระทบอยู่เท่านั้น

...ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้วอย่างไร ทำ
ให้มากแล้วอย่างไร จึงบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้ ดูกรภิกษุทั้งหลาย
สมัยใด เมื่อภิกษุหายใจออกยาว ก็รู้ชัดว่า หายใจออกยาว หรือเมื่อหายใจเข้า
ยาว ก็รู้ชัดว่า หายใจเข้ายาว เมื่อหายใจออกสั้น ก็รู้ชัดว่า หายใจออกสั้น
หรือเมื่อหายใจเข้าสั้น ก็รู้ชัดว่า หายใจเข้าสั้น สำเหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้
กำหนดรู้กองลมทั้งปวง หายใจออก ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้กองลมทั้งปวง หายใจ
เข้า สำเหนียกอยู่ ว่าเราจักระงับกายสังขาร หายใจออก ว่าเราจักระงับกายสังขาร
หายใจเข้า ดูกรภิกษุทั้งหลาย ในสมัยนั้น ภิกษุชื่อว่าพิจารณาเห็นกายในกาย
มีความเพียร รู้สึกตัว มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่ ดูกร
ภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวลมหายใจออก ลมหายใจเข้านี้ ว่าเป็นกายชนิดหนึ่ง
ในพวกกาย เพราะฉะนั้นแล ในสมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่าพิจารณาเห็นกายในกาย
มีความเพียร รู้สึกตัว มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่...

ขอให้เจริญในธรรมครับ

 

ผมไม่ใช่ผู้รู้นะครับ เท่าที่ทราบอาการที่ว่าตกใจนั้น เคยเรียนถามอาจารย์ผู้รู้ไว้
ท่านบอกว่าอาการของจิตยึดเกาะแนบแน่นหรือเคล้าคลึงกับในอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่ง
และเมื่อมีเสียงมากระทบกับหู จิตก็พรากจากอารมณ์เดิม (อารมณ์ใหม่มากระชากจิต)
มารับอารมณ์ใหม่ที่หูอย่างกระทันหันคืออย่างเร็วอย่างแรง
ที่เราเรียกว่าตกกะใจนั่นแหละครับ อาการอย่างนี้ไม่ต้องนั่งสมาธิก็มีได้เกิดได้
รู้เท่านี้เลยมาเล่าต่อให้ฟังน่ะครับ............

 

เท่าที่ผมรู้ การมีสมาธิคงมั่น จะไม่ตกใจง่าย เหตุเพราะจิตมีกำลัง

หากตกใจง่าย ต้องดูว่าขณะนั้น จิตจดจ่ออยู่กับอะไร การรู้สึกตัวชัดเจนแค่ไหน

หากสัมปชัญญะมากเกินพอดี ก็จะตกใจได้ง่าย

หากสติมากเกินพอดี ก็จะรับรู้ได้ช้า ตกใตได้ยาก

ที่ว่าเกินพอดี หมายถึง มีสติเพียงอย่างเดียว ไม่มีสัมปชัญญะเลย

หรือ มีสัมปชัญญะเพียงอย่างเดียว ไม่มีสติเลย

การปฎิบัติจะมีควบคู่กัน เพียงแต่จะมีสิ่งใดเป็นพื้น ในการปฎิบัติครับ

 

ถูกทั้งคู่ เพราะ เราตามเห็น ธรรมชาติของจิตเขา เราไม่ได้ปฏิบัติเพื่อทำให้
จิตผิดธรรมชาติ ผิดมนุษยษ์มนา

คิดดูสิ หากฝึกจน นาฬิกาปลุก ปลุกแล้วไม่เอะใจ อีกหน่อย นอนหลับไม่รู้เรื่อง
จะไปเรียนก็สาย จะเข้างานก็ไม่ตรงเวลา เป็น มนุษย์ไร้ค่า แหงมๆ

ดังนั้น ดูไปว่า ทำไม บางครั้งตกใจ บางครั้งไม่ตกใจ

มันจะต้องมีเหตุ ทีเป็นเบื้องหลัง ส่วนใหญ่จะมีสิ่งที่เรียกว่า วิตก3
คือ กามวิตก พยาบาทวิตก และ วิหิงสาวิตก

กามวิตก ก็เช่น แหม นัดสาวเอาไว้ หรือ ได้เวลาแม่เรียกกินข้าว เป็นต้น

พยาบาทวิตก ก็เช่น ก่อนทำสมาธิตั้งนาฬิกา แอบกลัวว่า จะตกใจ เวลาได้
ยินเสียงนาฬิกาปลุก แบบนี้ พอมันดังปั๊ป ก็ตกใจ แต่ไม่ใช่เพราะ นาฬิกานะ
มันจะออกแนว มันไปเห็นว่า ตะกี้ตัวเองเผลอระวังเสียงนาฬิกา แล้วก็โทษตัว
เอง โกรธตัวเอง แปล๊บ!!! สะดุ้งเลย สะดุ้งก่อนนาฬิกาดังด้วยซ้ำบางที

วิหิงสาวิตก ก็เช่น ตอนทำสมาธิตั้งนาฬิกา นาฬิกาดังขึ้นมาแล้ว เราก็คว้ามือ
ไปจับนาฬิกาแล้ว หมายเอาว่า จะกดให้มันหยุด แต่แล้วมันก็ไม่หยุดดัง เอามือ
ไปกดอีกก็ไม่หยุดอีก คราวนี้ตกใจแล้ว เริ่มรู้สึกว่า คนอื่นจะเข้าใจผิดว่าเรา
นั่งสมาธิไม่ตื่นเสียงกระมัง เสียคะแนนแย่เลย อับอายขายขี้หน้าได้ ทั้งๆที่
จริงๆเรานั่งสมาธิดีจะตาย แบบนี้ก็จะ ตกใจแบบว่า นาฬิกาพังได้

นี่ ลองดู วันไหน วิตก3 ไม่ค่อยมี ต่อให้เป็นเสียง ช้าง ก็ไม่ตกใจ ไม่หวั่นไหว
แต่หากช้างจะเดินมาเหยียบ ก็ เดินหลีกมันได้นะ ไม่ใช่ ไม่ตกใจ ไม่หนี ขี้เร็ด
อยู่ตรงนั้น

 

ต้องขออภัยในการให้ข้อมูลด้วย
หลายปีก่อนได้ไปสวนโมกข์ ซึ่งจะเน้นกรรมฐานอานาปานสติ
อาจารย์ท่านนึงอธิบายว่า บทแปลบทนี้ ได้เปลี่ยนนานแล้วค่ะ
เป็น..... เมื่อหายใจเข้ายาว(สั้น)ก็รู้ชัดว่าหายใจเข้ายาว(สั้น)...
.....เมื่อหายใจออกยาว(สั้น)ก็รูชัดว่าหายใจออกยาว(สั้น)....

คือเริ่มที่หายใจเข้า(อัสสาสะ)ก่อน แล้วจึงหายใจออก(ปัสสาสะ)
ทั้งสี่ฐาน คือ กายลม เวทนา จิต ธรรม
เพราะตอนแปลนั้น ได้มีการถกเถียงว่าเด็กแรกเกิดจะหายใจออกเข้า
แต่เมื่อได้ทราบว่าเด็กแรกเกิด แท้จริงก็หายใจเข้าก่อน
(ประมาณนี้ ขอโทษที่ให้ข้อมูลได้ไม่ชัดเจนนัก คือตอนนั้นก็ไม่ค่อยได้สนใจ)

ส่วนที่เผยแพร่ไปโดยมากแล้ว ก็คงยากจะตามแก้ได้

 

ผมไม่ได้ใช้ตำราของสวนโมกข์แต่อย่างใด

พระไตรสำนักอื่นก็ ให้ตั้งลมหายใจออกก่อน อรรถกถา วิสุทธิมรรค วิมุตติมรรคก็ให้ตั้งลมหายใจออกก่อนครับ

และจากประสบการณ์ส่วนตัวก็เห็นด้วยที่จะตั้งสติจากลมหายใจออก(ไม่ต้องไปฝืนระบายลมหายใจออก ให้ปล่อยลมออกตามธรรมดา) เพราะ เมื่อผมเริ่มตั้งสติจากลมหายใจเข้า จะรู้สึกว่าการหายใจไม่เป็นธรรมชาติ แต่เมื่อเริ่มตั้งสติจากลมหายใจออกจะรู้สึกเป็นธรรมชาติมากกว่า

ขอให้เจริญในธรรมครับ

 

ขอบคุณครับเดียวลองตั้งอารมใหม่ดู เดียวมาถามต่อครับ

 

อานาปานสติ คือมีสติรู้อยู่ที่ลมหายใจเข้า-ออก ออก-เข้า

ให้มีหน้าที่รู้อยู่ที่ลมหายใจ ไม่ใช่ไปบังคับลมหายตามชอบใจตนเอง

ให้ลมหายใจสงบตัวลงไปเอง อย่าใจเร็วด่วนได้ไปบังคับให้ลมสงบดังใจ(เครียดได้ง่ายๆ)

แต่เรา(จิต)มีหน้าที่ดูและรู้อยู่ที่ลมหายใจเข้า-ออกอย่างต่อเนื่องเนืองๆไม่ขาดสาย(เพ่ง)

เข้า-ออกยาวก็รู้ เข้า-ออกสั้นก็รู้ หยาบก็รู้ ละเอียดก็รู้ฯลฯ

อาการตกใจ เมื่อมีอะไรมารบกวนหรือกระทบก็จะหายไป

ถ้ารู้แล้วขาดสายไป อาการตกใจย่อมปรากฏให้เห็นได้(เผลอ)

 

ตกใจ ผิดนะครับ มากด้วย ไม่เอาเคลิ้ม

ให้ระลึกรู้เป็นธาตุไหลเวียนผ่านเข้าออกสบายๆ ไม่เคร่งเครียด เพ่งจับลมหายใจไม่ให้เผลอเลย แต่ให้รู้ว่าจิตไหลออกจากลมไปคิดเรื่องนั้นเรื่องนี้ ให้รู้ทันบ่อยขึ้นเรื่อยๆ

 

มันคงงวงอะครับ บางที่ก็เพ่งลมมากไป แต่เริ่มไม่ตกใจละครับขอบคุณครับ

 

ตอนเคลิมๆแมวก็จะมาเลีย พอเลียก็รู้สึกตัว พอรู้สึกตัวมันก็ไม่กวน เหมือนมันรู็้้555ครับ

 

ทุกวันนี้อยู่บ้านกับแมวทุกวัน แมวคู่บารมีหรือเปล่า อิอิ

 

-ท่านเอาอะไรมากล่าว หากมี สติ+สัมปชัญญะ จะไม่ตกใจเลย เพราะรู้ตามเป็นจริง ที่ยังตกใจนั้นคือไม่มีสติ อาการที่ตกใจนั้นวิณญาณขันธ์ได้สั้งให้รูปขันธ์แสดงอาการตกใจออกมาเพราะไม่มีสติสัมปชัญญะควบคุมขันธ์ 5 อาการที่แสดงออกมามากน้อยขึ้นอยู่กับเวทนาและสัญญาขันธ์

 

ตกภวัง ไหมน๊าาาาาาาาาาาา