กรุณา... ไม่เบียดเบียนซ้ำเติม คิดช่วยให้พ้นทุกข์

กรุณา คือ ภาวะของจิตที่หวั่นไหวไปเพราะความทุกข์ของผู้อื่น
เหมือนอย่างถ้าซื้อได้ก็จะซื้อความทุกข์ของเขา คือจะช่วยทำความทุกข์ของเขาให้หมดสิ้นไป

จึงมีอาการที่ทนเฉยอยู่ไม่ได้ ต้องขวนขวายช่วยเหลือเพื่อบำบัดทุกข์
ปราศจากความคิดเบียดเบียนซ้ำเติม เห็นใครตกอยู่ในความทุกข์ไม่มีที่พึ่ง ก็อดอยู่ไม่ได้ที่ต้องคิดช่วย

กรุณานี้เป็นพรหมวิหารธรรมอีกข้อหนึ่ง ที่พึงอบรมให้มีในจิต วิธีอบรมคือระวังใจ
มิให้คิดเบียดเบียนใครและหัดใจให้คิดว่า เมื่อตนเองมีทุกข์ก็ต้องการความช่วยเหลือฉันใด ผู้อื่นสัตว์อื่นก็ฉันนั้น

ดังนี้แล้วก็หัดใจให้ไม่นิ่งดูดาย ให้ขวนขวายช่วยเปลื้องทุกข์ของผู้อื่นตามความสามารถหรือตามที่ควรจะทำได้
หัดแผ่จิตใจที่กรุณาออกไปแก่คนและสัตว์ทั้งหลาย โดยเจาะจงหรือโดยไม่เจาะจงทั่วไป
ด้วยความคิดว่า “จงพ้นจากความทุกข์เดือดร้อน”

อันที่จริงภาวะของจิตใจที่ต้องการความช่วยเหลือในเมื่อมีทุกข์ ย่อมมีอยู่เป็นสามัญธรรมดา
แต่ยังเจือด้วยวิหิงสา คือความคิดเบียดเบียนผู้อื่นสัตว์อื่นเพื่อให้ตนพ้นทุกข์
และยังมีความโศกโทมนัส ในเมื่อได้เห็นทุกข์ของคนผู้เป็นที่รัก
เพราะเป็นภาวะของจิตที่คับแคบต้องการให้ตนเอง และผู้เป็นที่รักของตนพ้นทุกข์เท่านั้น

พระบรมครูทรงสั่งสอนให้ปฏิบัติ อบรมปรับปรุงภาวะที่มีอยู่แล้วนี้แหละ ให้เป็นธรรมขึ้น
คือ ให้เป็นคุณอันบริสุทธิ์ที่เกื้อกูลกว้างขวางออกไป
มิให้มีคับแคบเฉพาะตนและผู้ที่ตนรัก หรือจำเพาะพวกของตน

แต่ให้แผ่กว้างออกไปตลอดจนถึงไม่มีจำกัด ไม่มีประมาณและปราศจากวิหิงสา...
ความคิดเบียดเบียน และให้สงบความโศกโทมนัสใจ เพราะความทุกข์ของคนเป็นที่รักด้วย
เพราะว่าวิหิงสาเป็นศัตรูที่ห่างของกรุณา ส่วนความโศกโทมนัสเป็นศัตรูที่ใกล้ของกรุณา

จึงได้มีพระพุทธภาษิตตรัสสอนไว้ให้ยกตนเป็นพยาน หรือเป็นอุปมา
เช่นเดียวกับในข้อเมตตาและให้ยกคนตกยากเป็นอุปมาว่า
“พึงแผ่จิตถึงสัตว์ทั้งปวงด้วยกรุณาเหมือนอย่างเห็นคนตกยากมีความลำบาก ก็เกิดกรุณาขึ้น ฉะนั้น”


: ศีลและพรหมวิหาร ๔
: สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

 

เมตตาฆ่าความโกรธ กรุณาฆ่าความเกลียด
มุฑิตาฆ่าความเครียด อุเบกขาฆ่าความเขลา


สายน้ำไม่ไหลกลับ
ปีล่วงลับไม่กลับคืน
ดวงจันทร์ใช่ว่าจะมีทุกคืน
ความหวานชื่นใช่ว่าจะมีทุกวัน

สุขแบบชาวโลก มีทุกข์โศกเป็นผล
สุขแบบอริยชน มีผลเป็นความสงบ

โลกนี้แท้จริงแล้ว...ว่างเปล่า
" นิพพานชาตินี้กันเถอะ "

 

กำลังพยายามทำอยู่ แต่ยังไม่ได้ทุกขณะจิต ได้บ้างไม่ได้บ้าง

 

เพราะด้วยความเมตตา ความรัก ความปรารถนาดี
ที่มีแก่ผู้อื่น สัตว์อื่น ให้ได้ล่วงพ้นจากทุกข์...
เมื่อมีจิตเมตตาแล้ว ย่อมที่จะมีความกรุณา เป็นธรรมต่อเนื่อง
เป็นการลงมือกระทำ เพราะความสงสารอยากที่ช่วยเหลือ

เมื่อคุณธรรมในเรื่อง ความกรุณา เกิดขึ้นแล้ว...
การแสดงออก ก็ย่อมที่จะเกิดขึ้นตามเหตุการณ์น้้น ๆ ด้วย
ดังเช่น การช่วยเหลือคนเจ็บ คนป่วย คนพิการ
หรือ การช่วยเหลือสัตว์เร่ร่อนไม่มีเจ้าของ ฯลฯ

พรหมวิหารสี่ เป็นธรรมอันประเสริฐยิ่งแล้ว สังคมย่อมจะสงบ สุข สันติ ได้เสมอ
หากเราหมั่นฝึกฝน พัฒนาชีวิตและจิตใจของตน และพึงไว้ซึ่งคุณธรรม ดังเช่นนี้แล.
ขอให้ท่านทั้งหลาย เจริญในธรรม ยิ่ง ๆขึ้นไป สาธุ...

 

อนุโมทะนา กับ ทํามะขํ้นี้เดี สาทุ

 

ขออนุโมทนาสาธุ ธรรมใดที่ท่านสำเร็จแล้ว ขอข้าพเจ้าสำเร็จด้วยเทอญ สาธุๆๆ

 

แท้จริงแล้วเรารวมทั้งสิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิตล้วนมีจิตวิญานเดียวกันทั้งสิ้น ครั้งหนึ่งมีคำถามขึ้นกับตัวเองว่าทำไม่เราจึงมีตัวตนรับรู้ถึงการมีชีวิตและความคิด..ทั้งๆที่ในความเป็นจริงจักกวาลอันเวิงว้างนี้มันแสนยากที่จะมีดวงดาวสักดวงที่จะมีสิ่งมีชีวิตได้แม้จนปัจจุบัณนี้ก็ยังคงมืดมนกับข่าวของเพื่อนรวมจักวาล(ถึงมีก็ยังคงน้อยมากกับพื้นที่ของอวกาศและมิติต่างๆ)..คำถามอยู่ที่แล้วทำไม่เราจึงมีตัวตนทำไม่ต้องเป็นเราที่มีสิทธิได้เกิดมาเป็นเม็ดทรายที่วิเศษเม็ดหนึ่งที่มีชีวิตในมหาสมุทของอวกาศอันไรขอบเขตนี้
...ในความฝันผมได้คำตอบว่าแท้จริงแล้วเราไม่ได้มีสิทธิพิเศษใดๆในการมีตัวตน..หากแต่ว่าเราก็คือเรา เราในที่นี้คือจิตรับรู้ที่เป็นหนึ่งเดียวรวมเป็นมิติหนึ่งของจักวาลอวกาศเวลามิติของสสาร และไม่สามรถแยกออกจากกันได้ในความจริง แต่สามารถแยกออกจากกันได้โดยความรู้ที่แบ่งมิติต่างๆด้วยความเข้าใจ(ความรู้เท่านัน) เราก็คือเรา ร่างกาย สสาร ก้อนหิน สัตว์ต่างๆ พลังงาน เหล็ก ดิน น้ำ ลม ไฟ ร้อน เย็น และต่างๆ คือ สิ่งที่"เรา"เข้าไปรับรู้(หรือควาจริงคือเราไม่อาจแยกออกจากสิ่งทั้งหลายนี้ได้เลย) คนมีพันๆล้านคนทุกคนเป็นสิ่งมีชีวิตรูปแบบหนึ่งที่แสดงออกถึงการับรู้และจดจำจากประสบการที่พบเจอและจดจำเพื่อตอบสนองออกมาต่างกันไปเป็นเรื่องของแต่ละคนสิ่งนี้เองทำให้เกิดการแบ่งแยกและเข้าใจอย่างฝังแน่นว่าตัวเราเป็นของเรา แต่ควาจริงแก่นแท้ที่แฝงอยู่ในจิตและทุกอนูก็คือ"เรา"(จิตรับรู้)เองทั้งสิ้น นั้นหมายความว่าเราก็คือทุกสิ่งและทุกสิ่งทั้งมีชีวิตและไม่มีชีวิตล้วนเชื่อมโยงกันในเชิงลึก แม้เรา(รางกายนี้จะไม่เกิดรวมตัวกันขึ้นเป็นสิ่งมีชีวิตก็ตามเราก็จะรับรู้ในสิ่งอืนๆทั้งมีชิวิตหรือไม่มีก็ตาม ต่อให้ไม่มีมนุตย์บนโลกเลยสักคน เราก็ยังคงมีตัวตนเสมอและรับรู้ในรูปแบบที่มันจะมี สิ่งต่างๆก็เหมือนกระดาษแผ่นหนึ่งที่นำเอามาเจาะรูหลายๆรูเล็กบ้างใหญ่บ้าง แล้วนำไฟฉายหนึงกระบอกส่องไปที่กระดาษที่เจาะรูใว้นั้น เมื่อมองอีกด้านเราจะเห็นแสงที่ลอดผ่านช่อง(รู)นั้น เป็นแสงใครแสงมันแต่เมื่อมอกกลับไปที่ต้นทางแหล่งกำเนิดแสง เราจะเข้าใจว่ามันมาจากแหล่งเดียวกัน รูที่กระดาษนั้นก็เปรียบกับสิ่งต่างๆทั้งมีชีวิตและไม่มีชีวิตที่เกิดขึ้นมา แต่แสงนั้นคือ จิตรับรู้(คือเรา)ที่เข้าไปแทรก ต่อให้กระดาษนั้นไม่มีรูหรือไม่มีกระดาษ แสงก็คือแสง แต่เมือจิตรับรู้นี้เข้าไปแทรกในสิ่งมีชีวิตที่มีสติปัณญาแล้วครั้งหนึ่งร่างกายและประสบการนั้นย่อมถอดแบบออกมาตามที่จิตปรุงแต่งในความเป็นตัวตนนั้นๆ เกิดเป็นจิตใหม่ที่จดจำจากความรับรู้ในแบบชีวิตนั้นๆ แต่ยกตัวอย่างผู้ที่ฝึกสมาธิจนถึงขั้นสูงอย่างเช่น พระอรหันที่ตัด ขันธ์ 5 ได้ แต่จิตก็ยังมีความจำจากประสบการเมื่อมีชีวิตอยู่ จึงเข้าสู่นิพานแต่ไม่มีทางดับสูนย์เพราะจักวาลไม่เคยสูนย์เสียสิ่งใดย่อมเป้นคำกล่าวที่เป้็นจริงอย่างที่สุดแต่จิตพระอรหันนี้จะไม่มาเกิดในสิ่งใดอีก(เพราะมีความจำประสบการ หรือเรียกว่ามีสติสัมปชัญญะ อย่างแจ่มแจ้ง) แต่ผวกพรหมบางผวกไม่พอใจในการสงบนิ่งที่เป็นกลางจึงบำเพนต่อไปแบบสุดขั่วจนไม่เหลืออะไรแม้ความทรงจำและประสบการ จิตนั้นจึงกลับไปเป็นปริสุทธิดังเช่นเมื่อครั้งแรก(ที่ในความเชื่อว่ากลับไปรวมกลับพรหมนั้นเอง) ผลที่ได้คือการกลับมาเวียนว่ายตายเกิดอีก แต่พระพุทธองค์ทรงเข้าพระทัยดี จึงเดินสายกลางไม่ทำแบบสุดขั่ว เพราะผลที่ได้แบบสุดขั่วนั้นจะทำให้เสียโอกาศแยกตัวเป็นอิสระจากการเวียนวายตายเกิดของจิตรับรู้ของเราเอง การเข้านิพานจึงเป็นเราของเราโดยสมบูรณ์โดยแท้ .....

 

คนที่มีศีล๕ มีพรหมวิหาร๔ มีกรรมบท ๑๐ ประจำใจ
ห่างไกลจากนรก