ขันธ์ห้า ธาตุเจ็ด นิพพานไม่พร้อมกันได้ นิพพานก่อนละสังขาร ก็มีได้ เป็นได้

ขันธ์ทั้งห้า และธาตุทั้งเจ็ด ประกอบเป็นมนุษย์ มนุษย์ที่ปฏิบัติจิตสำเร็จอรหันต์ เข้าถึงด้วยสภาวะทางจิต คือ เจโตวิมุติ ย่อมปรากฏว่าขันธ์ห้าหรือธาตุเจ็ด อย่างใดอย่างหนึ่ง " นิพพาน" ไปก่อน ขันธ์หรือธาตุอื่นๆ จึงเข้าถึงสภาวะนิพพานได้ด้วยการนิพพานของธาตุหรือขันธ์บางอย่าง เช่น วิญญาณขันธ์ในร่าง อาจนิพพานได้ ขณะปฏิบัติจิตขั้นสูง ทำให้ยังคงเหลือ ดวงจิตที่ไม่มีวิญญาณประสานอยู่ในกายสังขารนั้นๆ ซึ่งนับเป็น "จุติจิต" จรไปมาในร่าง และพร้อมที่จะจรจุติออกจากร่างภายใน ๗ วัน เมื่อใด มีจิตวิญญาณอื่นๆ เข้ามาประสานในร่างกาย ก็จะดำรงอยู่ต่อไปได้ จิตวิญญาณที่เข้ามาประสานอยู่นี้ เรียกว่า "นิรมาณกาย" ส่วนดวงจิตที่ไร้วิญญาณนั้นจะมีลักษณะคล้ายแสงสว่าง ที่ไม่มีรูปร่างชัดเจน เรียกว่า " ธรรมกาย"ซึ่ง ธรรมกาย ในลักษณะนี้เอง ที่ถูกเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "พระเจ้า"

 

พระธรรมกายมีสามลักษณะ คือ ๑ ลักษณะที่วิญญาณขันธ์นิพพานไปก่อน ขณะปฏิบัติจิตขั้นสูง ทำให้เหลือแต่ "มโนธาตุ" หรือ "จุติจิต" เป็นแสงสว่างไสว ไม่มีรูปร่างชัดเจน พระธรรมกายแบบนี้ มักพบในพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรและพระมัญชุศรี (เมื่อบรรลุธรรมกาย) ๒ ลักษณะที่กายทิพย์ยังไม่นิพพาน แต่ "มโนธาตุ" นิพพานไปก่อน จิตวิญญาณนั้นมีแต่วิญญาณขันธ์ แต่จิตนิพพานไปก่อนแล้ว บุคคลรู้สึกได้ว่าราวกับคนไม่มีใจ หรือคนไร้ใจ แต่ดำรงอยู่ได้ด้วย "จิตวิญญาณ" อีกหนึ่งดวงที่จรเข้ามาประสานในร่าง ทำให้มีจิตทำหน้าที่ต่อไปได้ (ช่วงที่บรรลุจะเปี่ยมด้วยอุเบกขาบารมีมาก รู้สึกเหมือนไม่คิด ไม่อยากทำอะไร ใดๆ) พระธรรมกายแบบนี้ มักพบในพระโพธิสัตว์กษิติครรภ์ อันเป็นผลจากปณิธานที่ว่า "ไม่ขอบรรลุพุทธะ หากนรกไม่ว่าง" (ซึ่งนรกไม่ว่างนั้น เป็นไปไม่ได้ แต่บารมีของท่านถึงพุทธะนั้น เป็นไปได้ เมื่อเป็นไปแล้ว จิตที่ไม่ยอมบรรลุพุทธะ ก็ถึงแก่นิพพานไปก่อนทันที)๓ ลักษณะที่ม่จิตวิญญาณครบสมบูรณ์ และกายทิพย์มีลักษณะเหมือนพระพุทธเจ้า หรือพระยูไล นั่นเอง (กายทิพย์จะเหมือนแบบที่ ๒ ต่างกันตรงแบบนี้ จะมีจิตอยู่ด้วย ยังไม่นิพพาน) ขณะบรรลุธรรมนั้น เกิดจากการ "หลอมรวมจิตวิญญาณ ๒ ดวง" เข้าด้วยกัน ทำให้จิตวิญญาณ ๒ ดวงเก่าดับสลาย ก่อเกิดเป็นจิตวิญญาณ "พุทธะ" เพียง ๑ เดียว แล้วอาจแบ่งภาคออกมาอีก ๑ ดวง เป็นพระโพธิสัตว์ (ทำให้มีจิตวิญญาณ ๒ ดวง ในที่สุด) จิตดวงที่แบ่งภาคออกมานี้ เรียกว่า "นิรมาณกาย" ก็ได้ ดวงที่อยู่ในสุด ก็คือ "ธรรมกาย" นั่นเอง

 

อธิบายลักษณะของพระยูไลที่จะลงมาช่วยพุทธศาสนาด้วยครับ