ความหมายของคำว่า "พระ" กับ "สมมุติสงฆ์"

ความหมายของคำว่า "พระ" กับ "สมมุติสงฆ์"
โดยหลวงพ่อฤๅษี วัดท่าซุง
จากหนังสือ "สู่แสงธรรม" โดย พล.อ.ต.มนูญ ชมภูทีป

"ครับ! แต่สังโยชน์ ๑๐ จะเกี่ยวข้องกับพระโสดาบัน สกิทาคามี อนาคามี และอรหันต์ ได้อย่างไรหรือครับ?" ข้าพเจ้าถาม

"อ้าว! ถ้านักปฏิบัติ นักเจริญวิปัสสนาญาณท่านใด กำจัดกิเลสในสังโยชน์ ๑๐ สามข้อแรกได้ (ข้อ ๑ ถึงข้อ ๓) ท่านว่าท่านผู้นั้นได้บรรลุพระโสดาบัน

ถ้าบรรเทาสังโยชน์ข้อที่ ๔ และที่ ๕ ลงได้ก็จะเป็นพระสกิทาคามี

ถ้าตัดกิเลสในสังโยชน์ ๑๐ ได้ใน ๕ ข้อแรก (ข้อ ๑ ถึงข้อ ๕) ท่านว่าผู้นั้นได้บรรลุเป็น พระอนาคามี

และถ้าตัดกิเลสในสังโยชน์ ๑๐ ได้ทั้ง ๑๐ ข้อ ท่านว่าผู้นั้นได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ ยังไงล่ะ" หลวงพ่ออธิบายอย่างเมตตา

"แหมผมเสียดายจังครับหลวงพ่อ ที่ไม่ได้บวชเป็นพระ มิฉะนั้นแล้วผมจะลองปฏิบัติเพื่อละสังโยชน์ ๑๐ กับเขาดูบ้าง" ข้าพเจ้าพูด

"อ้าว! นี่คุณยังไม่เข้าใจถึงคำว่า "พระ" เลยซินี่ คำว่า "พระโยคาวจร" นั้น ท่านหมายรวมถึงทั้งท่านที่บวชเป็นพระ และอุบาสกอุบาสิกานะ เพราะท่านใดก็ตามที่เริ่มเจริญสมถกรรมฐานและเจริญวิปัสสนากรรมฐาน ท่านเรียกว่า "พระ" ทั้งสิ้นนะ ทั้งนี้เพราะ "พระ" หมายถึง ผู้ที่เริ่มเข้าถึงความเป็นผู้ประเสริฐ "โยคาวจร" แปลว่า ผู้ที่ประกอบความเพียรนะ

รวมความแล้ว "พระโยคาวจร" ก็คือ ท่านผู้มีความประพฤติประกอบความเพียร เพื่อให้ถึงซึ่งความเป็นผู้ประเสริฐนะ

ดังนั้น ฆราวาสอย่างพวกคุณนี้ หากเริ่มเจริญกรรมฐานเมื่อใด ท่านเรียกว่า "พระ" ทันที ได้เปรียบกว่าท่านที่บวชเสียอีก เพราะท่านที่บวชแล้วเข้ายังไม่เรียกว่า "พระ" นะ แต่เรียกว่า "สมมติสงฆ์" เพราะเพียงแต่เอาตัวเข้าพวกเท่านั้น ยังมิได้เอาใจเข้าพวก

ต่อเมื่อท่านที่บวชเริ่มปฏิบัติพระกรรมฐานนั่นแหละ ท่านจึงจะเรียกว่า "พระ" และหากประกอบความเพียรเพื่อหวังบรรลุมรรคผลนิพพาน จึงจะเรียกว่า "พระโยคาวจร" ซึ่งถือว่าเป็น "พระ" แท้นะ เข้าใจหรือยังล่ะ?” หลวงพ่ออธิบาย

"ถ้ายังงั้น ฆราวาสอย่างพวกผมก็มีสิทธิปฏิบัติเพื่อให้บรรลุมรรคผลเป็นพระโสดาบัน พระสกิทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ กับเขาได้ซีครับหลวงพ่อ" ข้าพเจ้าถามด้วยความอยากรู้

"ใช่แล้ว เป็นได้ทั้งนั้น..." หลวงพ่อตอบ