ทำสมาธิให้เกิดปัญญา

หากผู้ปฏิบัติฝึกสมาธิมาจนคล่องแคล่วและชำนาญในระดับหนึ่งแล้ว
คราวนี้ก็ถึงขั้นที่จะต้องเจริญปัญญาเป็นลำดับต่อไปเพื่อก้าวข้ามอาสวะกิเลส
ต่างๆที่ปรุงแต่งให้เกิดภพ ชาติ ตลอดจนทุกข์ต่างๆนานา

การทำสมาธิเกิดปัญญานั้น ผู้ปฏิบัติต้องไม่หลงติดอยู่ในอารมณ์ของสมาธิ
ไม่ติดในความสงบสุขที่เกิดขึ้น คือต้องมีสติรู้ทุกขณะจิตเมื่อมีสภาวะธรรมใด
เกิดขึ้น มีสติพิจารณา เมื่ออารมณ์หรือสภาวะแห่งธรรมใดๆผ่านเข้ามาในจิตก็รู้

เมื่อมีกระทบกระทั่งกันระหว่างอารมณ์ต่างๆก็รู้
เมื่อดับไปก็รู้ เป็นลักษณะที่ไม่มีตัวตนอันใดเที่ยงแท้แน่นอนเลย
สรุปลงในหลักไตรลักษณ์ตามที่สติตามรู้ตามเห็นภายในจิต
แม้กระทั่งจิตวิญญาณที่สมมุติว่าเป็นของเรานี้ เกิดขึ้นได้
เพราะเหตุการปรุงแต่งแห่งอวิชชา และตั้งอยู่ เพราะอำนาจแห่งอวิชชา
ซึ่งหากตัดซึ่งอวิชชา ได้แล้ว การปรุงแต่งของจิตวิญญาณ ภพ ชาติ ต่างๆ
ก็พลอยเป็นอันสิ้นสุดไปด้วย....