ธุดงค์ไม่ได้แปลว่าเดิน! – ธุดงค์คืออะไร?

ธุดงค์ไม่ได้แปลว่าเดิน! – ธุดงค์คืออะไร?

คำว่าู “ธุดงค์” เป็นหนึ่งในคำที่คนไทยเข้าใจผิดครับ โดยพวกเรามักจะเข้าใจว่า ธุดงค์คือการเดิน ซึ่งจริงๆแล้วไม่ใช่ครับ

ธุดงค์ นั้นเต็มๆเราจะเรียกกันว่า ธุดงค์วัตร แปลว่า องค์คุณเครื่องกำจัดกิเลส หรือ แปลว่า หลักปฏิบัติเพื่อขัดเกลากิเลส ส่งเสริมความสันโดษ มักน้อย นั่นเอง ธุดงค์นี้ไม่ได้เป็นข้อบังคับ พระสามารถเลือกปฏิบัติได้ในข้อที่ตนเองสนใจครับ

พระอรหันต์ที่พระพุทธเจ้าทรงยกย่องเรื่องการถือธุดงค์คือ พระมหากัสสปะครับ … ท่านเป็นเลิศด้านการถือธุดงค์ครับ โดยท่านถือธุดงควัตรทั้ง ๑๓ ข้อ ตลอดชีวิตของท่าน

*****************************************************

ธุดงควัตรมี ๑๓ ประการครับ แบ่งออกได้เป็น ๔ หมวดดังนี้

หมวดที่ ๑ จีวรปฏิสังยุต - เกี่ยวกับจีวร มี
๑. ปังสุกูลิกังคะ ถือใช้แต่ผ้าบังสุกุล
๒. เตจีวริกังคะ ใช้ผ้าเพียง ๓ ผืน

หมวดที่ ๒ ปิณฑปาตปฏิสังยุต - เกี่ยวกับบิณฑบาต มี
๓. ปิณฑปาติกังคะ เที่ยวบิณฑบาตเป็นประจำ
๔. สปทานจาริกังคะ บิณฑบาตตามลำดับบ้าน
๕. เอกาสนิกังคะ ฉันมื้อเดียว
๖. ปัตตปิณฑิกังคะ ฉันเฉพาะในบาตร
๗. ขลุปัจฉาภัตติกังคะ ลงมือฉันแล้วไม่ยอมรับเพิ่ม

หมวดที่ ๓ เสนาสนปฏิสังยุต - เกี่ยวกับเสนาสนะมี
๘. อารัญญิกังคะ อยู่ป่า
๙. รุกขมูลิกังคะ อยู่โคนไม้
๑๐. อัพโภกาสิกังคะ อยู่กลางแจ้ง
๑๑. โสสานิกังคะ อยู่ป่าช้า
๑๒. ยถาสันถติกังคะ อยู่ในที่แล้วแต่เขาจัดให้

หมวดที่ ๔ วิริยปฏิสังยุต - เกี่ยวกับความเพียร มี
๑๓. เนสัชชิกังคะ ถืออิริยาบท นั่ง ยืน เดิน อย่างเดียวไม่มีอิริยาบท นอน

*****************************************************

ส่วนที่คนไทยเราเข้าใจผิดว่า ธุดงค์แปลว่าเดินนั้น เข้าใจว่า มาจากการที่เราเห็น เวลาพระท่านปฏิบัติธุดงค์ท่านถือกลดออกเดินไปยังที่ต่างๆ ซึ่งจริงๆแล้ว ท่านกำลังออกเดินทางไปอาศัยอยู่ในป่า เป็นต้น

เพียงแต่เราไม่เห็นว่าท่านใช้ชีวิตอย่างไร เห็นแต่ท่านเดินจากไป เลยคิดว่า ธุดงค์คือการเดิน ซึ่งจริงๆแล้ว การเดินนั้น ไม่ใช่ธุดงค์ แต่เป็นส่วนหนึ่งของการปฏิบัติธุดงควัตรให้ลุล่วงไปได้

นั่นคือ ถ้าเราเห็นพระท่านอยู่แต่ในวัด จริงๆแล้ว ท่านก็อาจจะถือธุดงค์บางข้ออยู่ก็เป็นได้ ในทางกลับกัน ถ้าเราเห็นพระท่านแบกกลดเดินไปมา ท่านจริงๆแล้วอาจจะไม่ได้ถือธุดงค์ซักข้อเลยก็ได้เหมือนกัน

ซึ่งอันนี้ก็ไม่ได้เรื่องผิดครับ เพราะหลักธุดงควัตรนี้ ไม่ใช่ข้อบังคับของพระพุทธเจ้า

หวังว่าจากนี้ไป คงไม่เข้าใจผิดแล้วนะครับ ว่าธุดงค์คือการเดิน ^ ^”

*****************************************************

อ้างอิงครับ

ความหมายของธุดงค์ จาก พจนานุกรมพุทธศาสตร์ โดยท่านพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)

 

หมวดที่ ๔ วิริยปฏิสังยุต - เกี่ยวกับความเพียร มี
๑๓. เนสัชชิกังคะ ถืออิริยาบท นั่ง ยืน เดิน อย่างเดียวไม่มีอิริยาบท นอน

ขอกราบนมัสการพระอาจารย์ครับ
หมวดที่ ๔ ข้อ 13 นี้หมายถึง พระสงฆ์ที่ถือธุดงค์นั้น ใน 3 เดือนไม่นอนเลยหรือครับ (ไม่พักผ่อนโดยการนอนหลับ)

 

ใช่ครับ หลังไม่นอนราบกับพื้น
ุ
ในสมัยพุทธกาล ก็มีพระจักขุปาละ เป็นรูปหนึ่งซึ่งถือธุดงค์ข้อเนสัชชิกังคัง ครับ

 

สมัยปัจจุบัน หลวงปู่เกษม เขมโก ที่สุสานไตรลักษณ์ ท่านก็ถือ ธุดงค์ข้อ 13 นี้เหมือนกันครับ (ขณะที่ท่านมีชีวิตอยู่)