วิธีสร้างศิลปินปั้นพระพุทธรูปแก้วของไทย หน้า 15 #290 ขึ้นไป

ถ้าชิ้นงานแบบนี้ เป็นการหล่อ Lost Wax เหมือนกัน แต่ไม่ได้วางก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อด้านบนนะครับ แต่กลับเป็นการวางทรายแก้วเม็ดละเอียดลงในแม่พิมพ์ชนิดกลวงไปเลย ไม่ต้องวางก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อแต่อย่างใดครับ

เทคนิคนี้คิดว่าค้นพบโดยฝรั่งเศสเมื่อประมาณนับร้อยปีที่แล้ว แต่ตอนนั้นไม่มีใครเปิดเผย

 

ชิ้นงานขนาดใหญ่เท่าคนจริง เป็นการสร้างชิ้นงานแก้วด้วยเทคนิค Lost Wax ชนิดวางก้อนแก้วไว้ด้านบน แต่ใช้วิธีทำแม่พิมพ์ปูนเหมือนอย่างดินขี้วัวของไทยนั่นเอง ดังนั้นการสร้างพระพุทธรูปขนาดใหญ่ หน้าตัก 59 นิ้วหรือใหญ่กว่า จึงเป็นเรื่องที่สร้างได้ง่ายๆ ไม่ยาก และการอบลดอุณหภูมิก็ใช้เวลาไม่นานเท่ากับแบบตันๆครับ

 

ชิ้นงานแก้วกลวงแบบนี้ ใช้เทคนิคการเป่าดีกว่าครับ เพราะถ้าเราไม่เน้นคมชัดก็ไม่ต้องใช้แม่พิมพ์เหล็ก เราใช้แม่พิมพ์ไม้ได้ครับ ต้นทุนการเป่าแต่ละชิ้นขนาดเท่าคนจริงๆ คงประมาณไม่เกินชิ้นละ 1,000.- บาทครับ ( พ.ศ. 2562 สร้างโดยโรงงานแก้วโซดาไลม์ซิลิก้าทั่วไปนะครับ ไม่ใช่แก้วคริสตัล ) แต่ถ้าต้องการใช้แก้วคริสตัลจะแพงขึ้นตามน้ำหนักแก้วครับ ถ้าเป็นแก้วเพื่อการหลอมต่อจากจีนก็กิโลกรัมละ 25.- บาท เท่าคนจริง กลวงแบบนี้คงไม่เกิน 3 กิโลกรัมครับ

 

แต่ถ้าเลือกก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อจากอเมริกา และต้องการสีใสพิเศษมากๆ หรือสีใสอมดำ เพื่อให้ตรงกับค่านิยมที่สูงของสังคมไฮโซ ก็อาจถึงกิโลกรัมละ 1,000.- บาทได้ ซึ่งถ้าถามผม ผมเลือกก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อของนิวซีแลนด์ครับ รุ่นเก่า รุ่นเดิมที่ยังไม่ได้เข้าไปสร้างในอเมริกาครับ

 

เทคนิคการทำฟองอากาศแบบไม่เป็นระเบียบ สร้างได้เฉพาะการสร้างชิ้นงานแก้วด้วยเทคนิคปั้นแก้วมือเปล่าฟรีฟอร์มครับ ในระบบ Lost Wax ทำได้เหมือนกัน แต่ฟองอากาศจะเข้าลึกกว่าผิวๆ ซึ่งนั่นอาจไม่ใช่ความต้องการของตลาดที่สูง หรือพูดง่ายๆว่าอาจไม่เป็นที่ยอมรับของระดับปรามาจารย์ระดับโลก

 

ดังนั้น เทคนิคหลายอย่าง ไม่อาจนำมาใช้ได้กับงาน Lost Wax ครับ

 

ตู้พ่นทรายในสมัยปัจจุบัน มีทั้งการใช้ทรายธรรมดาจากทะเลสีขาว หรือทรายอลูมีน่าเบอร์ต่างๆมาใช้ยิง เครื่องนี้ทำให้ผิวของชิ้นงานแก้วเป็นสีขาวฝ้า นวล หรือเรียบลื่น อยู่ที่ใช้เม็ดทรายขนาดไหน

ตอนที่ผมให้โรงงานแก้วเจษฏาสร้างพระแก้วเป่าด้วยปอดหน้าตัก 9 นิ้วจำนวน 500 องค์ ทางโรงงานแก้วเจษฏาก็ได้ใช้เครื่องแบบนี้ยิงให้ครับ ค่ายิงต้นทุนองค์ละไม่ถึง 5.- บาท คุณสมศักดิ์ไม่ได้คิดเงินผม

ตอนหลังวัดแห่งหนึ่งที่ผมส่งพระแก้วให้เกือบ 60 องค์ต้องการทำให้เป็นสีฝ้า ทางโรงงานแก้วเจษฏาไม่อนุญาตให้คนนอกเข้าภายในโรงงาน เพราะทางวัดต้องการส่งคนมาดูหลายคน ผมจึงต้องใช้โรงงานพ่นทรายที่อื่นครับ เขาคิดค่าพ่นองค์ละ 50.- บาท ใช้เวลาพ่นเพียง 7 ชั่วโมง หรือถ้าพูดอีกแบบหนึ่งคือ งานพ่นทรายต้นทุนต่ำ กำไรพอใช้ได้ ถ้างานเยอะ ทุกๆ 5 - 7 ชั่วโมง จะกำไร 3,000.- บาท เพราะทรายก็วนกลับมาใช้ใหม่ได้ครับ

 

องค์นี้คือองค์ที่ผมสร้างโดยโรงงานแก้วเจษฏาหน้าตัก 9 นิ้ว 1 ใน 500 องค์เท่านั้น ใช้ทรายอลูมีน่าเบอร์ 100 พ่นยิงผิวแก้วให้เป็นสีขาวฝ้า


แต่องค์ล่างนี้ผมใช้กรดกัดแก้ว กัดให้ผิวแก้วจากสีใสเป็นสีขาวฝ้า คุณภาพดีที่สุดในโลกก็ต้องใช้วิธีนี้ครับ แต่ต้นทุนแพงที่สุด เพราะเครื่องมืออย่างเดียวราคานับล้าน และค่าบำรุง บำบัดทุกๆเดือนต้องเสียเงินบำบัดนับหมื่นๆบาทหรือหลายหมื่นบาท ดังนั้นหากงานไม่เยอะจริง ไม่คุ้มค่าจริง หรือพูดง่ายๆว่า ถ้าต้องการงานที่คุณภาพสูงสุด ก็ต้องยอมลงทุนต้นทุนค่าเครื่องนับล้านและค่าบำบัดเดือนละหลายหมื่นต่อเนื่องทุกเดือนนะครับ

 

หลายวันก่อนผมมีหน้าที่ไปดูแลความเรียบร้อยให้ช่างประกอบเฟอร์นิเจอร์บิ้วติดตั้งที่บ้านลูกผม ช่างติดตั้งบิ้วอินเฟอร์ฯเขาทำการต่อสายไฟจุดที่เฟอร์บิ้วต้องทับ ผมยืนดูอยู่ สายไฟที่เขาต่อนั้นหลวม ขนาดหมุนสายไฟได้ 360 องศา ผมจับมือช่างหมุนสายไฟด้วยตัวของเขาเองเลย ต่อมาชิ้นส่วนขาดทำต่อไม่ได้ เขาจึงกลับไปก่อน

เมื่อวันศุกร์ที่ 16 ส.ค. 62 บริษัทบิ้วอินเฟอร์ฯส่งช่างชุดใหม่มา 3 คน ลูกให้ผมไปช่วยดูความเรียบร้อย ปรากฏว่า ช่างประกอบติดตั้งบิ้วอินเฟอร์ฯชุดใหม่นี้ 2 ใน 3 คนบอกผมว่า เขาเคยเป็นช่างแก้วของโรงงานแก้วแห่งหนึ่ง ( ขอไม่ออกนามโรงงานแก้วนั้น ) ทั้ง 2 คนเป็นสามีภรรยา ชายอายุ 25 หญิงอายุ 18 เคยทำงานเป็นช่างต่อขาแก้วแชมเปญ ( แก้วแชมเปญและแก้วไวน์ ) อยู่นาน 2 เดือน เขาทั้งสองได้บอกผมว่า บรรยากาศโรงงานแก้วร้อนมาก มีการปิดกำแพงรั้วสูงไปถึงหลังคา คือมีกำแพงที่สูงมากล้อมทุกด้านของโรงงาน ผมทราบได้ทันทีถึงบรรยากาศนั้น เพราะผมเป็นคนที่เข้าได้หลายโรงงานแก้ว เคยเห็นมาหมดแล้ว และเขาเล่าให้ฟังอีกว่า นอกจากร้อนแล้ว ช่างแก้วใหม่ที่เพิ่งเข้าทำงานจะไม่ได้สิทธิในการใช้พัดลมอุตสาหกรรมเพื่อเป่าลดร้อน ในทีมช่างแก้ว 1 ทีมมี 4 คน พัดลมไปตกที่หัวหน้าทีมคนเดียว ( นี่เป็นความรู้ใหม่ที่ผมเพิ่งทราบว่า ขนาดของทีมในไทยเล็กลง จาก 6 เป็น 4 )

 

เพราะที่โรงงานแก้วเจษฏาที่เพิ่งปิดกิจการไปปีสองปี ทีมเล็กเขายัง 6 คน ทีมใหญ่ยัง 8 คนอยู่เลยเมื่อปลายปี 2559 แต่ไม่เป็นไร ถือว่า เป็นการพัฒนาใหม่ให้เล็กลง

ช่างบิ้วอินเฟอร์ฯ 2 สามีภรรยาเล่าต่อไปว่า นอกจากร้อนมากแล้ว ไม่ได้พัดลมแล้ว ค่าจ้างรายวัน 300.- บาท ไม่พอเลี้ยงพ่อแม่ของทั้ง 2 ฝ่าย เขาจึงลาออกมาเป็นช่างประกอบติดตั้งบิ้วอินเฟอร์ฯให้บริษัทดังแห่งนี้ด้วยการเป็นเอ้าท์ซ๊อท ซึ่งได้ค่าตอบแทนโดยเฉลี่ยทั้งปีอยู่ที่วันละประมาณ 400 - 500 บาทต่อคน ( แต่เอ้าท์ซ๊อทต้องมีรถเป็นของตนเองและต้องซื้อเครื่องมือเองทุกชิ้น เฉพาะรถต้องผ่อนเดือนละหลายพันบาท เครื่องมือเป็นแสนบาท เขาทั้ง 2 เล่าไปก็บอกราคาเครื่องมือแต่ละชิ้นให้ผมฟัง ซึ่งถ้าเช่นนี้ ค่าตอบแทนที่ว่าได้ 400 - 500 เมื่อหักค่ารถ ค่าเครื่องมือแล้ว น่าจะเหลือแค่ 300 - 400 บาทต่อคนต่อวัน ) แต่เวลาทำงานยาวขึ้น เพราะเขาต้องเดินทางออกจากบ้าน 6:30 น. ไปรับของที่โรงงานก่อน 8:00 น. กว่าจะถึงบ้านลูกค้าก็เกือบเที่ยงวัน และกว่าจะประกอบเสร็จก็ 4 ถึง 5 ทุ่ม และมีหลายครั้งถึงตี 1 ตี 2 ก็มี

 

ผมจึงเล่าให้ช่างบิ้วอินเฟอร์ฯทราบว่า ผมเองเคยเป็นผู้จัดการโรงงานแก้วแห่งหนึ่งในอดีต บรรยากาศที่โรงงานแก้วของคุณพ่อผม ไม่ได้เป็นเช่นนั้น ในปี 2516 นั้น ล้อมรอบโรงงานแก้วผมมีแต่ต้นไม้สูงใหญ่แต่โปร่ง บรรยากาศเป็นธรรมชาติมาก ที่โรงงานผมกำแพงสูงแค่ 1.8 เมตร พวกช่างแก้วจะยืนอยู่บนชั้น 2 เพราะเตาอยู่สูง มองต้นไม้ได้รอบด้าน หรือถ้าพูดง่ายๆว่า ธรรมชาติสวยงาม คนอยู่สูง ลมธรรมชาติก็ไม่ร้อนมาก แถมยังมีพัดลมอุตสาหกรรมให้ใช้ทีมละ 2 เครื่อง นับว่าดีกว่าปัจจุบันมาก

ช่างทั้ง 2 สามีภรรยาบอกว่า ถ้าบรรยากาศดีอย่างที่ผมบอกเขาก็อยากทำงานแก้วมากกว่า เพราะถ้าฝีมือดีขึ้น สามารถต่อหูเหยือกได้เมื่อไร ค่าจ้างจะสูงขึ้นบ้าง อาจเป็นวันละ 340.- บาท อยู่ใกล้บ้าน และทำงาน 8:00 น. ถึง 17:00 น. ไม่ทรมานอย่างที่ทุกวันนี้ไม่เคยกลับถึงบ้านก่อน 4 ทุ่มเลยแม้แต่วันเดียว

 

มือผมหยิบแผ่นฟิลม์ 120 ที่ผมถ่ายภาพโรงงานแก้วผมในอดีต จะเห็นได้ว่า ช่างแก้วยืนอยู่บนแผ่นคอนกรีตชั้น 2 รอบด้านเปิดโล่ง แต่เสียดายว่า สมัยก่อนผมไม่ได้ถ่ายออกไปข้างนอกโรงงานจากชั้น 2 บรรยากาศดีมาก เป็นธรรมชาติมาก ต้นไม้ใหญ่สูงรอบทั้ง 3 ด้านเลย ยกเว้นด้านหน้าโรงงานจะเป็นถนนในซอย

 

ญี่ปุ่นฝึกเด็กหญิงอายุประมาณ 5 ขวบ ไม่ใช่เพื่อฝึกให้มาเป็นแรงงานขั้นต่ำ แต่ฝึกให้เป็นศิลปินแก้วที่ชิ้นงานของศิลปินแต่ละชิ้นจะมีราคานับแสนและใช้เวลาแค่ไม่กี่ชั่วโมง ปั้นจากก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อราคากิโลละไม่กี่สิบบาท เพราะญี่ปุ่นหลอมแก้วเองหลายร้อยหลายพันสูตรที่ดีๆยอดเยี่ยมทั้งนั้น

 

งานลักษณะแบบนี้เป็นงานที่สร้างได้ด้วยวิธีอะไรเท่านั้น วิธีหนึ่งวิธีเดียว วิธีอื่นจะสร้างแบบนี้ไม่ได้