"วจีสุจริต" (สมเด็จพระญาณสังวรฯ)

.
"วจีสุจริต"

" .. คือ

- เว้นจากการพูดเท็จ ๑
- เว้นจากการพูดส่อเสียด ๑
- เว้นจากการพูดคำหยาบ ๑
- เว้นจากการพูดเพ้อเจ้อเหลวไหล ๑

คือแม้ว่าจะเป็นความจริง แต่หากว่า "เป็นคำส่อเสียดก่อให้เกิดความแตกร้าว" เช่นนำความข้างนี้ไป
บอกข้างนั้น นำความข้างนั้นมาบอกข้างนี้ "เพื่อจะยุให้ทั้งสองฝ่ายแตกกัน" แม้จะเป็นความจริงที่ไม่ควร
พูด เพราะทำให้เขาแตกกัน เข้าในพวกส่อเสียด

หรือแม้ว่าเป็นคำหยาบ ไม่ได้มุ่งจะหลอกลวงให้เข้าใจผิด แต่ว่า "เป็นคำหยาบคาย" เช่นเป็นคำด่าว่า
"เป็นสัตว์ดิรัจฉานอย่างโน้นอย่างนี้" อะไรเป็นต้น

หรือแม้วาจาอย่างอื่นซึ่งเป็นการกล่าว "กดให้เลวลง" ซึ่งทุกคนก็รู้ว่าไม่ได้เป็นเช่นนั้นและก็ไม่ได้มุ่งที่จะ
หลอก แต่ว่า "กล่าวด้วยความโกรธ ด้วยความเหยียดหยาม ต้องการจะกดเขาให้เลว" ก็ไม่ควรพูด

แม้ว่าเป็นคำที่เพ้อเจ้อเหลวไหล "ไม่เป็นธรรม ไม่เป็นวินัย ไม่มีขอบเขตจำกัด" หาสาระแก่นสารมิได้
หรือว่า มีสาระแก่นสารน้อยเกินไป ก็เป็นคำไม่ควรพูด .. "

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก