วิธีสร้างศิลปินปั้นพระพุทธรูปแก้วของไทย หน้า 15 #290 ขึ้นไป

ช่างแก้วที่เป็นคนไทยที่เดินทางมาพบผม 2 คน มาจากโรงงานยูไนเต็ดกลาส นครปฐม อายุช่างผู้ชายนั้นเลข 2 นำหน้า ส่วนผู้หญิงเลข 1 นำหน้า จากการพูดคุยกันนานครึ่งค่อนวัน ทำให้ทราบว่า ปัจจุบันช่างแก้วแฮนด์เมด ( ผมมักเรียกว่าปั้นแก้วมือเปล่าฟรีฟอร์ม แต่ถ้าเรียกให้สั้นว่า แฮนด์เมด ผมก็อนุโลมได้ ) ปัจจุบันช่างแก้วไทยแขนงแฮนด์เมดนี้ เริ่มจากการต่อขาสั้น แล้วก็ต่อขายาว หมายถึงต่อขาแก้วแชมเปญสั้น แล้วก็ตามด้วยต่อขาแชมเปญยาว ใช้เวลาเพียงไม่ถึงเดือนก็เก่งแล้ว นับจากวันที่เริ่มเก่ง ก็จะต้องเป็นช่างในแผนกต่อขาไปตลอด และหากทำนานต่อไปหลายสิบปี ก็จะจบอยู่ในแผนกศิลป์แก้ว เมื่อผมนำมาเปรียบเทียบกับของไต้หวันแล้ว พบว่า ของเราเริ่มต้นเร็วมาก แต่อาจก้าวได้ช้ากว่ามาก

หากทำแบบไต้หวันในจังหวัดซินจู๋ที่ผมเคยไปดูงาน เขาอาจเริ่มช้ากว่า และย้ำหรือย่ำอยู่กับที่นานกว่า แต่เมื่อรวมหัวกัน 3 แก๊งต่อเตาหลอม คือช่าง 3 ทีมมาร่วมกันฝึกทักษะ เขาจะไปได้เร็วกว่า และไกลกว่าเยอะ จนกระทั่งช่างแก้วของไต้หวันเป็นที่ยอมรับในด้านฝีมือแฮนด์เมดที่มีคุณภาพสูงมากทีเดียว

 

ศิลปินระดับปรามาจารย์ชิฮูลีเป็นปรามาจารย์ที่เก่งในหลายสาขาวิชาแก้ว แต่ที่เก่งเป็นพิเศษคือการเหวี่ยงแก้วที่ปั้นแฮนด์เมดขึ้นรูปในหลายรูปแบบและหลายขนาด จนกระทั่งได้รับเชิญให้จัดสถานที่อีเว่นต่างๆให้ประดับไปด้วยชิ้นงานแก้วต่างๆในหลายรูปแบบ ทั้งแบบธรรมชาติหรือแบบประดับตกแต่ง มีชื่อโด่งดังที่สุดของโลกอีกท่านหนึ่ง

 

ชิ้นงานนี้ขึ้นรูปตามที่ศิลปินท่านนี้จัดสรรให้ เป็นชิ้นงานเอ้าท์ดอร์หนึ่งในหลายร้อยหลายพันชิ้นที่เขาได้สร้างสรรค์สีสันให้กับโลกแห่งการตกแต่งสถานที่ด้วยแก้ว

 

ผมได้นำภาพศิลปะที่ศิลปินระดับปรามาจารย์ชิฮูลีสร้างมาให้ชมพอเป็นไอเดียครับ แต่ผมสนใจเฉพาะงานสร้างพระพุทธรูปแก้ว จึงมักเน้นไปที่พระแก้วมากกว่า ขออภัยที่ไม่ได้เสนอทุกแง่ของงานด้านอื่นๆครับ

 

ผมขอนำกลับมาที่พระแก้วของบัคคาฮ่านะครับ ดูงานสร้างพระแก้ว ผมสบายใจกว่างานชนิดอื่นๆเยอะครับ

 

มีคนที่ซื้อพระแก้วของบัคคาฮ่ามาแล้ว มาทาสีทองเฉพาะตรงจีวร หรืออาจเป็นชุดลิมิเต็ดเอ็ดดิชั่นของบัคคาฮ่าฝรั่งเศสก็ได้ครับ

 

ภาพสตูดิโอยุคใหม่ล่าสุดที่ใช้เตาหลอมที่มีเบ้าเพียงเบ้าเดียว ขนาดของเบ้าหลอมเล็กที่สุดก็ประมาณ 150 กิโลกรัม

เบ้าความจุ 150 กิโลกรัมที่ปากเบ้ามีขนาดเล็ก

ภาพเบ้าความจุ 150 กิโลกรัมที่มีปากเบ้ากว้างเท่ากับภาพด้านบนนั้นผมยังไม่มี จึงไม่ได้โพสต์เอาไว้ครับ

เตาของสตูดิโอแบบนี้เป็นเตาที่ศิลปินแก้วส่วนใหญ่เลือกใช้มากที่สุด เพราะขนาดความจุแค่ 150 กิโลกรัม ราคาเบ้าละประมาณ 30,000.- บาท คิดจะหลอมเมื่อไรก็ต้องเริ่มต้นจากการอุ่นจากอุณหภูมิห้อง 25C ค่อยๆไต่ระดับขึ้นไปถึง 550C ภายในเวลาประมาณ 12 ชั่วโมง หลังจากนั้นจึงไต่ระดับสูงเท่ากับที่ก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อเขาต้องการ ( แต่ละโรงงานที่สร้างก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อเขาสร้างมานั้นไม่เท่ากัน บางแห่งอาจยังต้องการที่ 1,400C อยู่ ในขณะที่บางแห่งที่ก้าวหน้ามากๆแล้วเขาเหลือแค่ 800C ) จาก 550C ไต่ระดับถึงสูงสุดยังอีก 2 ชั่วโมง แล้วจึงนำก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อใส่เข้าไป ส่วนมากใส่เต็มปากเบ้าเพื่อง่ายต่อการปาดฟองอากาศเพื่อให้แก้วที่หลอมใสสนิท เมื่อนำก้อนแก้วเข้าเบ้าครบนับไปอีกประมาณ 8 ชั่วโมง ก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อจึงจะใสสนิทโดยต้องมีช่างปาดฟองอากาศปาดอยู่ตลอดเวลา 8 ชั่วโมงนั้น

เมื่อน้ำแก้วสุก ( ภาษาช่างแก้วสมัยก่อนนะครับ สมัยนี้อาจเรียกว่า น้ำแก้วพร้อมใช้ ) เมื่อน้ำแก้วสุก ศิลปินแก้วหรือช่างแก้วจึงมาทำงานที่ตนต้องการทำ ส่วนมากมักจะทำประมาณ 1 ทีม 4 คน ( สมัยใหม่ทีมที่ยูไนเต็ดกลาสเหลือ 4 คน แต่สมัยก่อนทีมเราจะมี 6 - 8 คนซึ่งผมคิดว่า ทีม 8 หรือ 10 คนถึงจะทำงานได้คล่องทุกอย่าง ) ทีมช่างหรือทีมศิลปินจะเข้ามาทำงานประมาณ 8 ชั่วโมงจนกว่าน้ำแก้วจะหมดทั้ง 150 กิโลกรัม หรือถ้าบางทีมเป็นศิลปินเก่งมาก เขาอาจทำไม่หมดทั้ง 150 กิโลกรัม ทำแค่เท่าที่ชอบแล้วนอกนั้นทิ้งหมดก็ไม่เป็นไร เพราะกำไรจากชิ้นงานเพียงชิ้นเดียวก็สามารถคุ้มทุนทั้งหมดครับ

เมื่อทีมศิลปินหรือทีมช่างจากไป และไม่ต้องการทำงานต่อในวันรุ่งขึ้นก็จะใช้วิธีปล่อยให้เบ้าแตกทำลายไปด้วยตัวเอง คือยอมเสียเงิน 30,000.- บาททิ้งไปเลย เพราะธรรมชาติของเบ้าหลอมแก้วเป็นเช่นนี้เอง หลังจากเบ้าเสียแล้ว เมื่อจะทำงานอีกครั้งก็จะให้ช่างมาแงะเอาเบ้าที่เสียออกไปทิ้งครับ ส่วนเตาหลอมรุ่นใหม่จะยังไม่เสียหายเหมือนเตาขนาด 6 - 10 เบ้ารุ่นเก่าที่หากทิ้งเตาดับเมื่อไรเตาทั้งเตาจะเสียหายทั้งหมด ราคาเตาก็จะประมาณ 6 - 10 ล้านบาท

 

ศิลปินแก้วรุ่นใหม่ อาจเป็นคนรุ่นใหม่หรือคนรุ่นเก่าก็ได้ ถ้าเป็นคนรุ่นใหม่เพิ่งเข้ามาสนใจตอนอายุมากแล้ว เช่นศิลปินบางท่านเริ่มสนใจทำเมื่ออายุ 60 กว่าหรือ 70 กว่า แต่งานแก้วที่แท้จริงไม่ได้ยากอย่างที่คิด และชิ้นงานที่สร้างก็ได้ราคาดีในอเมริกาและยุโรป อย่างในภาพนี้ ศิลปินท่านเพียงยืดแก้วก้อนนี้ให้ยาวออกไป แล้วกระดกนิดเดียว งานก็เสร็จ ราคาชิ้นงานนี้นับแสนบาท นี่คือราคาชิ้นงานเพียงชิ้นเดียวนะครับ ทุกครั้งที่ศิลปินแต่ละท่านเริ่มใช้เตา ค่าใช้จ่ายตรงนี้ก็นับแสนบาทต่อครั้ง ถ้าเป็นตลาดในไทยราคาจะไม่สูง ดังนั้น ต้องเจาะตลาดนอกโดยตรงเท่านั้น

สตูดิโอนี้ใช้เตาหลอมเบ้าเดี่ยวขนาดเบ้าละ 600 กิโลกรัม โดยใช้เบ้าหม้อ แยกจากปากเบ้า ลักษณะเบ้าเหมือนกับของโลตัสคริสตัลในไทย ค่าใช้จ่ายแบบนี้จะมากกว่าเบ้า 150 กิโลกรัม

 

นี่คือภาพเบ้าที่มีปากเบ้ากับตัวเบ้าติดกันขนาดความจุ 600 กิโลกรัม ที่ปั้นปากเบ้าให้สูงตามแต่ที่โรงงานเขาต้องการ เพื่อใช้กับเตาสมัยเก่า เตานี้ขนาด 8 เบ้าของฝรั่งเศส อุณหภูมิขณะเปลี่ยนเบ้านี้ประมาณ 550C เพื่อช่วยให้การทำงานทำได้ง่ายขึ้น ถ้าเปลี่ยนตอนที่อุณหภูมิสูงกว่านี้ ช่างเปลี่ยนเบ้าจะร้อนและเหนื่อยมากเกินจำเป็น

 

ภาพนี้เป็นเตาหลอมเบ้าเดี่ยวแบบยกเท เบ้าเดี่ยวเบ้าละกี่กิโลกรัมก็ได้ เพราะมีเบ้าที่ใช้กับเตานี้ได้ตั้งแต่ 80 กิโลกรัมขึ้นไปถึง 600 กิโลกรัมเลยทีเดียว คือเลือกได้ เมื่อหลอมเสร็จเทให้หมดเบ้า แล้วก็ทิ้งเบ้าไปเลย เตาอาจเสียหายบ้างบางส่วนก็ซ่อมได้

ศิลปินแก้วประเภทงานเทน้ำแก้วลงพิมพ์แบบนี้ มักไม่ค่อยได้รับการยกย่อง เพราะไม่ถือว่าใช้ฝีมืออะไร แต่ความจริงในสายตาผม เขาก็ต้องมีความสามารถมากเหมือนกันครับ ในแง่มุมของการวางแผนชิ้นงานและการสร้างชิ้นงานแบบเท

 

การรวมตัวกันระหว่างศิลปินหรือช่างแก้วมีความจำเป็นมาก เนื่องจากลูกมือของทีมแต่ละคนทำหน้าที่แตกต่างกันในงานแต่ละแขนง มีน้อยมากๆที่ไม่ต้องการความช่วยเหลือจากลูกทีม ส่วนมากทั้งหมดเท่าที่ผมเคยประสบการณ์มา ยังไม่เคยมีเลยแม้แต่สักครั้งเดียวที่ไม่ต้องการลูกทีม

คราวนี้ถ้าศิลปินเดี่ยวที่ต้องจ้างลูกทีม อย่างน้อยต้อง 6 คนที่เป็นลูกมือทีม และอีก 2 - 3 คนที่เป็นคนงานปาดฟองอากาศ คนเฝ้าเตา คนคอยดูแลความเรียบร้อยของระบบการทำงานของเตา เบ้า การป้องกันเบ้าแตก หรือการระวังเบ้าแตกระหว่างการทำงาน หรือถ้าแตกแล้ว ต้องทำอย่างไร รวมๆแล้วต้องจ้างคนประมาณ 10 คนต่องาน 1 ครั้งแค่ไม่ถึงวัน ถ้าเป็นช่างเหล่านี้อีก 10 คนในเมืองไทยหาไม่ยาก เพราะมีช่างเหล่านี้อยู่นับหลายพันคน ค่าจ้างก็วันละ 450.- บาทถ้าเป็นงานประจำที่และจ้างทุกวัน ( เด็กฝึกงานจะแค่ 300.- บาท ) แต่ถ้าเป็นงานที่ให้ไปทำโรงงานแก้วอื่นชั่วคราว หรือพูดง่ายๆว่าออกนอกสถานที่ ช่างเหล่านี้มักขอ 2 เท่าพร้อมค่าเดินทาง ค่าเบี้ยเลี้ยง ก็ประมาณว่าคนละ 1,000.- บาท งาน 1 วันก็ประมาณ 10,000.- บาท นี่ถือว่าถูกมาก เพราะตอนที่ผมไปฝรั่งเศส ค่าจ้างช่างเขาวันละ 23,000.- บาทต่อคนต่อไม่กี่ชั่วโมง การใช้คนก็เท่ากับที่ผมว่ามา คือ 10 คน ถ้าทำงานนี้ที่ฝรั่งเศส แค่ค่าแรงคนงานก็ 230,000.- บาทต่อไม่กี่ชั่วโมงแล้ว

 

คนที่เป่าเหล็กซางเป็นศิลปินเดี่ยว คนที่อยู่ด้านข้างเป็นนายช่างผู้ช่วย และคนอยู่ภาคพื้นดินที่เสื้อยืดเปียกเหงื่อนั้นเป็นผู้ช่วยด้านล่าง และคนที่สวมชุดกันร้อนเป็นลูกมือ และยังมีลูกมือที่อยู่ในตำแหน่งอื่นๆอีกหลายคน ทีมนี้ลูกมือไม่ต่ำกว่า 8 คน

 

ในอเมริกาเขาจึงเชิญชวนดาราฮอลลีวู้ดมาเป็นศิลปิน ในภาพนี้ก็คุณเล่นเรื่องเอเลี่ยน มีเด็กๆมาเป็นอาสาสมัครที่เป็นงานพอสมควรแล้วหลายคน เขาเริ่มกันแบบนี้โดยมีองค์กรใหญ่ขับเคลื่อน ใช้เงินมากครับ แต่มีเจ้าภาพ ผลตอบแทนทางจิตใจก็มี ผลตอบแทนที่เมื่อเป็นศิลปินแล้ว จะทำให้ศิลปินมีรายได้สูงมาก แต่ต้องขายงานได้ราคานะครับ ในเมืองไทยมีคนรู้ค่างานแก้วแบบนี้น้อยมาก ต้องตลาดอเมริกาหรือยุโรปเท่านั้น ดังนั้น หนทางยังต้องมีอีกทีมหนึ่ง คือทีมหาตลาดออนไลน์หรืออะไรก็แล้วแต่ที่จะทำให้ขับเคลื่อนได้

 

ทีมศิลปินแก้วในจีน ทีมนี้เป็นศิลปินที่รวมตัวกันตั้งสตูดิโอเล็กๆขึ้นมาทำงานแก้ว แล้วขายชิ้นงานโคมไฟประเภทงานยาก แต่ท้าทายมาก ผมเองเคยไปมาทั้งในจีน ทั้งในไต้หวัน เคยไปแบ่งปันประสบการณ์มาแล้ว รู้ได้เลยว่า เขามีความมุ่งมั่นสูงมาก

ชิ้นงานพวกนี้ของจีนราคาไม่แพง แต่เขาพอใจที่ได้ทำงานศิลป์เหล่านี้จารึกไว้บนโลกโดยไม่ต้องรู้ว่าใครทำ เหมือนผมทุกวันนี้ขับรถผ่านบ้านเห็นโคมไฟหน้าประตู ไฟหัวเสา ไฟสนาม หรือผ่านภัตตาคารเก่าๆ หรือแม้แต่ดุสิตธานี มองแล้วจำได้ว่าชิ้นงานเหล่านี้ผ่านมือพวกเรามาอย่างไร มีแต่ความภาคภูมิครับ โดยไม่ต้องรู้ว่าใครสร้าง

 

ขับไปบนถนนเก่าๆที่ยังใช้โคมไฟถนนรุ่นเดิมที่ใช้แก้วเป็นโคม ก็นี่งานพวกเราทั้งนั้น ถึงแม้จะเป็นงานแม่พิมพ์ก็ตาม ไม่ได้ใช้ฝีมือในแต่ละชิ้น แต่ใช้ใจทำในทุกชิ้นให้ดีที่สุด

 

สวัสดีครับ ผมเป็นคนที่รักงานศิลปะ มีโอกาสได้ทำงานแก้วมาบ้าง ปัจจุบันเป็นพนังงานกินเงินเดือนธรรมดาคนหนึ่ง แต่ยังพยายามตามความฝันตัวเองอยู่ งานแก้วที่ทำก็ยังทำอยู่เวลาว่างๆ หรือเลิกจากงาน งานที่ทำมาก็ทั่วๆไปครับ 12ราศี ตามแบบที่เคยๆหาชมได้ที่ ตลาด JJ กทม.
เนื่องเดี่ยวเมื่อวานได้โทรหา คูณ สมบรูณ์ โทรไปหาเพื่อปรึกษาเเนวทางการการทำแก้ว และ แนวทางต่างๆ ท่านจึงได้ให้เข้ามาแสดงตัวในนี้
เอาจริงๆ ผมเองนะอยากทำงานที่ไม่มีเขตจำกัด ที่เหมือนๆในปัจจุบัน แต่จากสภาพเเวดล้อม เศรฐกิจ ความรู้ความเข้าใจที่จำกัด รวมถึงความสามารถด้วย เลยโทรไปปรึกษาท่าน ว่า มันมีโอกาสไหมที่ คนๆหนึ่งที่อยากเป็นช่างแก้ว อยากเป็นศิลปินแก้วอย่างในต่างประเทศ มันมี โรงงานไหนที่เข้าให้คนธรรมดาเข้าไปเรียนรู้ ศึกษาหรือเพิ่มเติมความรู้ได้บ้าง และได้เเลกเปลี่ยนมุมมอง ความรู้กันพอสมควร ตามที่ท่านว่า และความเข้าใจของผมเอง สรุป ก็เพราะเราไม่ได้มีโอกาส ไม่ว่าจะด้วย เเนวความรู้ สถานที่ให้ศึกษาไม่มีโอกาสที่จะได้ลองทำจริง เพราะไม่มีที่ไหนเขาสนันสนุน เนื่องด้วยเห็นว่าเสียวเวลา ไม่คุมทุน ทั้งวัสดุอุประกรณ์ต่างๆ
แล้วในโอกาสหน้าจะ ลงรูปผลงานของผมให้ชมนะครับ

 

กลับถึงบ้านถ้ายังไม่สลบก่อน จะโพสต์ตอบครับ

 

เพิ่งกลับจากสะพานควาย ออกมาสามทุ่มสิบนาที ถึงบ้านลาดพร้าววังหินสี่ทุ่มสิบนาที นับเป็นอีกวันที่ถนนแยมมากแม้จะเริ่มดึกแล้วก็ตาม ผมกลับมาถึงบ้านค่อนข้างค่ำมาสองวันติดๆกันแล้ว เพราะต้องไปเยี่ยมหลานเพิ่งคลอด และเขาไม่อยากให้กลับตอนจราจรแยมหนักๆ จึงดึงให้เกินสามทุ่มเสียก่อน

ผมกลับมาตอบโพสต์ของคุณกฤษณะครับ

 

ที่ไต้หวันและจีนแผ่นดินใหญ่ มีการรวมตัวกันของศิลปินช่างแก้วหลายแห่ง บางแห่งเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่คนวิชาเป่าแก้วปั้นแก้วและกดปั๊มแก้วที่มีชิ้นงานแปลกๆใหม่ๆ เช่น งานโคมไฟประดับตกแต่งบ้านคฤหาสน์ อย่างที่จังหวัดซินจู๋ไต้หวันนั้น มีหมู่โรงงานหลอมแก้วที่มีลักษณะเช่นนี้ทั้งแถบ เรียกว่าเดินเข้าโรงงานนี้ออกโรงงานนั้น ก็ล้วนมีลักษณะคล้ายกัน แต่ไม่ใช่ทั้งหมด ก็มีโรงงานหลอมแก้วที่เป็นเจ้าของคนเดียวหรือบริษัทใหญ่ก็มีซึ่งเขาไม่ต้องรวมตัวกับใคร

แต่ผมกำลังจะพูดถึงการรวมตัวกัน เพราะทำให้ศิลปินหรือช่างแก้วที่มีอารมณ์ศิลปินอยู่รอดได้โดยไม่ต้องทำทุกอย่างที่ขวางหน้า เช่น งานขาย งานการตลาดเป็นต้น