วิธีสร้างศิลปินปั้นพระพุทธรูปแก้วของไทย หน้า 15 #290 ขึ้นไป

ท่านได้เข้าชมใน Netflix รายการ Blown Away (Season1และเริ่มต้นของSeason2) หรือยังครับ ถ้ายังหรือมีเหตุที่ดูได้แค่ยูทู๊ป ผมแนะนำให้ดูที่เกี่ยวกับงานของ Corning Museum of Glass ที่เขาให้เหล่าปรมาจารย์แก้วของมูราโนและทั่วโลกไปสอนประชาชนของอเมริกาให้เป็นศิลปินแก้วกันครับ เมื่อท่านเห็นแล้ว จะได้เข้าใจได้ง่ายขึ้นกว่า ที่จริงแล้วแก้วมีทั้งส่วนที่ง่าย เข้าใจง่าย และส่วนที่ยากที่ต้องฝึกฝีมือ แต่เอาไว้ผมจะได้แสดงว่า มีส่วนที่ไม่ต้องฝึกฝีมือ แต่เก่งได้เหมือนกับคนฝึกระดับปรามาจารย์เลยทีเดียว

 

คลิปสร้างพระสังกัจจายน์หน้าตัก 9 นิ้วองค์เดียวของโลก โดยปรามาจารย์ Pino Signoretto

 

ปั้นมังกรหรือถ้าไทยทำก็ปั้นพญานาคก็ได้นะครับ ฝีมือระดับโลก

 

มังกรชัดๆหรือพญานาคชัดๆ

 

มังกรแดง ถ้าคนไทยจะสร้างพญานาคแดงก็ไม่มีใครว่า

 

ศิลปิน Ross Richmond creating a blown glass head - Gmanonfire

สามารถปั้นเป็นพระเศียรที่มีขนาดใหญ่และมีพระพักตร์ได้

 

ยังเป็นภาพมันๆในการปั้นแก้วมือเปล่าฟรีฟอร์มที่ปั้นลูกบอลขนาดใหญ่ได้โดยไม่ใช้แม่พิมพ์ ทีมนี้เขาใช้ช่าง 5 คนในฉาก ถ้าเป็นทีมลูกน้องผมที่เป็นคนไทยก็ต้องใช้ทีม 8 คน เพราะเราเครื่องไม้เครื่องมือไม่เท่ากับเขา เขาพร้อมกว่าจริงๆ แต่นั่นมันนานมากแล้ว ประมาณปี พ.ศ. 2520

 

เมืองนอกเขาสอนประชาชนของเขาจากคนธรรมดาให้เป็นศิลปินแก้วซึ่งมีหลายแขนงวิชานะครับ ตอนนี้ผมยังมันๆที่จะเสนอวิชาปั้นแก้วมือเปล่าฟรีฟอร์มให้ดูไปกอ่น เอาไว้ท่านที่ติดตามเริ่มมีความรู้เรื่องแก้วพื้นฐานไปอีกนิด ค่อยดึงเข้าหาสิ่งที่เป็นวิชาที่ไม่ต้องฝึกปั้น แต่อันนั้นถ้าเราไม่มีความรู้พื้นฐานมาก่อน อาจนึกไม่ออก หรือฝันได้ไม่ไกลพอครับ

 

ภาพนี้เป็นภาพโรงงานหลอมแก้วระบบเตาใช้หลายเบ้าคละสี ขณะนี้เกิดควันจำนวนมาก ท่านใดลองทายดูซิครับว่า เขากำลังทำอะไร ทำไมจึงเกิดควันจำนวนมากขนาดนี้ ท่านใดทายถูกบ้างครับ

 

คลิกภาพเพื่อขยายใหญ่ จะได้เห็นทุกอย่างชัดเจนขึ้น

 

เฉลย

1

ก่อนอื่นเลยขอให้สังเกตุที่มือนายช่างครับ ว่าเขากำลังใช้เครื่องมืออะไร ในภาพนี้เห็นได้ชัดว่า ไม่ใช่ไม้ซางเหล็กนะครับ ไม่ใช่ไม้ซางที่เอาไว้เป่าลูกโป่งแก้ว แต่ที่นายช่างหรือผมเชื่อว่าท่านนี้คือนายช่างเฝ้าเตา กำลังถือเหล็กช้อนตักน้ำแก้วขนาด 6 - 8 kg. ช้อนตักน้ำแก้วจะยาวมากอย่างนี้ครับ ( ยกเว้นบางโรงงานที่เขามีรายละเอียดที่ต่างออกไป อาจใช้สั้นลงได้ )

 

เฉลย

2

ดูถังน้ำมัน 200 ลิตรที่บรรจุน้ำ ( ดูที่ก๊อกน้ำที่กำลังเติมน้ำเปล่าๆลงถังน้ำมัน 200 ลิตร ) และมีหลายถัง เพราะน้ำแก้วที่ตักออกจากเบ้าหลอมอาจมีจำนวนมากกว่า 1 หรือ 2 ถังจะรองรับได้ครับ

3

ควันขาวขนาดใหญ่ เกิดจากเมื่อตักน้ำแก้วที่ร้อน 1,400C หรือ 2,XXXF แล้วเทออกจากช้อนลงในน้ำ ก้อนแก้วแดงนี้จะกระทบน้ำทุกด้าน จะเกิดควันสีขาวปริมาณมาก และนานเป็นนาทีๆกว่าควันจะหมดไปในแต่ละช้อน ยิ่งตักน้ำแก้วทิ้งถังมากเท่าใด ควันยิ่งมากเท่านั้น

 

เฉลย

4

ในถังน้ำมัน 200 ลิตรถังอื่นๆ มีช้อนตักน้ำแก้วแช่น้ำอยู่หลายช้อน นั่นหมายความว่า การตักน้ำแก้วร้อนทิ้งครั้งนี้ เป็นการตักเป็นเวลานาน ช้อนเหล็กจึงแดงจนอ่อนตัว ต้องแช่น้ำทิ้งไว้แล้วใช้อันใหม่ที่ยังไม่แดง หรือที่แดงแล้วแช่แล้ว เย็นแล้ว

 

เฉลย

5

สังเกตุปากเตาช่องใส่เบ้าถูกเปิดอยู่ นั่นหมายความว่า อีกสักครู่จะมีการเปลี่ยนเบ้าหลอมอันนั้นๆ เพราะเหตุการณ์นี้คือ เบ้าร้าว และช่างเฝ้าเตาต้องการตักน้ำแก้วทิ้ง

หมายเหตุ
ช่างเฝ้าเตามีวิธีจัดการกับเบ้าร้าว 2 วิธีคือตักจากด้านบนและล้วงตักจากซอกด้านข้างเตาก่อนการเปลี่ยนเบ้า

อีกวิธีคือเปิดจากด้านล่างเตา ซึ่งในภาพนี้ ผมไม่ทราบว่าเขาทำไมเลือกตักจากด้านบนและซอกด้านข้าง อาจเพราะเตาด้านล่างกำลังมีปัญหา หรือไม่ก็ออกแบบเตาไม่มีใต้เตาที่ทิ้งน้ำแก้วจากเบ้าร้าว

หรืออาจจะใต้เตาพื้นดินไม่สูง ไม่สะดวกที่จะเปิดใต้เตา

 

เฉลย

6

ลูกน้องช่างเฝ้าเตามักเป็นคนหนุ่มกว่ามากๆ เพราะประสบการณ์น้อยกว่า แต่ต้องอาศัยแรงงานที่แข็งแรงกว่า ลูกน้องนี้อาจมาจากหน่วยอื่นๆก็ได้ คนเฝ้าเตาหลอมมักมีประสบการณ์สูง อายุอาจมากหรือน้อยก็ได้ เพราะถ้าช่างเฝ้าเตาหลอมแบบคละสีในสมัยก่อนอาจเริ่มงานที่อายุ 15 - 16 และเป็นช่างเฝ้าเตากะกลางวันหรือกะกลางคืนตอนอายุ 30 กว่าๆ แต่บางโรงงานเขาไว้ใจคนมีอายุมากๆก็มี เช่นต้องมีประสบการณ์ไม่ต่ำกว่า 35 ปี อย่างนี้ก็มีครับ

ลูกน้องช่างเฝ้าเตาพักเหนื่อยเสียแล้ว ในขณะที่หัวหน้าช่างเฝ้าเตายังตักน้ำแก้วต่อเนื่อง

 

ในประเทศไทยมีคนที่เคยเห็นภาพเช่นนี้จนชินตาเหมือนอย่างที่ผมเคยเห็นตอนที่ผมเป็นผู้จัดการฝ่ายผลิตของโรงหลอมแก้วของคุณพ่อผม มีเป็นหมื่นๆคนครับ เพราะโรงงานหลอมแก้วแบบนี้มีนับร้อยๆโรงงานในไทย นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2497 - 2562 เวลา 65 ปีที่ผ่านมา มีโรงหลอมแก้วเกิดขึ้น ดับไป บางปีในอดีตมีเกิดมีดับ 1 - 2 โรง แต่บางปีอาจมี 4 - 5 โรงที่เกิด และที่ดับ คนงานขึ้นอยู่กับขนาดเตาหลอมว่าจุกี่ตันต่อวัน น้อยๆก็ 60 - 70 คน ( ขนาด 2.3 ตันต่อวัน ใช้คนงาน 60 - 70 คน ) ปานกลางก็ 150 - 250 คน ขนาดใหญ่มาตราฐานก็ 300 - 500 คน ถ้านับถึงปัจจุบันมีคนเคยเห็นภาพเช่นนี้ไม่น้อยกว่า 25,000 คนครับ ช่างแก้วในไทยมีมากขนาดนี้ แต่ทุกคนไม่เปิดเผยอะไรเลย ทำไมเป็นเช่นนั้น

หมายเหตุ
นี่นับแบบว่าเอาจำนวนคนคูณจำนวนโรงหลอมเท่านั้น ถ้าที่จริงต้องคูณด้วยแปรผันอีกตัว คือ ทุกปีมีคนเข้าใหม่อีกนับร้อยๆคนต่อโรงหลอม ความจริงก็คือมีคนเคยเห็นภาพเช่นนี้นับแสนคนมากกว่าเพราะตลอด 65 ปีที่ผ่านมา

 

คำถามก็เกิดขึ้นว่า ในเมื่อมีโรงหลอมแก้วมาก แต่ทำไมไม่เจริญเสียที คำตอบก็คือ เราทำในระบบอุตสาหกรรมที่แข่งขันแต่ด้านราคา แข่งขันสร้างแต่ของราคาถูกมากๆ ไม่เคยคิดที่จะสร้างของดีๆที่มีราคาสูงๆ ไม่เคยคิดแข่งขันทางสร้างสรรค์

คำถามก็คงมีต่อไปว่า ถ้าเช่นนั้นเราทำแบบอเมริกาคงดี คำตอบคือ คนไทยที่พอมีทุนรอนใช้ชีวิตอยู่ได้เองก่อนเป็นศิลปินมีน้อยมาก หรือแทบไม่มีอยู่เลย และตลาดไทยทั่วๆไปคงไม่สู้ราคาแบบอเมริกา ที่เขาให้ราคาของที่ศิลปินสร้าง

คำตอบที่น่าจะเหมาะสมกับสถานการณ์ คือ เปลี่ยนมุมมอง ไม่ต้องฝึกแบบอเมริกา เพราะยังมีอีกเทคนิคหนึ่ง ที่ไม่ต้องใช้เวลานานเกิน 2 - 3 เดือนก็เป็นงานแล้ว และเก่งด้วย เพราะเมืองนอกเขาต่อยอดมาเสร็จๆ พร้อมใช้

 

เทคนิคนั้นคือ Lost Wax Glass

 

ขนาดของสตูดิโอก็เล็กๆ ใช้เงินซื้อเครื่องมือไม่กี่แสนบาทก็พอทำได้ เล็กกว่าสตูดิโอแก้วทุกแบบที่ต้องมีเตาหลอม ในระบบเทคนิค Lost Wax Glass ไม่ต้องมีเตาหลอมครับ

 

เราใช้เตาอบแทนเตาหลอม เพราะก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อที่ไม่ว่าจะเป็นจีนหรือนิวซีแลนด์หรืออเมริกาสร้างมาขายนั้น เขาลดจุดหลอมเหลวลงมาเหลือแค่ 800C และใช้เวลาหลอมเพียง 1 - 2 ชั่วโมง ไม่ใช่หลอมจากทรายซึ่งต้องใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 10 ชั่วโมง