พระแก้ว 25 พุทธศตวรรษในมุมมองของผมในฐานะช่างผู้สร้างพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษ

เมื่อช่างใช้กรรไกรตัดน้ำแก้วแล้ว ดันแม่พิมพ์เหล็กเข้าแท่นกดปั๊ม กดปั๊มดันลิ่มเดือยเข้าไปในแม่พิมพ์ทำให้เกิดโพรงอากาศใต้ฐานพระไปถึงท้องหรือหน้าอก ( ซึ่งโพรงอากาศนี้ทำให้ความหนาของแก้วลดลง จึงง่ายต่อการอบลดอุณหภูมิ แต่ช่างแก้วไทยก็ยังอบลดอุณหภูมิไม่ได้ดี เพราะเราต้องการตัดทอนเวลาการอบลง เพราะคิดว่าประหยัดเชื้อเพลิงในการอบเป็นการลดต้นทุนนั่นเอง ) ซึ่งการลดเวลาการอบนั้น เป็นสาเหตุใหญ่ที่สุดที่ทำให้พระแก้วแตกร้าวเองภายหลัง ทั้งๆที่การอบพระแก้วแต่ละวันแต่ละวันที่ทางโรงงานสร้างนั้น เราสร้างพระแก้ววันละประมาณ 5 - 600 องค์ต่อ 1 แท่นเครื่อง และแต่ละโรงงานก็มักมีมากกว่า 2 แท่นเครื่องที่สร้างพระแก้ว ดังนั้นพระแก้วจึงถูกสร้างวันละไม่ต่ำกว่า 1,000 องค์ต่อโรงงาน การอบนานได้มาตราฐานจึงมีตัวหารต้นทุนไม่ต่ำกว่า 1,000 องค์ แต่ละองค์จะแพงขึ้นก็ไม่ถึง 1 - 2 บาทเท่านั้นเอง เพราะเชื้อเพลิงในสมัยนั้นโรงงานแก้วส่วนใหญ่ใช้น้ำมันเตา ราคาถูกมากครับ สมัยต่อมาจึงมีการใช้แก๊ส LPG และไฟฟ้าซึ่งราคาก็ยังไม่ได้แพงมากเกินไปด้วย

 

ปัญหาการลดต้นทุนจนเกินไป ทำให้พระแก้วแตกร้าวเองภายหลัง เป็นปัญหาที่นายช่างแก้วที่เก่งพอมักจะเข้าใจ แต่มักถูกเจ้าของโรงงานแก้วก็ตาม หรืออาจารย์ช่างแก้วบางท่านที่ท่านต้องการลดต้นทุนแทนเจ้าของโรงงานแก้ว ซึ่งความหวังดีของอาจารย์เหล่านี้นั้น หวังดีต่อระบบทุนเพื่อทำกำไรให้มากที่สุดเท่านั้น

ในสมัยนั้นพระแก้วออกจากโรงงานแก้วราคาถูกมาก หลักสิบเท่านั้น ขนาดหน้าตัก 5 นิ้วออกจากโรงงานแก้วแค่ 20.- กว่าบาทก็มี ( ปี พ.ศ. 2561 พระแก้วหน้าตัก 5 นิ้วเนื้อแก้วเกรด A และทำเนื้อตันๆ ออกจากโรงงานแค่องค์ละ 300.- บาท )

ผมไม่กล้ารับประกันว่า ทุกโรงงานแก้วราคาพระแก้วเท่ากันหรือไม่ ? บางโรงงานอาจจะแพงกว่า 30.- บาทก็อาจเป็นไปได้ แต่ที่แน่ๆก็คือ ค่าเงินบาทในสมัยนั้น หาก 20.- บาท หรือ 30.- บาทนั้น มีค่ามากกว่า 20.- บาทในสมัยนี้มากนัก

 

ผิวขรุขระเกิดจากแม่พิมพ์เย็น

 

ผิวไม่เรียบเนียนทั้งองค์ เรียกว่าผิวขรุขระจากแม่พิมพ์เหล็กเย็น

องค์นี้แถมไปด้วยแก้วร้าวที่ฐานเพราะอบไม่ดีพอ

 

ขอบคุณผู้ส่งภาพพระแก้วมาให้วิเคราะห์ครับ

ที่ไหล่ขวาขององค์พระเป็นรอยปื้นใหญ่ เป็นรอยยุบตัวแบบนี้ก็ใช่ครับ แม่พิมพ์เหล็กเย็น และถ้ามองให้เป็น แม้บริเวณอื่นก็มีให้เห็นได้ครับ

 

สรุปเกี่ยวกับเรื่องแม่พิมพ์เหล็กเย็น หรือร้อนไม่พอ ทำให้มีรอยขรุขระหรือรอยย่นที่ผิวแก้วนั้น ผมขอข้ามไปก่อนนะครับ หากท่านใดมีภาพต้องการส่งมาให้ผม สามารถส่งทางไลน์ไอดี : glassbuddha2009 หรือแอดเบอร์โทรศัพท์ผม 087-7459995 แล้วส่งทางไลน์ก็ได้ครับ

เดี๋ยวผมจะได้ไปพูดถึงเรื่องอีกเรื่องหนึ่งครับ

 

อ้อ ก่อนที่จะข้ามไปเรื่องอื่น ขอพูดถึงเรื่องแม่พิมพ์เย็นเพิ่มนิดนึงครับว่า ไม่ใช่เฉพาะตอนเริ่มสร้างใหม่ๆ 3 - 5 องค์แรก ถ้าไม่ได้ทำแม่พิมพ์เหล็กให้ร้อน แล้วจะเกิดรอยขรุขระของผิวแก้วเท่านั้น ยังมีช่วงที่เราทำงานต่อเนื่อง ประมาณว่า 1 นาทีต่อ 1 องค์ หากช่วงใดที่เรามีการเนิ่นช้าไป อาจกลายเป็น 3 นาทีหรือกว่านั้น เพราะอาจต้องไปแก้ไขปัญหาอื่นอยู่ แค่ 3 - 4 นาทีแล้วเรายังไม่สร้างพระแก้วต่อเนื่องนั้น ช่วงนั้นเหล็กแม่พิมพ์ก็เริ่มเย็นตัวลง และหากช่างพร้อมทำงานต่อโดยไม่ได้เพิ่มความร้อนให้เหล็กแม่พิมพ์ องค์ต่อไปนั้นก็จะเป็นรอยขรุขระของผิวอีกครับ เพราะเหล็กเองก็เย็นเร็วเหมือนกัน เพียงแต่การเย็นลงของเหล็กนั้น เราแทบไม่รู้สึกเลย เพราะอุณหภูมิที่ว่าเย็นนี้ ก็ไม่ใช่เย็นมาก ช่างจะไม่รู้ว่าเหล็กเย็นลงนิดนึงแล้ว ในทีมงานช่างที่เก่งมากๆ บางทีมขออนุญาตให้ใช้ปืนไฟได้ ช่างจะนำปืนไฟมาเลี้ยงความร้อนแม่พิมพ์เหล็กตลอดการสร้างพระแก้ว ซึ่งทีมนั้นถือว่าเก่ง ในขณะเดียวกันก็มีอีกหลายทีมที่ไม่ได้รับอนุญาตให้ใช้ปืนไฟ เพราะถ้าช่างไม่เก่งพอ ปืนไฟอาจทำให้เหล็กร้อนเกินไปและทำให้แม่พิมพ์เสียหายได้ครับ

 

เฉลย

รอยเส้นขาดจากซ้ายไปขวา คือขาดเหมือนเอาดาบมาฟันให้ขาดเป็นรอยทิ้งเอาไว้ จะขาดเฉียงเอียง 45 องศาหรือไม่ หรือขาดแนวนอนก็เหมือนกันทั้งสิ้น เกิดจากช่างแก้วเลือกวิธีม้วนน้ำแก้วหรือตักน้ำแก้วหยอดลงแม่พิมพ์เหล็กเป็น 2 ช่วง คือการตักหรือม้วนน้ำแก้วแต่ละครั้งจะหยอดน้ำแก้วลงแม่พิมพ์ได้เพียงประมาณครึ่งองค์ ช่างตักน้ำแก้วหรือช่างม้วนน้ำแก้ว ต้องหยอดเพิ่มอีก 1 ครั้ง จึงจะเต็มองค์

ดังนั้น รอยลักษณะอย่างนี้ เรียกว่า รอยต่อในการหยอดน้ำแก้วลงแม่พิมพ์

 

ก่อนที่จะไปตอบเรื่องรอยต่อของการหยอดน้ำแก้วนั้น ผมอยากยกตัวอย่างที่ดีที่สุดของโลก 2 แบรนด์ดังครับ ผู้สร้างชิ้นงานแก้วที่ดีที่สุดของโลก 2 แบรนด์ คือภาพบนสุด ลาลีคฝรั่งเศส หน้าตัก 8 นิ้วเศษ และล่าง บัคคาฮ่าฝรั่งเศส หน้าตัก 8 นิ้วเศษ ทั้ง 2 ผู้นำของโลกด้านวิชาแก้วแก้ปัญหารอยต่อการหยอดน้ำแก้วได้สำเร็จ โดยผมจะได้อธิบายด้วยภาพด้านล่างต่อไปครับ

 

ฝรั่งคือคำเรียกรวมว่าเป็นคนมีผมสีทอง มักคือชาวยุโรป ไม่ว่าจะเป็นชาวอิตาลี หรือฝรั่งเศส หรืออื่นใดก็ตาม เรารวมเรียกว่า ฝรั่ง ผมไม่ทราบว่าฝรั่งชนชาติใดเป็นผู้ค้นพบวิธีแก้ไขได้สำเร็จเป็นชาติแรกของโลก แต่คาดว่า คงค้นพบวิธีนี้เพียงไม่กี่สิบปีหลังมานี้นี่เอง อาจไม่ถึง 30 ปีมานี้เองด้วยซ้ำหรือไม่ ? โปรดพิจารณาครับ

การแก้ไขปัญหาการเทหยอดน้ำแก้วแบ่งเป็น 2 ครั้งลงในแม่พิมพ์ ไม่สามารถแก้ไขได้ เพราะน้ำแก้วเย็นตัวเร็วมาก เพียงแค่ไม่กี่วินาที รอยต่อก็แทบไม่สามารถไปทำอะไรได้แล้ว โดยเฉพาะงานในแม่พิมพ์เหล็กที่ต้องทำงานต่อเนื่องอย่างรวดเร็วไม่ถึงนาทีต่อองค์

ผมขอยกความสำเร็จนี้ให้แก่ลาลีคและบัคคาฮ่าฝรั่งเศสก็แล้วกัน หากผิดพลาดผมขออภัยด้วย เพราะผมเชื่อว่า ฝรั่งนั้นอาจมีความเก่งด้านนี้ในเวลาใกล้เคียงกันจนแบ่งไม่ออกว่า ใครค้นพบก่อนใครครับ

 

ผมเชื่อว่าทั้งลาลีคและบัคคาฮ่าฝรั่งเศส ก่อนการสร้างพระแก้วหน้าตัก 8 นิ้วเศษนั้น เขารู้โปรแกรมงานพิเศษของเขาแล้ว เพราะเขาเลือกที่จะหลอมเหลวน้ำแก้วนานกว่าปกติ ( ปกติช่างหลอมทรายและเคมีเป็นน้ำแก้วใช้เวลาประมาณ 8 - 12 ชั่วโมง ) แต่ลาลีคกล่าวไว้ในคำสัมภาษณ์ว่า เขาหลอมต่อไปอีก 48 ชั่วโมงเพื่อคุณภาพน้ำแก้วที่ดีที่สุด

ดังนั้น ทั้งลาลีคและบัคคาฮ่าคงเปลี่ยนเบ้าหลอมแก้วของเขาใหม่ เพราะเขาคงไม่ยอมเสี่ยงใช้เบ้าหลอมเก่าที่หากหลอมนานมาก เบ้ามีความเสี่ยงที่จะแตกร้าวได้ และน้ำแก้วจะไหลลงด้านล่างในเตา ซึ่งไม่สามารถนำมาขึ้นรูปชิ้นงานในขณะนั้นได้เลย ต้องนำไปหลอมใหม่

ภาพนี้คือการเปลี่ยนเบ้าหลอมใหม่ทุกครั้งจะเห็นภาพนี้ครับ

 

ทั้งบัคคาฮ่าและลาลีคสร้างทีมช่างม้วนน้ำแก้วทีมชุดน้ำหนักหนักถึง 12 kg. โดยเลือกใช้ทีมละ 3 คนในการปั้นน้ำแก้วที่ม้วนให้โตขึ้นเรื่อยๆ จนกว่าจะได้ขนาดและน้ำหนักที่ต้องการ

 

ทั้งบัคคาฮ่าและลาลีคเลือกที่จะสร้างพระแก้วช้าลง ไม่จำเป็นต้องสร้างให้เร็วเหมือนอย่างที่พี่ไทยทำ พี่ไทยกลัวเหล็กร้อนน้อยไป จึงทำงานต่อเนื่องไม่เกิน 1 นาทีต่อ 1 องค์ต่อ 1 แท่นเครื่องโดยเลือกไม่ใช้ปืนไฟมาทำให้แม่พิมพ์เหล็กร้อน ( ลดต้นทุนการผลิต )

แต่ทั้งลาลีคและบัคคาฮ่าให้ความเคารพต่อชิ้นงานโดยเฉพาะชิ้นงานที่เป็นองค์แทนองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เขาทุ่มเทสุดๆๆ ไม่ยอมให้เกิดความผิดพลาดเลย เขายอมช้าลง จะใช้ปืนไฟมาอุ่นแม่พิมพ์เหล็กอย่างไร ใช้แก๊สแค่ไหน เขาไม่ได้ห่วงตรงนั้น ซึ่งความจริงก็ไม่ใช่แพงอะไร ค่าแก๊สเพียงไม่มากก็อุ่นแม่พิมพ์เหล็กได้แล้ว เขาเคารพต่องานพระพุทธรูปสูงสุด ยิ่งกว่างานการสร้างโถแก้ว หรือแจกัน หรืออืนๆทั้งหมด

ดังนั้น ผมหวังว่า ช่างแก้วคนไทยในยุคต่อๆไป อาจเป็นรุ่นลูกหลานเหลนโหลนภายหน้า ท่านจงภูมิใจว่า ท่านได้สร้างรูปตัวแทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ท่านจงทุ่มเทเต็มที่ อย่าสุกเอาเผากินเหมือนในอดีตที่ช่างแก้วไทยส่วนใหญ่เคยทำมาครับ

 

เมื่อได้ก้อนแก้วม้วนของทีมช่างม้วนน้ำแก้วแล้ว ทีมช่างจะนำก้อนแก้วนั้นมาบรรจุลงในช่อง chamber ( ส่วนที่อยู่ใต้องค์พระใต้ฐานพระลงไป งานแก้วเวลาสร้างต้องอัพไซด์ดาวน์ ) เมื่อก้อนแก้วอยู่ในช่องนี้แล้ว ใช้แรงดันกดก้อนแก้วทั้งก้อน ให้น้ำแก้วลงไปในแม่พิมพ์ด้วยแรงดันที่เหมาะสม น้ำแก้วส่วนที่เกินกว่าการสร้างชิ้นงานแล้ว จะทะลักสวนกลับขึ้นมาทางช่อง chamber นั้นนั่นเอง

 

เมื่อกดปั๊ม Pressed Glass เสร็จ ก็นำพระแก้วออกจากแม่พิมพ์แล้วใช้ปืนไฟพิเศษ ปืนกระบอกนี้เพียงกระบอกเดียวทำหน้าที่หลายอย่าง 1. คือลบตะเขีบของแม่พิมพ์เหล็ก 2. ในไฟนั้นมีการเติมสูตรอ๊อกซิเจนไว้ในอัตราที่พอสมควร ทำการขัดผิวแก้วและเติมอ๊อกซิเจนให้ผิวแก้ว ทำให้ผิวแก้วเรียบเนียนเป็นพิเศษ ยิ่งกว่าความเรียบเนียนที่จะปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติครับ

 

การขัดแต่งผิวเนื้อแก้วคริสตัลทำได้ง่าย เพราะเนื้อแก้วคริสตัลจะรองรับการขัดแต่งหรือแม้แต่การตัด การเจาะได้ ไม่เหมือนแก้วโซดาไลม์ซิลิก้าที่แข็งแต่เปราะ

 

ขั้นตอนการขัดแต่งผิวละเอียดของลาลีคฝรั่งเศส องค์นี้องค์เล็กหน้าตัก 4 นิ้ว

 

การตัดฐานออกแล้ว ฝนฐานด้วยทรายละเอียด

 

ผมขออภัย ผมข้ามขั้นตอนไป หลังจากขัดแต่งผิวร้อนแล้ว ลบตะเข็บแล้ว ช่างแก้วนำเข้าเตาอบลดอุณหภูมิอย่างถูกต้อง ในกรณีของพระแก้วหน้าตัก 8 นิ้วเศษ เนื้อแก้วคริสตัลเกรด A หรือ AAA เนื้อแก้วตันๆ ใช้เวลาอบลดอุณหภูมิไม่ต่ำกว่า 4 วัน 4 คืนครับ