อิ่มบุญกับเส้นทางธรรมพุทธภูมิคยา-สารนาถ-พาราณสี

อิ่มบุญกับเส้นทางธรรมพุทธภูมิ'คยา-สารนาถ-พาราณสี'

<TABLE cellSpacing=5 cellPadding=1 width="100%"><TBODY><TR><TD>

​

​

"ดรุกแอร์"พาลัดฟ้า อิ่มบุญ...กับเส้นทางธรรมพุทธภูมิ "คยา-สารนาถ-พาราณสี"

โดย ขติยา มหาสินธ์ oui1@hotmail.com



</TD><TD vAlign=top align=right>

</TD></TR></TBODY></TABLE>

​

อินเดียเป็นประเทศสำคัญทางพระพุทธศาสนา มีพุทธสถานที่ยิ่งใหญ่มากมาย จนมีการพูดกันว่าหากได้พบเห็นด้วยตาและกราบไหว้ด้วยตนเอง จะเข้าถึงพุทธศาสนายิ่งกว่าพันคำบอก หมื่นตำราเรียน ชาวพุทธหลายคนจึงอธิษฐานว่าครั้งหนึ่งของชีวิต ขอได้มีโอกาสไปกราบไหว้และเจริญภาวนายังพุทธสังเวชนียสถาน 4 ตำบล แห่งดินแดนศักดิ์สิทธิ์คือ สถานที่ประสูติ ตรัสรู้ แสดงปฐมเทศนา และปรินิพพาน ขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ระหว่างวันที่ 27-30 กรกฎาคมที่ผ่านมา ได้มีโอกาสไปเยือนพุทธสังเวชนียสถาน แต่ไม่ได้ไปครบทั้ง 4 ตำบล ได้ไปยังสถานที่ตรัสรู้และแสดงปฐมเทศนา โดยสายการบิน Drukair Royal Bhutan Airlines หรือดรุกแอร์ สายการบินของประเทศภูฏาน ซึ่งคุณสมทรง สัจจาภิมุข กรรมการผู้จัดการบริษัท Oriole Travels & Tours Co.,Ltd. ตัวแทนจำหน่ายตั๋วสายการบินดรุกแอร์ ได้จัดคณะ Agent Fam Trip หรือเจ้าของบริษัททัวร์ชื่อดังเดินทางไปร่วมสำรวจเส้นทางเยือนสังเวชนียสถานทางพุทธศาสนาในเมืองคยา สารนาถ และพาราณสี

​

จะว่าไปทริปนี้ถือเป็นทริปจาริกแสวงบุญตามรอยพระพุทธเจ้าก็ว่าได้ เพราะไม่ได้ไปสำรวจเส้นทางพุทธเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่เหล่าคณะยังได้เตรียมปัจจัยจากเมืองไทยไปทำบุญถวายแด่วัดไทยในประเทศอินเดียด้วย อาทิ วัดไทยสิริราชคฤห์ วัดไทยมคธพุทธวิปัสสนา วัดป่าพุทธคยา และวัดเนรัญชราวาส เป็นต้น

เนรัญชรา-พุทธคยา : สถานที่ตรัสรู้

การสำรวจเส้นทางสังเวชนียสถาน เริ่มต้นจาก "เนรัญชรา-พุทธคยา" ซึ่งเป็นสถานที่ตรัสรู้ ชาวบ้านแถบนั้นเรียกเนรัญชราว่า "ลิลาจัน" ซึ่งมาจากคำสันสกฤตว่า ไนยรัญจนะ แปลว่า แม่น้ำที่มีใสสะอาด ความสำคัญของเนรัญชราเป็นบ้านเกิดของนางสุชาดา ซึ่งได้นำข้าวมธุปายาสใส่ถาดทองคำไปถวายพระสิทธัตถะก่อนตรัสรู้ ซึ่งได้เสวยจนหมดแล้ว ทรงถือถาดลงไปสู่แม่น้ำเนรัญชรา พร้อมอธิษฐานเสี่ยงพระบารมีว่า ถ้าหากพระองค์จะได้บรรลุอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ ก็ขอให้ถาดนั้นลอยทวนกระแสน้ำ ซึ่งก็ปรากฏว่าถาดทองคำลอยทวนกระแสน้ำแล้วจึงจมลงในเส้นดิ่ง ตรงกับต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่ตรัสรู้ ซึ่งอยู่ฝั่งทิศตะวันตก

สถานที่ถัดมาที่ได้ไปเยือนคือต้นพระศรีมหาโพธิ์ โดยอยู่ด้านหลังพระวิหารมหาโพธิ์ หรือพระเจดีย์พุทธคยา ซึ่งเป็นเจดีย์สี่เหลี่ยมอยู่ภายในกำแพง พระวิหารมีความสูงถึง 170 ฟุต และตัววิหารอยู่ลึกกว่าพื้นดินอีก 5 เมตร วิหารชั้นนอกเป็นที่สำหรับบูชาธูปเทียน ส่วนชั้นในเป็นที่ประดิษฐานขององค์พุทธปฏิมา ออกจากวิหารไปทางด้านหลังจะเห็นต้นพระศรีมหาโพธิ์ ซึ่งมีวัชรอาสน์เป็นแท่นหินทรายคั่นอยู่ระหว่างกลาง

ต้นพระศรีมหาโพธิ์มีขนาดใหญ่สามคนโอบ ทุกวันนี้รัฐบาลอินเดียดูแลเป็นพิเศษ เพื่อให้ต้นพระศรีมหาโพธิ์มีอายุยืนยาวที่สุด โดยให้นักพฤกษศาสตร์เข้ามาดูแลอยู่บ่อยๆ และสร้างกำแพงกั้นล้อมต้นโพธิ์ไว้ด้วย <TABLE style="BORDER-RIGHT: #ffffff 1px dotted; BORDER-TOP: #ffffff 1px dotted; BORDER-LEFT: #ffffff 1px dotted; BORDER-BOTTOM: #ffffff 1px dotted" cellSpacing=5 cellPadding=1 width="20%" align=right border=1><TBODY><TR bgColor=#ffe9ff><TD></TD></TR></TBODY></TABLE>

ช่วงที่คณะเดินทางไปสักการะต้นพระศรีมหาโพธิ์นั้น เป็นช่วงที่ชาวพุทธในอินเดียยังตื่นตระหนกกับเหตุการณ์ที่มีคนลอบมาตัดกิ่งพระศรีมหาโพธิ์ แว่วว่า ลอบตัดเพื่อนำไปประกอบพิธีกรรมบางอย่าง ซึ่งถึงตอนนี้ยังจับมือใครดมไม่ได้ พระไทยในอินเดียเล่าว่า เหตุการณ์นี้เป็นข่าวเกรียวกราวไปทั่วโลก แต่น่าแปลกที่ไม่มีข่าวนี้ในประเทศไทยเลย

ความศรัทธาในต้นพระศรีมหาโพธิ์นั้น ถึงแม้ว่าต้นปัจจุบันจะเป็นหน่อที่ 4 และมีอายุเพียง 126 ปี แต่ก็เป็นที่ตั้งแห่งความศรัทธาของพุทธศาสนิกชนที่ได้ไปนมัสการให้เกิดศรัทธาปสาทะ โดยไม่เสื่อมคลายเลย ต่างเก็บใบและเปลือกนำไปบูชาสักการะ เพื่อให้เกิดผลเป็นพุทธานุสติ ธัมมานุสติ สังฆานุสติ สืบต่อไป

เวฬุวันวนาราม : วัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา

วัดพระเวฬุวันมหาวิหาร เป็นสถานที่ต่อมาที่ได้ไปนมัสการ ถือเป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา ที่พระเจ้าพิมพิสารอุทิศพระราชอุทยานเวฬุวัน ป่าไผ่ให้เป็นสังฆาราม เมื่อเดินเข้าไปในประตูวัดจะเหมือนเดินเข้าไปในป่าโปร่ง มีกอไผ่ขึ้นอยู่หลายกอรอบกำแพงวัด ดูคล้ายกับสวนสาธารณะที่น่าพักผ่อน เพราะบรรยากาศเงียบสงบ

ภายในมีพระพุทธรูปกลางแจ้งข้างสระน้ำใหญ่ วัดแห่งนี้เป็นที่เกิดวันสำคัญวันหนึ่งของพุทธศาสนา คือ "วันมาฆบูชา" เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ในวันนี้พระศาสดาเสร็จประทับอยู่ที่เวฬุวัน โดยมีพระอริยสงฆ์ 1,250 รูป มาเข้าเฝ้าพร้อมกันครบองค์ 4 หรือเรียกว่า "จาตุรงคสันนติบาต" คือ วันนั้นดวงจันทร์เสวยมาฆฤกษ์ พระสงฆ์ 1,250 รูป มาประชุมกันโดยไม่ได้นัดหมาย องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเห็นเป็นนิมิตรอันดี จึงได้แสดงโอวาทปาติโมกข์ จึงนับได้ว่าวันมาฆบูชาเกิดที่เวฬุวันวนาราม ณ กรุงราชคฤห์ แคว้นมคธ

นาลันทา : มหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนาแห่งแรกของโลก

มหาวิทยาลัยนาลันทา ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนาแห่งแรกของโลก และได้รับการยกย่องให้เป็นมรดกโลก เป็นอีกสถานที่ที่ชาวคณะได้ไปสำรวจ

เดิมที "นาลันทา" เป็นเพียงตำบลเล็กๆ ในแคว้นมคธ แหล่งกำเนิดของพระอัครสาวกนามว่า "พระสารีบุตร" และ "พระโมคคัลลานะ" และต่อมาพระสารีบุตรได้กลับมานิพพานยังบ้านเกิดแห่งนี้ด้วย ภายในมหาวิทยาลัยนาลันทา มีเนื้อที่หลายพันไร่ มีอาคารสูง 7 ชั้น แต่ปัจจุบันนาลันทาอยู่ในสภาพซากปรักหักพัง แต่ก็ยังแสดงให้เห็นถึงคุณค่าและประโยชน์ที่น่าศึกษา โดยแบ่งเป็นศาสนสถาน 11 แห่ง และวิหารต่างๆ ซึ่งสิ่งก่อสร้างที่สง่างามที่สุดคือ "พระสถูปสารีบุตร" พระสถูปองค์นี้ห่อหุ้มโครงสร้างด้วยอิฐอย่างดีพิเศษ นอกจากนี้ ในพื้นที่มหาวิทยาลัยนาลันทายังมีโบสถ์ ลานเจดีย์ ศาลาการเปรียญ และวิหารที่ตกแต่งประดับประดาด้วยหินแกะสลักกว่า 200 ภาพ สะท้อนถึงศาสตร์แห่งการแกะสลักหิน และวัฒนธรรมพุทธศาสนา อันวิจิตรงดงาม

พระครูปลัดสุวัฒนพุทธิคุณเล่าว่า ในสมัยนั้นมีนักศึกษาอยู่กว่าหมื่นรูป/คน อาจารย์กว่าพัน/รูป/คน ผู้ที่จะเข้ามาศึกษาเล่าเรียนได้จะต้องผ่านการสอบคัดเลือก ใครสอบได้ก็ได้ผ่านประตูเข้าสู่รั้วมหาวิทยาลัย มีสถานภาพเป็นนักศึกษา ซึ่งอาจถือว่าเป็นการสอบ Entrance ครั้งแรกในโลกก็ว่าได้ ซึ่งจากที่ได้กลับมาค้นคว้าหาข้อมูลเพิ่มเติมทำให้ทราบว่า ผู้สมัครส่วนใหญ่ 70-80% สอบไม่ผ่าน เพราะสิ่งที่คณาจารย์สอบสัมภาษณ์ค่อนข้างยาก นักศึกษาที่มาเรียนมีทั้งมาจากดินแดนชมพูทวีป และต่างประเทศ ทำให้เป็นศูนย์กลางทางการศึกษาพระพุทธศาสนาของโลกในที่สุด

หลักสูตรที่เปิดสอนในมหาวิทยาลัยนาลันทามีหลายสาขาด้วยกัน เช่น "อัธยาตมวิทยา" เกี่ยวกับเรื่องพุทธศาสนาและปรัชญา, "เหตุวิทยา" เกี่ยวกับแนวตรรกศาสตร์เพื่อการโต้ตอบ หักล้างวาทะ อภิปราย และแสดงปฐกถาธรรมอย่างมีเหตุผล ซึ่งจะเป็นประโยชน์แก่งานเผยแผ่พระศาสนา, "ติกิจฉา" เกี่ยวกับเรื่องเภสัชและการแพทย์ เพื่อสงเคราะห์หมู่ประชาชนในพื้นที่ที่สงฆ์อาศัยอยู่, "ศิลปวิทยา" เกี่ยวกับงานวิจิตรศิลป์ สถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม ตลอดจนช่างศิลปกรรมต่างๆ เป็นต้น

สารนาถ-พาราณสี : สถานที่แสดงปฐมเทศนา

"สารนาถ" หรือป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เป็นสถานที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนากับปัญจวัคคีย์ เมื่อผ่านประตูเข้ามาจะเห็นสถานที่โล่งกว้าง เขียวขจี มีซากอิฐปรักหักพังมากมาย ด้านหน้าจะมีบริเวณซึ่งกั้นเอาไว้ด้วยลูกกรงล้อมรอบ 4 ด้าน ภายในมีเสาหินของพระเจ้าอโศกมหาราชปักอยู่ แต่ปลายหัก ปลายที่หักเป็นรูปจาตุรสิงห์ ซึ่งปัจจุบันแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑ์ เสาหินนี้ได้สร้างไว้ ณ ที่ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมเป็นครั้งแรก

"จาตุรสิงห์" เป็นรูปสิงห์โต 4 หัวหันหลังชนกัน ยืนอยู่บนฐานวงกลม มีธรรมจักรอยู่ 4 ด้าน ระหว่างธรรมจักรเป็นรูปสิงห์โต ช้าง ม้า และโค ซึ่งล้วนมีความหมายเกี่ยวข้องกับพระพุทธองค์ทั้งสิ้น โดยสิงห์โตนั้นหมายถึง พระสุรเสียงที่ประกาศพระธรรมเทศนา ช้างหมายถึง พระพุทธมารดาทรงสุบินเห็นช้างเผือก ม้าคือ พาหนะที่ทรงใช้เสด็จออกทรงผนวช และโคหมายถึง ตอนที่พระพุทธเจ้าทรงพระเยาว์ได้ถูกนำไปใช้ในพิธีแรกนาขวัญ

สารนาถ เป็นสถานที่แสดงปฐมเทศนาหรือเทศน์ครั้งแรกของพระพุทธเจ้า ซึ่งพระองค์ได้แสดงธัมมจักกัปปวัตตนสูตร อันเป็นสูตรแรกที่พระองค์แสดงเพื่อโปรดปัญจวัคคีย์ คือ โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ และอัสสชิ เมื่อแสดงธรรมจบลงพระอัญญาโกณฑัญญะถึงกับดวงตาเห็นธรรม และขออุปสมบทเป็นภิกษุรูปแรก ซึ่งตรงกับวันเพ็ญ เดือน 8 วันอาสาฬหบูชา และต่อมาพระพุทธเจ้าทรงบวชให้ทั้ง 5 รูป จึงเป็นสาวกรุ่นแรกในพุทธศาสนา เกิดเป็นพระรัตนตรัยขึ้นเป็นครั้งแรกในโลก คือพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์

พระครูปลัดสุวัฒนพุทธิคุณ ปิดท้ายด้วยการเล่าถึงความสำคัญของเมืองพาราณสีแห่งนี้ว่า เป็นเมืองที่มีของดี 8 อย่าง คือ 1.เมืองพุทธศาสนาที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานที่สุดกว่า 5 พันปี 2.ผ้าไหมขึ้นชื่อมากที่สุด จำหน่ายออกนอกประเทศ 3.หมากมากและผู้คนยังกินอยู่ 4.แม่น้ำคงคาอันศักดิ์สิทธิ์ ไหลมาจากหิมาลัย เป็นแม่น้ำที่เกี่ยวพันกับวิถีชีวิตคนอินเดียตั้งแต่เกิดจนตาย 5.มรณา เป็นเมืองที่ชาวอินเดียปรารถนามาตาย เพราะเป็นที่ตั้งของแม่น้ำคงคา 6.มรณังโฮเตล หรือโรงแรมรอความตาย โดยริมแม่น้ำคงคารายรอบด้วยโรงแรมมรณัง เพราะตามความเชื่อของคนฮินดูจะต้องมาทำพิธีกรรมทางศาสนากันที่แม่น้ำคงคา และก่อนตายต้องเอาแม่น้ำคงคาลูบหน้าหรืออาบ ซึ่งเชื่อว่าแม่น้ำแห่งนี้สามารถปลดปล่อยดวงวิญญาณที่มีบาปให้พ้นทุกข์และไปสู่สรวงสวรรค์ได้ ทำให้บรรดาเศรษฐีนิยมมาเช่าโรงแรมมรณังก่อนสิ้นชีพ 7.มหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนาแห่งแรกของโลก และ 8.หมุนธรรมจักร อันเนื่องจากเกิดพระรัตนตรัยครบ

คิชฌกูฏ-ราชคฤห์ : สถานที่ประทับของพระพุทธองค์

"ราชคฤห์" เป็นเมืองหลวงของแคว้นมคธในสมัยพุทธกาล หรือจังหวัดนาลันทา รัฐพิหารในปัจจุบัน เป็นอาณาจักรที่เข้มแข็งและเป็นเมืองสำหรับการแสวงบุญของชนชาวพุทธ พระพุทธองค์เสด็จมาประทับในเมืองนี้หลายครั้ง และทำปฐมสังคายนาที่เมืองนี้

เมืองราชคฤห์ตั้งอยู่บนหุบเขา ทุกทิศมีภูเขา 5 ลูกล้อมรอบ คือ เวปุลละ เวการะ ปัณฑวะ อิสิคิริ และคิชฌกูฏ ระหว่างทางไปเขาคิชฌกูฏจะเห็นชีวกัมพวัน ซึ่งเป็นโรงพยาบาลแห่งแรกในพระพุทธศาสนา ตามประวัติระบุว่าบนยอดเขาคิชฌกูฏเป็นบริเวณที่พระเทวทัตคิดทำร้ายพระพุทธเจ้า โดยพระเทวทัตแอบขึ้นไปบนยอดเขาแล้วงัดก้อนหินใหญ่ลงมา หวังจะปลงพระชนม์ในขณะเสด็จขึ้นไปประทับที่กุฏิวิหารบนยอดเขา แต่ไม่อาจทำอันตรายใดๆ ได้ มีเพียงก้อนหินที่กลายเป็นสะเก็ดหินกระเด็นไปกระทบพระบาทจนห้อพระโลหิตเท่านั้น

คุณสมทรงกล่าวทิ้งท้ายก่อนจบทริปสำรวจเส้นทางพุทธศาสนาครั้งนี้ว่า อยากเชิญชวนให้ชาวพุทธได้มีโอกาสไปเยือนดินแดนแห่งพุทธภูมิสักครั้ง จะรู้สึกถึงความสุขทางใจ...!!


ที่มา : มติชน
http://www.matichon.co.th/matichon/matichon_detail.php?s_tag=01edu19080849&day=2006/08/08