อุเบกขา _สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช

สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช
ประทานพระโอวาท เมื่อวันพุธ ที่ ๑๑ เมษายน ๒๕๖๑

คำว่า ‘๘’ นั้น คนไทยมักแปลกันว่า วางเฉย
แล้วก็เลยทำให้พลอยเข้าใจไปว่าหมายถึง
ความเฉยเมย หรือเมินเฉย
จนเข้าข่ายการวางเฉยเพราะความไม่รู้
ซึ่งจัดเป็นบาปเป็นอกุศล

อันที่จริง อุเบกขาที่เป็นธรรมะในพรหมวิหารธรรม
ต้องเป็นการวางเฉยเพราะความรู้
มีใจอันสงบนิ่งอยู่ด้วยปัญญา จัดเป็นธรรมฝ่ายกุศล
คนที่นิ่งด้วยปัญญา
ย่อมมีความพร้อมที่จะรักษาธรรมะ คือความถูกต้องไว้ได้

ตุลาการหรือผู้ทำงานด้านกฎหมายจึงต้องมีอุเบกขา
เป็นหลักดำรงตนที่สำคัญที่สุด
เพราะอุเบกขานี้เอง ที่จะเป็นตัวควบคุม
ไม่ให้ความรู้สึกรัก รู้สึกชัง หรือรู้สึกกลัว เข้ามาครอบงำ
จนมีใจสะทกสะท้านและเอนเอียงไป

นักกฎหมายต้องให้ ‘ปัญญา’
ทำหน้าที่เฉลยความไปตามที่เป็นจริง
สภาวะเช่นนี้คือการครองอุเบกขาธรรมไว้ได้อย่างถูกต้อง
และสภาวะเช่นนี้เองที่เรียกว่า ‘ความยุติธรรม’

ผู้ประกอบวิชาชีพกฎหมายเช่นท่านทั้งหลาย
จำเป็นต้องมีพรหมวิหารธรรมอย่างครบชุด
แต่ต้องให้อุเบกขาธรรมเข้ากำกับอยู่ทุกขณะ
อย่าเผลออ้างความเมตตา กรุณา หรือมุทิตา
ทั้งๆ ที่มี ‘อคติ’ เข้าครอบงำ ถ้าอคติเข้าครอบงำเมื่อไร
เมื่อนั้นแปลว่ากำลังเสียอุเบกขา คือความเป็นกลางไป

*************************************************************