เรื่องเด่น เจริญวิปัสสนาญาณต้องจับอารมณ์พระโสดาบัน

จุดลงในอันดับแรกก่อนที่เราจะเริ่มจับวิปัสสนาญาณ อย่าลืมนะ ขั้นสุกขวิปัสสโกนี่ จะนั่งสมาธิหลับตาปี๋ หรือไม่นั่งไม่สำคัญ คุมอารมณ์พิจารณาอย่างนี้ เอากันสบายๆ จุดที่เราจะจับเป็นหัวหาดอันดับแรก ก็คือ พระโสดาบัน... ถ้าเจริญสมถะต้องจับอารมณ์ฌาน เจริญวิปัสสนาญาณต้องจับอารมณ์พระโสดาบันไว้ก่อน



เราก็นั่งดูพระโสดาบันมีอะไร... พระโสดาบัน มี...

๑. สักกายทิฏฐิ การพิจารณารู้สภาพว่าร่างกายของเรามันต้องตายแน่ มันไม่อยู่ตลอดกาลตลอดสมัย มันพัง



๒. วิจิกิจฉา มั่นใจในคำสั่งสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่สงสัย แต่ทว่าการที่ไม่สงสัยนี้ต้องใช้ปัญญา

๓. สีลัพพตปรามาส เป็นผู้มีศีลบริสุทธิ์ สำหรับฆราวาสก็มีศีล ๕ บริสุทธิ์ เณรมีศีล ๑๐ บริสุทธิ์ พระมีศีล ๒๒๗ บริสุทธิ์ ก็เท่านี้ ไม่เห็นจะมีอะไร



เป็นอันว่า เราใช้กำลังใจอยู่ในขอบเขตสั้นๆ ว่า หนึ่ง... เราคิดถึงความตายเป็นอารมณ์ อารมณ์ของจิตเรานี่ เราเกาะติดอะไรหนอ เราเกาะติดกาย กายมันไม่ทรงตัวติดทำไม เราก็เกาะติดสักกายทิฏฐิ และจิตพิจารณาดูว่าเราก็ดี คนอื่นก็ดี ในโลกนี้ สัตว์ทั้งหมดตายหมด วัตถุธาตุบ้านเรือนโรงมันพังไปในที่สุด เราจะเมามันในชีวิตเพื่อประโยชน์อะไร

ประการที่ ๒ องค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาทรงแนะนำเราให้เป็นผู้มีศีลบริสุทธิ์ การที่มีศีลบริสุทธิ์นี่เป็นการกำจัดความเดือดร้อนของจิตและของกาย จะไปที่ไหนก็ย่อมเป็นที่รักของบุคคลผู้ประสบพบเห็น...



๔. จิตรักพระนิพพานเป็นอารมณ์ ถ้าจิตของเรามีความรักพระนิพพานเป็นอารมณ์จริงๆ แล้วว่า ยังไงๆ ใจของเราก็ตั้งไว้เพื่อพระนิพพานไม่ลืมความตาย ไม่เมาในชีวิต ไม่มีจิตสงสัยในคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีศีลบริสุทธิ์ มีพระนิพพานเป็นอารมณ์ อย่างนี้ท่านเรียกว่า โคตรภูญาณ เป็นจุดที่อยู่ช่วงระหว่าง พระโสดาบันกับโลกียฌาน แต่ว่าใจของเราก้าวไปนิดหนึ่ง เห็นว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่เป็นมานี่ เป็นเรื่องธรรมดา ความหวั่นไหวในคำนินทาน้อยไป ความดีใจในคำสรรเสริญน้อยไป ความสุขใจเกิดขึ้น คิดว่าเรามีพระนิพพานเป็นที่ไปแน่ อย่างนี้ท่านเรียกกันว่า พระโสดาบัน ไม่ยากเลย



ถ้าจะพูดกันให้สั้นก็เรียกว่า จิตของเรามีความเคารพในพระพุทธเจ้า มีความเคารพในพระธรรม มีความเคารพในพระอริยสงฆ์ ทรงศีลบริสุทธิ์ แล้วก็มีพระนิพพานเป็นอารมณ์เป็นปกติ อย่างนี้เรียกกันว่า พระโสดาบัน ไม่ต้องไปนั่งหลับตาเข้าฌานให้มันลำบาก...

ท่านจะอยู่ในอิริยาบถใดก็ตาม จะนั่งก็ได้ จะเดินแบบจงกรมก็ได้ จะนอนก็ได้ จะยืนก็ได้ ใช้อารมณ์ภาวนาคือจับลมหายใจเข้าออก ทำจิตให้เป็นสุขแล้วก็พิจารณาถึงขันธ์ ๕ ตามที่กล่าวมาแล้วว่า ร่างกายมันตายแน่ มันแก่แน่ มันป่วยแน่ มันพลัดพรากจากของรักของชอบใจแน่ จะตายเมื่อไรก็ช่างมัน จะป่วยเมื่อไรก็ช่างมัน ร่างกายของเราเลว ร่างกายชาวบ้านก็เลว ต้องการไปทำไม จิตใจรักคำสอนขององค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดา จิตทรงศีลมั่นให้บริสุทธิ์ผุดผ่อง จิตรักพระนิพพานเป็นอารมณ์ อย่างนี้ไม่ต้องไปนั่งหลับตาเป๋ง ทำสมาธิเป็นชั่วโมง ลืมตาอย่างนั้นแหละ ทำงานอยู่ พูดอยู่ คุยอยู่ ทำได้ตามอัธยาศัย

ถ้าหากว่าจิตใจของท่านทรงตรงอย่างนี้ ไม่ช้าไม่นานเท่าใด ท่านก็เป็น พระโสดาบัน

Credit: ขอขอบพระคุณที่มาจาก หนังสือศิวโมกข์ หน้าที่ ๓๗-๔๐