เฉลยคำตอบที่ถูกต้องที่สุดสำหรับงานหลอมพระแก้ว

ภาพแสดงให้เห็นเวลายกชิ้นงานออกจากเตาหลังงานเสร็จ พื้นเตาจะอยู่ในระดับหัวเข่าคนยกพอดี จึงเซฟหลังคนยกไว้ได้

 

ภาพแสดงให้เห็นว่า หากยกชิ้นงานที่เสร็จแล้ว ซึ่งอาจมีน้ำหนักที่ชิ้นละ 20 - 40 kg. ออกจากเตา แบบฝาบน คนยกอาจพบปัญหาเรื่องหลังยอกได้ ในขณะที่เตาชนิดยกลอย คนยกจะเบาแรงตามหลักสรีระศาสตร์

 

เตาอบ Annealer สำหรับงานแก้วชนิด Pressed Glass ที่อบคุณภาพดีมาก เขาเลือกใช้เตาเลื่อน เพื่อให้ตรงกับหลักสรีระศาสตร์ เวลาคนยกเข้ายกออก

 

ภาพนี้เป็นการติดตั้งเตาขนาดใหญ่ (ใหญ่สำหรับงานแก้ว) แต่เป็นเตาขนาดกลางปกติของเตาเซรามิค

ภาพประกอบกระทู้

 

เวลาเรียงชิ้นงาน และ นำชิ้นงานเลื่อนเข้าออกเตาเผาเซรามิคครับ ในงานแก้วชนิด Kiln Mould Casting Glass ไม่เรียงแน่นขนาดนี้ เพราะยังมีการวางกระถางดิน และก้อนแก้วในกระถางอีกชั้นหนึ่ง จะไม่วางแน่นขนาดนี้

 

ภาพนี้แสดงการวางชิ้นงานที่จะหล่อ คือวางแม่พิมพ์ปูนปลาสเตอร์ทนไฟ พร้อมกันก็วางกระถางดินเผาลงไปด้วย ในกระถางดินเผาใส่ก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อโดยมีสูตรการวางคือ น้ำหนักของขี้ผึ้งที่เราละลายออกมา คูณด้วย 4.2 จะเป็นน้ำหนักของก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อ เตานี้ฝาบน เหมาะสำหรับชิ้นงานขนาดค่อนข้างเล็ก

 

ภาพแสดงให้เห็นช่องทางการไหลของน้ำแก้ว ไหลลงสู่แม่พิมพ์ปูนทนไฟ แสดงการวางอิฐทนไฟเพื่อเข้าประคับประคองแม่พิมพ์ไว้

 

ต่อมาภายหลังมีการใช้ปูนปลาสเตอร์ทนไฟทำหน้าที่แทนกระถางดินเผา ทำให้เป็นส่วนหนึ่งของแม่พิมพ์ไปเลย อันเนื่องจากเหตุผลหลายประการคือ เศษของน้ำแก้วเมื่อไหลลงสู่แม่พิมพ์หมดแล้ว เขายังเหลือคราบน้ำแก้วอยู่ คราบน้ำแก้วนี้ก็คือเศษแก้วที่นำกลับมาหลอมใหม่ได้ ผิดกับน้ำแก้วที่ติดกระถางดินเผามักติดแน่นกับดินเผาสีแดง ที่เมื่อนำกลับมาใหม่ต้องมาแยกดินเผาออกก่อน ซึ่งยากกว่าในปูนปลาสเตอร์ที่เขาพร้อมจะหลุดอยู่แล้ว เหตุผลอีกข้อที่ใช้ปูนปลาสเตอร์แทนกระถางดิน คือเขาเตี้ยกว่ากระถางดิน ทำให้เตาที่อาจมีความสูงภายในจำกัดนั้น ยังพอมีที่ว่างอยู่บ้าง และเหตุผลอีกอย่างหนึ่งที่เลือกใช้ปูนแทนกระถางดินเผา คือเขาเป็นการต่อท่อทางลงของน้ำแก้วได้ดี และต่อได้หลายสายกว่ากระถางดินเผา

 

ชาวบ้านในเขมรท่านหนึ่ง ไปทำไร่ไถนา พบชิ้นส่วนของพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษที่สร้างได้ไม่ดีในสมัยยุค 2497 - 2540 ตามที่ผมมักกล่าวไว้ว่า นอกจากใช้ขวดสไปร้ซ์ ขวดไวตามิลค์ หรือขวดเบียร์ที่เป็นจุดอ่อนในการสร้างส่วนใหญ่ เพราะต้องการลดต้นทุนเท่านั้น แก้วจึงขาดสารเคมีที่จะทำให้คุณภาพแก้วดีได้ และเมื่อสร้างเสร็จก็อบในเตาอบชนิดสายพานเลื่อน หรือไม่ก็เตาถ้ำ แต่อุณหภูมิแทนที่จะใช้เวลาสัก 2 วัน 2 คืนเพื่อให้ Stress ได้คลายออกไปหมดก่อน ซึ่งน่าจะใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 48 ชั่วโมงในพระแก้วหน้าตัก 5 นิ้ว (พระแก้วพร้อมฐานนะครับ องค์ในภาพก็ใช่ แต่ขาดครึ่งองค์) โรงงานส่วนมากใช้เวลาลดอุณหภูมิน้อยมาก ถ้าเป็นเตาสายพานเหล็กเลื่อน บางเตาใช้แค่ 4 ชั่วโมงเศษ และบางเตาใช้เวลา 6 ชั่วโมงเศษ ส่วนถ้าองค์ไหนได้เข้าเตาถ้ำก็อาจมีโอกาสลดนานขึ้น แต่ก็ไม่เกิน 12 ชั่วโมง เพราะเตาถ้ำมีจำนวนจำกัดนั่นเอง

ผมขออนุโมทนาชาวบ้านท่านนี้นะครับ แม้เหลือแค่ครึ่งองค์ขาดครึ่ง ท่านก็นำมาบูชาเป็นศิริมงคลอย่างยิ่ง ถ้าเป็นคนไทยเขาถือว่าของแตก ไปวางใต้ต้นโพธิ์ต้นไทรหมดครับ

 

พระแก้วที่สร้างในต่างประเทศที่มีคุณภาพดีนั้น เพราะเขาออกแบบถูกต้องไปเลย คือถ้าสร้างแบบโปร่ง (แก้วกลวง) เขาก็ต้องกลวงแบบนี้ครับ คือกลวงไปถึงภายในพระเศียรเลย เมื่อชิ้นงานมีความหนาเท่ากันหมด หรือเกือบหมด ในความหนาขนาดนี้ ต่อให้องค์ใหญ่แค่ไหนก็ตาม ไม่ใช่แค่หน้าตัก 5 นิ้ว ต่อให้หน้าตัก 59 นิ้ว ก็ใช้เวลาการอบแค่ไม่เกิน 6 ชั่วโมงครับ ทำให้คงทนได้นานเป็นหมื่นปีได้เลย เพราะอายุแก้วที่ถูกต้องนั้น นานเป็นหมื่นปีจริงๆครับ

 

เสียดายที่ช่างแก้วไทยส่วนใหญ่ในสมัยนั้น ไม่คัดค้านกันเต็มที่ (รวมทั้งตัวผมเองด้วย) คือถ้าทุกคนรวมตัวกันคัดค้าน และถ้าในที่สุดเขาจะไม่จ้าง เราก็ต้องไม่สร้างให้ เพราะการทำที่ไม่ถูกต้อง คุณภาพไม่ดี ทำให้พระแก้วที่สร้างต้องไปขาดครึ่งองค์บ้าง บิ่น กระเทาะ หรือร้าว หรืออื่นใดในมือผู้บูชา มันควรแล้วหรือ

การสร้างพระแก้วจึงควรเป็นการสร้างแบบที่ว่า สร้างเพื่อให้ได้คุณภาพจริงๆ ไม่ควรดีดลูกคิดรางแก้วว่าจะกำไรเท่าไรให้มากเกินไปครับ แต่อย่างว่านะครับ สมัยนั้นเกิดสำนักที่เขาสร้างพระแก้วจำนวนมาก และสร้างกันในจำนวนมาก ในยุคนั้นมีโรงงานแก้วที่รับสร้างพระแก้วนับจำนวนแทบไม่ถ้วนกันเลย ทุกวันนี้อาจเหลือแค่ 2 - 3 โรงงานที่ไม่ได้สร้างทุกวันด้วย พอว่างจากสร้างพระแก้วก็ไปผลิตถ้วย ชาม หรือโคมไฟ หรือชิ้นงานแก้วอื่นๆ