๑๐๐ บทธรรม หลวงปู่จาม มหาปุญฺโญ พระบรมโพธิสัตว์

<IMG onclick="if(this.width>=700) window.open('http://img641.imageshack.us/img641/2075/p0160210253p1.jpg');" border=0 src="http://img641.imageshack.us/img641/2075/p0160210253p1.jpg" onload="if(this.offsetWidth>'700')this.width='700';if(this.offsetHeight>'700')this.height='700';">

ศตวาทมหาปุญโญ
๑๐๐ บทธรรม

๑. พระพุทธเจ้าผู้เห็นทุกข์แล้วพ้นได้
พระอรหันต์ผู้เห็นตามแล้วพ้นได้
พระอริยเจ้าผู้เรียนตามแล้วปลดเปลื้องออกได้
เหลือไว้แต่ตัวเราพวกเราเดี๋ยวนี้จะเอาอย่างใด

ปากนั้นอู้ธรรม
ใจนั้นดำเหมือนมินหม้อ
(อู้ - พูด, มินหม้อ – เขม่าติดก้นหม้อ)

อยู่วัดสามปี ตีหัวจัวน้อย
(จัว – สามเณร)

คนดีเหมือนไม้ผลดก

วันศีลไม่ละ วันพระไม่เว้น

วันพระไม่ขะลำ วันคำไม่เว้น
(ขะลำ – เว้น, วันคำ – วันโกนวันพระ)

บทภาวนาประจำภพชาติ
พุทฺโธ โหมิ
ธมฺโม โหมิ
สงฺโฆ โหมิ
นิพฺพาน ปจฺจโย โหนฺตุ

ครั่งใกล้ไฟ ไขใกล้แดด
ใบบอนใกล้หนาม น้ำตาลใกล้มด
หนุ่มใกล้สาว หรือจะอดอยู่ได้

สันดานแมงภู่ บ่อยู่อ้อยอิ่ง
สันดานแมงพิ้ง อ้อยอิ่งต่อยตอม
(แมงพิ้ง - แมลงหวี่)
สันดานแมลงวันใจมันถึงคูถ
สันดานแมงผึ้งใจถึงน้ำหวานเกสร

๒. บาปไม่เห็น เป็นตนเป็นตัว
บุญไม่เห็น เป็นตนเป็นตัว
ใจไม่เห็น เป็นตนเป็นตัว
แต่เป็นของมีฤทธิ์

๓. อย่าทำแบบโลก
ให้ทำแบบธรรม

เยียะหื้อเปิ้นฮัก ยากนักจักหวัง
เยียะหื้อเปิ้นชัง กำเดียวก็ได้
(ทำให้เพิ่นรัก, ทำให้เพิ่นชัง, กำเดียว - ขณะครู่เดียว)


หลงตัวลืมตาย
หลงกายลืมแก่
หลงกามคุณลืมพ่อแม่

ไม่มีพอ เพราะพอไม่เป็น
ความพอ ไม่มีในโลก
โลกคือ ใจนี้มีกิเลส

บทรำลึกก่อนภาวนา พุทฺโธ เม นาโถ
ธมฺโม เม นาโถ
สงฺโฆ เม นาโถ
นิพฺพาน ปจฺจโย โหนฺตุ

เสียเงินเสียคำ ฮิหาได้
เสียน้ำใจ๋ จะหาไหนมาม่อ ( ฮิ – ก็, หาก, ม่อ -ที่ไหน)

อยากมีความฮู้
อย่าหลบหลู่ครูอาจารย์

อยากเป็นหนี้ ให้เป็นนายหน้า
อยากเป็นขี้ข้า ให้เป็นนายประกัน

เฮาแฮงน้อย อย่าไปหาบของหนัก
กอนแอวบ่หัก คีงหลังจะก่อง (เราแรงน้อย, กอนแอว –บั้นเอว, คีงหลัง –สันท่อง, ก่อง -โก่ง)

 

๔. ข้าวเปลือกแกะเปลือกออกเป็นข้าวสาร
ไม่งอกขึ้นฉันใด ใจเราก็ฉันนั้น
หากแกะเปลือกอันห่อหุ้มใจออกไปได้ ก็เป็นดวงใจอันบริสุทธิ์
ให้รู้จักชำระกากของใจออกไป


อยู่คนเดียวอย่างสงบ
ดีกว่าคบพบปะคนพาล

เด็กน้อย บ่ฮู้หนาว
หนุ่มสาว บ่ฮู้ไข้
คนเฒ่า บ่ฮู้ตาย
(บ่ฮู้ - ไม่รู้)

เฒ่าแก่แล้ว บ่ต้องมาสอน
ไม้ขอนนอนมันตึงบ่ดัง
(ตีไม้ขอนนอนมันไม่ดัง)

๕. ฝึกฝนตนเอง
สะสมความดี
ให้เป็นนิสสัยปัจจัยเอาไว้
เหตุ ปจฺจโย
ทำเหตุอันใดไว้
ย่อมได้รับผลเป็นปัจจัยอันนั้น

ฟ้าฮ้องก่อนฝน
คนเมาก่อนเหล้า
(ฮ้อง – ร้อง)
ไม่มีสิ่งใด ไม่ใช่ การศึกษาเรียนรู้โลก

สิบปีอาบน้ำบ่หนาว
ซาวปีแอ่วสาวบ่ก่าย (๒๐ปี)
สามสิบปีบ่หน่ายสงสาร
สี่สิบปีทำงานเหมือนฟ้าผ่า
ห้าสิบปีสาวน้อยด่าบ่เจ็บใจ
หกสิบปีไอเหมือนฟานโปก (ฟานร้องโปกๆ)
เจ็ดสิบปีมะโฮกเต็มตัว (มะโฮก – ตกกระ)
แปดสิบปีหัวเหมือนไห้ (หัวเราะเหมือนร้องไห้)
เก้าสิบปีบ่ดีจักอย่าง
ร้อยปีไข้ก็ตายบ่ไข้ก็ตาย

 

๖. อย่าถือความเห็นผิด
อย่าถือทิฎฐิอันผิด
ในความเห็นใดๆต้องวางให้หมด
ตนของตน จึงจักรู้ธรรมะของเราตถาคต

เมียไต่ความผัว
จัวไต่ความพระ
มันไม่ดี (จัว – สามเณร)

คบสมภารชวนไปชั้นฟ้า
คบพ่อค้าอายุยืนหมื่นปี
คบลัชชีตายวันนี้วันพรุ่ง (ลัชชี – ผู้มียางอาย)

๗. การภาวนาชื่อว่ารักษาสมบัติของตน
ภาวนารักษาใจให้อยู่ได้
รักษาใจให้ตั้ง
ใจตั้งแล้ว จึงรู้จักธรรมะ
ใจตั้งแล้ว บุญกุศล เกิดขึ้น
ใจตั้งแล้ว สุขสงบ เกิดขึ้น
ใจตั้งแล้ว เย็นอกเย็นใจ เกิดขึ้น
ใจตั้งแล้ว ความสว่าง เกิดขึ้น
ใจตั้งแล้ว รู้ความรู้เหตุรู้ผลรู้ธรรม
ฉะนั้นให้รีบทำภาวนา

ครูบาเฒ่า (พระเถระ)
พระเจ้าเก่า (พระพุทธรูป)
เจ้าเมิงจี (จี – น้อยหนุ่ม)
อัคคีน้อย อย่าได้ประมาท

แรง เหมือน มด
อด เหมือน แร้ง
แรง ดั่ง กา
กล้า ดั่ง หญิง

 

๘. รูปนามกายใจนี้
พิจารณาเป็นวิปัสสนา
จิตผู้รู้ จิตผู้เข้าใจ จิตผู้รู้จัก
ทุกข์เพราะสังขาร
สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง
อย่าไปยึดมั่นในสิ่งมิใช่ตนมิใช่ตัว
ปล่อยวาง
รูปจิต เจตสิก ปล่อยคืนแก่โลกหมด
ดับสังขารได้จึงได้นิพพาน


คนได้เข็ญใจคอมันซ่าน
คนขี้คร้านบ่ทำการงาน
ถ่อยคนพาลบ่ฮู้จักธรรม
ดอกทองกวาวสีมันงามหายกลิ่น

รู้มากยากนาน รู้น้อยพลอยรำคาญ
ไม่รู้ไม่ชี้เป็นหนี้เขาจนตาย

บวชหลบบวชลี้
บวชหนีสงสาร
บวชผลาญข้าวสุก
บวชสนุกตามเพื่อน
บวชเปื้อนศาสนา
บวชปูบวชปลา
บวชมาม่าไวไว

๙. บัณฑิตทั้งหลาย
จึงสอนให้เจริญบริกรรม
ระลึก พุทโธก็ดี ธัมโมก็ดี สังโฆก็ดี
ระลึก ถึงความเกิด – แก่ – เจ็บ – ตาย ก็ดี
ระลึกรู้ลมหายใจเข้าออกก็ดี
ระลึกถึงร่างกายก็ดี
เหล่านี้เป็นบริกรรม คือเป็นเครื่องผูกมัด มิให้จิตแตกซ่านไปในที่อื่น
ให้รู้อยู่กับอารมณ์อันนั้น
จดจ่ออยู่อย่างนั้น

น้ำเข้ากับน้ำ
น้ำมันเข้ากับน้ำมัน
ดินเข้ากับดิน


สนุกอย่านอน (อย่านอนใจ)
เมียวอนอย่ายิน (อย่ายินดี)
หากินอย่าคร้าน (อย่าเกียจคร้าน)
เข้าบ้านอย่าอาย (อย่าเอียงอาย)
ผีตายอย่าขี้เหลียด (อย่ารังเกลียด)
เพิ่นเคียดอย่าเคียดปัง (ปัง – โต้ตอบ)
เพิ่นชังอย่าชังตอบ

 

๑๐. ร่างกายมันตายแต่ใจมันไม่ตาย
สรีระร่างกายอันนี้มีแต่คร่ำคร่าไปทุกวันๆ ชำรุดไปทุกขณะ
จะเอาสาระอะไรกับมันก็มิได้
อย่าบำรุงแต่กายเกินไป
ให้บำรุงใจนี้ให้มาก บำรุงด้วยธรรมะ
ใจรับธรรมะนั้นมันอิ่ม มันอิ่มไปนาน
กายนี้กินแล้วถ่าย ถ่ายแล้วกิน กินแล้วหา
หามาแล้วกิน หมดแล้วก็หามาอีก
ตั้งแต่เก่าแก่ดึกดำบรรพ์เป็นต้นมาใครๆตายแล้วไม่เห็น
ได้เอาอะไรไปสักอย่าง

เฮือนใกล้กว้าน (กำนัน ผู้ใหญ่ ผู้มีอิทธิพล เจ้านาย)
บ้านใกล้วัด
เป็นทุกข์เสี้ยงอย่าง (ทุกข์สุดๆ)
เอาลูกเขามาเลี้ยง
เอาเมี่ยงเขามาอม

๑๑. พระพุทธเจ้าทุกพระองค์
ก็ธรรมะอันเก่านี้
พระวินัยอันเก่า
พระสูตรอันเก่า
พระอภิธรรมอันเก่า
เรามาฝึกฝน ก็ตั้งใจ
มาตั้งใจเรียนรู้ต่อยอดของเก่า
เรียนให้จบให้ได้ในชาติชีวิตนี้

แม่หญิง
แม่ญาง
แม่กะถางนางไข่
แม่ไต่ความผัว (ไต่ความ – เถียง)
แม่ขนครัวลงล่าง
แม่ย่างเหมือนเหาะ(ย่าง – เดิน)
แม่เลาะเลียบรั้ว
แม่ตูดตะกั่ว

เคราะห์กระทำ กรรมข้อน
เวรคอบ กะดอบเถิ่ง (มาถึง, ได้รับผล)
(ข้อน – รวม, คอบ – ตอบแทน)

 

๑๒. เดี๋ยวนี้พวกเราเกิดมาได้พบปะศาสนาของพุทธะ
หน้าที่ของพวกเราควรคิดอ่านพิจารณาเพิ่มเติมความดี คือบุญกุศลของตน
อย่าเข้าใจว่าบาปไม่มี
อย่าเข้าใจว่าบุญไม่มี
อย่าเข้าใจว่าโลกหน้าไม่มี
อย่าเข้าใจว่าโลกนี้ไม่มี
อย่าเข้าใจว่านรกไม่มี
อย่าเข้าใจว่าสวรรค์ไม่มี
อย่าเข้าใจว่าพรหมไม่มี
อย่าเข้าใจว่าพระนิพพานไม่มี
พระพุทธเจ้า พระอรหันต์ พระอริยเจ้า ท่านเป็นมาท่านพร่ำสอนมาเป็นลำดับๆ
ผู้บารมีพร้อมทำความดีได้ถึงที่สุดก็หลุดพ้นไปได้
คิดอ่านให้ดีเถิด

เด็กน้อยเป็นพญา
หลวงตาเป็นสมภารเจ้าวัด
อยู่ไม่เป็นสุขได้
นาสองเหมิง
เมิงสองเจ้า
ผัวขี้เหล้า
ข้าวหมูกวน (หมูป่ารบกวนนาข้าว)
มันเป็นทุกข์ (เหมิง – หนองน้ำขนาดใหญ่, เมิง – เมือง, เจ้า – เจ้าแผ่นดิน)

๑๓. ความโลภ ความโกรธ ความหลง
เราหาช่องทางปลดเปลื้องมันออกไป
โลภก็มาจากหลง
โกรธก็มาจากหลง
หลงเพราะขาดปัญญา
หลงเพราะขาดธรรมะ
หลงเพราะขาดความสงบ
สอนตัวเจ้าของให้มาก เตือนตัวเองให้มาก
แม้มันยากแสนยากก็ให้พยายาม

พ่อขี้ยา
นาตีนบ้าน (แปลงที่นาอยู่ติดที่พักอาศัย)
มันเป็นทุกข์

หมอผึ้ง (คนตีผึ้ง)
หมอตาล (คนขึ้นตาล)
แม่มาน (คนมีท้อง)
ควาญช้าง
หมอทอย (คนขึ้นไม้)
ลอยน้ำ (ว่ายน้ำ)
ความตายติดตามทุกย่างก้าว

 

๑๔. สมถะ คือ จิตอยู่
จิตตั้ง
กรรมฐาน คือ ปฏิภาค อสุภะ กสิณ อนุสสติ
พรหมวิหาร ปฏิกูล ธาตุ ฌาน
วิปัสสนา คือ ทุกฺขํ อนิจฺจํ อนตฺตา
อุคคหโกศล เป็นฐานของวิชชา
ปฏิภาคโกศล เป็นฐานของความรู้จริงเห็นจริงตามจริง
ผู้จะเห็นธรรมะใจต้องตั้งอยู่ในธรรมสังเวชเสียก่อน

ศิษย์สมภาร หลานเจ้าวัด
มันดื้อ มันพาล
มันไม่ยอมฟังคำของใครๆ

ความดีต้องไม่ให้มีโทษ
เพราะ ความดีนั้นเป็นธรรมะ

ช่างเหล็กต้องตีเหล็ก
ช่างปั้นหม้อต้องตีหม้อ
ครูอาจารย์หวังดีต่อลูกศิษย์ต้องตี
ช้างมันดุเอาขอสับ
เพื่อให้ดีงามเชิดหน้าชูตา

๑๕. สมบัติอันหายากที่สุด วิชชา
ปัญญา
ธรรมะ
มรรค
ผล
นิพพานสมบัตินี้ใครก็ทำให้ใครก็มิได้

อยากดูวัดให้ดูถาน
อยากรู้สมภารให้ดูเณร (ถาน – ห้องน้ำห้องส้วม)

กินข้าวให้มันได้ความคิด
อย่าเมากิน อย่าเมาคิด
ให้รู้จักตนเอง

๑๖. เราภาวนานี้ให้ รู้จักกายตน
รู้จักใจตน
รู้พลธรรม
รู้ว่าจิตมันตั้งยาก
รู้อุบายแก้กาย แก้ไขใจ
ตั้งใจให้ดี เสพสร้องความดี หลีกหนีความชั่ว
ยึดถือเอาอินทรียธรรมเป็นบาท

คบคนพาล พาลพาไปหาผิด
คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล
คบคนจน พาตัวเราตกต่ำ (คนจนความดี)

นักปฏิบัติ ๓ จำพวก
๑. มีหวัง
๒. หมดหวัง
๓.ไม่หวัง

 

๑๗. เรื่องดีเรื่องชั่ว
เรื่องทุกข์เรื่องสุข
ล้วนเป็นเรื่องของโลก
เราจะเป็นโลก หรือจะเป็นธรรม

๑๘. อดทนไว้ก่อน
ทุกข์ก็ทน
สุขก็ทน
ทนต่อบุพกรรมทุกอย่าง
ให้เรารู้ว่าอยู่ตรงกลางของสุขทุกข์

โง่ไม่เป็น เป็นใหญ่ไม่ได้
มันจมไม่ลง

ช้างอวดงา
หมาอวดเขี้ยว
เงี้ยวอวดดาบ
(เงี้ยว – ไทยใหญ่ ;พระไทยใหญ่ชอบสะพายไปไหนมาไหนเสมอ)

๑๙. หาความดีใส่ตนของตนด้วยเน้อ
อย่ามัวเมาหลาย
อย่าเอามัวเมา มาเป็นประมาณในชีวิต เมาชีวิต เมาวัย เมาลูกหลาน เมากินเมาอยู่ เมาโลก เมาวิชชาความรู้ เมาอยู่เมาหา
ศรัทธา มันพาให้เห็นทุกข์เห็นตัวเอง
สุตตะ พาให้เกิดความรู้ความใจ
อดทน พาเอาชนะสิ่งใดๆได้
วิริยะ พาให้พ้นทุกข์ได้
ปัญญา รักษาตัวรักษาตนได้

จดจำไว้ให้ดี
วิจารณ์ด้วยเหตุผล
นำหน้าตนด้วยความประพฤติดีงาม

อย่าเหยียบแผ่นดินผิด
หาบน้ำไม่เป็นมันหกเรี่ยราด

๒๐. คบหาเสพด้วยสมาคมกับคนดี
เป็นอยู่ไม่เบียดเบียนใครมีเจ้าของเป็นต้น
ไม่เบียดเบียนธรรมะของพระพุทธเจ้า
หมั่นระวังรักษาตัวให้สะอาด
เหมือนหม้อน้ำหากข้างในมีน้ำพร่องไปมันก็จะกระฉอกออกได้
หากมันเต็มเปี่ยมยกไปเคลื่อนไปน้ำก็อยู่ได้
ใจที่เต็มด้วยธรรมะ ก็ทรงอยู่ได้เป็นองค์พระธรรม

 

๒๐. คบหาเสพด้วยสมาคมกับคนดี
เป็นอยู่ไม่เบียดเบียนใครมีเจ้าของเป็นต้น
ไม่เบียดเบียนธรรมะของพระพุทธเจ้า
หมั่นระวังรักษาตัวให้สะอาด
เหมือนหม้อน้ำหากข้างในมีน้ำพร่องไปมันก็จะกระฉอกออกได้
หากมันเต็มเปี่ยมยกไปเคลื่อนไปน้ำก็อยู่ได้
ใจที่เต็มด้วยธรรมะ ก็ทรงอยู่ได้เป็นองค์พระธรรม

๒๑. ดีมันเกิดขึ้นแล้วก็รักษาเอาไว้
ชั่วมันรุกล้ำใจก็ใช้ปัญญาแก้ไข
อย่าให้ตกนรก

กินน้ำตาลเคลือบยาขม
ดีกว่ากินขนมเคลือบยาพิษ

หญิงสามผัว
จัวสามโบสถ์

ร่มไม้ใกล้ทาง
อย่าห่างจากธรรม

๒๒. การฝึกฝนอบรมธรรมะ ให้เกิดขึ้นในใจนี้
อย่าเข้าใจว่ามันหนักเกินกว่ากำลังของตน
พอใจในการปฏิบัติ จดจ่อพากเพียร ใคร่ครวญ คิดอ่านแก้ไข
ใช้ปัญญากำกับ อย่าอยาก อย่าโกรธให้เจ้าของ
อย่าน้อยใจ
ทำไปเท่าที่ตนทำได้ อกุศล อุปสรรค ตัวขัดขวางมันมีอยู่ก็เรื่องของมัน เรื่องของความตั้งใจเป็นเรื่องของเรา
เล็กน้อยก็ต้องเอา สะสมเรื่อยไป

สวรรค์ นรก ก่อนตายทั้งนั้น

หัวโล้นญาดลำ หัวดำญาดเทศน์(ญาด - แย่ง)

ไม้คดมีประโยชน์
สำหรับเทียบไม้ต้นตรง

 

๒๓. ท่านอาจารย์แหวน (สุจิณฺโณ) เทศน์ว่า “ พุทโธ ทำเมา
ธรรมโม ทำเมา
สังโฆ ทำเมา”
ดูเหมือนทุกวันนี้มันชัดเจน
อยากสำเร็จก็เมา
อยากได้ก็เมาศึกษาปริยัติก็เมา ปฏิบัติก็เมา
พระสงฆ์สังโฆพาเมา เมาโลกเมาเงินเมาหาเมาขอเมายศเมาศักดิ์

๒๔. อย่าเอาความเกียจคร้านมาทำความดี มันไม่เจริญ
บาปเป็นกำลังของใจพาให้ใจเศร้าหมองเรื่อยๆ
ใจเศร้าหมองไปนรก
ใจมีบุญเป็นกำลังไปสวรรค์
ใจได้องค์ฌานไปพรหมโลก
ใจได้ธรรมะพาให้ถึงนิพพาน

ปลวกตัวน้อย
มันทำบ้านอยู่ใหญ่โต

แข็งดีต้องไม่หัก
อ่อนดีต้องไม่ขาด

๒๕. กรรมก็หาบ
บาปก็หาม
เวรก็คอน
โทษก็หิ้วหนัก อะไรกันนักหนา
ไม่รู้ตัวเองอย่างนี้ เมื่อใดมันจะพ้นทุกข์ได้

๒๖. มีบุญกุศล
มีหิริโอตตัปปะ
มีศีลมีวินัย
มีธรรมมีปัญญา
มีได้มันต้องฝึกหัดฝึกฝน
มันต้องเป็นของน้อยไปสู่ของมาก
จากของยากๆต่อไปมันหากง่ายเอง

ถ้อยคำนำฉลาดและโง่ออกมาแสดง

อย่าหวังสบายก่อนทำ
ความสบายมันอยู่หลังงาน

 

๒๗. หน้าที่ของผู้ฝึกหัด
๑. กราบไหว้คารวะอ่อนน้อม
๒. สดับรับฟัง
๓. จาคะในปัจจัยทั้ง๔
๔. พิจารณาตนของตน
๕. ฝักใฝ่ในกรรมฐาน
๖. สะสม ปัญญา
ปัญญามรรคนำออกจากโลก
ปัญญาญาณพาให้รู้จักแก้ไขตัวเอง

๒๘. ทำดีของพวกเรามันต้องบังคับ
ทนต่อความเกลียดคร้าน ความเมาหลับเมานอน
อยากนอนไม่ให้มันนอน
อยากเลิกไม่ให้มันเลิก ทรมานมันเอาไว้

งามอยู่ที่ผี
ดีอยู่ที่ละ

หายโง่
หายบ้า
หายเมา
ก็หายจากโลก

๒๙. ท่านหลวงปู่ขาว (อนาลโย) ทำบุญอุปถัมภ์ค้ำชูบำรุงศาสนาของพระพุทธเจ้าสิขี ต่อมาได้เกิดอีกล้านชาติ เป็นคนเป็นเทวดาสลับสับเปลี่ยนกันมา จนมาเกิดในศากยสกุล แล้วบวชเป็นพระใหม่เข้าเป็นศิษย์ของพระเทวทัต พระใหม่เห็นผิดง่ายยังไม่รู้อะไร จนพระอัครสาวกไปช่วยเหลือเอาไว้ กลับมาหาพระพุทธเจ้ายังไม่ได้สำเร็จ มาเกิดใหม่บ้านบ่อชะเนง หัวตะพาน ได้เมียได้ลูกมาบวชใหม่ชีวิตสุดท้าย ได้โสดาบันอยู่แม่ปั๋ง เชียงใหม่ มาได้สำเร็จอยู่ถ้ำกลองเพล แก้ไขตัวเองหลุดพ้นไปได้
โทษของการเข้าหมู่คนพาลทำให้สำเร็จยาก เนิ่นช้าเคยได้พบปะพูดคุยกันอยู่บ้านแม่หนองหาน ท่านสอนให้ระวังให้ดีในมาตุคาม เอาให้ดีนะๆ ไม่รักษาตัวเองสู้เขาไม่ได้นะจามนะ

ชนะตัวเองเป็น
ก็พ้นจากทาส

๓๐. ท่านผู้ได้ธรรมะแล้ว
ขี้เกียจขี้คร้านไม่มี
สงสัยไม่มี
เมาหลับเมานอนไม่มี
เมากามไม่มี
คิดร้ายปองร้ายไม่มี
แต่…เราปุถุชนนี้มีเต็มอัดแน่นอยู่

 

๓๑. นักบวชตัวแทนพระสงฆ์ยุคใหม่
พระทันสมัย อยากได้ของ อยากได้เงิน
อยากได้คน อยากได้ยศ
โทรทัศน์ โทรศัพท์ หนังสือพิมพ์
สิ่งเพลินหลงใดๆ อีสาว
ต้องยกให้เขาทั้งหมด
ธรรมวินัย ศีลสิกขารู้อยู่ เรียนอยู่ แต่ไม่รักษา

๓๒. ทุกข์หายไปเพราะรู้จักใจตน
ใจที่ไม่ยึดถืออันใด
ใจที่ปราศจากอุปาทาน
ใจที่ไม่ห่วงอันใดอีกแล้ว

๓๓. ความตั้งใจของตนนี้
จะเป็นผลเป็นประโยชน์แก่ตนของตน
เพราะเป็นเจตนาหาสุขในโลกทั้งสอง
จึงชื่อว่าบัณฑิต
เพราะ เป็นผู้ละเว้น
เป็นผู้รู้หนทาง
เป็นผู้รู้นรกสวรรค์ รู้บุญรู้บาป รู้คุณโทษ
การตั้งใจนี้ เองเป็นวิชาที่ยากสุดในโลก
แต่ไม่พ้นการตั้งใจไปได้

๓๔. พระพุทธเจ้าโปรดเอาสาวกด้วยอุบายหลายอย่าง
เป็นต้นว่าโปรดเอาด้วยฤทธิ์ปาฏิหาริย์
โปรดเอาด้วยสอนให้รู้
โปรดเอาด้วยวิชชา
โปรดเอาด้วยเหตุผล
โปรดเอาด้วยธรรม
โปรดเอาด้วยการขู่ให้ทำ

 

๓๕. ความหลงมัวเมาของสัตว์ในโลก
นี้ไม่รู้จบหรอก
อีกทั้งหาประโยชน์อะไรก็มิได้

๓๖. ชีวิตใดจิตมีกำลังในการทำความดี
ก็สามารถจักเอาชนะความชั่วใดๆได้
ชีวิตใดหากจิตมีกำลังอ่อนก็ทำชั่วไว้มาก
ผู้ที่ท่านตั้งใจอยู่เสมอนั้น ทำอะไรท่านก็ทำด้วยปัญญา
ฝักใฝ่ตั้งใจให้เป็นคนใจสูงอยู่เสมอ

๓๗. ใช้ปัญญา รู้ดีรู้ชั่ว
รู้นรกรู้สวรรค์
รู้หนทางหลุดพ้น
ใช้ธรรมะรักษาจิตให้อยู่กับความดี
ดำเนินไปในหนทางของมรรค

๓๘. บุญกุศล
ความสงบสุข
องค์ฌาน
ปัญญาญาณ
ธรรมะ
มรรค
เหล่านี้เราทุกคนต้องศึกษาเรื่อยไป

๓๙. ความเจริญก็เจริญมาจากความดี
ความเสื่อมก็เสื่อมมาจากความชั่ว
เราชอบให้ตนเสื่อมหรือชอบให้ตนเจริญ

๔๐. หิริโอตตัปปะ ให้มีอยู่ประจำตัวประจำใจ
จึงสามารถทำดี และรักษาความดีเอาไว้ได้
ทรงตัวอยู่ได้ ทรงคุณธรรมอยู่ได้

 

๔๑. การจะแก้ไขตนเองต้องชัดเจน
การชำระจิตใจ
การละอุปาทาน
การทำหน้าที่ของการบำเพ็ญ
จึงจะเป็นหนทางอันชัดเจนได้


๔๒. เราไม่ประมาท
เก็บเบ็ดเตล็ดเล็กน้อยสะสมเรื่อยไป
พากเพียร ใส่ใจ
พิจารณาในภพชาติของตนให้ได้

๔๓. อย่าเมาหลายในตัวบุคคล
ครูบาอาจารย์พาไปนรกมันมากนะ
อย่าว่าเป็นนักบวชแล้วดีไปหมด
เวลาไปตกนรก ผู้เราถือเป็นครูอาจารย์ อยู่ข้างล่างเราลงไปอีก
คบคนคบนักบวชให้ระวังให้ดี

๔๔. กายเป็นของโลก ใจเป็นของโลก เรียนไปไม่จบ
กายเป็นรูปของพระธรรม
ใจเป็นใจของพระธรรม อันนี้จบพรหมจรรย์

๔๕. ผู้ที่ได้สำเร็จนั้น เหมือนเม็ดข้าวสาร
เหมือนกับเพชรที่เจียระไนแล้ว
เชื้อของการเกิดหมดไป กิเลสาวะทั้งหลายหมดไป

๔๖. ใจดวงนี้นับแต่เกิดเป็นตัวเป็นคนมามันฟุ้งซ่านอยู่ตลอด
ชีวิตที่จะมาฝึกหัดให้มันตั้งอยู่ได้มันมีน้อย
ฉะนั้นการที่จะเอาสำเร็จให้ได้นั้นมันยากยิ่งนักหนา

 

๔๗. ลาภ ยศ สุข ทรัพย์ สรรเสริญ ความสมบูรณ์ในชีวิต
ทุกข์ยาก ตกอับ ยากจนเข็ญใจ ถูกความเสื่อมขาดแคลนในชีวิต
ดี สุข บุญกุศล
บาปกรรมชั่วทุกข์โทษ
สิ่งเหล่านี้มันมีอยู่คู่กับเกิดตาย ปรุงแปลงอยู่เสมอในใจของเรา
ใจอยู่ในรูปอันใด ก็ไม่พ้นในสิ่งเหล่านี้ เว้นเสียแต่ว่า
ใจนั้นเป็นใจอันบริสุทธิ์เท่านั้น

๔๘. อย่ามาถามหาความสำเร็จ
มันยังนาน –ยังอีกไกล ในหนทางของตน
อย่าด่วนอยากได้ ทำเรื่อยไป ทำดีเรื่อยไป ภาวนาเรื่อยไป

๔๙. กัลป์นี้เป็นภัทรกัลป์
พระพุทธเจ้ามาตรัสแล้ว ๔ พระองค์เหลือไว้
องค์หนึ่ง พระศรีอริยะ จะมาตรัสอยู่อินเดีย
แล้วมาตั้งศาสนาอยู่จังหวัดพิษณุโลก
แต่เดี๋ยวนี้คำสอนทุกประการของพระพุทธเจ้าโคตมะอยู่ครบสมบูรณ์ ใส่ใจของตน

๕๐. ให้รู้ใจอยู่ รู้ว่าใจมันกระทบกับอะไรอยู่ - สุขทุกข์
- บุญบาป
- ปัญญาธรรม
- มรรคผล

 

๕๑. พระพุทธเจ้าเสด็จขึ้นโปรดพุทธมารดา
เทศน์ทุกวัน รูป จิต เจตสิก นิพพาน
เทวดาได้สำเร็จวันน้อยสุด ๓๐ ล้าน
วันมากสุดนับประมาณมิได้ ขอให้แก้ไขตนเถิด
อย่ามาติดอยู่ในรูป จิต เจตสิก อันนี้

๕๒. หน้าที่ให้พยายามสุดกำลังของตน
ตนของตนในวันนี้ ดีเกิดขึ้นได้ บุญเกิดขึ้นได้
นรกเกิดขึ้นได้ สวรรค์เกิดขึ้นได้ ชั่วเกิดขึ้นได้
บาปเกิดขึ้นได้ มรรคผลเกิดขึ้นได้
ให้รู้หน้าที่ของตน

๕๓. มีชีวิตก็เมาชีวิตทำการงานก็เมาการงาน
บวชก็เมาบวช ชาวบ้านก็อ้างชาวบ้าน
กิจทางมาของบุญ หนทางที่จะเอาชนะบาป แล้วไม่มีใครทำ

๕๔. อยู่มนุษย์เมามนุษย์ อยู่สวรรค์เมาสวรรค์
ไปพรหมโลกเมาฌาน ไปนิพพานหายเมาทั้งหมด

๕๕. ประมาท ไม่ทำความดี
ไม่สนใจธรรม นี้มันพาฉิบหาย

 

๕๖. ไม่ทำบาปเสียแล้ว นั่นแหละทำความดีแล้ว

๕๗. อาตมาผู้นี้ ของมอมเมาตัวเองไม่เอา หมากไม่เอา
บุหรี่ไม่เอา กาแฟไม่เอา ยานัตถุ์ไม่เอา
ของกินจิบแจบใดๆไม่เอา
ชีวิตนี้ตั้งใจว่าจะละ ไม่มามอมเมากายใจของตน

๕๘. ความสงบของใจมันเป็นเหตุให้ธรรมะตั้งอยู่ได้
ใจฟุ้งซ่านมันรวมธรรมะไว้มิได้

๕๙. ชาวนา เขาไถดิน ไม่เอาดิน
เขาไขน้ำเข้านาเขาไม่เอาน้ำ
เขาใส่ปุ๋ยเขาไม่เอาปุ๋ย
ปักดำต้นกล้าไม่เอาต้นข้าว
แต่เขาเก็บเอาเมล็ดข้าว เก็บไว้ก่อนพอจะกิน ก็กะเทาะ เอาเปลือกออก เอาแต่เม็ดข้าวสารไปนึ่งไปหุง
แต่เวลาทำนาเขาทำอย่างนั้น
ไม่ถือเอาน้ำเอาดินเอาปุ๋ย
ไม่เอาฟางข้าว เอาแต่เม็ดข้าว การบำเพ็ญของเราก็เหมือนกัน
บำเพ็ญอยู่ในโลก แต่ไม่เอาโลก คืนให้แก่โลก จึงเป็นธรรม

๖๐. อนัตตาของโลกุตตรธรรม เป็นอมตธรรม
ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ อีก
จึงว่าอนัตตา

 

๖๑. อย่าไปดูแต่คนอื่น
ให้ดูตัวเอง ดีก็ตัวดี
ร้ายก็ตัวร้าย
โทษตัวมีต้องแก้ไข หาโทษของคนอื่น
มันเป็นโทษของตัวเองไม่รู้ตัว

๖๒. ภาวนามิใช่ของง่าย เป็นเรื่องยากที่สุดในโลก
ผู้ทำแล้วเป็นผู้อันท่านมีบุญมากสะสมมามากรักษาตัวเองมามาก

๖๓. ทุกข์กำหนดรู้ทำความคุ้นเคย
ความยากลำบากใดๆ กำหนดรู้ไว้ตามธรรม
พยายามให้ยิ่งยวด บุญให้ผลอย่างใด
บาปให้ผลอย่างใด
ภาวนาให้ผลอย่างใด

๖๔. อย่าเอาความดีไปอยู่กันการกิน การเล่น การเมา การหา
เอาความดีเอาไว้กับผู้รู้คุณของความดี
อย่าขี้คร้าน เมาหลับเมานอน เมากิน เมาเพลิน ทั้งหลาย
ดีของเรา ชั่วของเรา

๖๕. ถือศีล ๕ ศีล ๘ รักษากาย วาจา
ต้องถือศีลรักษาใจพร้อมด้วยจึงจะดี

 

๖๖. อย่าไปขึ้นต้นไม้ทางปลาย
นับมันนับแต่หลักหน่วยไป

๖๗. ให้ทำความดี อย่ามัวแต่ อยากเกิด
อยากสุข
ไม่อยากตาย

๖๘. ความดี ความชั่ว
อารมณ์วิตกวิจาร
กิเลส ธรรมะ
ล้วนเกิดแต่ใจ
หน้าที่เราเอาสติรู้ใจไว้ ชั่วไม่ทำ

๖๙. ตัวเราจะดีได้ก็เพราะทำดีเป็น
ตัวเราจะชั่วก็เพราะใจชอบของชั่ว

๗๐. ไม่เห็นใจก็ไม่รู้กิเลส
หากชำระใจให้สะอาดได้
กิเลสก็หมดไปพร้อมกัน

 

๗๑. จะหาอะไรกันนักหนา หาไปหาตาย
แม้เลี้ยงบำรุง มันก็บำรุงไปถึงตายเท่านั้น
ตายแล้วจะเอาอะไรไป ใจมันถือบุญกุศลนะ
นี้จะตายแล้วมาโอดครวญว่าไม่ได้ทำความดี มันจะใช้ได้หรือ

๗๒. ตโม ตมะ แปลว่ามืด
หูมืด จมูกมืด ปากลิ้นมืด กายมืด ตามืด
มันมืดแปดด้านรอบใจ มืดเพราะไม่รับบุญ

๗๓. บิดามารดาเป็นผู้มีคุณอันสูง
เหมือนท้องฟ้าอากาศกว้าง
นกน้อยตัวหนึ่งบินไม่อาจทั่วฟ้าเวหาได้

๗๔. นางสารี มีลูก ๗ คน ลูกบ่าว ๔ คน ลูกสาว ๓ คน
ตัวเองก็เมาแต่ทรัพย์ เมาแต่ตระกูล จนที่สุด
พระสารีบุตรมาเทศน์โปรด “อย่าไปคิดอย่างอื่น ให้คิดนึกถึงใจของตน ”
เท่านั้นแหละได้สำเร็จ

๗๕. มารที่แท้คือใจเจืออวิชชานี้เอง
ชนะมารคือชนะใจตนจึงชนะอย่างปลอดภัย