เรื่องเด่น “วิถีนักเรียนสามเณร” ศึกษาวิชาโลก..เสริมวิชาพุทธ

การ “ติดอาวุธทางปัญญา” ด้วย “การศึกษา” เป็นเรื่องสำคัญ ไม่เฉพาะกับเด็กและเยาวชนทั่วไป กับ “สามเณร” ก็เช่นกัน ซึ่งสามเณรก็ถือเป็นฟันเฟืองสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะ “ศาสนทายาท” ที่ก็ควรต้องได้รับการส่งเสริมเรื่องการศึกษา โดยนอกจากวิชาทางธรรม ยังควรได้รับการศึกษาเกี่ยวกับวิชาทางโลก เหมือนเด็กและเยาวชนทั่วไป เพื่อให้มีความรู้ที่หลากหลาย ซึ่งก็เป็นเรื่องดีที่ในสังคมไทยยังมีผู้ใจบุญอยู่มากและก็มีการช่วยสนับสนุนด้านนี้ด้วย และวันนี้ “ทีมวิถีชีวิต” มีเรื่องราวมาเล่าสู่…



ปลายเดือน ส.ค.ที่ผ่านมา ทาง “ทีมวิถีชีวิต” มีโอกาสได้ร่วมกิจกรรมของบริษัท รักษาความปลอดภัย กรุงไทยธุรกิจบริการ จำกัด (KTBGS) ในเครือธนาคารกรุงไทย (KTB) ที่จัดงานครบรอบ 20 ปี โดยมีกิจกรรมในชื่อ โครงการ KTBGS Empower Social Sustainability ภายใต้นโยบายคุณธรรมนำความยั่งยืน โดยกิจกรรมส่วนหนึ่งคือการสนับสนุนการก่อสร้างอาคารเรียนสามเณร โรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ป่าแขมวิทยา จ.พะเยา เพื่อให้เป็นโรงเรียนศูนย์กลางสำหรับสามเณรเขตพื้นที่รอยต่อ จ.พะเยา และ จ.น่าน โดยได้สนับสนุนมาตั้งแต่ปี 2558 จนถึงปัจจุบัน ซึ่งปี 2560 นี้ได้จัดกิจกรรมทอดผ้าป่าเพื่อการศึกษา เพื่อสนับสนุนการบำรุงรักษาอุปกรณ์การเรียนในโรงเรียนแห่งนี้ ตลอดจนมอบเป็นทุนการศึกษาแก่สามเณร รวมถึงปีนี้ยังได้สนับสนุนรถตู้ใช้รับ-ส่งสามเณร และรถกระบะเพื่อใช้ในภารกิจกู้ชีพ-กู้ภัย ให้ ชุมชนวัดศรีเมืองมาง ด้วย ซึ่ง “ทีมวิถีชีวิต” ได้ไปร่วมงานบุญ และได้สัมผัส “วิถีโรงเรียนพระปริยัติธรรม” แห่งนี้ด้วย ซึ่งมีแง่มุมน่าสนใจไม่น้อย…

โรงเรียนพระปริยัติธรรมฯ ป่าแขมวิทยา เป็น 1 ใน 69 โรงเรียน ตาม โครงการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราช สุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

ทั้งนี้ อ.ผ่องพรรณ เอกอาวุธ ในฐานะหัวหน้าผู้รับผิดชอบโครงการฯ ได้ให้ข้อมูลว่า ช่วงปลายปี 2546 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินยังโรงเรียนวัดบ่อหลวงวิทยาธรรม ต.บ่อเกลือใต้ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน ซึ่งเป็นโรงเรียนพระปริยัติธรรม ทรงเห็นว่าโรงเรียนดังกล่าวเป็นสถานศึกษาช่วยเด็กยากจน พระองค์จึงได้ทรงอุปถัมภ์ และมีการจัดตั้ง โครงการพัฒนาการศึกษาสามเณร ตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

เมื่อโรงเรียนพระในพื้นที่ จ.น่าน ทราบเรื่องนี้ จึงอยากเข้าโครงการนี้ด้วย โดยปี 2547 ในเบื้องต้นมี 12 โรงเรียน และต่อมา สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงรับสั่งให้ทาง สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เข้าดูแลด้านการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ จึงเกิดเป็นโครงการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในโรงเรียนพระปริยัติธรรม ตามพระราชดำริฯ ขึ้นอีกหนึ่งโครงการ ซึ่งมีการดำเนินงานควบคู่ไปกับโครงการแรก



อ.ผ่องพรรณ ระบุต่อไปว่า สำหรับโครงการพัฒนาการศึกษาสามเณร ตามพระราชดำริฯ นี้ พระองค์ท่านยังได้พระราช ทานเงินถวายแก่สามเณรเป็นค่าภัตตาหารเพลรูปละ 10 บาท เป็นระยะเวลา 200 วัน และพระราชทานนมถวายแก่สามเณรที่เรียนในโครงการนี้ด้วย พร้อมกันนี้ยังได้พระราชทานทุนการศึกษาให้แก่สามเณรที่จะศึกษาต่อระดับปริญญาตรีอีกด้วย

สำหรับการดำเนินงานภายใต้โครงการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในโรงเรียนพระปริยัติธรรมนั้น จะเน้นไปที่เรื่องของการพัฒนาผู้บริหารโรงเรียน การพัฒนาครู การพัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์ การจัดค่ายวิทยาศาสตร์ รวมถึงการจัดกิจกรรมเพื่อพาสามเณรที่ชนะเลิศจากโครงงานวิทยาศาสตร์ไปทัศนศึกษา บ้านวิทยาศาสตร์สิรินธร อีกด้วย

“นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได้ ที่ทรงมีพระเมตตาแก่นักเรียนสามเณรเหล่านี้” …อ.ผ่องพรรณ กล่าว

ในส่วนการดำเนินการที่ โรงเรียนพระปริยัติธรรม ป่าแขมวิทยา ทาง อ.ผ่องพรรณ บอกว่า ปัจจุบันนี้ ที่ได้รับทราบทางโรงเรียนได้รับงบประมาณสนับสนุนจากทาง สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) ปีละ 12,000 บาทต่อสามเณร 1 รูป ซึ่งเงินจำนวนนี้จะเป็นค่าใช้จ่าย ทั้งเงินเดือนของครู ค่าภัตตาหาร ค่าสบง-จีวร อุปกรณ์การศึกษาต่าง ๆ ซึ่งไม่เพียงพอ อย่างไรก็ตาม อ.ผ่องพรรณ กล่าวว่า “สิ่งที่พยายามย้ำเสมอ ๆ คืออยากให้โรงเรียนช่วยเหลือตนเองให้ได้ด้วย ควรที่จะช่วยเหลือตนเองด้วย”

อ.ผ่องพรรณ บอกอีกว่า ถ้ามีผู้มีจิตศรัทธาอยากช่วยเหลือนักเรียนสามเณรเหล่านี้ ก็สามารถร่วมบริจาคผ่านทาง กพด. หรือ กองทุนพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ หรือบริจาคโดยตรงกับโรงเรียนพระปริยัติธรรมแต่ละแห่งก็ได้เช่นกัน ซึ่งปัจจุบันนี้มีโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการ 69 โรงเรียน แบ่งเป็น จ.น่าน 15 โรงเรียน, จ.แพร่ 7 โรงเรียน, จ.เชียงราย 21 โรงเรียน, จ.พะเยา 9 โรงเรียน, จ.ลำปาง 8 โรงเรียน และ จ.ศรีสะเกษ 9 โรงเรียน …นี่ก็เป็นช่องทางสำหรับผู้ใจบุญทั้งหลายที่อยากสนับสนุนการศึกษาแด่พระสงฆ์และสามเณร

ในฐานะผู้ดูแลรับผิดชอบโครงการนี้ และรู้ข้อมูลต่าง ๆ อย่างลึกซึ้ง ทาง อ.ผ่องพรรณ ระบุว่า… คนที่น่าเห็นใจที่สุดคือ คุณครูในโรงเรียนพระเหล่านี้ เพราะปกติแล้ว คนที่เรียนจบครูมา หากไปทำงานสอนในโรงเรียนทั่วไปจะได้รับเงินเดือนเบื้องต้นคนละ 15,000 บาท แต่พอมาสอนที่โรงเรียนพระแบบนี้ ด้วยความที่เป็น “ครูฆราวาส” จึงได้เงินเดือนเพียงเดือนละ 4,000-8,000 บาทเท่านั้น และไม่มีสวัสดิการอะไรเพิ่มเลย เพราะทำงานเสมือนเป็น “ลูกจ้างวัด”

“บางโรงเรียนที่เจ้าอาวาสและผู้อำนวยการโรงเรียนเป็นคนเดียวกัน ครูก็อาจจะได้รับการจัดสรรเงินเพิ่มมากขึ้น แต่หากเป็นคนละคนกัน เงินเดือนครูก็จะขึ้นอยู่กับผู้อำนวยการโรงเรียนเป็นหลัก ซึ่งมีเคสหนึ่งที่ จ.พะเยา ครูน่าสงสารมาก เพราะสอนมากว่า 10 ปี แต่เงินเดือนไม่เพิ่มขึ้นเลย” …เป็น “ฉากชีวิตครูในโรงเรียนสอนพระ” ที่ทาง อ.ผ่องพรรณสะท้อนไว้ พร้อมกับกล่าวว่า ด้วยเหตุนี้จึงอยากเชิญชวนให้ภาคเอกชนที่มีโครงการเพื่อสังคม มีจิตศรัทธา เข้ามาร่วมกันช่วยเหลือดูแลสนับสนุนในด้านนี้ เช่นเดียวกับที่ทางบริษัท KTBGS ในเครือธนาคารกรุงไทย ได้มีการดำเนินการอยู่



ด้าน พระครูจันทรวิริโยภาส เจ้าอาวาสวัดศรีเมืองมาง และเจ้าคณะตำบลมาง อ.เชียงม่วน จ.พะเยา ในฐานะ ผอ.โรงเรียนพระปริยัติธรรม ป่าแขมวิทยา ก็ได้เล่าว่า เดิมโรงเรียนแห่งนี้ตั้งอยู่ในพื้นที่วัดป่าแขม อ.เชียงม่วน มากว่า 20 ปี โดยเพิ่งจะย้ายสถานที่มายังวัดศรีเมืองมางเมื่อปลายปี 2557 และเริ่มเข้าโครงการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในโครงการตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อปี 2556 โดยพระครูรูปเดิมบอกอีกว่า ในอดีตโรงเรียนแห่งนี้ประสบกับวิกฤติ ทั้งด้านการเงิน และสถานที่ จนเมื่อปี 2558 ทาง KTBGS ได้เข้ามาสนับสนุนด้านต่าง ๆ ให้แก่โรงเรียน ทำให้คณะผู้บริหารและคณะครูมีกำลังใจมากขึ้น นอกจากนั้น นักเรียนสามเณรทุกคนก็สนุกกับการเรียนมากขึ้น

“สำหรับภารกิจต่อไป คือต้องทำให้โรงเรียนมีความยั่งยืน ซึ่งทุกคนทุกฝ่ายจะต้องร่วมมือร่วมใจกัน ส่วนหนึ่งเพื่อเป็นการสนองงานตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี นอกจากนั้นยังถือเป็นการส่งเสริมให้มีศาสนทายาท เพื่อสร้างกำลังให้กับพระพุทธศาสนาอีกทางหนึ่งด้วย”

พระครูจันทรวิริโยภาส กล่าวต่อไปว่า ที่โรงเรียนมีนักเรียนสาม เณร 50 รูป มีครูฆราวาส 4 คน ได้เงินเดือนคนละ 7,500 บาท และมีครูพระอีก 6 รูป ได้เงินเดือนรูปละ 5,000 บาท ซึ่งงบประมาณส่วนนี้ได้รับการจัดสรรจาก พศ. เดือนละ 65,000 บาท แต่ทางวัดมีค่าใช้จ่ายตกอยู่ที่เดือนละกว่า 100,000 บาท ซึ่งส่วนเกินตรงนี้ทางวัดจะหามาจากเงินบริจาค เงินจากการจัดงานศพ และเงินทำบุญจากญาติโยม นำมาเฉลี่ยรวมกันเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายส่วนนี้

พร้อมกันนี้ยังมีการระบุถึง “ชีวิตครูฆราวาส” ในโรงเรียนพระว่า ถ้าหากมีงบประมาณเพียงพอกว่านี้ก็จะสามารถจ้างคุณครูที่ตรงสาขากับรายวิชาได้มากขึ้น แต่ขณะนี้ยังทำไม่ได้เพราะมีงบประมาณไม่เพียงพอ โดยคุณครูที่เสียสละสอนหนังสือเหล่านี้ นอกจากเงินเดือนแล้วก็ไม่มีสวัสดิการอะไรเลย จึงต้องใช้แต่คนในพื้นที่เท่านั้น เพราะค่าตอบแทนน้อย หากเป็นคนนอกพื้นที่ก็จะลำบาก และสำหรับในด้าน “การให้การศึกษาแก่สามเณร” นั้น พระครูรูปเดิมระบุว่า สามเณรที่เข้าเรียนที่นี่ ส่วนใหญ่มาจากครอบครัวยากจน ซึ่งถ้าเข้าโรงเรียนทั่วไปก็จะมีค่าใช้จ่ายสูง ทำให้เลือกส่งลูก ๆ มาบวชเพื่อจะได้เรียนที่โรงเรียนแห่งนี้นั่นเอง

“สามเณรบางคน พ่อแม่ก็เอามาฝากกับทางวัดไว้เลยเพราะต้องไปทำงานที่อื่น โดยจะฝากเงินส่วนหนึ่งให้ทางเจ้าอาวาสดูแล เราจึงเหมือนพ่อเหมือนแม่ของเขาอีกคนหนึ่ง หรือบางคนพ่อแม่ไม่เคยมาหาเลย จนเราต้องพาไปหาพ่อแม่เขาเองก็มี โชคดีที่ในส่วนนี้มีชุมชนเข้ามาช่วยเหลือเราใน หลาย ๆ เรื่อง ก็แบ่งเบาภาระของพระและวัดไปได้มากเหมือนกัน ซึ่งสังเกตได้เลยว่าวัดไหนที่มีโรงเรียนพระปริยัติธรรมด้วย จะมีสามเณรเยอะ เพราะทั้งวัดและชุมชนช่วยกันดูแล ซึ่งอาตมาในฐานะเจ้าอาวาส และผู้บริหารโรงเรียนนี้ ก็จะพยายามทำให้ดีที่สุด” …เป็นความมุ่งมั่นของพระครูรูปนี้

สำหรับ “รายวิชา” ที่สามเณรจะต้องเรียนนั้น พระครูจันทรวิริโยภาส อธิบายว่า นอกจากนักเรียนสามเณรเหล่านี้จะต้องเรียนสวดมนต์ และเทศน์ภาษาพื้นเมืองแล้ว ก็ต้องเรียนวิชาสามัญแบบโรงเรียนปกติด้วย โดยจะมีการทดสอบเหมือนโรงเรียนทั่วไป มีทั้ง O-Net และ A-Net นอกจากนี้ยังต้องสอบ B-Net ด้วย คือทดสอบทักษะภาษาบาลี สอบนักธรรม และพุทธประวัติ

“การศึกษามีความสำคัญกับสามเณรเหล่านี้อย่างมาก เพราะจะเป็นสิ่งที่ติดตัวพวกเขาไปจนตาย ถ้าไม่ทำ พวกเขาก็จะไม่มีโอกาส และส่งผลต่ออนาคตของเด็ก ซึ่งการที่มีโรงเรียนพระปริยัติธรรมแบบนี้ ผู้ปกครองต่างก็ดีใจ และมีความสบายใจ ถึงแม้ว่าการเป็นนักเรียนพระกับนักเรียนปกติจะต่างกัน เพราะนักเรียนพระนั้นจะมีระเบียบวินัยค่อนข้างมาก แต่ก็เป็นการฝึกความอดทน ซึ่งที่ผ่านมามีนักเรียนสามเณรหลายรูปที่เรียนจบไปแล้ว เมื่อสึกออกไป ก็สามารถที่จะไปเรียนต่อในระดับที่สูงขึ้น หรือมีวุฒิการศึกษานำไปใช้สมัครงาน ซึ่งทางโรงเรียนก็ภูมิใจที่ทำให้พวกเขามีทางเลือกในชีวิตมากขึ้น” …พระครูจันทรวิริโยภาส กล่าว



ขณะที่ พระครูสุนทรบุญวินิฐ ประธานกรรมการสถานศึกษา โรงเรียนพระปริยัติธรรม ป่าแขมวิทยา ได้กล่าวถึง “กิจวัตรประจำวัน” ของนักเรียนสามเณรว่า มี 2 หน้าที่ คือ 1. สามเณร และ 2. นักเรียน โดยเริ่มจากเมื่อตื่นเช้าก็จะต้องลงทำวัตรเช้า หลังจากนั้นก็จะทำวัตรตนเอง และกวาดลาน วัด ออกบิณฑบาต โดยเมื่อเสร็จแล้วจึงจะฉันภัตตาหารเช้า จากนั้นจึงเริ่มต้นหน้าที่นักเรียน ด้วยการไปเรียนหนังสือที่โรงเรียนพระปริยัติธรรม ช่วงเวลา 08.30-16.00 น. และหลังเลิกเรียนก็จะเดินทางกลับวัดเพื่อทำการสรงน้ำ ทำวัตรเย็น ทำการบ้าน และจำวัดในเวลา 21.00 น. ส่วนวันเสาร์-อาทิตย์นักเรียนสามเณรก็จะได้หยุดเรียน รวมถึงเพิ่มวันหยุดในทุกวันพระอีกด้วย แต่ก็จะมีกิจกรรมในวันพระให้สามเณรต้องทำ คือจะต้องเรียนการเทศน์ภาษาพื้นเมือง และช่วยเหลืองานของทางวัด …นี่เป็นคำบอกเล่าเกี่ยวกับกิจวัตรของนักเรียนสามเณรเหล่านี้

ทั้งนี้ พระครูสุนทรบุญวินิฐ เน้นย้ำทิ้งท้ายกับ “ทีมวิถีชีวิต” ไว้ว่า… “ชีวิตการเป็นสามเณรจะเป็นไปตามกรอบที่กำหนดไว้ ซึ่งเป็นการฝึกความอดทนกับทุกสิ่งทุกอย่าง ซึ่งจะช่วยให้สามเณรเติบโตเป็นกำลังที่มีคุณภาพของพระพุทธศาสนาต่อไป หรือแม้แต่ถ้าหากเขาจะก้าวออกไปจากโลกของสงฆ์ก็ตาม การอบรม และวิชาความรู้เหล่านี้ ก็จะทำให้…
เป็นคนดีที่มีคุณภาพกับสังคมต่อไป”.

—————————–

สุภารัตน์ ยอดศิริวิชัยกุล

ขอขอบคุณที่มา
https://www.dailynews.co.th/article/597212