การวางอารมณ์ของจิต

<CENTER> </CENTER><CENTER>การวางอารมณ์ของจิต</CENTER><CENTER> </CENTER><CENTER> </CENTER><CENTER> </CENTER>

<HR style="COLOR: #ffffff; BACKGROUND-COLOR: #ffffff" SIZE=1>

พระพุทธองค์ทรงเมตตาตรัสสอนไว้ เมื่อวันศุกร์ที่ 27 สิงหาคม 2536 มีความสำคัญดังนี้

1. "จงวางอารมณ์ของจิตให้ดีๆ อย่าร้อนรนเกินไป และอย่าเฉื่อยชาจนเกินไป อย่าฝืนอารมณ์ ดูอำนาของกิเลสมารที่จูงอารมณ์ของจิตเอาไว้ให้ดี ๆ จักด้วยโมหะ-โทสะ-ราคะ เจ้าจักต้องกำหนดรู้ในอารมณ์นั้นๆ แล้วหมั่นยกกรรมฐานแก้จริต มาใช้ให้เกิดความชำนาญขึ้นตามลำดับ ค่อยๆ เป็น ค่อย ๆไป ประดุจบุรุษผู้ทำงานช่างกลึงเหล็ก ใหม่ๆ ก็หาความชำนาญมิได้ ต้องอดต้องทนฝึกฝนทำไปจนกระทั่งได้เหล็กตามขนาดที่ต้องการ ตถาคตกล่าวถึงช่างเหล็กโบราณ ที่ต้องหลอมเหล็กในเตาเผา ทำให้ต้องมีความอดทนสูง พวกเจ้าต่อสู้กับอารมณ์ที่เป็นกิเลสก็เช่นเดียวกัน โมหะ-โทสะ-ราคะ ล้วนเป็นไฟที่เผาไหม้อารมณ์จิตอยู่เฉพาะหน้าเช่นกัน ถ้าหากไม่ใช้ความอดทนแล้วไซร้ การต่อสู้กับอารมณ์ย่อมยากที่จักสำเร็จได้" (เห็นภาพชายเปลือยอกยืนอยู่หน้าเตาเผา ใช้คีมคีบเหล็กออกมาตี เหงื่อไคลหยด ตีแล้วพอเหล็กเย็น ก็แหย่เข้าไปในเตาไฟใหม่ พอเหล็กแดงสุกก็นำออกมาตีใหม่) ทรงตรัสว่า

2. "เจ้าเห็นอะไรหรือ" ตอบว่า เห็นความแดงของเหล็ก ทรงตรัสว่า "ต้องแดงโชนถึงปานนั้น เขาจึงตีได้ในแต่ละครั้ง กิเลสก็เช่นกัน ต้องดูให้รู้ว่ามีกำลังกล้า กล่าวคือ รู้ทุกครั้งที่ไฟโมหะ-โทสะ-ราคะเข้ามากวนจิตใจให้เกิดอารมณ์ร้อนแรง ก็กำหนดรู้เอากรรมฐานแก้ตีอารมณ์กิเลสให้เยือกเย็นลง ต้องอดทนต่อสู้ไปเรื่อยๆ เหมือนช่างกลึงตีเหล็กด้วยความอดทน จนกว่าจะได้ขนาด"

3. "ใจร้อนก็ไม่ได้ ใจเย็นมากเกินไป คือ ประมาทกิเลสมากเกินไปก็ไม่ได้ ต้องวัดกำลังใจ ปฏิบัติให้ได้ระดับมัชฌิมาปฏิปทา จึงจักพอดี"

4. "หมั่นตรวจตราศีลให้ดีๆ ศีลมีกำลังเท่าไหร่สมาธิ-ปัญญาก็มีกำลังเท่านั้น"

4.1 การคิดล่วงละเมิดศีล เป็นอารมณ์ที่ถูกกิเลสเข้าครอบงำ จักให้เข้าใจศีลและรักษาศีลให้บริสุทธิ์มากขึ้น ก็จงหมั่นพิจารณาหากรรมฐานที่คุมการคิดละเมิดศีลนั้นๆ ยกตัวอย่างง่าย ๆ ในกรณี อยากล่วงละเมิดเสพกาม ต้นเหตุมาจากราคะจริต ก็ยกเอากายคตา-อสุภะและมรณานัสสติมาคุมศีลข้อนี้

4.2 อยากฆ่าสัตว์ให้ตายหรือมนุษย์ให้ตาย ต้นเหตุมาจากโทสะจริต ก็ยกเอาพรหมวิหาร 4 ขึ้นมาคุมศีลข้อนี้

4.3 อยากถือเอาของที่เขาไม่ได้ให้ ต้นเหตุจากความโลภหรือราคะ อยากได้ตัวเดียวกัน ก็คุมพรหมวิหาร 4 เมตตาจิตตนเองเป็นหลักใหญ่ พิจารณาให้เห็นโทษของจิตที่ได้รับผลกรรม อันจักตอบสนองต่อไปในอนาคตชาติ และนึกถึงทานการให้ อันซึ่งจักสละความโลภเหล่านี้ลงเสีย มรณานัสสติกำหนดไว้ให้มั่นคง กายคตาและอสุภะพิจารณาเข้าไว้ ร่างกายหวังอะไรมิได้ มีความตายไปในที่สุด จักไปโลภมุ่งหวังเอาทรัพย์สินของบุคคลอื่นซึ่งได้มาโดยมิชอบธรรม เพื่อประโยชน์อันใด คิดถึงร่างกายจักตายเสียอย่างเดียว ตัวโลภหรือราคะก็จักเบาบาง คุมศีลข้อนี้ได้ไม่ยากเย็น

4.4 การพูดปดโอ้อวดก็ดี ด่าทอด้วยคำหยาบก็ดี เสียสติเพ้อเจ้อก็ดี จัดว่าเป็นอารมณ์หลง คือ ล่วงละเมิดวจีกรรม มโนกรรม ยังยึดผิดคิดว่าดี เป็นมิจฉาทิฏฐิที่ขาดปัญญาใคร่ครวญ

จุดนี้ต้องตั้งมั่นในอานาปานัสสติ กับกรรมบถสิบ ข้อวจีกรรม เพื่อให้สติตั้งมั่นทรงตัว มีสัมปชัญญะ กำหนดรู้เข้าไว้ จักพูดจาอันใดออกไป ต้องใคร่ครวญถึงผลดีผลเสียที่จักกระทบบุคคลภายนอก หรือทำให้สะท้อนกลับมาเป็นผลดีผลเสียให้กับตนเองเสียก่อน อานาปานัสสติเป็นหลักใหญ่ที่จักทำให้จิตมีกำลังทำให้สติสัมปชัญญะทรงตัว สามารถรู้อารมณ์ของจิตให้ถ่องแท้ตามความเป็นจริงได้"

5. เมื่อต้องการรักษาศีลมีกำลังสูง อารมณ์โมหะ-โทสะ-ราคะที่เป็นต้นเหตุให้อยากละเมิดศีลก็ไม่มี ในที่นี้ตถาคตหมายถึงไม่ล่วงละเมิดศีลทั้ง 3 ระดับ คือไม่ล่วงละเมิดเองด้วย และไม่ยินดีด้วยเมื่อมีการละเมิดศีลแล้ว การไม่ละเมิดนี้หมายถึง การรักษาศีลโดยละเอียด คือทางด้านวาจาและมโนกรรม อันหมดความเบียดเบียนทั้งตนเองด้วย ทั้งบุคคลอื่นด้วย ทั้งตนเองและทั้งบุคคลอื่นด้วย เป็นวิมุติศีลอันเข้าถึงกำลังของพระอรหันตผลในที่สุด"

6. "อย่าทิ้งการใคร่ครวญศีล ย้อยไปย้อนมา พิจารณาให้ละเอียดไปตามลำดับ สมาธิ-ปัญญา ก็จักละเอียดขึ้นตามไปด้วย มรรคผลนิพพานก็ได้ไม่ยาก"



----------------------

คัดลอกจากหนังสือธรรมที่นำไปสู่ความพ้นทุกข์ เล่ม 4

โดย พระราชพรหมยานมหาเถระ (หลวงพ่อฤาษีวัดท่าซุง)

รวบรวมโดย พลตำรวจโทนายแพทย์สมศักดิ์ สืบสงวน

-----------------------

 

น้อมนมัสการด้วยเศียรเกล้า.....

 

อนุโมทนา ครับ
สาธุ สาธุ สาธุ
___________
ธรรมะคือธรรมชาติ