จิตว่างหรือไม่ว่าง (เถรวาท)

จิตว่างไม่ได้ ว่างจากกิเลสบางเหล่า okay แต่ไม่ว่างจากอารมณ์ ธรรมชาติจิตต้องรับรู้อารมณ์ แม้แต่อยู่ในพละสมาบัติ

มรรคจิต ผลจิตก็มีนิพพานเป็นอารมณ์ แม้นอนไม่ฝัน
ในพื้นเพภวังคจิตก็ต้องเอาอดีตชาติ อารมณ์ในสนธิขณะในอารมณ์ มีกัมมอารมณ์หรือไม่ก้อคติอารมณ์

จิตว่างจากอารมณ์ใดๆไม่ได้ ยกเว้นว่างจากกิเลสบางเหล่า และไปคว้าอารมณ์อีกอย่างขึ้นมา เช่น
คนได้ฌาน จิตว่างจากปริยุตฐานะกิเลสขั้นกลาง แต่อนุสัยกิเลสยังมี อย่างน้อยจิตก้อถือเอาอารมณ์ในฌาน เช่น กสิณนิมิตรเป็นอารมณ์

พวกได้อรูปฌานจิตว่างจากกามราคะทั้งหมด แต่ในขณะนั้นก้อต้องเอาอารมณ์คือ อรูปฌานที่ตัวได้สมาบัติมาเป็นอารมณ์

ผู้มีโลกุตตระเป็นอารมณ์ ก้อเอานิพพานเป็นอารมณ์ จิตว่างจากกิเลสสิ้นเชิง เป็นจิตอรหันต์ แต่ขณะนั้นจะเกิดขึ้นเพียงชั่วแค่ มรรคจิต ผลจิต ต่อไปจิตอรหันต์เป็นกิริยาจิต ลงสู่ภูมิกามาวจร ภูมิวจร อรูปวจรมั่ง แต่เป็นจิตบริสุทธิ์ไม่มีอนุสัย

ปุถุชนถืออารมณ์โดยมี ฉันทะ ราคะ แต่อรหันต์ถืออารมณ์โดยไม่มีฉันทะ ราคะ รู้ เห็น รส สัมผัส แบบปุถุชน แต่ต่างกันตรงไม่มีฉันทะ ราคะ ปุถุชนถ้าไม่ชอบ อารมณ์อันนี้ ก้อจะดิ้นไปหาอารมณ์อีกอันคืออันนี้ เข้าใจนะครับ ....

 

เรื่องนิพพาน

พระ (ผู้ถาม) : นิพพานพิสูจน์ยาก สภาพนิพพานถูกกล่าวว่า ไม่ใช่โลกนี้ ไม่ใช่โลกหน้า ระหว่างโลกทั้ง2 ก็ไม่ใช่ ไม่มีนามรูป และยังกล่าวว่า นิพพานเป็นสุขอย่างยิ่ง อะไรเป็นตัวเสวยนิพพาน

อ.เสถียร (ผู้ตอบ) :
คำถามนี้ดีมาก คำถามนี้ทั้งฝ่ายพุทธเราก็สงสัย ไม่ใช่พุทธยิ่งสงสัยใหญ่ นิพพานอธิบายได้ 2 นัย
1.นัยรับ 2.นัยปฎิเสธ

นัยรับ พุทธพจน์ที่กล่าวว่า นิพพานัง ปรมังสุขขัง นิพพานเป็นบรมสุข นี่เป็นนัยลับ

นัยปฎิเสธ ก็ไม่ใช่โลกนี้ ไม่ใช่โลกหน้า ไม่ใช่ที่โน่นนี่ ทำไมต้องปฎิเสธอย่างนั้น เพราะถ้าไม่ปฎิเสธ ไม่รู้จะเอาอะไรมาเปรียบ มาชี้ จะหยิบสิ่งใดมาเปรียบก้อไม่ถูก ตามที่กล่าวข้างต้น ต่างคนต่างไม่มีกันและกัน เหมือนคนไม่เคยกินหวาน ไปถามคนกินหวานเป็นไง ก้อต้องตอบแนวปฎิเสธ อธิบายว่าไม่ใช่รสเปรี้ยว เค็ม มัน นั่นแหล่ะรสหวาน เป็นต้น จนกว่าเราจะไปกินหวาน ถึงจะเข้าใจ

นัยทางรับ นิพพานังปรมังสุขขังนิพพานไม่มีนามรูป เอาอะไรไปเสวยสุข คำว่าปรมังสุขขัง ไม่ใช่เวทยิกสุขนะ ไม่มีเวทนา ไม่มีขันธุ์ คำว่าสุขในที่นี้คือ ไม่มีผู้เสวยสุข เพราะเหตุไม่มีตัวผู้เสวยสุข มันจึงถึงบรมสุข ถ้าตราบใดยังมี อยากให้มีตัวเข้าไปเสวยบรมสุข นั่นยังไม่ใช่บรมสุข นั่นเป็นเวทนาสุข เป็นเวทยิกสุข

ที่ใช้บรมสุขเพราะไม่มีตัวไปเสวย คำว่าบรมสุขเป็นแค่คำเปรียบเปรย ไม่ใช่ต้องมีตัวไปเสวย เป็นคำเปรียบเปรย คล้ายๆ คนที่ไม่เคยขึ้นบก เหมือนปลาในทะเล ไม่รู้ว่าบกมีอะไร เต่ากะตะพาบมันสะเทิ้นน้ำและบก เที่ยวโดยรอบ มันรู้ว่ามีอะไร ปลาไปถามเต่าว่าบกมีอะไร เต่าบอกมีนี่นั่น ปลาก้อไม่เข้าใจ ฉันใด บรมสุขก้อเป็นอย่างงั้นครับ

บรมสุขเป็นคำเปรียบเปรย คือสุขอย่างไม่มีตัวผู้เสวย ตราบใดมีตัวผู้เสวย ตราบนั้นไม่ใช่บรมสุข

นิพพานที่มีตัวผู้เสวยสุข คือนิพพานของพราหมณ์อาตมัน พราหมณ์สอนนิพานเหมือนพุทธ แต่ต่างกันตรงพราหมณ์อยากให้มีตัวผู้เสวยเหลืออยู่ คืออาตมันยังมีอยู่ พุทธสอนตราบใดยังมีอาตมัน ตราบนั้นไม่ใช่พุทธแท้ เช่น จะให้มีความร้อนโดยไม่มีไฟใช้ไม่ได้ พราหมณ์สอนให้มีความร้อน แต่ไม่มีไฟใช้ไม่ได้ พุทธจึงสอน ให้ดับทั้งความร้อนดับทั้งไฟ ความร้อนก้อดับ ไฟก้อดับ

พระถามต่อ : (ไม่ชัด)
อ.เสถียร : โลกุตตระในที่นี้ไม่ใช่อมตะอิเสสนิพพานนี่ท่าน ที่ผมพูดหมายถึงอนุปาทิเสสนิพพาน

โลกุตตระจิตเป็นเสวยสุข ชนิดนิพพานยังมีชีวิตอยู่ เป็น (ไม่ชัด)...สิเสส สงเคราะห์ได้ แต่หลังดับเข้านิพพานแล้ว อะไรเป็นผู้เสวยต้องดับตัวนี้ นิพพานไม่มีโลกุตตระจิต ไม่มี อุปปาติเสสไปแล้ว ผมอธิบายหมายถึง..(ไม่ชัด)...อิเสสนิพพาน ไม่ได้หมายถึง...(ไม่ชัด) ...หมายถึงยังมีชีวิตอยู่หนิครับ ยังไม่ตายก้อมีตัวเสวยซิ เวทนายังมี ปัจจขันธุ์ยังมี พระอรหันห์หลังตายจึงเป็นบรมสุข พระอรหันต์ยังมีชีวิต ข้างในสุข แต่ข้างนอกทุกข์เพราะยังมีขันธ์ เข้าใจนะครับ..

เครดิต : อ.เสถียร โพธินันทะ นักปราชญ์แห่งพุทธหลายสาขา พระไตรปิฎกเคลื่อนที่ (รำลึก 90 ปีชาตกาล)

 

ตัดกิเลส เข้าเส้นทางอริยะ

เช่นโสดาปฎิมรรค ตัดที่ วิปัสสนาญาณ 14

พระ (ถาม) : (ไม่ชัด) ถามว่าการตัดกิเลสในวิปัสสนาญาณขั้นไหน แยกเป็นขณะๆ ใช่ไหม

อ.เสถียร : ภาษาพูดทุกข์ดับ = ผลดับ ตัณหาดับ = เหตุดับ
มรรคจิต= ผู้เห็น ผลจิต = (อ.ไม่พูดต่อ มีพระแทรกคำถาม)

ขณะมรรคจิตเกิด มันทำกิจพร้อมกันในตัวเสร็จ กำหนดรู้ทุกข์ ละสมุทัย และดับตัณหาด้วย พร้อมกันขณะนั้น

เหมือนดวงประทีบ ขณะเราจุดไฟขึ้นแกร๊ก อาการไหม้ไส้ปรากฎ น้ำมันแห้งปรากฎ แสงสว่างปรากฎ ความร้อนปรากฎ ทั้ง4 อย่างเกิดขึ้นพร้อมขณะเดียวที่ไม้ขีดไฟจุดแกร๊ก พอไฟจุดที่ไส้ตะเกียง มันทำปฎิกริยาพร้อมกัน 4 อย่างขึ้นมา ไหม้ไส้ สว่างปรากฎ ความร้อนปรากฎ น้ำมันเริ่มแห้ง

ถึงมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่ความจริงมันเผาไหม้แล้ว

เพราะงั้นกิจ 4 ในอริยสัจในมรรคญาณ (ยาน14) ต้องถึงแจ้งในอริยสัจ 4 พร้อมกันขณะจิตดวงเดียว ในขณะทำกิจอริยสัจ4 (ถึงยาน 14) อริยสัจ4 จะแยกออกเป็นประเด็นๆ ไม่ได้ ต้องเข้าพร้อมกันขณะกิจเดียว เพราะถ้าไม่พร้อมกัน มรรคจิตต้องเกิดหลายดวง กว่าจะทำหน้าที่ประหารกิเลส เพราะดวงนึงต้องทำหน้าที่เป็นมรรค ดวงนึงประหารสมุทัย ดวงนึงประหารทุกข์ ตายเลยครับ

มรรคจิตมีดวงเดียว โสดาปฎิมรรคก้อดวงเดียว ต้องทำหน้าที่รวบยอด

ถ้าอยู่ในขั้นวิปัสสนา(ฝึก) เห็นทีละดวงถูกแล้ว ทุกข์ก้อทุกข์ ถูกในภูมิวิปัสสนา ถ้าถึงยาน14 ต้องถึงพร้อม 4 อย่าง ทำกิจประหารในขณะเดียว เข้าใจนะครับพระคุณเจ้า ที่เราฝึกกันก้อต้องการให้มันเข้าพร้อมกันประหารกิเลสในขณะจิตเดียว

 

#ท่านอาจารย์วศิน อินทสระ
เล่าถึง #ท่านอาจารย์เสถียร โพธินันทะ

...ปีนี้เขามีจัดฉลอง ๙๐ ปี แห่งชาตกาลของท่าน
แต่ท่านอาจารย์วศิน บอกว่า
จริงๆ แล้ว ท่านอาจารย์เสถียร อายุมากกว่านั้น
เพราะอายุมากกว่าท่านอาจารย์วศิน ๘ ปี
ตอนนี้...อายุท่านควรจะ ๙๓ ปี
...

ตอนที่ท่านอาจารย์วศิน อายุ ๓๐ ปี
ท่านอาจารย์เสถียร อายุ ๓๘ ปี
และท่านก็สิ้น ในปีนั้น
..

ท่าน อ.วศินได้เรียนปรัชญามหายานกับท่าน
เรียนวิชาพุทธปรัชญามหายาน
ท่านอาจารย์เสถียรไม่ดุ ความจำท่านแม่นมาก
ถ่ายทอดวิชาเหมือนน้ำไหลจากภูเขา
ไม่ต้องเปิดดูโน๊ตอะไรเลย ไม่มีตำราเลย
ตำราอยู่ในหัวหมด ความจำแม่นมาก
เหตุการณ์อะไรต่างๆ จำแม่น
เหมือนกับว่าท่านตั้งใจที่จะทำหน้าที่นี้เลย
...

ท่านอาจารย์วศิน ปรารภว่า..
ท่านอาจารย์เสถียรอายุไม่ยืน...เสียดาย
ถ้ายังอยู่ อายุ สัก ๖๐ – ๗๐
คงจะได้ประโยชน์กับพระศาสนาเยอะเลย...

ท่านบอกว่า
ท่านอาจารย์เสถียรบอกลูกศิษย์ว่า
ท่านอธิษฐานว่าขอไปอยู่ชั้นดุสิต ขอลงมาเกิดในศาสนาพระศรีอาริยเมตไตร ฟังธรรมจากท่านและบรรลุในศาสนาท่าน
ท่านเป็นอาจารย์...ที่อาจารย์วศินเคารพมากท่านหนึ่ง

เล่าไว้เมื่อ ๒๘ กันยายน ๒๕๖๒

 

พุทธวจน #ไม่มีที่ไหนบอกว่าทำกุศลน้อยกว่าผู้ชายแล้วมาเกิดเป็นหญิง ไม่มีเลยในพุทธวจน บาลีพุทธวจนไม่มีเลย มามีเอาสมัยนี้แต่ง อาจารย์ภายหลังมาแต่ง และอาจารย์ที่ภายหลังมาแต่งนั่นหนะ ท่านก็มีจุดประสงค์ คือจุดประสงค์ ต้องการจะส่งเสริมคน ให้มีโอกาสบวชมากมาก เมื่อเมื่อมีคนมีคนบวชมากมาก พระศาสนาก็ได้แผ่ไพศาลมาก ท่านจึงพยายามที่จะเขียน ในแง่ที่ว่า ให้กำลังใจแก่บรรดาสตรีเพศทั้งหลาย ได้ตั้งปณิธาน สร้างกุศลเพื่อหวังเป็นบุรุษบุรุษเพศ แล้วจะได้มีโอกาส ออกบวช สืบอายุพระศาสนาต่อไป ท่านจึงเขียนว่าอกุศลอย่างอ่อนมาทำให้เกิดเป็นหญิง กุศลอย่างแรงมาทำให้เกิดเป็นชาย

แรงกับอ่อนในที่นี้หนะหมายถึงว่า ชายที่จะมีหวังบวชสืบอายุพระศาสนาหรอก ผู้นั้นจึงเรียกว่าชายมาเกิดโดยอาศัยกุศลอย่างแรง ถ้าหากว่าเป็นผู้ชายที่เกิดมาแล้วทุศีล อย่างนั้น สู้ผู้หญิงที่เกิดมาแล้วมีศีลไม่ได้ เราจะเอาอะไรมาเป็นเกณฑ์มาวัด โดยการแบ่งแยกเพศหญิงเพศชายว่า เพศไหนเลว เพศไหนดีกว่ากัน ไม่ได้ ต้องอาศัย การกระทำ ไม่ใช่อาศัยที่การแบ่ง แบ่งแยกทางเพศ เพราะฉะนั้นการที่จะเกิดเป็น หญิงเป็นชายหนะ ไม่ได้อยู่ที่ว่า เกิดเป็นเพศหญิงไม่ดี เกิดเป็นเพศชายดีกว่า ทางพุทธศาสนาไม่ได้ถืออย่างนี้ครับ

เสถียร โพธินันทะ

—-‍♂️‍♂️‍♀️‍♀️—-

ที่มา สารพันปัญหาธรรม – 08

 

อ. เสถียร : อย่าเอาตัวเองไปผูกพันกับชื่อสำนัก ไปผูกพันกับตัวอาจารย์ ห้าม พระพุทธเจ้าบอกว่า “ให้มีธรรมมะ ปฏิสรณะ เอาธรรมเป็นที่พึ่งอย่าเอาบุคคลเป็นที่พึ่ง” อย่าเอาบุคคลเป็นใหญ่ อย่าเอาสำนักเป็นใหญ่ “เอาธรรมมะเป็นใหญ่” สำนักใดก็ตาม ถ้าสอนปฏิบัติแล้วได้ผลแก่เรา ทำให้จิตใจเราสงบระงับเยือกเย็นได้ แม้อย่างน้อยระงับนิวรณ์ 5 ได้ นิมนต์ปฏิบัติสำนักนั้นเถอะครับ

เสถียร โพธินันทะ

—-—-

ที่มา สารพันปัญหาธรรม-03

———————

#นิวรณ์ 5 (สิ่งที่กั้นจิตไม่ให้ก้าวหน้าในคุณธรรม, ธรรมที่กั้นจิตไม่ให้บรรลุคุณความดี, อกุศลธรรมที่ทำจิตให้เศร้าหมองและทำปัญญาให้อ่อนกำลัง )
1. กามฉันทะ (ความพอใจในกาม, ความต้องการกามคุณ )
2. พยาบาท (ความคิดร้าย, ความขัดเคืองแค้นใจ )
3. ถีนมิทธะ (ความหดหู่และเซื่องซึม )
4. อุทธัจจกุกกุจจะ (ความฟุ้งซ่านและร้อนใจ, ความกระวนกระวายกลุ้มกังวล )
5. วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัย)

ที่มา พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต)

 

หนังสือเล่มนี้ เป็นหนังสือของอาจารย์เสถียร โพธินันทะที่หายากที่สุด และทรงคุณค่ามาก เล่มที่ท่านเห็นอยู่นี้อาจารย์เสถียร โพธินันทะ ได้มอบให้หลวงพ่อพุทธทาส พร้อมลายเซ็น

และที่สำคัญตอนนั้น อาจารย์เสถียร อายุแค่ 23ปี นับเป็นเด็กอัจฉริยะทางพระพุทธศาสนาที่น่าอัศจรรย์เป็นที่สุด ปัจจุบันหนังสือเล่มนี้อยู่ในสภาพดีมาก โดยเก็บรักษาไว้ที่หอจดหมายเหตุพุทธทาส

นี้คือคำบอกเล่าจาก คุณนริศ จรัสจรรยาวงศ์

"อภินันทนาการจาก ส.โพธินันทะ 6 ก.ค.2495"

 

คุณเจ้าของกระทู้ อ่านไม่เข้าใจเอง

นักปฏิบัติธรรม ต้องมีความสงสัย ความไม่แน่ใจ
มีอยู่ หาก จิตใจยังไม่ประจักชัดหรือ สิ่งใดยังไม่ได้ละ

การเพียร การรับฟังย่อมมีเสมอตลอด

 

ใช่ใช่ใช่ ความดื้อก็อาาจจะบังธรรมจนมืดมิดได้เช่นกันฮับ(ฮา)

 

ก้อดีที่เดา แต่ที่ถูกคือไม่อ่านโพสมันเลยดีกว่า
ไอ้สงสัย ไม่แจ้ง บลาๆ มีเขียนไว้บนหัวข้อกระทู้ว่า อ่านแล้วให้กราบอย่างเดียวป่ะ บางทู้เขาถึงล็อคกระทู้ไว้ไง เพราะเขารำคาญ มันตีกันทุกกระทู้ในห้องนี้ไง ล้ำน่านน้ำกันไม่ได้

"ไม่มีฉัน แต่มีของๆ ฉัน" ไรงี้

 

คิดถึงทุกคนเลยครับ

 

เป็นธรรมชาติของนางเล่าปัง เอกวีร์ นิวรณ์
พิฬาและชื่ออื่นๆอีกมากมายหลายชื่อ
เม้นท์แต่ละทีมีแต่ปิดทางธรรมตัวเอง

 

ไม่จริงอ่ะ

 

555 ตัวเองเป็นติ่งนางหยอ
ถึงว่าไม่จริง

 

เทพหน้าแดงกลับมาแล้ว55555

ทุกวันนี้ยาจิตเวชรับได้ที่ร้านขายยา..

 

กูเป็นเอดส์..ไม่ได้เป็นบ้า..อีง่อยแดกสงบเอ๊ย

 

ติ่งนางไหนค่ะ

 

นางแมวพิฬายั่วสวาท