ขุนพันธรักษ์ราชเดช รับประทานใบกระพังโหมวันละ 7 ใบ ทุกวัน

ต้นที่ขุนพันฯท่านทานเป็นกระพังโหมสายพันธ์พิเศษเรียกว่า "ว่านลิ้นดำ" ครับ เคี้ยวกินแล้วลิ้นจะดำครับ

 

ชื่อสมุนไพร : กระพังโหม

ชื่อวิทยาศาสตร์ : OxystelmaEsculentumLinn.F.Br.

ชื่อวงศ์ : ASCLEPIADACEAE

ชื่ออื่นๆ : หญ้าตดหมา ลำปาง, กระพังโหม(กลาง), ตะมูกปาไหล (อุดรธานี-อีสาน), กระเยีวเผือ(สกลนคร-อีสาน),ผักไหม(เชียงใหม่-เหนือ), เครือไส้ปลาไหล(มหาสารคาม -อีสาน), ตดหมูตดหมา(เหนือ,กลาง)



ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

กระพังโหม เป็นไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม่อื่น ๆ มี ๒ ชนิด คือ ตูดหมู ตูดหมา ใบ มียางสีขาว และขยี้ ดมดู มีกลิ่นเหม็น ใบ เป็นใบเดี่ยวรูปเรียวยาว ดอก กลีบด้านนอกสีขาว กลีบด้านในสีม่วงแดง หรือสีชมพูประด้วย สีม่วงจุดสีน้ำตาล

กระพังโหม สรรพคุณ :

ใบ เถา รสกลิ่นเหม็น สรรพคุณ : แก้ตานซาง แก้ตัวร้อน ขับลม แก้ธาตุพิการ ท้องเสีย เจริญอาหาร ขับพยาธิไส้เดือน

ใบ ตำพอก แก้พิษงู แก้ปวดฟัน แก้รำมะนาด

หมายเหตุ : กระพังโหมที่แท้ต้องเป็นชนิดที่มียางออกเมื่อเด็จใบ และเถาสด ๆ ชนิดไม่มียางเรียกว่า ย่านพาโหม ไม่ใช่กระพังโหม

 

ชื่อ "กระพังโหม"
ชื่อวิทยาศาสตร์ Paederia foetida Linn. ชื่อวงศ์ RUBIACEAE
ชื่อภาษาอังกฤษ Skunk-vine
ชื่อพื้นเมือง "กระพังโหม(กลาง), ตะมูกปาไหล
(อุดรธานี-อีสาน), กระเยวเผือ(สกลนคร-อีสาน),
ผักไหม(เชียงใหม่-เหนือ), เครือไส้ปลาไหล(มหาสารคาม
-อีสาน), ตดหมูตดหมา(เหนือ,กลาง),ย่านพาโหม (ใต้), พังโหม "
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
กระพังโหม เป็นพืชจำพวกไม้เถาเลื้อยประเภทล้มลุก ลำต้นมีขนาดเล็กเลื้อยไปตามพื้นดินหรือพันต้นไม้อื่น ลำต้นและใบมียางสีขาว เมื่อขยี้ดมดูมีกลิ่นเหม็น ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเป็นคู่ตรงข้าม
ใบสีเขียวเนื้อในบาง ก้านใบสั้นเส้นใบโค้งจรดกันที่ใกล้ ๆ ขอบใบ ดอกออกเป็นช่อดอกเล็ก ๆ ตรงซอกใบหรือโคนก้านใบ ช่อละ 2-3 ดอก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ขนาดเล็กกลีบปลายลีบแยกกัน กลีบด้านนอกสีขาว กลีบด้านในสีม่วงแดงหรือสีชมพูประด้วยสีม่วงจุดสีน้ำตาล เกสรตัวผู้มี 5 อัน เกสรตัวเมีย 1 อันอยู่ตรงกลาง ผลเป็นฝักยาวสีเขียวยาวประมาณ 4-7 ซม.กว้าง 1.6 ซม.
กระพังโหมมีหลายพันธุ์ ชนิดใบใหญ่ ใบรูปไข่ มีขนสั้น ๆ ปกคลุม เรียกว่า ตูดหมูหรือตดหมู หรือกระพังโหมใหญ่
ชนิดใบเล็ก รูปเรียวยาวหรือรูปหอก เรียกตดหมาหรือกระพังโหมเล็ก
ชนิดใบใหญ่ไม่มียางไม่มีขนกลิ่นเหม็นอ่อน ๆ เรียก ย่านพาโหม
ชนิดนี้นิยมใช้ปรุงในข้าวยำ


การปลูก
กะพังโหมเป็นไม้ที่ขึ้นทั่วไปในป่าธรรมชาติ(ป่าผสมผลัดใบและป่าเต็งรัง) และบริเวณในสวน ใช้ขยายพันธุ์โดย
การเพาะเมล็ดและการเพาะต้นอ่อน ชาวบ้านนิยมนำมาปลูกใกล้บ้านเพื่อเก็บรับประทานสะดวก
การปลูกควรทำร้านให้เลื้อยหรือปลูกบริเวณริมรั้ว

ประโยชน์ทางยา
ทั้งต้นสรรพคุณ รักษาอาการอักเสบบริเวณคอปาก รักษาบาดแผล ปรุงเป็นยาขับน้ำนม แก้บิดไข้รากสาด
ใบและเถาสรรพคุณ แก้ไข้ รักษาบาดแผล ระบายอ่อน ๆ ในเด็กแก้ตานซาง แก้ตัวร้อน ขับลม แก้ธาตุพิการ ท้องเสีย เจริญอาหาร ขับพยาธิไส้เดือน
ใบ ตำพอก แก้พิษงู แก้ปวดฟัน แก้รำมะนาด
รากสรรพคุณ แก้โรคดีซ่าน
สรรพคุณทางยาอื่น ๆ ใช้ถอนพิษสุรายาสูบ พิษจากอาหาร ขับปัสสาวะ แก้ท้องเสีย ช่วยให้เจริญอาหาร เป็นยาอายุวัฒนะ แก้ธาตุพิการ
สำหรับสรรพคุณทางยาสมุนไพรนั้นมีค่อนข้างมาก ในตำรายาไทย พบว่า ตดหมาทั้ง เถา นำมาต้มดื่มแก้พิษไข้
ขับปัสสาวะ ถอนพิษต่าง ๆ รวมทั้งแก้ท้องเสีย ซึ่งสรรพคุณแก้ท้องเสียมีการวิจัยทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสกัดจากตดหมา
สามารถแก้อาการท้องเสียได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในส่วนของ ใบ ใช้แก้ปวดฟัน แก้รำมะนาด แก้การปวดแสบปวดร้อนที่ผิวหนัง
โดยใช้ตำพอก ส่วนของ ราก ใช้ฝนหยอดตาแก้ตาฟาง ถ้าต้มดื่มทำให้อาเจียน ผลแก้ปวดฟัน
เมื่อเวลาเป็นไข้เอาเถาตดหมามาต้มน้ำใช้เช็ดตัว
ทำให้ไข้ลดได้ เป็นอย่างดี ในภาคอีสานถ้ามีอาการท้องหยึ่ง(ท้องอืด) ให้กินยอดตดหมาทำให้ระบายแก๊สได้อย่างมีประสิทธิภาพ
นอกจากนี้ เกษตรกรที่เลี้ยงหมูยังใช้เถาตดหมาลดไข้ได้ด้วย โดยดึงเอาเถาตดหมามาทุบพอแหลกหรือให้มีน้ำออกมาแล้ว
เอาเถาที่ทุบแล้วไปลูบ ตามตัวหมูที่เป็นไข้ จะทำให้ไข้หมูลดลงทันที



หมอยาพื้นบ้านในประเทศฟิลิปปินส์ ใช้เถาตดหมาในการรักษาโรคไขข้อ นอกจากนี้ยังใช้แก้อาการปัสสาวะขัด โดยนำใบมาต้มแล้วนำมาตำให้แหลก จากนั้นนำไปโปะลงบนท้องทำให้สามารถขับปัสสาวะออกมาได้ นอกจากนี้ใบเมื่อนำมาต้มดื่มสามารถขับนิ่วออกจากกระเพาะปัสสาวะได้ด้วย และน้ำต้มจากใบ เมื่อนำมาเช็ดตัวจะทำให้ไข้ลด หรือนำผ้าสะอาดมาชุบน้ำต้มจากใบวางไว้บนศีรษะ ช่วยในการลดไข้ได้อย่างดี นอกจากนี้น้ำต้มจากใบยังใช้เป็นน้ำอาบ สำหรับผู้ป่วยที่เป็นโรคไขข้อได้อีก ด้วย ส่วนของเปลือกเมื่อนำมาต้มดื่มทำให้อาเจียนได้ น้ำต้มจากรากใช้ในการขับลม ส่วนผลใช้เป็นยาแก้ปวดฟันและทาฟันให้เป็นสีดำ ในประเทศอินเดียได้มีการพัฒนากระบวนการผลิตน้ำมันจากตดหมา มาเป็นยาทาแก้ปวด ข้อและปวดหลัง นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยที่สนับสนุนว่าตดหมาใช้เป็นยาถ่ายพยาธิในสัตว์ได้




ประโยชน์ทางอาหาร
ส่วนที่เป็นผัก ฤดูกาลยอดอ่อน ใบอ่อนและดอกรับประทานเป็นผัก ออกยอดมากในช่วงฤดูฝน มีจำหน่ายในตลาดสดของ ท้องถิ่น การปรุงอาหารคนโบราณใช้น้ำคั้นจากเถาและใบของ กะพังโหมมาผสมปรุงเป็นขนมขี้หนู ทำให้ขนมขี้หนูเป็นสีเขียว ชาวเหนือ,ชาวอีสานและชาวใต้รับประทานยอดอ่อนและใบอ่อนเป็นผักสดร่วมกับน้ำพริก ชาวอีสานรับประทานร่วมกับลาบก้อย ชาวใต้นำไปฃอยละเอียดเป็นผักที่ใช้ผสมปรุงเป็นข้าวยำ ส่วนดอกมีการรับประทานสดเป็นผักในบางท้องที่ แต่ไม่เป็นที่นิยมมากนัก

รสและประโยชน์ต่อสุขภาพ
รสขมกลิ่นเหม็นเขียว(กลิ่นหอม)ช่วยระยายความร้อนในร่างกาย ยอดอ่อนและใบกะพังโหมยังไม่มีการวิเคราะห์สารอาหาร

หมายเหตุ : กระพังโหมที่แท้ต้องเป็นชนิดที่มียางออกเมื่อเด็ดใบ และเถาสด ๆ ชนิดไม่มียางเรียกว่า ย่านพาโหม ไม่ใช่กระพังโหม
แหล่งที่มา :
บทความมติชนสุดสัปดาห์ ลงใน เว็บ มูลนิธิสุขภาพไทย
สมุนไพรดอทคอม สมุนไพรดอทคอม
รูปผักพื้นบ้านไทยที่หาชมยาก
บันทึกขนำริมทุ่งปลักเหม็ด http://plugmet.orgfree.com
ล้วนสมุนไพร.คอม ล้วนสมุนไพร ดอทคอม | จำหน่าย สมุนไพรพื้นบ้าน ทุกชนิดทั้งปลีกและส่ง ราคาชาวบ้าน

 

อ่านเรื่องกระพังโหมแล้ว ทำให้ดิฉันนึกไปถึงฮว่านง็อก ค่ะ

มีประวัติความเป็นมาคล้ายๆกัน

ลองเสิร์ช หาอ่านดูจะเห็นว่ามีการนำมารับประทานวันละ 7 ใบ เหมือนๆ กัน

ประโยชน์มากมาย แต่ไม่รู้มีใครทำได้ตามนั้นบ้าง