พระแก้ว 25 พุทธศตวรรษในมุมมองของผมในฐานะช่างผู้สร้างพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษ

นับจากความคิดเห็นที่ #61 นี้ลงไประยะหนึ่งนะครับ ผมจะลองอธิบายถึงว่า ทำไมผมจึงชอบพูดว่า พระแก้วที่เรารวมๆเรียกว่า พระแก้ว 25 พุทธศตวรรษนั้น ทำไมผมจึงมักบอกว่า ช่างแก้วที่เคยสร้างมาในอดีตส่วนใหญ่ สร้างแบบสุกเอาเผากิน ไม่ได้มีความพยายามเต็มที่ โดยการอธิบายนี้ ผมต้องยกภาพตัวอย่างมาให้ชมกัน ทั้งนี้ไม่ใช่การปรามาสองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านะครับ ความจริงแล้ว ภาพที่สวยที่ดีเท่านั้น ที่ควรนำมาให้ชื่นชมกัน แต่จะทำอย่างไรได้ในเมื่อ ความเข้าใจที่มีอยู่ในตัวผมนั้น มันต้องแสดงออกด้วยภาพ ทุกท่านจึงจะได้เห็นได้เข้าใจครับ

 

พระแก้วหน้าตัก 9 นิ้วรุ่นที่ผมสร้างโดยให้โรงงานแก้วเจษฏาเป่าด้วยปอดในแม่พิมพ์เหล็ก

ภาพนี้ผมถ่ายด้วยแสงพิเศษชนิดหนึ่งด้วยความบังเอิญ แสดงให้เห็นผิวแก้วทั้งด้านในและด้านนอกขององค์พระแก้วที่ผมสร้างด้วยวิธีใช้แม่พิมพ์เหล็ก ซึ่งก็ไม่ได้ต่างจากการสร้างพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษเลย แต่ทำไมผิวพระแก้วจึงเรียบเนียน โดยไม่มีการขัดผิวหรือเจียรนัยผิวแต่อย่างใด เพราะนี่คือแก้วโซดาไลม์ซิลิก้าราคาที่โรงงานแก้วเจษฏารับผมคือองค์ละ 450.- บาท หน้าตัก 9 นิ้ว จึงขอให้มั่นใจได้ว่า ทางโรงงานจะไม่ขัดผิวให้แต่อย่างใดครับ คือทำการเป่าทีเดียวจบภายในไม่ถึง 1 นาทีต่อองค์เหมือนงานปั๊มแก้ว Pressed Glass เหมือนกัน เพียงแต่งานปั๊มแก้วอาจมีการขัดผิวตอนชิ้นงานร้อนจัดได้อีกไม่กี่วินาทีครับ

 

อีกภาพหนึ่งที่แสดงให้เห็นความตึงและเรียบเนียลของผิวแก้วที่ไม่มีการขัดแต่งใดๆ แต่งานการสร้างพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษเสียอีกที่เป็นงานแก้วปั๊ม Pressed Glass ที่ทำไมผ่านการขัดแต่งด้วยไฟในขณะชิ้นงานร้อน แต่ทำไมยังไม่เรียบเนียลเท่ากับที่โรงงานแก้วเจษฏาทำ

 

หรือแม้แต่ในสีขาวฝ้า ผิวก็เรียบเนียล ทั้งที่การสร้างก็อย่างที่กล่าวมาแล้ว ไม่มีการขัดผิว ไม่มีการใช้ไฟขัดระหว่างร้อนด้วย ราคาหน้าตัก 9 นิ้ว 450.- บาท ต้นทุนอาจถูกกว่านั้นมาก แต่ก็เป็นธรรมดาที่ธุรกิจต้องมีกำไรในอัตราที่มากพอสมควร

 

พระแก้ว ๒๕ พุทธศตวรรษหน้าตัก 5 นิ้ว

บริเวณจากหัวเข่าขวาขององค์พระ ลากเป็นเส้นยาวมาถึงหน้าแข้งและมาลงที่ข้อพระบาทซ้ายขององค์พระ และยังลากต่อลงมาถึงฐานพระ นี่คือรอยที่เกิดขึ้นระหว่างการขึ้นรูปที่ใช้เวลาประมาณ 1 นาทีด้วยเทคนิคการปั๊มแก้ว Pressed Glass ซึ่งเท่าที่ผมดูงานมาหลายประเทศ ก็เห็นแต่ประเทศไทยของเรานี่แหละที่ปล่อยกันขนาดนี้มาตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน 61 ปีแล้ว อย่างนี้ไม่เรียกว่าสุกเอาเผากินจะให้เรียกว่าอะไรครับ

 

พระแก้ว 25 พุทธศตวรรษหน้าตัก 5 นิ้ว

บริเวณสะโพกและลงมาถึงฐานพระเป็นรอยยุบลึกเป็นเส้น นี่ก็เหมือนกัน คือเกิดขึ้นในระหว่างการขึ้นรูปชิ้นงานที่ทั้งหมดนั้น ใช้เวลาไม่ถึง 1 นาที

 

ขอบคุณคุณทนงศักดิ์ที่ส่งรูปมาให้ผมดูครับ พระแก้วองค์ยืนที่ใหญ่กว่าองค์ยืนเล็ก มีไหล่ขวาและท่อนแขนขวาขององค์พระที่แตกออกไป คือแตกและขาดหลุดออกไป ทั้งนี้ เนื่องจากการอบลดอุณหภูมิที่ไม่ได้มาตราฐาน ทำให้เนื้อแก้วยังคงหลงเหลือความเครียด Stress และเมื่อเวลาผ่านไป อาจเป็นแค่วันหรือเดือนหรือปี หรือหลายสิบปีจึงค่อยแตกร้าว หรือร้าวเล็กๆแล้วค่อยวิ่ง หรือวิ่งหรือระเบิดออก ชิ้นส่วนหลุดออกไปดังในภาพนี้ครับ

 

องค์นี้มีลักษณะเส้นใกล้เคียงกับองค์บนสุด คือเป็นเส้นขวางจากหัวเข่าด้านหนึ่งไปหัวเข่าอีกด้านหนึ่ง

 

พระแก้ว ๒๕ พุทธศตวรรษหน้าตัก 5 นิ้ว องค์นี้ร้าวลึก ภายในถือว่าขาดแล้ว แต่แก้วยังคงติดกันอยู่ แบบนี้คือขาดแล้วครับ เพียงแต่เกาะกันอยู่ นี่ก็เกิดจากการอบลดอุณหภูมิที่ไม่ได้มาตราฐาน

 

องค์นี้ที่เห็นเป็นรอยเส้นขวางระหว่างแขนข้างหนึ่ง วิ่งผ่านลำตัวและไปสิ้นสุดรอยขวางที่แขนอีกข้างหนึ่ง ทำให้เกิดรอยตำหนิเกิดขึ้น ถือว่าเป็นการไม่เรียบเนียลอีกชนิดหนึ่ง

 

พระแก้ว 25 พุทธศตวรรษที่ใช้น้ำแก้วสีนม แต่เป็นสีนมที่มีเนื้อใสเข้ามาปะปน นับว่าเป็นสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ อีกทั้งเส้นขวาง เส้นขีดเต็มไปหมดทั้งองค์แบบนี้ ยิ่งเนื้อแก้วนมที่เหมือนนมบูด กำลังแยกน้ำกับแยกชั้นไขมันออก ดูแล้วไม่จืดเลยครับ

 

พระแก้ว ๒๕ พุทธศตวรรษ จากหัวเขาขวาขององค์พระลากเฉียง 45 องศาลงมาที่ฐานพระแล้วลากขวางไปยังอีกด้านหนึ่งของฐานพระ เส้นยุบลึกเข้าไปในเนื้อแก้วนี้ ท่านใดทราบบ้างว่าเกิดขึ้นจากอะไรครับ

ลองตอบดูนะครับ มาร่วมกันทายดู

 

แตกร้าวเพราะสาเหตุการอบลดอุณหภูมิไม่ดีพอ

 

พระแก้ว ๒๕ พุทธศตวรรษทั้ง 2 รูปนี้เป็นองค์เดียวกันครับ

ภาพด้านหน้าองค์พระ มีเส้นยุบลึกลงในเนื้อจากฝ่าพระหัตถ์ขวา ลากเป็นเส้นเฉียง 45 องศาจากบนขวาลงล่างซ้าย ผ่านหัวนิ้วโป้งพระบาทซ้ายและลากทะลุลงฐานไปสิ้นสุดดังภาพ


ภาพนี้เป็นด้านหลัง เส้นลึกยุบลากจากหัวเข่าด้านหน้าเข่าซ้ายผ่านมาทางด้านหลัง ผ่านสะโพกและลากเฉียง 45 องศาลงฐานและไปสิ้นสุดอีกด้านหนึ่ง

……………………………….

เนื่องจากภาพทั้ง 2 นี้เป็นองค์เดียวกัน จึงน่าที่ท่านอาจสามารถคาดเดาได้แล้วว่า สาเหตุเกิดมาจากอะไรครับ ? ลองทายดูนะครับ

 

พระแก้ว ๒๕ พุทธศตวรรษ

องค์นี้มีรอยผิวไหล่ด้านหลังเป็นลูกคลื่น หยักเป็นลูกคลื่นเป็นวงกว้าง

ท่านใดทราบสาเหตุช่วยร่วมแสดงความคิดเห็นด้วย จะได้เป็นวิทยาทานให้ผู้ต้องการศึกษาครับ

 

ผมโพสต์รูปพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษหลายรุ่นหลายสำนักฯแค่นี้ก่อนครับ เพราะส่วนมากสาเหตุก็จะซ้ำๆกัน เอาไว้ผมจะมาเฉลยวันหลังครับ วันนี้ผมขอตัวไปพักผ่อนก่อนครับ

ท่านใดจะทายไว้บนกระทู้นี้ได้เลยนะครับ ถือว่าร่วมกันให้ความรู้ หรือส่วนมากกลัวว่าจะผิด ก็ลองเดาไว้ในใจก่อนก็ได้ครับ บางคนบอกว่า ง่าย หมูๆแบบนี้ใครก็รู้ ลองทายกันดูครับ

 

เฉลย


รอยผิวลูกคลื่นในรูปนี้ก็ตาม รอยผิวไม่เรียบเนียนอื่นใดก็ตามที่มีลักษณะขรุขระแม้เพียงเล็กน้อยถึงมากก็ตาม มาจากสาเหตุนี้ครับ

ผิวของแม่พิมพ์เหล็กมีความร้อนต่ำ

ปัญหาผิวของแม่พิมพ์เหล็กนี้ ช่างแก้วส่วนใหญ่เกือบ 100% รู้ดีว่า หากผิวเหล็กของแม่พิมพ์มีความร้อนต่ำเมื่อใด แล้วเราไม่เพิ่มอุณหภูมิก่อนการขึ้นรูปองค์พระแก้ว ชิ้นงานออกมาก็จะมีรอยผิวย่นบ้าง ผิวขรุขระจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับว่า ผิวเหล็กมีอุณหภูมิต่างกันมากน้อยเพียงใด

สาเหตุเพราะน้ำแก้วที่ช่างม้วนน้ำแก้วมาหยอดลงแม่พิมพ์นั้นมีความร้อนอยู่ที่ประมาณ 800C - 1,000C + - แต่ช่างแก้วเพิ่งยกแม่พิมพ์เหล็กมาเข้าที่ใหม่ๆ ไม่ได้ทำการเพิ่มอุณหภูมิให้แม่พิมพ์เหล็กเลย แล้วช่างก็รีบสร้างพระแก้วในทันที พระแก้วองค์ที่สร้างแรกๆตั้งแต่องค์ที่ 1 - 3 จะเป็นรอยลักษณะนี้และอาจถึงองค์ที่ 4 ที่ 5 ได้ หากการสร้างนั้นเร็วมาก

สาเหตุเพราะเมื่อเหล็กที่เย็นกระทบถูกน้ำแก้วที่ร้อน เหล็กจะมีการยืดขยายตัวที่ค่อนข้าวเร็ว เมื่อช่างใช้ลิ่มเดือยกดปั๊มลงมา แรงดันจะทำให้น้ำแก้วไปติดกับเหล็ก ในขณะนั้นน้ำแก้วจะเริ่มเซ็ทตัว คือกำลังจะอยู่ตัว ผิวเหล็กที่เป็นผิวแม่พิมพ์ดันมาขยายในเวลานั้น จึงพาให้น้ำแก้วเซ็ทการอยู่ตัวด้วยลักษณะเป็นลูกคลื่นบ้าง เป็นผิวขรุขระบ้าง

 

บางโรงงานแก้วใช้ช้อนเหล็กตักก็มี ซึ่งวิธีการใช้ช้อนเหล็กตักน้ำแก้วมาหยอดใส่ลงในแม่พิมพ์เหล็กนี้ ในสมัยก่อนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2500 - 2516 มักได้รับการทักท้วงจากนายช่างใหญ่ของค่ายโรงงานแก้วบางแห่งว่า เป็นการทำงานผิด เลือกผิดวิธี แทนที่จะใช้ช่างม้วนน้ำแก้ว ม้วนเอาเฉพาะน้ำแก้วที่มีคุณภาพมาหยอด

แต่ในความคิดเห็นของผมสมัยนั้น ผมกลับมีแนวมองว่า ก็วิธีม้วนน้ำแก้วเองก็ยังไม่ใช่วิธีที่ถูกต้องที่สุดเลย การที่มีช่างแก้วบางกลุ่มเลือกวิธีตักด้วยช้อน ก็อาจกลายเป็นหนทางที่ถูกได้ภายหลัง คือช่างแก้วกลุ่มที่ไม่ยอมเห็นความเปลี่ยนแปลงใดๆนอกจากที่ตนเองรับรู้มา ก็มักเลือกวิธีเดิมๆที่ตนทำอยู่ ไม่ยอมรับสิ่งใหม่ที่อาจดีกว่า

แล้วผมจะเฉลยในโอกาสต่อไปว่า ในความผิดมีความถูก และในความถูกมีความผิด แต่ต้องให้โอกาสแก่ตนเองแล้วจะเกิดช่องทางใหม่ที่ถูกต้องกว่า

 

ผมขอยืมภาพนี้มาอธิบายการม้วนน้ำแก้วเพื่อหยอดลงแม่พิมพ์เหล็กนะครับ ช่างแก้วจะม้วนน้ำแก้วมาหยอดลงแม่พิมพ์เหล็กลักษณะคล้ายๆในภาพนี้ โดยจะมีช่างแก้วอีกคนนำกรรไกรมาตัดน้ำแก้วให้ขาดออกไป อธิบายภาพนี้แค่นี้ก่อน