ความสุข คืออะไร ?

ความสุข คืออะไร ความสุข เป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนา
และพากันแสวงหาด้วยวิธีการต่าง ๆ
ตามแต่ระดับของสติและปัญญา ที่จะอำนวยให้ได้
แต่ถ้าระดับของสติและปัญญาอ่อนลงมากเท่าไร
การแสวงหาความสุขนั้น ๆ
ก็ย่อมจะพาเอาความทุกข์พ่วงเข้ามาด้วยมากเข้าเท่านั้น

ความหมายของความสุข คือ ความสบาย หรือ ความสำราญ
เป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนา และพากันแสวงหาตามแต่สติและปัญญา
ด้วยวิธีการต่าง ๆ แยกออกได้เป็นสองฝ่าย
คือ ความสุขทางกาย กับความสุขทางใจ

ความหมายของความสุขทางกาย ได้แก่
ความสุขที่สัมผัสได้จากประสาททั้ง 5
คือ รูป เสียง กลิ่น รส และผิวหนัง
เรียกว่า "กามคุณ 5"
หรือความสุขที่เกิดจากเนื้อหนังมังสา อันเป็นสิ่งสกปรก

ความหมายของความสุขทางใจ ได้แก่
ความสุขที่สัมผัสได้จากจิต คือ ความสบายใจ
ความสุขใจ ความอิ่มใจ ความพอใจ
อันเกิดจากจิตใจที่สงบและเย็น
อันเป็นความสุขที่สะอาดเป็น ความสุขที่แท้จริง

ความสุขทั้งทางกายและทางใจ ย่อมมีส่วนสัมพันธ์กัน
ไม่อาจจะแยกให้ขาดจากกันได้
เพราะต่างก็ต้องพึ่งพาอาศัยกันและกัน
จะขาดเสียอย่างใดอย่างหนึ่งหาได้ไม่

ในความสุขทั้งสองฝ่ายนี้
ความสุขทางใจ นับว่าเป็น "ยอดแห่งความสุข"
ถ้าเรากระทำสิ่งใดแล้วจิตใจไม่มีความสุข
แม้ว่าเราจะมีวัตถุมากมายครบถ้วน
คอยอำนวยความสุขทุกรูปแบบ
ก็หาได้ก่อให้เกิดความสุขที่สมบูรณ์หรือแท้จริงไม่

แต่ในทางตรงกันข้าม แม้ว่าทางร่างกายจะขาดแคลนวัตถุ
ที่จะอำนวยความสุข แต่ถ้าจิตใจมันมีปีติหล่อเลี้ยง
มีความพอใจ มีความสงบใจ คนก็ย่อมจะประสบความสุขได้

ในคำสอนของพระพุทธเจ้า
ที่ทรงพร่ำสอนพระ ทรงย้ำให้พระมีชีวิตอยู่อย่าง
"สันโดษ" และ "มักน้อย" ให้มีอาหารหรือปัจจัย 4 หล่อเลี้ยงชีวิต
เหมือนน้ำมันหยอดเพลาเกวียนเท่านั้น!

จากพุทธปฏิปทานี้ ชาวบ้านผู้ครองเรือน
ก็สามารถประยุกต์เอามาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้
นั่นคือ อย่าให้ตึงจนถึงเดือดร้อน และอย่าให้หย่อนจนตัวเป็นขน

หลักมัชฌิมาปฏิปทา คือ ทางสายกลาง ไม่ตึงไม่หย่อน
จึงเป็นแนวทางที่ควรนำมาดำเนินชีวิต
เพื่อให้เกิดความสุขในชีวิตประจำวันได้อย่างดีเยี่ยม
ถ้าใช้เป็นและใช้ให้ถูกต้องกับกาลเทศะ บุคคลและอัตภาพของตน

สรุปว่า ความสุขก็คือความสบายกาย และสบายใจ ในสองอย่างนี้
ความสุขใจนับว่าเป็นยอดแห่งความสุขในโลก
และทุกคนก็สามารถที่จะบรรลุความสุขใจนี้ได้
หากปฏิบัติตามหลัก "มัชฌิมาปฏิปทา" คือ ทางสายกลาง
ไม่ตึงไม่หย่อนเกินไป จึงเป็นแนวทางที่ควรนำมาดำเนินชีวิต
เพื่อให้เกิดความสุขในชีวิตประจำวันได้อย่างดีเยี่ยม

พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ. ๙)
เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชร วรวิหาร
watdevaraj@hotmail.com

ที่มา...หนังสือพิมพ์ข่าวสด

แสดงกระทู้ - ความสุข คืออะไร • ลานธรรมจักร