ที่มาของคำภาวนา" พุทโธ"

ที่มาของคำภาวนา "พุทโธ"


"พุทโธ"คำภาวนานี้คนไทยทั่วประเทศล้วนรู้จักดีว่าเป็นคำภาวนาที่ใช้บริกรรมของสายพระป่า คำภาวนาว่า"พุทโธ" มีมาตั้งแต่หลวงปู่เสาร์ที่สอนให้หลวงปู่มั่น จากนั้นหลวงปู่มั่นท่านสอนให้พระลูกศิษย์รูปอื่นๆ จนบรรลุธรรมไปจำนวนมาก แต่ไม่มีใครทราบที่ไปที่มาของคำภาวนาพุทโธ แม้จะมีญาติโยมพยายามสอบถามหลวงปู่ใหญ่ ท่านก็ไม่ยอมตอบคำถาม กลับตอบมาว่า
" ถามไปแล้วจะได้อะไร เอาเวลาไปภาวนาพุทโธไม่ดีกว่าหรือ"
หลายคนไม่เพียงสงสัยว่าพุทโธมาจากไหน ยังสงสัยต่อไปว่าทำไมต้องใช้คำว่า"พุทโธ" ใช้คำอื่นภาวนาแทนไม่ได้หรือ เรื่องคำภาวนาพุทโธนี้ แม้แต่หลวงพ่อพุธแห่งวัดป่าสาละวัน ขณะที่เรียนปฏิบัติธรรมกับหลวงปู่ใหญ่ก็อดสงสัยไม่ได้ ยามมีโอกาสจึงสอบถาม หลวงปู่เสาร์ว่า
" ทำไมจึงต้องภาวนาคำว่าพุทโธ"



หลวงปู่ใหญ่อารมณ์ดีตอบคำถามข้อนี้ว่า
" ที่ให้ภาวนาพุทโธนั้นเพราะพุทโธเป็นกิริยาของใจ ถ้าเราเขียนเป็นตัวหนังสือ พ - พาน สระอุ ท - ทหาร สะกดสระโอ ตัว ธ - ธง อันนี้เป็นเพียงแต่คำพูด เป็นชื่อของคุณธรรมชนิดหนึ่ง ซึ่งเมื่อจิตภาวนาพุทโธแล้ว มันสงบวูบลงไป นิ่งสว่าง รู้ ตื่น เบิกบาน พอหลังจากนั้น คำว่าพุทโธมันก็หายไป
แล้วทำไมมันถึงหายไป เพราะจิตมันถึงพุทโธแล้ว จิตกลายเป็นจิตพุทธะ ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน เป็นคุณธรรมที่ทำให้จิตเป็นพุทธะ เกิดขึ้นในจิตของผู้ภาวนา
พอหลังจากนั้นจิตของเราจะหยุดนึกคำว่าพุทโธ แล้วก็นิ่ง รู้ ตื่น เบิกบาน สว่างไสว กายเบาจิตเบา กายสงบจิตสงบ แถมมีปีติมีความสุข อย่างบอกไม่ถูก อันนี้มันเป็นพุทธะ พุทโธ โดยธรรมชาติ เกิดขึ้นที่จิตแล้ว
พุทโธแปลว่าผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน เป็นกิริยาของจิต มันใกล้กับความจริง"


จากนั้นหลวงปู่เสาร์ได้อธิบายต่อ สำหรับผู้ที่ภาวนา พุทโธๆๆใหม่ จิตยังไม่เชื่อง จิตไม่สามารถเข้าสู่ความสงบละวางคำภาวนาได้ดังนี้
" แล้วทำไมเราจึงมาพร่ำบ่น พุทโธๆๆ ในขณะที่จิตไม่เป็นเช่นนั้นที่เราต้องมาบ่นว่าพุทโธนั้นก็เพราะว่า เราต้องการจะพบพุทโธ ในขณะที่พุทโธยังไม่เกิดขึ้นกับจิตนี้ เราก็ต้องท่องพุทโธๆๆๆ เหมือนกับว่าเราต้องการพบเพื่อนคนใดคนหนึ่ง เมื่อเรามองไม่เห็นเขา หรือเขายังไม่มาหาเรา
เราก็เรียกชื่อเขา ทีนี้เมื่อเขามาพบเราแล้ว เราได้พูดจาสนทนากันแล้ว
ก็ไม่มีความจำเป็นจะต้องเรียกชื่อเขาอีก ถ้ายืนเรียกซ้ำๆเขาจะหาว่าเราบ่นร่ำไร ประเดี๋ยวเขาด่าเอา


ทีนี้ในทำนองเดียวกัน ในเมื่อเราเรียกพุทโธๆๆ เข้ามาในจิตของเรา เมื่อจิตของเราได้เกิดเป็นพุทโธเอง คือผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน จิตของเราก็หยุดเรียกเอง
ทีนี้พอเรามีความรู้สึกแทรกขึ้นมา เอ้า! ควรจะนึกพุทโธอีก
พอเรานึกขึ้นมาอย่างนี้ สมาธิของเราจะถอนทันที แล้วกิริยาที่จิตมันรู้ ตื่น เบิกบาน จะหายไป เพราะสมาธิถอน"
พอหลวงปู่ใหญ่อธิบายถึงตรงนี้ ท่านก็สอนวิธีการแก้ไข สำหรับนักภาวนาบางคนกลัวคำภาวนา"พุทโธ" จะหายไปจากใจเมื่อจิตจะนิ่งสว่างไปแล้วยังไปบริกรรมพุทโธจนจิตหลุดท่านแก้ไขทางจิตภาวนาดังนี้
" ทีนี้ตามแนวทางของครูบาอาจารย์ที่ท่านแนะนำพร่ำสอน ท่านจึงให้คำแนะนำว่า เมื่อเราภาวนาพุทโธไป จิตสงบวูบลงนิ่ง สว่าง รู้ ตื่น เบิกบาน แต่ไม่มีอะไรเกิดขึ้น ท่านก็ให้ประคองจิตให้อยู่ในสภาพปกติอย่างนั้น
ถ้าเราสามารถประคองจิตให้อยู่ในสภาพอย่างนั้นได้ตลอดไปจิตของเราจะค่อยสงบ ละเอียดๆๆ ลงไป ในช่วงเหตุการณ์ต่างๆ มันจะเกิดขึ้น ถ้าจิตส่งกระแสออก ( จะ) เกิดมโนภาพ ถ้าวิ่งมาเข้าข้างในจะเห็นอวัยวะภายในร่างกายทั่วหมด ตับไต ไส้ พุง เห็นหมด
แล้วเราจะรู้สึกว่ากายของเรานี้เหมือนกับแก้วโปร่ง ดวงจิตที่สงบสว่างเหมือนกับดวงไฟที่จุดใว้ในครอบแก้ว สมารถเปล่งรัศมีออกมารอบๆ จนกว่าจิตจะสงบละเอียดลงไป จนกระทั่งว่ากายหายไปแล้วจึงเหลือแต่จิตสว่างไสวอยู่ดวงเดียว ร่างกายตัวตนหายหมด
ถ้าหากจิตดวงนี้มีสมรรถภาพพอดีจะเกิดความรู้ ความเห็นอะไรได้ จิตจะย้อนกายมาเบื้องล่าง เห็นร่างกายตนเองนอนตายเหยียดยาวอยู่ ขึ้นอืดเน่าเปื่อยผุพัง สลายตัวไป"

คำสอนครั้งสำคัญนี้ถือเป็นกุญแจภาวนาทีเดียว สามารถแก้ไขการติดขัดข้องทั้งปวงได้ รวมยอดเข้าถึงวิปัสสนาโดยตรง รวมถึงแก้ไขอาการเกิดนิมิต และติดนิมิตสำหรับนักภาวนาบางคนอีกด้วย

 

คำสอนพระสุปฏิปัณโณนั้นได้ยินได้ฟังเมื่อไหร่ก็แช่มชื่น มีกำลังครับ อนุโมทนา สาธุ