"ทุกข์ เกิดเพราะความยึดมั่นถือมั่น" (สมเด็จพระญาณสังวร)

"ทุกข์ เกิดเพราะความยึดมั่นถือมั่น"

" .. ความยึดมั่นถือมั่นอีกประการหนึ่ง คือความยึดมั่นถือมั่นว่า "เป็นตัวเรา เป็นของเรา" ซึ่งมีอยู่ทั่วไปในสามัญชน
"ซึ่งเป็นเหตุแห่งความทุกข์ร้อน"

ตัวอย่างมีอยู่มากหลายทั่วไป เช่น เมื่อได้ยินคำนินทาว่าร้าย ตำหนิติเตียน "หากไม่มีความยึดมั่นถือมั่นว่า ผู้ที่ถูก
นินทาว่าร้าย ตำหนิติเตียนนั้น เป็นตัวเราเป็นผู้เกี่ยวข้องกับเรา ความโกรธ ความร้อนใจจะมีมาแต่ไหน"

"การตำหนิติเตียน นินทาว่าร้ายมีอยู่ทั่วไป" ให้ได้ยินได้ฟังอยู่เสมอ "แต่เมื่อไม่เกี่ยวเนื่องถึงตัวเราถึงของเรา
เราก็ไม่โกรธไม่ร้อนใจ นี่เห็นได้ชัด ๆ ว่า ความทุกข์ความเดือดร้อนไม่ได้เกิดเพราะคำนินทาว่าร้ายใด ๆ
แต่เกิดเพราะการยึดมั่นถือมั่นว่า นินทาว่าร้ายตัวเราของเราโดยแท้" .. "

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙