อรหันต์แห่งโยเดีย

ความรู้จากสารคดี เรื่องโยเดียที่คิด (ไม่) ถึง ทีวีไทยพีบีเอส พระเจ้าอุทุมพร เจ้าฟ้ามะเดื่อ หรือขุนหลวงหาวัด เชลยไทย เป็นพระอรหันต์ ที่กษัตริย์พม่าศรัทธา…สร้างสถูปเจดีย์ ปลูกต้นมะเดื่อเป็นสัญลักษณ์…สำหรับผมเป็นความรู้ใหม่

ฐานะเชลยศึกเจ้าฟ้าสยาม กว่าจะเปลี่ยนมาเป็นพระที่ได้รับการกราบไหว้บูชา ไม่น่าจะเป็นเรื่องง่ายดายนัก


ในสมัยพระเจ้าอโนรธามังช่อ…(พ.ศ.1587) กษัตริย์พุกาม ยึดเมืองสะเทิมจากมอญ แล้วก็รับเอาวัฒนธรรมความนับถือพุทธศาสนา จากมอญมาใช้ในพม่า


และกระแสวัฒนธรรมเดียวกันนั้น ส่วนใหญ่ไทยก็รับเอาจากมอญมาเหมือนกัน


ความเชื่อเรื่องนรก สวรรค์ คนไทยได้จาก ไตรภูมิฉบับพระร่วง สุโขทัย…นี่คือคัมภีร์พุทธศาสนาที่สืบทอดกันมาถึงปัจจุบัน แต่เนื้อหาก็แตกต่างกันบ้าง เพราะถ่ายทอดกันด้วยปากต่อปาก


บางฉบับ…เช่นฉบับที่ตกหล่นไปไกลถึงฝรั่งเศส (เล่าเรื่องไตรภูมิ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ กรุงปารีส กรมศิลปากร เพิ่งพิมพ์เผยแพร่เมื่อปี 2554) มีบางเรื่องที่แปลกแตกต่าง


ผมเพิ่งอ่านหนังสือข้ามชาติ ข้ามศาสตร์ ข้ามศิลป์ (ศาสตราจารย์ ดร.รื่นฤทัย สัจจพันธุ์ สำนักพิมพ์แสงดาว พ.ศ.2558) ตอนที่ 2 พระพุทธเจ้า 5 พระองค์…พระพุทธเจ้าองค์ที่ 2 ในภัททกัลป์ พระพุทธเจ้าโกนาคมน์


ทรงบำเพ็ญเพียรบารมีสิบหกอสงไขยกำไรแสนมหากัลป์ ก็มาบังเกิดในตระกูลพราหมณ์ปุโรหิตเมืองโสภิตนคร อยู่เป็นฆราวาส 3,000 ปี มีปราสาท 3 หลัง พระสนม 16,000 นางเป็นบริวาร นางรูบิทศพราหมณีเป็นอัครมเหสี พระสัตพาหุกุมารเป็นพระโอรส


เมื่อเสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ บำเพ็ญเพียรได้ 6 เดือน จึงตรัสรู้ใต้มะเดื่อ


อายุ 30,000 พรรษา สำเร็จพุทธกฤตแล้ว เสด็จปรินิพพาน พระบรมสารีริกธาตุแจกจ่ายไปทั่วทุกประเทศ


ความรู้ที่เพิ่งได้จากไตรภูมิ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ กรุงปารีสนี้ น่าจะเป็นความรู้เดียวกับมอญพม่า…


หลักฐานจากโบราณวัตถุที่เหลืออยู่ในถิ่นที่อยู่ของชาวโยเดียเชลยไทยในพม่า…ชี้ให้เห็นว่า อัฐิพระเจ้าอุทุมพร หรือเจ้าฟ้ามะเดื่อ…


ทั้งกษัตริย์พม่า ชาวพม่า เชลยสยาม


แบ่งปันกันไปสร้างสถูปเจดีย์ไว้บูชามากมายหลายแห่ง


ก็เมื่อในคัมภีร์ มีพระพุทธเจ้าองค์ที่สอง ตรัสรู้ใต้ต้นมะเดื่อ…การที่พระเจ้าฟ้ามะเดื่อ…จะสืบทอดความเป็นพระอรหันต์ จึงเป็นไปด้วยกันได้ ไม่ยากเกินไป


ริมถนนพระราม 2 สมุทรสาคร มีวัดที่สร้างโดยชาวมอญ วัดเกตุมดี ชื่อวัดนี้ มีที่มา


ไตรภูมิฉบับเดียวกันนี้ กล่าวว่า


“แลศาสนาพระสมณโคดมเจ้า อยู่ห้าพันพรรษาแลจดรธาน แล้วคนทั้งหลายจะเกิดบาปหนักมากนักในโลกนี้…จนคนอายุสั้น 10 ปี จนเมื่อผู้คนรักษาศีลบำเพ็ญทาน ก็อายุยืนเพิ่มขึ้นจนถึง 200 ปี มีเมืองพาราณสีสมบูรณ์เป็นเมืองใหญ่ “ข้าวเหลือเกลืออิ่ม ไก่บินไม่ตกดิน”


อายุคนถือศีลจะยืนยาวขึ้นไปเป็นอสงไขยปี แล้วก็ลดถอยลง จนเมื่อเหลือแปดหมื่นปี เมืองพาราณสีก็เปลี่ยนชื่อเป็น “เกดุมติมหานคร”…คนทั้งหลายอุดมด้วยสมบัติโภคทรัพย์ ไม่ต้องทอผ้า อุดมสมบูรณ์ด้วยธัญญาหาร


ในเกดุมติมหานครนี้แล พระศรีอารริยไมตรี บำเพ็ญบารมีสิบหก อสงไขยกำไรแสนมหากัลป์ ก็ลงมาบังเกิด


ทรงเสด็จออกมหาภิเนษกรมณ์ บำเพ็ญเพียร 7 วัน ทรงตรัสรู้ได้ใต้บุนนาก


ผมก็เพิ่งรู้ว่า ชื่อ เกตุมดี มาจากคัมภีร์ไตรภูมิ


ในยามศึกสงคราม มีการแบ่งเชื้อชาติเผ่าพันธุ์ แต่ในความศรัทธาพุทธศาสนา…ไม่ว่า มอญ ไทย หรือพม่า…เป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน นี่คือปาฏิหาริย์แห่งพุทธศาสนา ที่ก็ใช่ว่าจะเกิดขึ้นได้ในทุกยุคทุกสมัย.



กิเลน ประลองเชิง

ขอขอบคุณที่มา
https://www.thairath.co.th/content/1026896