อาตาปี สัมปะชาโน สะติมา : เฝ้าเพียรเผากิเลส ด้วยความมีสติ ระลึกรู้

​

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์นั้น ​

อาตาปี สมฺปชาโน สติเป็นวลีที่กล่าวถึง “ตบะ” “ความเพียร” ที่มีสติสัมปชัญญะ เฝ้าเพียรเผากิเลส ด้วยปัญญาภาวนามัย

อาตาปี สมฺปชาโน สติมา ข้อความนี้ปรากฎอยู่ในพระไตรปิฏกหลายที่ ส่วนที่นิยมอ้างนั้น มาจาก มหาสติปัฏฐานสูตร ผู้สนใจจะอ่าน คลิกที่นี้ โดยพระสูตรนี้ ท่านแปลข้อความนี้สั้นๆ ดังนี้<o></o>

• อาตาปี = มีความเพียร<o></o>
• สมฺปชาโน = มีสัมปชัญญะ<o></o>
• สติมา = มีสติ <o></o>
• อาตาปี สมฺปชาโน สติมา = มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ<o></o>

<o></o>
คำว่า อาตาปี(มีความเพียร) นั้น เป็นคำแสดงการประกอบความเพียรของผู้กำหนดกาย (เป็นอารมณ์). ก็เพราะเหตุที่ภิกษุนั้น ประกอบความเพียรที่ท่านให้ชื่อว่า อาตาปะ เพราะเป็นเครื่องเผาผลาญกิเลสทั้งหลายในภพทั้ง ๓ ในสมัยนั้น ฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า อาตาปี.<o></o>
<o></o>
คำว่าสมฺปชาโน(มีสัมปชัญญะ) คือผู้ประกอบด้วยญาณ กล่าว คือ สัมปชัญญะ อันกำหนดเอาซึ่งกาย (เป็นอารมณ์).<o></o>

คำว่าสติมา(มีสติ) คือผู้ประกอบด้วยสติอันกำหนดกาย. ก็เพราะเหตุที่ภิกษุนี้กำหนดอารมณ์ด้วยสติ แล้วก็ตามเห็นอยู่ด้วยปัญญา. จริงอยู่ขึ้นชื่อว่า การตามเห็นของภิกษุเว้นจากสติ ก็ไม่มี. ด้วยเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงตรัสว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวสติแล ว่าเป็นธรรม มีประโยชน์ในที่ทั้งปวง” <o></o>

ทั้งนี้ พึงทราบว่า เพราะความหดหู่ภายในเป็นธรรม ทำอันตรายแก่ภิกษุ ผู้ไม่มีอาตาปีผู้ไม่มีสัมปชัญญะ ย่อมหลงใหลในการกำหนด ธรรมอันเป็นอุบาย และในการเว้นจาก สิ่งที่มิใช่อุบาย...<o>

ผู้มีสติหลงลืม ก็ย่อมเป็นผู้ไม่สามารถในการไม่สละอุบาย และในการกำหนดสิ่งที่มิใช่อุบาย. <o></o>

เพราะฉะนั้น กรรมฐานของเขาจึงไม่รุ่งเรือง ด้วยเหตุนั้นกรรมฐานนั้นย่อมรุ่งเรือง ด้วยอานุภาพแห่งธรรมเหล่าใด เพื่อการแสดงธรรมเหล่านั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำนี้ว่า อาตาปี สมฺปชาโน สติมา ดังนี้. <o></o>

<o></o>
อนุโมทนาที่มาข้อมูล : เล่าเรื่องบาลี / อธิบายคำว่า อาตาปีสมฺปชาโนสติมา / สติมา <o></o></o>

 

นิพพานชื่อว่าเห็นได้ยาก ไม่เห็นได้โดยง่ายอย่างแท้จริงเลย
ตัณหาอันบุคคลผู้แทงตลอดแล้ว
รู้แล้ว.....
เห็นแล้ว.....
กิเลสอะไรๆ...... ย่อมไม่มี

(พระสัมมาสัมพุทธเจ้า)