เรื่องเล่าในพระธรรมบท ตอน พระมหากัจจายนเถระ ผู้เป็นที่รักแก่เทวดาทั้งหลาย

เรื่องเล่าในพระธรรมบท ตอน พระมหากัจจายนเถระ ผู้เป็นที่รักแก่เทวดาทั้งหลาย

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในบุพพาราม ทรงปรารภพระมหากัจจายนเถระ ตรัสพระธรรมบท พระคาถาที่ 94 นี้

ในวันออกพรรษาปวารณา ขณะนั้นพระศาสดาประทับนั่งอยู่ในปราสาทของนางวิสาขาพร้อมด้วยพระสาวกหมู่ใหญ่ ครั้งนั้น พระมหากัจจายนเถระจำพรรษาอยู่ในอวันตีชนบท ท่านอยู่ในระหว่างเดินทางมายังไม่ถึง พระเถระทั้งหลายเมื่อจะนั่งก็ได้เว้นที่นั่งไว้ 1 ที่สำหรับพระมหากัจจายนเถระ ท้าวสักกเทวราชเสด็จมาจากเทวโลกพร้อมด้วยเทพบริษัท ทรงบูชาพระศาสดาด้วยของหอมและดอกไม้ทิพย์ ประทับยืนอยู่ เมื่อทอดพระเนตรไม่เห็นพระมหากัจจายนะ จึงทรงรำพึงว่า “เพราะเหตุใดหนอ พระผู้เป็นเจ้าของเราจึงยังไม่มา ท่านน่าจะมาถึงแล้วนี่นะ” พอดีกับที่พระเถระได้เดินทางมาถึง และได้เข้าไปนั่งบนอาสนะที่ว่างไว้แล้วนั้น ท้าวสักกะพอทอดพระเนตรเห็นพระเถระก็ได้ทรงตรงเข้าไปจับข้อเท้าทั้งสองของพระเถระ แล้วตรัสว่า “พระผู้เป็นเจ้าของโยมมาแล้ว โยมรอพระคุณเจ้าอยู่พอดี” จากนั้นทรงนวดเท้าทั้งสองของพระเถระ ด้วยพระหัตถ์ทั้งสอง บูชาด้วยของหอมและดอกไม้เป็นต้น ทรงไหว้แล้วได้ประทับยืนอยู่ ณ ส่วนข้างหนึ่ง

ภิกษุทั้งหลายตกตะลึงกับการที่เท้าสักกะทำความเคารพพระมหากัจจายนเถระ และก็มีพระภิกษุบางรูปคิดว่าท้าวสักกะทรงลำเอียงเห็นแก่หน้ามหากัจจายนะ พระศาสดาจึงตรัสกับภิกษุเหล่านี้ว่า “ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้มีทวารอันคุ้มครองแล้วในอินทรีย์ทั้งหลาย เช่นกับมหากัจจายนะผู้บุตรของเรา ย่อมเป็นที่รักของเหล่าเทพเจ้า”

จากนั้น พระศาสดาได้ตรัส พระธรรมบท พระคาถาที่ 94 ว่า

ยสฺสินทฺริยานิ สมถํ คตานิ
อสฺสา ยถา สารถินา สุทนฺตา
ปหีนมานสฺส อนาสวสฺส
เทวาปิ ตสฺส ปิหยนฺติ ตาทิโนฯ

ผู้มีอินทรีย์สงบแล้ว
เหมือนม้าที่นายนายสารถีฝึกดีแล้ว
เป็นผู้คงที่ ละความทะนงตัวได้แล้ว

ไม่มีอาสวะ ย่อมเป็นที่รักของเทวดาทั้งหลาย.

เมื่อพระสัทธรรมเทศนาจบลง ชนเป็นอันมาก ได้บรรลุพระอริยผลทั้งหลาย มีพระโสดาปัตติผลเป็นต้น.