พ่อรักลูก (พิเศษ): โดย พระราชพรหมยาน

พิมพ์ถวายเนื่องในวาระครบรอบ ๙ ปี แห่งการมรณภาพของ พระเดชพระคุณหลวงพ่อพระราชพรหมยาน (หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ) วันที่ ๒๗-๒๘ ตุลาคม ๒๕๔๔ วัดท่าซุง อ.เมือง จ.อุทัยธานี

"พ่อ" ขอแนะว่า ตัดสักกายทิฏฐิ ตัวเดียวลูกรัก คืออย่าสนใจในรูป รูปเราก็ดี รูปเขาก็ดี รูปวัตถุธาตุก็ดี ตัดกันเสียที เรื่องการเกิดเป็นมนุษย์ เป็นเทวดา เป็นพรหม เลิกกัน เราไม่ต้องการมันต่อไป เพราะว่ามันเป็นของไม่ดี เราไปนิพพานกันดีกว่า

ขอขมาพระรัตนตรัย

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (ว่า ๓ จบ)

​

สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต อุกาสะ ทวารัตตะเยนะ กะตัง

สัพพัง อะปะราธัง ขะมะถะ เม ภันเต อุกาสะ ขะมามิ ภันเตฯ

(ถ้าหลายคนว่า...ขะมะตุ โน ภันเต ฯลฯ ...ขะมะตุ โน ภันเตม อุกาสะ ขะมามะ ภันเตฯ)

หากข้าพระพุทธเจ้า ได้เคยประมาทพลาดพลังล่วงเกินต่อพระรัตนตรัย อันมีพระพุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ พระธรรม และพระอริยสงฆ์ทั้งหลาย ในชาติก่อนก็ดี ชาตินี้ก็ดี ด้วยทางกายก็ดีหรือวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี และมีเจตนาก็ดี ไม่มีเจตนาก็ดี ด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ก็ดี ขอองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ พระธรรม พระอริยสงฆ์ทั้งหลาย และผู้มีพระคุณทุกท่าน ได้โปรดอดโทษให้แก่ข้าพระพุทธเจ้า ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป ตราบเท่าสู่พระนิพพานด้วยเทอญ

คำนำ

​

หนังสือ "พ่อรักลูกพิเศษ" นี้ เดิมข้าพเจ้าตั้งใจจะทำหนังสือ "พ่อรักลูก๑-๓" เพียง ๓ เล่มเท่านั้น แต่เนื่องจากเพื่อนสหายธรรมได้ส่งปัจจัยที่จะพิมพ์ในชื่อหนังสือดังกล่าว มาล่วงหน้าเป็นเวลานานก่อนที่จะถึงงานวันมรณภาพของหลวงพ่อฯ เสียอีก ทำให้ข้าพเจ้าต้องสร้างหนังสือโดยให้ชื่อว่า "พ่อรักลูกพิเศษ" เล่มนี้ขึ้นมาอีกครั้ง เพื่อเป็นการฉลองศรัทธาสหายธรรมทุกๆ ท่าน และข้าพเจ้าต้องขอกราบนมัสการขอบพระคุณ มาด้วยความเคารพเป็นอย่างสูงที่ท่าน พระครูปลัดอนันต์ พุทธญาโณ ท่านเจ้าอาวาส ได้อนุญาตให้จัดพิมพ์เพื่อเผยแพร่ได้

เนื้อหาของหนังสือเล่มนี้ข้าพเจ้าได้นำ "ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า" บางตอนมานำเสนอ (คำว่า ปฏิปทา หมายถึง แนวปฏิบัติ ทางดำเนิน การปฏิบัติ แบบที่เป็นทางดำเนิดให้ถึงจุดหมาย คือ ความหลุดพ้น หรือสิ้นอาสวะ) หลายคนคงยอมรับว่า "ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า" เมื่ออ่านแล้วอาจจะเดาได้ว่า "ท่านผู้เฒ่า" นั้นคือใคร นอกจากนี้ยังรวม "อารมณ์ขันของหลวงพ่อฯ" จากหนังสือ ธรรมะหลายๆ เล่มที่พิมพ์เผยแพร่ไปแล้ว อารมณ์ขันฯดังกล่าวนั้นแฝงด้วยคุณค่าอย่างมากมาย เสียงหัวเราะที่ท่านเมตตายามที่ฟังธรรมะจากองค์ท่านฯโดยตรง หรือฟังจากเทปก็ดี ได้สอดแทรกความรู้สึกหลากหลาย ซึ่งเป็นปัจเจกเฉพาะคนที่รู้สึกได้โดยยากที่จะหาคำบรรยาย และท้ายสุดได้นำ "พุทธพยากรณ์" ซึ่งองค์หลวงพ่อฯ ท่านได้เมตตาเล่าให้ลูกหลานฟังตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๓๓ ถ้าประมวลสถานการณ์ปัจจุบัน ก็สามารถเข้ากับยุคสมัยได้พอดี

บุญกุศลที่พึงบังเกิดจากหนังสือ "พ่อรักลูกพิเศษ" นี้ ลูกหลานทุกคนที่มีส่วนสร้างหนังสือดังกล่าว ขอน้อมถวายแด่องค์พระเดชพระคุณหลวงพ่อพระราชพรหมยาน (หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ) ผู้ที่เป็น

"พ่อ" ผู้รักลูกมาก
"พ่อ" ผู้เป็นบูรพาจารย์
"พ่อ" ผู้เป็นร่มโพธิ์ร่มไทร
"พ่อ" ผู้มีพระคุณอันสูงสุด
"พ่อ" ผู้มีเมตตาสุดประมาณ
"พ่อ" ผู้ให้ยานพาหนะอันประเสริฐ และ
"พ่อ" ผู้มุ่งมั่นที่จะพาลูกหลานทุกคนเดินทางเข้าสู่สายพระนิพพานในชาติปัจจุบัน

ขอองค์หลวงพ่อฯ ได้โปรดโมทนาบุญกุศลดังกล่าวนี้ และได้โปรดเมตตาอภิบาลรักษาบรรดาลูกหลานผู้ติดตามให้มีจิตใจมั่นคงดำรงมั่น รักษาพระพุทธศาสนา ดั่งปณิธานขององค์บูรพาจารย์นับตั้งแต่บัดนี้ ตราบเท่าเข้าสู่พระนิพพานในชาติปัจจุบันด้วยเทอญ

ศรีลักษณ์ เกียรติประจักษ์
และขอโมทนาบุญกับคณะ
๑. คุณจิตรลดา คมคายและคณะ
๒. คุณพชามญชม์-วิทยา ขุนเพ็งและคณะ
๓. คุณพรรณี เพศยนาวินและคณะ
๔. คุณดวงพร แววสุขสมและคณะ
๕. คุณเรณู-ศักดิ์สิทธิ์ สัตยาชัยและคณะ
๖. คุณสัมพันธ์ กันฟักและคณะ
๗. คุณขจร วิมุกตะลพและคณะ
๘. คณะพิเศษ


ที่มาของข้อมูล

http://www.putthapoom.com/por_luk.html#44

 

ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า

อย่าทะนงตน

อย่าทะนงตน คิดว่าเราเป็นคนดี
ถ้าคิดว่าดีเป็นผู้วิเศษเมื่อไร
เมื่อนั้นแหละกรรมใหญ่
อันตรายใหญ่จะมาถึงท่าน
ที่เราเรียกกันว่าความประมาท

ขอจงพยายามคุมตนไว้ตามคำแนะนำขององค์สมเด็จพระบรมโลกนาถ นั่นก็คือทรงอิทธิบาท ๔ ให้ครบถ้วน มีจรณะ ๑๕ ครบถ้วน ผมว่าเท่านี้ก็เหลือกินเหลือใช้ มีบารมี ๑๐ ครบถ้วนเท่านี้ก็เหลือแล้ว ถ้าครบเท่านี้อาการของความโลภไม่มี อาการของความทะเยอทะยานในเรื่องเพศ ในลักษณะของกามคุณไม่มี อารมณ์ที่จะผังไว้กับความโกรธไม่มี การที่จะยึดถืออะไรเป็นเราเป็นของเราไม่มี ที่ยังมีอยู่ก็เพราะว่าเพียงแต่รับฟังไว้เฉยๆ ดีไม่ดีก็จำไว้ เอาไว้เป็นเครื่องข่มขู่คนอื่น ทะนงตนอวดว่าเป็นผู้ทรงคุณธรรมด้านปริยัติ ถ้าอารมณ์อย่างนี้เขาเรียกว่าปฏิบัติเหลว ไม่มีอะไร แดนที่จะไปก็คือ อเวจีมหานรก หรือว่า โลกันตนรก

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๒-๓)​

อย่าสนใจร่างกาย

พระพุทธเจ้าตรัสว่า

"เธอทั้งหลายจงอย่าสนใจร่างกายของตนเอง จงอย่าสนใจในร่างกายของคนอื่น จงอย่าสนใจในทุกสิ่งทุกอย่างในโลก เพราะว่าสิ่งทั้งหลายในโลกนี้มันไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา ร่างกายถ้าเป็นเราจริง มันก็ทรงสภาพอยู่ตลอดกาลตลอดสมัย แต่ทว่าร่างกายของเราเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ไม่ทรงสภาพ ในที่สุดมันก็เข้าขั้นสลายตัว เมื่อเราจะต้องตาย ทรัพย์สมบัติของเราทั้งหลายในโลก มันก็ไม่ตามเราไป แม้แต่ร่างกายที่เรารักที่สุดมันก็ไม่ตามเราไป มันคงจมอยู่ในพื้นปฐพีเป็นปรกติ"

อย่างนี้องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะนำให้คิดไว้อยู่เสมอ อย่าเผลอไปในด้านความโลภ อย่าเผลอไปในด้านความทะเยอทะยาน อย่าเผลอให้จิตใจมีความโกรธ ความพยาบาท อย่าเผลอให้ความนึกคิดว่านั่นเป็นเราเป็นของเรา อารมณ์อย่างนี้องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงต้องการ ฉะนั้น ขอทุกท่านจงรักษากำลังใจอย่างนี้ไว้เป็นปกติ

ถ้าหากว่าใจของท่านกระสับกระส่าย

จงรักษาอานาปานสติกรรมฐาน มีกำหนดรู้ลมหายใจเข้าออกให้ทรงตัว ยังไม่ต้องคิดอะไรทั้งหมด กำหนดจิตรู้เฉพาะลมหายใจเข้าหายใจออกเท่านั้น หายใจเข้ายาวหรือสั้น หายใจออกยาวหรือสั้นรู้อยู่ถ้าทำอย่างนี้อารมณ์จิตของท่านจะไม่ฟุ้งซ่าน

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๘)​

พิจารณาร่างกาย

องค์สมเด็จพระจอมไตรได้ทรงแนะนำบรรดาพระภิกษุทั้งหลายว่า

"ภิกขเวดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย เมื่อท่านปฏิบัติร่างกายของท่าน พิจารณาร่างกายของท่าน ใคร่ครวญขยายออกกระจายออกคือ พิจารณาอันดับแรกเป็นธาตุสี่ ว่าร่างกายของเรานี้เป็นธาตุดิน ธาตุลม ธาตุไฟ ธาตุน้ำ มันประกอบเข้ามาเป็นร่างกาย เรามีความเข้าใจว่า ร่างกายเป็นแท่งทึบ แต่ความจริงหาเป็นเช่นนั้นไม่ ร่างกายของเราแบ่งออกเป็นอาการสามสิบสอง มีผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เนื้อ เป็นต้น

ทั้งหมดนี้รวมเข้าแล้วเป็นร่างกาย

แต่ทว่าร่างกายเหล่านี้มันเต็มไปด้วยความสกปรกโสโครก
มันเต็มไปด้วยความ อนิจจัง คือหาความเที่ยงไม่ได้
มันเต็มไปด้วยทุกขัง คือเต็มไปด้วยความทุกข์ไม่มีความสุข
มันเต็มไปด้วยอนัตตา คือมันสลายตัวไปทีละน้อยๆ ทุกเวลาที่เคลื่อนที่ไป
เธอทั้งหลายจงอย่าสนใจในร่างกายของเธอ จงอย่าสนใจในร่างกายของคนอื่น จงอย่าสนใจในทรัพย์สินทั้งหลาย
จงทำลายความรักในเพศด้วยอำนาจอสุภสัญญา
จงทำลายความโลภด้วยการตัดความอยากได้ด้วยการให้ทาน

อย่าทะเยอทะยานในทรัพย์สินที่ไม่ใช่ของดี เป็นปัจจัยในเราเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร อย่าสนใจในความโกรธ ความพยาบาท ในบุคคลทั้งหลาย ใครเขาจะว่าอย่างไรก็ช่างเขา เขาจะนินทาว่าร้ายว่าเรา ถ้าบังเอิญเราเป็นคนดีก็ไม่เลวไปตามคำพูด ถ้าเขาสรรเสริญว่าเราดี ถ้าเราเลวเราก็ไม่ดีไปตามคำพูด

ความดีและความชั่วอยู่ที่ความประพฤติปฏิบัติเป็นสำคัญ ถ้าเราประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมวินัย ใครจะว่าดีว่าเลวก็ช่าง อย่าสนใจทั้งสองประการ

เราปฏิบัติตามคำแนะนำขององค์สมเด็จพระพิชิตมารเท่านั้นเป็นพอ"
เป็นว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนอย่างนี้

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๘)​

สังขารุเปกขาญาณ

กำลังใจของเราจะทรงได้ดีจริงๆ ต้องน้อมใจของเรานี้ฝึกไปด้วยปัญญาพิจารณาหาความจริง จิตใจตั้งอยู่ในสังขารุเปกขาญาณ นั่นก็คือมีอาการวางเฉยตามสภาวะของสังขาร คือร่างกายและทุกสิ่งทุกอย่างในโบก มีความรู้ตามความเป็นจริงว่า

ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกเป็นอนิจจัง คนเป็นอนิจจัง วัตถุในโลกก็เป็นอนิจจัง

คำว่า "อนิจจัง" แปลว่า มันไม่เที่ยง เรารู้ตามความเป็นจริงของมันว่ามันไม่เที่ยง ในเมื่อมันไม่เที่ยง เรายอมรับนับถือความไม่เที่ยงของมัน มีความรู้สึกอยู่เสมอว่า ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกหาอะไรเที่ยงไม่ได้ แต่ว่าเมื่อมันไม่เที่ยง เราก็ทำใจของเราให้เที่ยง มันเที่ยงตรงไหน เที่ยงตรงที่มันมีความรู้สึกตามกฎของธรรมดาอยู่เสมอว่า

ร่างกายก็ วัตถุธาตุก็ดี ที่เกิดมาในโลกนี้มันไม่เที่ยง มันมีความเกิดขึ้นในเบื้องต้น และมีความแปรปรวนไปในท่ามกลาง มีความแตกสลายตัวไปในที่สุด

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๙)​

 

ความตายเป็นของเที่ยง ชีวิตเป็นของไม่เที่ยง

ความตายเป็นของเที่ยง ชีวิตเป็นของไม่เที่ยง จงจำไว้ให้ถึงที่สุด เมื่อจำไว้ทุกวัน ลืมตาขึ้นมาเช้ามีความรู้สึกไว้เสมอว่า
เราอาจจะไม่ได้กินข้าวเข้า อาจจะตายก่อนก็ได้ ความตายไม่มีนิมิต ความตายไม่มีเครื่องหมาย ถ้าเราตายเลว ก็ดูตัวอย่างสัตว์ในอบายภูมิ มีนรกและเปรตเป็นต้น ก่อนจะตายถ้าเราทำความดี นั่นก็เป็นเรื่องที่เราจะฟังต่อไปข้างหน้าในเรื่องวิมานวัตถุ จะเห็นผลมีความสุข
ถ้าเป็นมนุษย์ก็เป็นมนุษย์ที่เต็มไปด้วยทรัพย์มีความสุข ถ้าเป็นเทวดาก็เป็นเทวดาที่มีความสุขสมบูรณ์ ไม่ต้องเป็นเปรตไปก่อนแล้วจึงเป็นเทวดา

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๒๘)​

เห็นกระดูกลอยมา

ท่านกล่าวว่า สมัยที่ท่านได้อสุภสัญญา เห็นกระดูกลอยมาและก็พิจารณาเห็นคนทั้งหมด สัตว์ทั้งหมดเป็นกระดูก ก็จับกระดูกเป็นภาพนิมิต จนกระทั่งจิตทรงด้วยฌาน ๔

เป็นอันว่าอสุภกรรมฐานที่เขาบอกว่าเป็นกรรมฐานพิจารณา ทรงจิตไว้อย่างสูงแค่ปฐมฌานเขาว่ากันอย่างนั้น แต่ในทางปฏิบัติจริง ถ้าเราฉลาดเราก็เอาปฐมฌานมาเป็นฌานเสียอย่างสบายๆถึง ฌาน ๔




อัฏฐิกัง ปฏิกุลัง

ท่านผู้เฒ่าท่านเล่าให้ฟังว่า ท่านจบเอาอสุภทั้งหมด เมื่อได้ "อัฏฐิกัง ปฏิกุลัง" แล้ว ท่านก็ไล่เบี้ยไปเลยตั้งแต่ ๑ ถึง ๑๐
จับภาพไปเลยให้จิตทรง

มันเน่าแบบไหน
มันเหม็นแบบไหน
มันเละแบบไหน
มันขึ้นแบบไหน
มันพองแบบไหน

ท่านทำเป็นฌาน๔ ได้หมดทุกอสุภ ๑๐ อย่าง จิตใจทรงตัว เห็นคนเมื่อไหร่ เห็นสัตว์เมื่อไหร่ เน่าหมด เห็นวัตถุธาตุต่างๆ เห็นโครงกระดูกไม่มีความติดในความสวยสดงดงาม

แต่ว่าเวลานั้นเป็นเรื่องของสมถภาวนา เวลานั้นความรู้สึกในระหว่างเพศไม่มี เห็นคนเน่าๆ เห็นสัตว์เน่าๆ เห็นคนเป็นกระดูก มีสภาพน่าเกลียด แต่จิตยังไม่น้อม ไปในด้านวิปัสสนาอย่างสูง มัวเล่นแต่สมถภาวนาธรรมดา เห็นว่าเน่า เห็นว่าเหม็น เห็นว่าน่าเกลียด เห็นว่าโสโครก นี่เป็นสมถภาวนา

ถ้าเป็นวิปัสสนาต้องพิจารณาเห็นความเสื่อมความโทรมของร่างกาย มีสภาพไม่เที่ยง เสื่อมไปทีละเล็กทีละน้อย แล้วในที่สุดมันก็สลายตัว จิตไม่เข้าไปยึดไปถือ

ท่านบอกว่าเวลานั้นอารมณ์วิปัสสนาญาณท่านมีนิดหน่อย เล่นเฉพาะสมถภาวนาให้มันช่ำใจเพราะความเข้าใจผิด ตามบันทึกท่านบอกว่า
ถ้าเราคิดควบกับวิปัสสนาเสียเวลานั้น ความจริงท่านบอกว่าหลวงพ่อปานก็สอนวิปัสสนา แต่ว่าท่านเป็นคนใจเดียว ถ้าจะเอาอะไรเอาให้มันฟังไปเป็นด้านๆ ถ้าไม่ได้ยอมตายเสียดีกว่า ขึ้นชื่อว่าไม่สามารถในชีวิตนี้จะไม่มีเป็นอันขาดสำหรับท่าน ท่านรู้สึกว่ามีกำลังใจเด็ดเดี่ยวมาก
ในสมัยกำลังเล่นอนุภกรรมฐาน แล้วก็มีวิปัสสนาญาณเจือปนนิดหน่อยกันฌานเสื่อม สิ่งที่เป็นศัตรูกับอารมณ์อย่างนี้มันก็เกิด นั่นก็คือ อิสตรีที่เป็นเพศตรงกันข้าม สตรีก็ระวังบุรุษ ถ้าบุรุษก็ระวังสตรีจะเข้ามาเล้าโลมด้วยเหตุต่างๆ มาติดต่อสร้างความสัมพันธ์ในฐานะที่อยากจะเป็นคนรักด้วย ดีไม่ดี แก่ก็พูดเปิดเผยชวนรักชวนแต่งงาน แต่ต้องระวัง และจงอย่าไปโทษใครเขา เราไปหลงละเมอในคำป้อยอทั้งหลายเหล่านั้น คำชักชวน ความดีของเรามันจะด้วน ฌานจะสลายตัว

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๒๙)​

การเป็นพระโสดาบัน

การเป็นพระโสดาบันก็ดี การเป็นพระสกิทาคา อนาคา อรหันต์ก็ดี เขาศึกษากันตัวเดียวคือ สักกายทิฏฐิ เมื่อตัดสักกายทิฏฐิได้ตัวเดียวก็เป็นพระอรหันต์ แต่ทว่าตอนที่จะตัดสักกายทิฏฐิเธอจงปฏิบัติตามนี้นะ

ก่อนที่จะใช้อารมณ์วิปัสสนาญาณ อันดับแรก เข้าฌานให้ถึงที่สุดที่เธอทรงได้ เข้าฌานออกฌานสลับกันมาสลับกันไปให้มันมีความทรงตัว แล้วทำจิตใจให้ทรงในฌานให้แนบสนิททรงตัวมีความสุขที่สุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเฮะทั้งหมดได้สมาบัติแปดมาแล้ว แล้วก็ศึกษาด้านอภิญญามาแล้วอย่างนี้เป็นของไม่ยาก ในด้านวิปัสสนาญาณ ใช้กำลังสมาบัติแปดเป็นกำลังใหญ่ ทรงใจให้ทรงตัวแล้วถอยหลังไปถึงอุปจารสมาธิ พิจารณาขันธ์ ๕ มันเป็นภัยสำหรับเรา เป็นวัตถุธาตุที่สร้างด้วยทุกข์สร้างด้วยโทษไม่มีอะไรเป็นปัจจัยของความสุข
มองดูขันธ์ ๕ คือร่างกาย เราต้องเลี้ยงมันเท่าไร
มันชอบอะไรเราให้มันกินทั้งหมด
แต่เราไม่ต้องการจะป่วยมันก็ยังขืนป่วย
เราไม่ต้องการจะเพลียมันก็เพลีย
เราไม่ต้องการจะแก่อย่างฉันนี่ ฉันไม่เคยต้องการให้มันแก่มันก็แก่
คนที่เขาตายไปก่อนเรา เขาไม่ต้องการตายมันก็ตาย
ในเมื่อขันธ์ ๕ มันเลวทรามอย่างนี้จะคบค้าสมาคมกับมันเพื่อประโยชน์อะไร

อันดับแรก จับจุดความเป็นพระโสดาบัน ระงับความพอใจในขันธ์ ๕ เสีย คิดว่ามันจะตายเสมอ แล้วทรงศีลให้บริสุทธิ์ ศีลควรทำเป็นศีลานุสสติกรรมฐาน ทรงศีลให้เป็นกำลังฌาน คำว่า เป็นกำลังฌาน ก็คือทรงอารมณ์อยู่ในศีลตลอดวันตลอดคืน ไม่ยอมให้ศีลบกพร่องจากใจ
ไม่ใช่ว่าต้องไปนั่งหลับตาปี๋ เดินไปเดินมาเลี้ยงหมูเลี้ยงหมา คุยกับหมาคุยกับแมว ศีลทรงตัวใช้ได้ เจอหน้าคนเขา ด่าคนเขา ว่าเขา นินทาศีลไม่ด่างใช้ได้

น้อมใจเคารพในคุณพระรัตนตรัย ๓ ประการ คือทรงพระกรรมฐาน ๓ อย่าง ให้ฌานคือ พุทธานุสติ ธัมมานุสสติ สังฆานุสสติ ให้ทรงตัว

ความจริงสิ่งทั้งหลายเหล่านี้เธอทรงได้หมดแล้วนี่ จะต้องมานั่งสอนอะไรกัน เว้นไว้แต่จิตอย่างเดียว คือ อารมณ์พระนิพพาน เธอยังไม่มั่นใจเท่านั้นเพราะฉะนั้นจงตัดสินใจทรงอุปสมานุสสติให้ทรงตัว

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๕๓)​

 

อย่าลืมคุมกำลังใจให้เป็นสมาธิ

สำหรับการแนะนำในการเจริญพระกรรมฐานในวันนี้ จะขอนำปฏิปทาท่านผู้เฒ่ามาเล่าสู่กันฟัง เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติหรือการทรงกำลังใจ แต่ทว่าบรรดาท่านพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย หรือว่าพระโยคาวจรทุกท่าน อย่าลืมคุมกำลังใจให้เป็นสมาธิ

เรื่องการรักษาอารมณ์ให้เป็นสมาธินี่มีความสำคัญมาก โดยเฉพาะอานาปานสติกรรมฐานนี่ให้ทรงตัว แล้วก็จริต ๖ ประการ ใคร่ครวญอยู่เสมอ จงอย่าเป็นผู้ยอมแพ้นิวรณ์ นี่อันดับต้น ถ้าอันดับต้นเรายอมแพ้นิวรณ์ เราก็ไม่อาจจะทรงฌานได้

แล้วก็จงอย่าเป็นผู้ยอมแพ้กิเลส ถ้าเรายอมแพ้กิเลสแล้ว เราก็ไม่สามารถเป็นพระอริยเจ้าได้ คุณธรรมที่เป็นเครื่องบำรุงใจ ดูตัวอย่างท่านมหาบาลที่ผ่านมาแล้ว ใช้กำลังใจส่วนนี้ให้เหมือนท่าน จงคิดว่าท่านเป็นฆราวาส ท่านเป็นกฎุดพี หรือว่าเป็นเศรษฐีมีทรัพย์มาก ท่านยังสามารถตัดสินใจอย่างนั้นได้

แล้วก็เรา ถ้าจะกล่าวกัน ท่านมีกี่นิ้ว เรามีกี่นิ้ว หรือว่าท่านมีรูปร่างลักษณะอย่างไร มีอาการสามสิบสามหรือสามสิบห้า ความจริงท่านก็มีอาการสามสิบสอง เป็นร่างกายเท่ากับเราเรา ก็มีกาอาการสามสิบสอง ท่านกินข้าว เราก็กินข้าว ท่านเป็นคนเราก็คน ถ้าหากว่าท่านเป็นคนดีได้ เราเป็นคนดีไม่ได้ เรามันก็เลวเกินไป

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๕๖)

​

ถ้าทำไม่ได้ยอมตายเสียดีกว่า

ในเมื่อท่านปฏิบัติความดีมีความตายเป็นเดิมพัน ทั้งนี้ก็หมายความว่า ถ้าทำไม่ได้ยอมตายเสียดีกว่า อันนี้เป็นอารมณ์ของพระอรหันต์บอกไว้ด้วย ถึงแม้ว่าเวลานั้นจะไม่ได้อรหันต์ แต่ต้องได้อรหันต์แน่ถ้าท่านคิดอย่างนั้น อะไรบ้างที่ท่านยอมให้บกพร่อง ภารกิจหน้าที่ทั้งหมดที่เป็นคันถธุระทุกอย่าง ทั้งทางด้านวิชาการและการงานไม่ยอมให้บกพร่อง เพราะถือว่าจะต้องมีอารมณ์จิตเข้มข้น ไม่ใช่จะมานั่งภาวนาอย่างเดียวให้เป็นอรหันตผล อันนี้มันไม่ได้เพราะอารมณ์ใจไม่มีการสัมผัสกับฝ่ายที่เป็นตรงกันข้าม ไม่มีการต่อสู้ ทั้งนี้เพราะว่า รู้ตัวอยู่ว่าคนที่หลีกเลี่ยงจากคันถธุระ หลีกเลี่ยงจากโลกธรรม เวลาอยู่คนเดียวสงบสงัด แต่เวลามาสัมผัสกับโลกธรรมเข้า จิตปลิวหวอย ตั้งสติไม่อยู่


ถ้าเราจะทำบ้างทำอย่างไร

เริ่มจับจุดเช้ามืด ทรงอารมณ์สมาธิให้สูงสุดที่มันจะสูงได้ ทรงให้นานเท่าไรได้ก็ยิ่งดี อย่ารีบถอน เวลาคลายมาแล้วจิตตั้งอยู่ในอุปจารหรือปฐมฌานอยู่ตลอดทั้งวัน ถ้าอารมณ์จะซ่านหลบเข้าสู่ที่สงัดนิดหนึ่งทำจิตให้ทรงอารมณ์จุดสูงสุดเท่าที่จะทำได้ จะทำงานทำการอะไรอยู่ก็ตาม ไอ้สมาธิอย่าไปนั่งขัดสมาธินั่งพับเพียบอยู่เสมอ มันไม่มีผล มันต้องการได้ทุกขณะ แม้แต่กิจการงานที่เราทำอยู่ให้จิตมันทรงอยู่ในอารมณ์ของความดี อยู่ในขั้นอุปจารหรือปฐมฌาน วันทั้งวันอย่างนี้ความเป็นพระอรหันต์มันไม่ใช่จะเป็นของยาก ถ้าภายหลังจะบอกว่าง่ายเหลือเกิน เวลาจิตจะคลายจากสมาธิก็จับวิปัสสนาญาณตามที่ศึกษามาแล้ว

เราศึกษามาจนท่วมหัวแล้ว ไม่ใช่แค่พอดี ถ้าจิตมันฟุ้งซ่านอีกที ทิ้งวิปัสสนามาจับอารมณ์สมาธิสลับกันไปสลับกันมาอย่างนี้ ความดีมันก็จะปรากฏ

คำว่า "ทุกข์" ที่องค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสอนท่านผู้เฒ่า มันเป็นของไม่ยากสำหรับเราจะเอาดี แต่ว่าน่าสลดใจอยู่นิดนะ บางทีเดินไปเดินมา เห็นพระบางทานเก็บตัวมากเกินไปก็น่าสงสาร คำพยากรณ์ใดๆ จงอย่าคิดว่ามันจะได้ตามคำพยากรณ์นะ ถ้าไม่ปฏิบัติตนอย่างดีมันจะไม่ได้อะไรเลยเพราะเราหมกมุ่นเกินไป

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๗๖)

​

คาถามงกุฎพระพุทธเจ้า

เป็นอันว่าวันนี้ขอย้อนต้นนิดหนึ่ง ท่านบอกว่าในสมัยหนึ่ง มีคนเขามาหาท่านแล้วเขาส่งหนังสือมาให้ เวลานั้นเป็นเวลาค่ำ ท่านบอกว่าค่ำๆอย่างนี้อ่านหนังสือไม่ออก จะต้องจุดไฟ แล้วก็ใช้กระแสไฟอ่าน พอตกเวลากลางคืนก็ปรากฏว่าเวลาที่เจริญพระกรรมฐาน ก็ใช้กำลังของอภิญญายกจิตโดยใช้ มโนมยิทธิ ไม่ใช่ใช้อภิญญาใหญ่ ขึ้นไปนมัสการองค์สมเด็จพระจอมไตรบรมศาสดาที่จุฬามณีเจดียสถาน พอไปถึงก็กราบองค์สมเด็จพระพิชิตมาร พอเงยหน้าขึ้นท่านก็บอกว่า

"ตามธรรมดาพระนี่ ถึงแม้ว่าไม่มีแสงไฟก็ควรจะอ่านหนังสือออก" ตามบันทึกของท่านก็ถามว่า "ทำอย่างไรจึงจะอ่านออกพระพุทธเจ้าข้า" ท่านบอกว่า "ทิพจักขุญาณของเธอมีแล้ว แต่อาศัยที่เป็นผู้ปรารถนาพุทธภูมิมาเดิม ทิพจักขุญาณจึงไม่แจ่มใสเหมือนพระอริยเจ้า ฉะนั้น เพื่อจะให้ความแจ่มใสเกิดขึ้นเห็นภาพชัด ควรปฏิบัติแบบนี้ ควรใช้คาถานี้ไปภาวนาจนเป็นฌานสมาบัติ"

เรื่องฌานนี่มันเรื่องเล็ก ท่านบอกว่า จะคว้าอะไรขึ้นมา มันก็เป็นฌานทันทีเพราะมีการคล่องอยู่แล้ว คาถาก็เห็นจะเป็น มงกุฎพระพุทธเจ้า ท่านบอกว่าอย่างนี้

"อิติปิ โส วิเสเสอิ อิเสเส พุทธะนาเมอิ
อิเมนา พุทธะตัง โสอิ อิโสตัง พุทธะ ปิติอิ"

ท่านกล่าวว่า "คาถานี้ถ้าไปเรียนและภาวนาทำให้เป็นฌาน นิมิตต่างๆจะมีอาการแจ่มใส คนที่ตาไม่ดีก็อ่านหนังสือออกได้ หรือว่าเวลามืดๆ ก็สามารถจะมองเห็นหนังสือได้ และมองเห็นทุกสิ่งทุกอย่างได้ตามความประสงค์ ถ้าใช้คาถานี้เป็นฌาน" ท่านว่าอย่างนั้น

เป็นอันว่าท่านย้ำมาว่าไอ้มืดๆ มันก็อ่านหนังสือออก และท่านบอกว่าท่านก็มาทำ มาทำมันก็ไม่นานใช้เวลาเพียงครู่เดียว จิตก็เข้าถึงฌาน ๔ ทรงฌาน ๔ สยาบๆ ก็เลยว่ากันถึงฌาน ๘ ถึงฌาน ๘ ก็หลบลงมาฌาน ๔ ในรูปฌาน ทำไปทำมาก็เลยลองหลับตาอ่านหนังสือ ก็เห็นอ่านออก แต่ว่าวิธีนี้ท่านบอกว่าจะใช้ทั่วๆไปไม่ได้ เอาไว้แต่เมื่อมันจำเป็น ถ้าจำเป็นจริงๆ ไม่ต้องหยิบหนังสือมา เป็นแต่เพียงนึกว่าจะอ่านหนังสือ มันก็มีความเข้าใจว่าหนังสือฉบับนั้นเขาว่าอย่างไร

วงเล็บของท่านมีไว้บอกว่า ใครอ่านแล้วถ้าทำได้ จงอย่าทำตนเป็นผู้วิเศษ เมื่อเวลาอ่านหนังสือต่อหน้าคน ถ้ามันอ่านไม่ออกจริงๆ ก็ใช้ไฟใช้แว่นส่อง ถ้ามันจำเป็นจริงๆ ก็เอาจิตจับจากภาพหนังสือนั้นเสีย ใช้ใจอย่างเดียวก็อ่านหนังสือออก นี่เป้นวิธีปฏิบัติของท่าน

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๗๘)​

 

คาถา อิติปิ โสฯ

ต่อมาท่านกล่าวว่าท่านได้ "เจริญพระพุทธอารมณ์" ต่อมาท่านเจริญพระพุทธคุณทั้งบท พระพุทธคุณทั้งบทก็คือ "อิติปิ โส ภควา" หมดเลย ความจริงท่านว่าทั้งบท ท่านบอกว่าพุทธคุณทั้งบทนี่ก็ไม่ถูกผมค้านะ

ท่านบันทึกไว้อย่างนี้ท่านบอกว่า ท่านเล่น "อิติปิ โสฯ" ทั้งบท ท่านว่ามันสบายใจดีจนกระทั่ง จิตเป็นฌาน ๔ รู้สึกว่าเป็นสุข จนกระทั่งถือรูปพระพุทธเจ้าเป็นอารมณ์ว่า "อิติปิ โสฯ" ไปด้วย เอาจิตจับรูปพระพุทธเจ้าเป็นอารมณ์ไปด้วย แต่ตอนนี้ผมไม่เห็นท่านอธิบายไว้ท่านว่าอย่างไรก็ว่าอย่างนั้น ท่านว่าทำไปคาถาสั้นก็ทำเป็นฌานได้ คาถายาวก็ทำเป็นฌานได้ "อิติปิ โสฯ" ทั้งบทก็ทำเป็นฌานได้ไม่เห็นจะมีอะไรเป็นสำคัญ ถ้าใจมันเป็นฌานเสียแล้ว ฟังของท่านไว้นะ ความรู้ต่างๆ ของท่านเรียนกันมาแล้วนี่ ผมก็ว่าตามแบบแล้วจะเล่าให้ฟัง ตอนไหนที่มันสมควรสำหรับท่าน ท่านก็เอาไปใช้ ตอนไหนที่ไม่สมควรก็ไม่ต้องนำไปใช้

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๗๘)

​

คาถา อภิญญารวม

ท่านกล่าวว่าท่านได้พบองค์สมเด็จพระจอมไตรที่พระจุฬามณีเจดียสถาน องค์สมเด็จพระพิชิตมารทรงตรัสว่า สัมภเกสี สำหรับอภิญญาที่เธอได้ เวลาที่เธอจะใช้ก็ต้องจับกสิณนั้น กสิณนี้ ใช้จิตอย่างนี้ช้าไปหน่อย แต่ความจริงเขาใช้อภิญญากันจริงๆ เขาใช้อารมณ์เรียกว่า เขาจับอภิญญารวม คำว่า อภิญญารวมนี่นึกถึงอภิญญาสมาบัติ คือนึกถึงอารมณ์กสิณทั้งหมดว่าเราต้องการอะไร แล้วก็ให้ภาวนา ภาวนาย่อๆว่า

โสตัตตะภิญญา

ใช้คำเพียงเท่านี้ เวลาภาวนาให้กำหนดลมหายใจเข้าออก แล้วก็ทิ้งนิมิตเสีย ไม่ต้องไปใช้นิมิตในกสิณใช้โสตัตตะภิญญา อย่างเดียว คือจับกำหนดลมหายใจเข้าออกให้ถึงที่สุดเป็นฌาน ๔ เท่านั้น อภิญญาทุกอย่างก็จะรวมตัว เราจะใช้ได้ทันทีทันใดโดยไม่ต้องเลือกกสิณอะไรทั้งหมด

ตามบันทึกของท่านๆ ก็มาทำๆ แล้วสบายใจอภิญญาทุกอย่างมันก็รวมตัว เวลาจะใช้อภิญญาก็ใช้ โสตัตตะภิญญา เห็นคำภาวนาเท่านี้

ตามบันทึกของท่านนี้ผมไม่เห็นท่านบอกว่าสงวนสิทธิ์ ในเมื่อท่านไม่สงวนสิทธิ์ ท่านก็สามารถจะทำได้ทุกคน แต่ว่าอย่าลืมว่า ท่านเจ้าของท่านทรงสมาบัติ ๘ ในเมื่อจิตทรงฌาน ๘ จะคว้าอะไรมันก็ได้ทันที ไม่เสียเวลาแม้แต่หนึ่งนาที ถ้าเรามีฌานไม่ถึงสมาบัติ ๘ เราก็ทำตามกำลังของเรา จะทำได้ไม่เท่าท่าน แต่ทำได้ใกล้ท่าน ค่อยๆ ทำไปก็ใกล้เข้าไปทุกที มันก็ใช้ได้เหมือนกัน ของสิ่งนี้รู้สึกว่าใครคนใดคนหนึ่งนำไปใช้แกบอกว่ามีผลดีมาก

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๗๘)

​

นิมิตจิตติ นิมิตจิตตา นิพพานจิตติ นิพพานจิตตา

ท่านเขียนว่า พระนิพพานนิมิต ตอนที่ท่านกล่าวว่าเมื่อท่านเข้าไปในพระจุฬามณีเจดียสถาน พบองค์สมเด็จพระพิชิตมารตรัสว่า เธอนี่ควรจะเอาจิตจับพระนิพพานได้แล้ว และควรจะถือ "นิพพานนิมิต" เป็นสำคัญ นี่ความจริงควรย้อนต้นมานิดหนึ่ง ตอนก่อนผมพูดเฉพาะสิ่งที่เป็นอริยสัจเห็นว่ามีความสำคัญก็เลยเล่าสู่กันฟัง ท่านบอกว่าใช้นิพพานนิมิตท่านให้ภาวนาอย่างนี้

"นิมิตจิตติ นิมิตจิตตา นิพพานจิตติ นิพพานจิตตา"

ให้ภาวนาถือนิพพานเป็นอารมณ์อย่างนี้ จิตจะมีการผูกพันพระนิพพานเป็นอารมณ์มากขึ้น แล้วก็กำลังใจของเธอไม่คลาดจากนิพพาน เมื่อกำลังใจของเธอไม่คลาดจากนิพพาน เมื่อเธอตัดพุทธภูมิมาแล้วต้องการเป็นพระสาวก ความสำเร็จของเธอจะไม่ก้าวล่วงปีนี้ไป จงกลับไปจับเอาอารมณ์นี้ให้เป็นฌานสมาบัติ

ความจริงท่านวงเล็บไว้บอกว่าไม่เห็นจะยากเมื่อจำคาถามาแล้ว ในขณะนั้นก็ตั้งจิตภาวนา คือทำอารมณ์ไว้ตั้งแต่ยังไม่เอาจิตเข้าร่าง เมื่ออทิสมานกายมันยังลอยไปสู่ภพต่างๆ ก็ใช้อารมณ์เรื่อยไป จิตใจก็จับพระนิพพานเห็นภาพพระนิพพานใสแจ๋ว มีความมั่นใจว่านั่นแล้วคือพระนิพพาน อย่างไรๆ เราตายชาตินี้เราต้องไปให้ได้ เรื่องร่างกายเรื่องทรัพย์สินไม่มีความหมายกับเรา นี่เป็นอารมณ์

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๗๙)
​

คาถาปราโมทย์

ต่อมา ตามบันทึกของท่านก็ว่ามาอีกว่า องค์สมเด็จพระบรมโลกเชษฐ์ให้คาถา "ปราโมทย์" โดยทรงปรารภว่า

"ต่อไปเมื่อเธอภาวนาคาถา "ปราโมทย์" นี่แล้ว อะไรทุกอย่างจะเห็นชัดเจนแจ่มใส ทั้งนี้เพราะอะไร เพราะว่าเธอในเวลานี้ดูนิมิตอะไรก็ตาม เห็นอะไรก็ตามมันคลุมเครือไปหมด ถ้าใช้คาถาบทนี้แล้ว ทุกสิ่งทุกอย่างจะสว่างแจ่มใสเหมือนกับพระอาทิตย์ในเวลาเที่ยง"

แต่ความจริงอารมณ์แจ่มใสประเภทนี้ตามแบบจะต้องมีสำหรับองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเท่านั้น

แต่ทว่าในตอนนี้พระพุทธเจ้าท่านสอนท่านมาอย่างนั้น ท่านไปเฝ้ามานี่ เราก็ว่ากันตามบันทึกของท่านนะ จะมาโมเมโปเปตานาอะไรกับผมไม่ได้ทั้งนั้น ถ้าใครทำได้ก็ได้ ไม่ได้ก็แล้วไป ใครได้มโนมยิทธิก็ลองสอบกันเอา เพราะมโนมยิทธิเป็นเครื่องสอบความรู้ทางพระพุทธศาสนา แล้วก็การปฏิบัตินี่ความจริงมันก็เรื่องของใครของมันเหมือนกัน จะทำเหมือนกันทุกอย่างนั้นมันไม่ได้

ก็ว่ากันต่อไปดีกว่า ว่าคาถาปราโมทย์ ที่ทำให้สมาธิจิตมีทิพจักขุญาณแจ่มใส จะจำภาพเห็นภาพนิมิตทุกสิ่งทุกอย่างได้โดยแจ่มใสเหมือนกลางวัน คือพระอาทิตย์เที่ยงวัน ท่านว่าโดยนิมิตเปรียบเทียบปรากฏผลว่า ภาพนิมิตและการตรวจสอบใดๆจะชัดเจนขึ้น จะมีภาพแจ่มใส ท่านว่าอย่างนั้น สำหรับคาถาภานานี่ให้คำภาวนาว่า "ปราโมทย์" เฉยๆ จับลมหายใจเข้าออกเหมือนกัน แล้วก็ภาวนาว่า "ปราโมทย์ ปราโมทย์"

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๘๐)​

 

เจริญอริยสัจ ๔

และหลังจากนั้นมา องค์สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าก็ทรงสอนให้เจริญใน อริยสัจ ตามที่อธิบายมาแล้ว ผมจะเล่าตะลุย ดีไม่ดีขืนอธิบายไป ชาวบ้านชาวเมืองเสียสตางค์กันมาก อยากจะเรื่องราวของพระองค์นี้ก็ฟังคำอธิบายเสียจนเบื่อ เสียสตางค์หลายคาสเซ็ทนี่ผมไม่ชอบเหมือนกัน ไม่อยากให้ชาวบ้านเสียสตางค์มาก

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๘๐)

​

เจริญพรหมวิหาร ๔

ทีนี้ก็มาว่ากันต่อ หลังจากอริยสัจ ท่านก็บอกในกาลต่อมาอีก องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนให้เจริญ "พรหมวิหาร ๔" เอาละซิ โดยแจ้งว่าจะทำให้การรู้การเห็นต่างๆชัดเจนดีขึ้น นี่จำได้ดีนะ ว่าท่านที่ได้ทิพจักขุญาณแล้วก็ดี ท่านที่ได้มโนมยิทธิแล้วก็ดี ที่มีอารมณ์ไม่แจ่มใสเห็นอะไรไม่ชัดเจน ว่ากันตามลำดับมา ท่านก็บอกว่าถ้าใช้พรหมวิหาร ๔ แล้วก็นิมิตต่างๆ ถ้าจิตเราทรงพรหมวิหาร ๔ นี่เป็นอารมณ์เยือกเย็นทำอารมณ์ให้ผ่องใสได้ง่ายจริงๆเป็นของไม่ยาก

การเจริญเมตตา แล้วก็ท่านบอกว่าเวลานั้นท่านตั้งกระทู้ถาม คือพระพุทธเจ้าเองท่านตั้งกระทู้ถามคือสอนแบบถามว่า

"การเจริญเมตตานั้น เขาทำกันอย่างไร" แล้วท่านก็แก้ของท่านเองว่า
"การเจริญเมตตาต้อง

๑. ไม่โกรธ และ
๒. ไม่ผูกโกรธ"

ภายหลังต่อมาอีก ท่านสอนให้เจริญอสุภกรรมฐาน และมรณานุสสติกรรมฐาน ว่าเมื่อจิตทรงพรหมวิหาร ๔ แล้วก็ต้องเจริญอสุภกรรมฐาน เห็นว่าทุกสิ่งทุกอย่างในโลกไม่มีอะไรสวย แล้วก็เจริญมรณานุสสติกรรม,น หมายความว่ารู้สึกนำถึงความตายอยู่เสมอ ไม่ประมาทในความตาย

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๘๐)

​

กรรมฐานนิมิตอันแรกให้ผล

ตอนนี้ท่านหมายเหตุไว้นิดหนึ่ง ท่านหมายเหตุไว้บอกว่า กรรมฐานนิมิตองค์แรกให้ผลได้ดี องค์แรกที่ท่านวงเล็บไว้บอกว่า "อิติปิ โส วิเสเสอิ ฯ" นี่แหละกรรมฐานนิมิตอันแรกให้ผลได้ดี เป็นเหตุให้ได้

๑. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ
๒. จุตูปปาตญาณ
๓. อตีตังสญาณ
๔. อนาคตังสญาณ
๕. ปัจจุปปันนังสญาณ และ
๖. ยถากัมมุตาญาณ

คือว่า ทิพจักขุญาณ ท่านมีแล้วอีตอนนี้ท่านไม่คล่องท่านว่าอย่างนั้น ท่านมีแล้วไม่คล่อง พอเกิดคล่องขึ้นมา คือ

ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ก็ได้แก่การระลึกชาติถอยหลังไปได้ไม่จำกัดระดับ เมื่อสมัยก่อนเวลาที่ระลึกชาตินี่ รู้สึกว่าทำได้ยากจริงๆมีนเหนื่อยมันหนัก แต่ว่าพอว่า "อิติปิ โส วิเสเสอิฯ" จนคล่องตัวแล้ว การระลึกชาติปั๊บเมื่อไรก็ได้ เอาชาติไหนก็ได้

จุตูปปาตญาณ รู้จักคนตายแล้วเกิดคนตายแล้วไปไหน นึกปั๊บรู้ได้ทันที เห็นคนและสัตว์ที่ปรากฏเฉพาะหน้าคิดว่า เดิมทีเขามาจากไหนมันรู้ได้ทันที ภาพปรากฏ

อตีตังสญาณ รู้เรื่องราวในอดีตของคนและสัตว์

อนาคตังสญาณ รู้เรื่องราวในอนาคตต่อไปของคนและสัตว์

ปัจจุปปันนังสญาณ รู้เรื่องราวในปัจจุบันของคนและสัตว์และพื้นที่เหมือนกัน

ยถากัมมุตาญาณ รู้กฎของกรรมของคนและสัตว์ที่ได้รับความสุขความทุกข์ เพราะอาศัยกรรมอะไรเป็นปัจจัย

ท่านบอกว่ามันแจ่มใสแล้วก็คล่องแคล่วว่องไวดีมาก แต่ไอ้กำลังใจของท่านบอกว่ามันแจ่มไม่พอ นี่เล่นกับคนไม่พอนี่ก็ยากเหมือนกัน ไม่ยอมเชื่อตัวเองอยู่เสมอ สร้างความสงสัยคือ สอบสวนตัวเองอยู่ตลอดเวลา คือว่าตลอดชาติในชีวิตของท่านนี่ ท่านไม่ยอมจะมีความรู้สึกว่าตัวของท่านเป็นคนดี แล้วสิ่งใดที่ได้มาแล้วนี้ท่านต้องพิจารณาเสมอว่ามันเป็นอุปาทานหรือเปล่า ไม่ใช่ว่าอยู่ๆ ก็จะไปคุยว่าฉันได้ทิพจักขุญาณจ๊ะ ฉันได้ปุพเพนิวาสานุสสติญาณจ๊ะ แล้วก็มามัวเมากับโลภโมโทสัน มีความรัก ความโกรธ อิจฉาริษยา ไม่ใช่อย่างนั้น องค์นี้มีหน้าที่อย่างเดียวตั้งหน้าตั้งตาสงสัยตัวเองไว้เสมอ เกรงว่าจะคบกับความชั่วเข้ามาไว้ ฉะนั้นเวลาได้อะไร ท่านไม่ยอมเชื่อตัวของท่าน ท่านต้องสอบสวนตลอดเวลา

ต่อมาท่านบันทึกไว้ว่า ในกาลต่อมากรรมฐานนิมิตที่ได้ไว้ ที่ได้ต่อมาก็ทำให้จ่มใสชัดเจนมากขึ้น นี่ต้องพิสูจน์กัน ท่านบอกว่าอยู่ๆ เราจะมานั่งเชื่อตัวเองอย่างนี้น่ะมันใช้ไม่ได้ มันต้องตรวจสอบกันอยู่เสมอเอากันทุกวัน ทุกวันเวลา เวลาใดที่มีเวลาว่างต้องตรวจสอบ

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๘๐-๘๑)

​

อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

อนิจจังนี่เป็นของ ไม่เที่ยง จริงๆ ไม่ว่าจะเป็นอะไรทั้งหมดในโลกนี้ ถ้าไม่เที่ยงเราไปยึดมันเข้าแล้วมันเป็นทุกข์ต้องปล่อยตามมันๆจะเป็นอย่างไรก็ช่างมัน แล้วในที่สุดมันก็เป็นอนัตตา พังสลายตัวหมดอย่าไปยึดไปถือมัน อย่าไปยึดว่าจะมีอะไรเป็นเราเป็นของเราอยู่ต่อไป แม้แต่ร่างกายเรายังพัง

ในเมื่อร่างกายเรายังฟังแล้วจะมีอะไรทรงอยู่อะไรมันทรงอยู่แล้วก็ตาม ถ้าหากร่างกายเราพังแล้ว เราก็ไม่มีสิทธิ์จะมายึดว่ามันเป็นเราเป็นของเรา

ท่านบอกว่าต้องทำอย่างนี้จริงๆจังๆปล่อยไม่ได้ แล้วก็ต่อมา
จงปล่อยความยึดมั่นจากรูปที่เห็นทางตา
จงอย่ายึดว่ารูปนั้นเป็นเราเป็นของเรา
ปล่อยเสียงที่ได้ยินทางหู
ปล่อยกลิ่นที่ได้รับทราบทางจมูก
ปล่อยรสที่รับทราบทางลิ้น
ปล่อยสัมผัสที่รับทราบทางกาย
ปล่อยอารมณ์ใจที่เป็นกุศล อย่าเอาเข้ามายุ่ง

ฟังแล้วก็จำนะ นี่เราเรียนกันมาแล้ว นี่ท่านย่อมา ผมเห็นว่าไม่ยาก ผมก็ย่อไป ท่านก็บอกว่าปล่อยใจว่าเป็นเชื้อของเดิมมาเพราะอารมณ์ทั้งหมดเนื่องจากรูป ท่านบอกว่า ที่ต้องมาเกิดอย่างนี้ ต้องมาเป็นทุกข์อย่างนี้ เชื้อเดิมมา

เพราะอาศัยรูปเป็นสำคัญ คือ
อาศัยรูปทางตา
อาศัยเสียงทางหู
อาศัยกลิ่นทางจมูก
อาศัยรสทางลิ้น
อาศัยสัมผัสทางกาย
อาศัยอารมณ์ใจที่เกลือกกลั้วในกามารมณ์ นี่ที่ต้องมาเกิดมาเป็นอย่างนี้
อาศัยตัณหาเป็นเจ้าเรือน ตัณหาก็คือความอยาก อยากได้รูปสวยๆ อยากได้เสียงหวานๆ อยากได้กลิ่นหอมๆ อยากได้รสอร่อยๆ อยากได้รับการสัมผัสที่พอใจ อยากได้อารมณ์ที่พึงปรารถนา ท่านบอกว่า นี่พวกนี้เป็นเจ้าเรือน ต้องทำลายไปเสียให้หมด

ต้องทำให้ได้ แล้วจะรู้ผลภายในสิบวัน จำไว้นะ ใครอยากจะได้บรรลุมรรคผลเร็วๆ ละก็ปล่อยตามที่ท่านบอก จะรู้ผลภายในสิบวัน ดูซิท่านผู้เฒ่าจะทำได้ไหม ท่านบอกว่า ธรรมะของพระผู้มีพระภาคเจ้าย่อมได้ผลแก่ผู้ขยัน แล้วก็ไม่มีใครอาจจะกำหนดพยากรณ์เวลาที่จะสำเร็จมรรคผลได้ ท่านมั่นใจขนาดนี้ ขยันนี่ต้องขยันถูกด้วยไม่ใช่ขยันผิด ขยันตามท่านว่านี้ ถ้าขยันจริงๆ เวลาจะทำ ทรงสมาธิให้เต็มที่ ให้จิตมันทรงตัว

แล้วก็ใช้ปัญญาพิจารณา เห็นรูปทางตาไม่เป็นเรื่อง เสียงทางหูไม่ได้ความ กลิ่นทางจมูกไม่เป็นรส ว่ากันจิปาถะไปก็แล้วกัน ว่าให้เห็นว่ามันไม่ใช่เราไม่ใช่ของเรา ไม่ยึดถือปล่อยมันเสียให้หมด

เสียงดีหรือเสียงเลวก็ช่าง
รูปดีรูปเลวก็ช่าง
กลิ่นดีกลิ่นเลวก็ช่าง
รสดีรสเลวก็ช่าง
สัมผัสดีสัมผัสเลวก็ช่าง

อารมณ์ใจทรงไว้เฉพาะในด้านอารมณ์ที่เป็นกุศลเพียงอย่างเดียว คือตั้งไว้ในด้านสักกายทิฏฐิทำลายอสมิมานะที่ถือตัวตนว่าเป็นเราเป็นของเรา อย่างนี้สิบวันได้แน่

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๙๐-๙๑)​

 

อภิญญาผลสมาบัติ

ท่านบอกว่าวันนี้วันที่ ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๐๖ ตรงกับวันแรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๘ เข้าเจริญสมณะธรรมตั้งแต่เวลา ๙.๐๐ น. ตรง วันนี้มีอารมณ์ดีเป็นพิเศษตั้งแต่เริ่มจับอารมณ์ปั๊บ อารมณ์ก็ใสสว่าง ซึ่งไม่เคยมีมาในกาลก่อน แล้วท่านพยายามทำไปตามลำดับ ผมจะพูดให้ฟังว่าการเจริญพระกรรมฐานนี่ โดยมากก่อนที่จะทำจุดปลายเขามักจะทำจุดต้น จับจุดต้นดูซิว่าจิตอารมณ์ของเราไปพร่องอยู่ตรงไหน คือ

อันดับแรกท่านก็จับอานาปานสติควยกับพุทธานุสสติกรรมฐาน

จิตเป็นสุขถึงที่สุดถึงฌาน ๔ ทิ้งฌาน ๔ วิ่งเข้าไปฌาน ๘ ถอยหลังลงมาจับอริยสัจ ๔

จิตสะอาดผ่องใสถอยลงมาถึงอุปจารสมาธิ จับเมตตาพรหมวิหาร ๔

จิตเข้าถึงที่สุดทันที ถอยลงมาอุปจารสมาธิ จิตจับอสุภกรรมฐาน จนกระทั่งมีความรู้สึกเป็นสุข ไม่มีความติดพันในภาพพจน์ใดๆ

ถอยลงมาถึงอุปจารสมาธิเข้ามรณังสติกรรมฐาน เมื่ออารมณ์ถึงที่สุด ถอยลงมาอุปจารสมาธิจับบารมี ๑๐ ประการ

แล้วถอยลงมาตัดอสมิมานะ ความถือตัวถือตน แล้วถอยลงมาจับสักกายทิฏฐิ จนกระทั่งเข้าจุดถึงขีณาสวานิยตา

นี่วิธีทำเขาทำกันแบบนี้ คือไล่ตั้งแต่ต้นลงมา ว่าต้นที่ละได้แล้วมันยังเกาะจิต ถ้ายังต้องใช้เวลามากถึงข้อละสองนาทีใช้ไม่ได้ จับอารมณ์ของจุดไหนอารมณ์จิตมันโปร่งไปหมด ไม่มีอารมณ์เกาะอันนั้นใช้ได้ หรือว่าเป็นฌานทันทีใช้ได้ แล้วจึงจะจับตัวปลาย ถ้าตัวต้นยังไม่คล่องไม่ผ่องใส ยังไม่จับตัวปลาย ต้องไล่เรียงลำดับอย่างนั้นลงมา

จับตามลำดับอย่างนั้นลงมาจะถึง ขีณาสวานิยตา อารมณ์ปักแน่น แล้วก็เลยแสวงหานิพพานสุขังต่อไป อารมณ์ปักแน่นก็เป็นฌานสูงสุด อารมณ์เป็นสุขจับหานิพพาน ภาวนานิพพานสุขังต่อไป

ท่านบอกว่าแล้วตรวจดุอารมณ์ คราวนี้จิตท่านเป็นทิพย์นี่ ท่านก็ดูใจของท่านเองได้ ท่านก็ตรวจดูอารมณ์เห็นจิตผ่องใสเหมือนกับแก้วสะอาด แต่ว่ายังมีคลื่นนิดๆ หน่อยๆ คือยังมีไหวตัวกระเพื่อมๆ จึงรู้สึกว่าจิตนี่ยังดีไม่พอ

จึงได้ถอนจิตจากนิพพานสุขขัง เอาอารมณ์เข้ามาจับจิตขีณาสวานิยตาใหม่ คราวนี้อารมณ์แจ่มใสมากแล้วกันหันเข้ามาจับนิพพานสุขัง จิตทรงตัว

ตอนนี้ท่านบอกว่า มีความรู้สึกว่าเวลานี้จิตเป็นอภิญญาผลสมาบัติ อภิญญาหมายความว่า รู้ยิ่ง จิตมีอารมณ์ประเสริฐเพราะท่านเป็นผู้ได้อภิญญา ผล คือ ผลที่ตนได้มา สมาบัติ คือ เข้าถึงๆผลที่ตนฝึกอภิญญามาแล้วควบกับวิปัสสนาญาณทรงตัว เล่นแบบนี้สนุกจะตาย เพลินดีนะ ถอยหน้า ถอยหลังๆ ถอยหน้าอยู่คนเดียว อารมณ์เป็นสุข ตามบันทึกของท่าน เราตั้งใจไว้ว่าจะถอนเวลา ๑๑ น. เริ่มตั้งแต่ ๙ น. ตรง จะถอนเวลา ๑๑ น. ตรงเพื่อกินข้าวละซิ ท่านว่าตอนนี้ชักจะถอนเกือบไม่ออก ดึงเท่าไรก็ไม่ออกจิตมันปักแน่น มันก็ไม่ยอมคลายสมาธิ จิตอารมณ์เป็นทิพย์ ก็รู้สึกว่าดีใจมาก ว่ากำลังใจของเรานี่ดีพอแล้ว มีกำลังใจใหญ่พอจะสู้กับกิเลสได้ สามารถจะห้ำหั่นให้กิเลสทั้งหลายมันสลายตัวไปได้ ว่าอย่างนั้นตามที่ตนปรารถนาไว้แห่งการไม่เกิดอีก

ท่านพิจารณาว่าการที่เราจะไม่ต้องเกิดอีกมันใกล้เข้ามา จำให้ดีนะ ขณะนี้ท่านมีความรู้สึกตัว ท่านว่าการที่จะไม่ต้องเกิดอีกใกล้เข้ามาแล้ว มันยังไม่ถึงจุดนั้น มันใกล้ๆ ขณะนั้นเอง ท่านบอกว่าจิตท่านเป็นทิพย์ พบหน้ากิเลสตัณหา กิเลสตัณหามันยื่นหน้าเข้ามาตั้งแต่วันวานนี้วันที่ ๑๙ วันนี้ก็พบมันอีก แต่วันนี้พบชัดมากเพราะจิตมันใสมาก เจ้ากิเลสและตัณหามันสงบนิ่งนอนเฉย นี่แสดงว่ากิเลสมันหลบไปนอนเสีย มันไม่ฟูขึ้นมาด้วยอำนาจกำลังของฌาน แต่ความจริงกิเลสนอนนี่กิเลสยังไม่หมด ถ้าเผลอเมื่อไรมันเข้ามาเมื่อนั้น

เป็นอันว่าท่านมีความมั่นคงในกำลังฌานมากกว่าในวิปัสสนาญาณ พระพุทธเจ้าจึงไม่ทรงรับรองว่าเป็นพระโสดาบัน นี้ต้องระวังให้ดีนะ จิตสงบสบายแล้วก็อย่าพึ่งไปนึกว่าเราเป็นพระอริยเจ้า ให้มันถึงจริงๆเสียก่อน ใช้วิธีตรวจอารมณ์อยู่เสมอ จับหาความผิด จับหาความชั่วในอารมณ์ของจิตของตัวแล้วท่านบอกว่าให้กิเลสมันเลี่ยงไป บอกเอ็งถอยไป ไม่ใช่เรื่องของเอ็งจะมายุ่งกับฉัน ฉันไม่ต้องการ ท่านว่ามึงจงหลีกไป ท่านว่าอย่างนั้น มึงจงอย่ามายุ่งกับกู กูไม่พึงต้องการมึงอีก มึงเป็นเจ้านายบังคับกู ทรมานกูมากหลายแสนหลายกัปแล้ว หลายแสนอสงขัยกัปแล้ว ต่อแต่นี้มึงกับกูไม่มีทางแล้วที่จะมาบังคับกูได้ เป็นอันว่ากูจะต้องหลีกไป หรือทำลายมึงให้พินาศไปเพื่อการเข้าพระนิพพานของกู

นี่เขาใช้กันอย่างนี้ใช้กับแบบพูดกับศัตรูที่เป็นตัวสำคัญ ท่านบันทึกต่อไปว่า เราจะเข้าอภิญญาผลสมาบัติอย่างนี้ทุกวันและทุกคืน จะไม่ยอมให้จิตดวงนี้คลาดจากอภิญญาผลสมาบัติ เพื่อประโยชน์ของมหาชนทั่วไป ตามที่พระพุทธเจ้าทรงสั่ง จำให้ดีนา นี่เรื่องเล่าให้ฟัง ถ้าชอบใจก็เอาไปปฏิบัติได้ ไม่ชอบใจก็แล้วไป ไม่ได้ว่าอะไร ทำไปตามอัธยาศัยของตนนั่นแหละดี ชอบใจตอนไหนทำตอนนั้น นี่มันเรื่องเล่าให้ฟังแต่ละบุคคล

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๙๔-๙๖)​

 

นิพพานัสสะ สัจฉิกิริยายะ เอตัง กาสาวัง คเหตวา

ท่านพระโยคาวจรทั้งหลาย เวลานี้ท่านทั้งหลายได้พากันสมาทานพระกรรมฐานแล้ว แล้วก็สมาทานศีลแล้ว ก่อนจะฟังปฏิปทาของท่านผู้เฒ่า ก็อย่าลืมรวบรวมกำลังใจให้เป็นสมาธิพยายามคิดอยู่ว่าอะไรมันเป็นนิวรณ์

นิวรณ์ ๕ ประการ รูปร่างหน้าตามันเป็นอย่างไร ขจัดมันเสียให้หมด ทรงจิตคิดไว้เสมอว่า นิพพานัสสะ สัจฉิกิริยายะ เอตัง กาสาวัง คเหตวา ซึ่งแปลเป็นใจความว่า ข้าพเจ้าขอทำผ้ากาสาวพัสตร์เพื่อให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน

สำหรับอุบาสกอุบาสิกาทั้งหลายก็ตั้งใจว่า เราปฏิบัติเพื่อพระนิพพาน พยายามทรงอิทธิบา ๔ ให้ครบถ้วน และทรงจรณะ ๑๕ ให้ครบถ้วน อย่างนี้ไม่มีใครเขาจะใช้คำว่า ไม่สำเร็จ ถ้าอามรณ์ของท่านทรงอย่างนี้แล้ว อะไรก็ได้ เป็นของไม่หนัก

แล้วก็กรรมฐานส่วนใดที่ท่านคล่องอยู่ทำอยู่ก็ทำไปตามนั้น สำหรับปฏิปทาของท่านผู้เฒ่านี้ก็เล่าสู่กันฟังถึงว่าท่านผู้หนึ่งปฏิบัติมาแล้วเท่านั้น ท่านชอบใจตรงไหนเอาตรงนั้นไปใช้ หรือไม่ขอบใจเลย ชอบตำรับตำราที่สอนมาแล้วตรงไหนก็ใช้ตรงนั้นให้เป็นไปตามอัธยาศัยของท่าน

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๑๐๔)

​

อิติ สัมมา สัมพุทธัสสะ มะมะจิตตัง

วันนี้ท่านพาดหัวจ้อว่า คาถาเรียกจิต คำว่า คาถาเรียกจิต ไม่ใช่คาถาหนุ่มเรียกสาว สาวเรียกหนุ่ม ไม่ใช่อย่างนั้น เรียกจิตของตนเอง ตามบันทึกของท่านๆบันทึกย่อ ผมจะอ่านไปว่า

"อิติ สัมมา สัมพุทธัสสะ มะมะจิตตัง"

ท่านกล่าวว่า พระคุณท่านได้โปรดเมื่อเวลา ๒๐.๓๐น. คำว่า พระคุณท่าน ก็หมายถึง องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

เพราะเราก็รู้แล้วท่านบอกไว้แล้ว่า เวลาทุกขณะจิตท่านทรงอยู่อภิญญาผลสมาบัติอยู่ตลอดเวลา ฉะนั้น การเอาจิตเข้าไปเห็นใครพบกับใครมันเป็นของไม่ยาก เหมือนกับที่เรามีอาหารอยู่ในปากจะกลืนกันเมื่อไรก็ได้ อภิญญาผลสมาบัตินั้น ไม่ใช่สตางค์อยู่ในกระเป๋า ถ้าเรามีสตางค์อยู่ในกระเป๋าเราจะใช้เมื่อไรก็ได้ บางทีสตางค์ในกระเป๋าเราไม่มีที่จะซื้อกันมันก็กินไม่ได้

สำหรับท่านที่ทรงอยู่ในอภิญญาผลสมาบัติเหมือนกับอาหารที่อยู่ในปาก เคี้ยวไว้เรียบร้อยแล้ว จะกลืนเมื่อไหร่ก็ได้มันง่ายกว่ากันเยอะอย่างนี้ แล้วเวลาที่เจริญพระกรรมฐานในคืนวันที่ ๒๔ ท่านจึงได้มาโปรดเมตตาบอก ท่านบอกว่า ให้ทำให้แจ้ง ทำทุกขณะจิตที่จิตพล่าน

หมายความว่าคาถาบทเมื่อกี้นี้ คาถาที่บอกว่า "อิติ สัมมา สัมพุทธัสสะ มะมะจิตตัง" ถ้าเวลาใดที่จิตเกิดอาการฟุ้งซ่านขึ้นมา ให้ทิ้งคำภาวนาอย่างอื่นเสียให้หมด กำหนดลมหายใจเข้าออก คาถานี้ตามสบายๆ กำลังของสมาธิจะรวมตัวได้รวดเร็ว จำเข้าไว้ให้ดีก็แล้วกันนะ ผมขอว่าซ้ำอีกครั้งหนึ่งว่า

"อิติ สัมมา สัมพุทธัสสะ มะมะจิตตัง"

แล้วอย่าย่องเอาคาถานี้ไปเรียกผู้หญิงผู้ชายเข้านะ เขาไม่มาหรอก เรียกจิตของเรา ท่านบอกว่าที่จิตมันพล่านนี่ไม่ใช่เพราะผู้หญิงเข้ามายั่ว มันพล่านเพราะโรคทางกระเพาะมันกำเริบ ร่างกายถ้าหากว่า มีโรคเบียดเบียน ประสาทมันก็ไม่ทรงตัว จิตมันพล่านได้

จงอย่าสงสัยในตัวเอง คิดว่าไปหลงใหลใฝ่ฝันในบรรดาสตรีทั้งหลายเหล่านั้น เธอมายั่วมาเย้าเป็นจริยาของมาร แต่คำว่ามารในที่นี้จงอย่าคิดว่าพวกนั้นเป็นพวกมาร ความจริงพวกนั้นเขามาตามหน้าที่ แต่ถ้าอารมณ์ของเราไม่ทรงตัวก็จงคิดว่าจิตของเรานี่แหละเป็นมาร มันมีสันดานหยาบ รู้อะไรไม่ดีทำไมจึงไปหลงใหลใฝ่ฝัน นี่ท่านว่าอย่างนั้น ท่านว่าอย่างนี้ก็ฟังของท่านไว้นะว่าผลจะเป็นอย่างไร จำไว้ให้ดี

ตอนนี้ท่านบันทึกว่า "พระ" หมายถึงองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จมาแล้ว ก็ทรงสั่งว่า "คืนนี้ใจมันแย่งกันนะ" คำว่า "ใจมันแย่งกัน" ก็หมายความว่าการเจริญกรรมฐาน เดี๋ยวจะภาวนาบทนั้นเดี๋ยวจะภาวนาบทนี้ เดี๋ยวจะพิจาณาอย่างนี้ ถ้าอารมณ์มันแย่งกันอย่างนี้แล้ว การบรรลุมรรคผลมันจะช้า ทำให้มันทรงตัวเรียงลำดับ การเรียงลำดับก็นับกันมาตั้งแต่

๑. จับอานาปานสติกรรมฐานควบกับพุทธานุสสติกรรมฐาน
๒. หลังจากนั้นก็เอาจิตทรงพรหมวิหาร ๔
๓. จับกายคตาสติ
๔. จับมรณัสสติ
๕. จับอุปสมานุสติ
๖. จับอริยสัจ

ว่ากันมาตามลำดับให้จิตมันทรงตัว ท่านเรียกไว้ว่า ท่านสั่งว่าให้ทำไปตามลำดับเพราะจิตเรามันยุ่งองค์ภาวนาผ่านลำดับไม่เป็นเรื่อง แล้วก็เพ่งสังโยชน์เช้า เมื่อองค์ภาวนาผ่านลำดับมาแล้วจิตหยุด ให้เพ่งสังโยชน์ ๑๐ คือจับ สังโยชน์ ๑๐ วัดดูว่าเวลานี้สังโยชน์ ๑๐ ประการ เราตัดตัวไหนไปได้แล้วบ้าง ที่ตัดได้แล้วมันทรงตัวได้ไหม ถ้ามันไม่ทรงตัวแสดงว่า เราตัดไม่ได้จริง

ถ้าส่วนใดที่ทรงตัวอยู่แสดงว่าอันนั้นได้จริง นี่ท่านว่าอย่างนี้นะ จำไว้ให้ดีนะ ว่าสังโยชน์ ๑๐ นี่ต้องกำหนดไว้เสมอๆพิจารณาไว้เสมอว่า จิตของเราสามารถเอาชนะจุดไหนได้แล้ว

ท่านเขียนไว้ว่าเวลาเช้ามืดนี่เป็นอันว่า ๒๔ น. ผ่านไป นี่ท่านไปเลิกเวลาไหนก็ไม่ทราบ เช้ามืดเวลา ๓ น. ก็โงเงๆ ขึ้นมาอีก เลยเป็นอันว่าคงจะนอนสัก ๑ ชั่วโมง

แต่การนอนด้วยอภิญญาผลสมาบัติหรือการนอนด้วยการทรงสมาธิใช้เวลาเพียงชั่วโมงเดียว ก็ดีกว่านอนธรรมดาแปดชั่วโมง ตื่นมาก็มีความอิ่ม ขึ้นมาก็ไม่รอแล้ว เรื่องล้างหน้าไม่มี มันเสียเวลา นอกจากจะปวดอุจจาระปัสสาวะนั่นถึงจะไป ตื่นขึ้นมาปั๊บใจมันจับคำภาวนาพิจารณาอารมณ์ตัดสังโยชน์

เมื่อตื่นขึ้นมารู้สึกว่าใจยังพิจารณาสังโยชน์อยู่นี่การนอนหลับไปด้วยกำลังของสมาธิเป็นอย่างนี้เวลาหลับมันทำของมันเองด้วยแต่เราไม่รู้สึก พอตื่นมาครึ่งหลับครึ่งตื่น รู้สึกตื่นไม่เต็มตัว จิตมันพิจารณาสังโยชน์ก็ทำต่อไป

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๙๐-๙๑)​

 

จงกำหนดในความไม่มีของขันธ์ห้า

จงกำหนดในความไม่มีของขันธ์ห้า ให้ถือว่าขันธ์ห้ามันไม่มี มันไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา มันมีแล้วก็เหมือนกับว่าไม่มี คือไม่สนใจในมันเสียเลย แล้วก็ทุกสิ่งทั้งหมดให้เป็น "เอกัคคตารมณ์" หมายความว่า ขันธ์ห้าก็ดี ธาตุทั้งหลายอย่างอื่นก็ดี มีความรู้สึกว่ามันไม่มีสำหรับเรา คำว่าให้เป็น "เอกัคคตารมณ์" คือ ให้ทรงอารมณ์นี้เป็นหนึ่ง ไม่มีอารมณ์ที่สอง มีอารมณ์ที่เข้าใจว่ามีนะไม่มีอีกแล้วว่าทุกสิ่งทุกอย่างมันไม่มีสำหรับเรา คือขันธ์ห้า ได้แก่ ร่างกายของเราก็ดี วัตถุธาตุทั้งหลายในโลกก็ดี ไม่มีสำหรับเรา อารมณ์ทรงอยู่อย่างนี้ ให้เป็นปรกติ เรียกว่าเป็น "เอกัคคตารมณ์"

ถ้าจะหันไปดูจริงในมหาสติปัฏฐานที่เราฟังกันมาแล้วก็เหมือนกัน คือท่านไม่ได้สอนเกินอะไรกันไปเลย เว้นไว้แต่ว่าเราจะใช้อารมณ์ถูกหรือไม่ถูกเท่านั้น เป็นอันว่าวิชาความรู้ของพวกเรานี่เลยเถิด เรียกว่าท่วมเลยศีรษะไปแล้วไหนๆ แต่ว่าจะรู้จักใช้เท่านั้น บางทีก็ยังเมาอยู่ในยศฐาบรรดาศักดิ์ เมาในลาภ เมาในรูปเสียงกลิ่นรส เมาในความโกรธ เมาในขันธ์ห้า นี่เป็นอันว่าถ้ายังเมาอยู่อย่างนี้ แสดงว่าพวกเรายังเลวอยู่ขนาดหนัก ไม่ใช่ขนาดเบา

แล้วก็ท่านบอกว่าให้เพ่งอารมณ์อันจะพึงเกิดจากรูป จากกลิ่น จากเสียง จากรส จากสัมผัส จากอะไรทุกอย่างทั้งหมด

ตาเห็นรูป
หูได้ยินเสียง
จมูกได้สัมผัสกลิ่น
ลิ้นสัมผัสรส
กายสัมผัสอารมณ์ใจ ท่านบอกว่าทั้งหมดว่าเป็นรูป ท่านย่อไว้แบบนี้ ผมอ่านไม่เข้าใจเหมือนกัน ท่านว่าทั้งหมดเป็นรูป แล้วก็ละ ว่าเป็นรูปเป็นเสียงของสภาพที่ไม่มี ท่านบอกว่าสิ่งที่เป็นรูปที่ท่านละไว้

ผมขอขยายหน่อย เป็นรูปที่มันไม่มี เสียงก็เป็นเสียงที่มันไม่มี กลิ่นก็เป็นกลิ่นที่ไม่มี รสก็เป็นรสที่ไม่มี สัมผัสก็เป็นสัมผัสที่ไม่มี

มันไม่มีตรงไหน ไม่มีตรงที่มันสลายไป รูปเห็นแล้วก็ผ่านไป เสียงได้ยินแล้วก็ผ่านไปทั้งหมด อย่าเอามันเข้ามาขังไว้ในใจ มันสัมผัสประสาทแล้วก็ผ่านไป มันมีสภาพไม่มี อย่าเอาใจไปนึกว่ามันมี นี่ผมขยายความนะ

ท่านบอกต่อไป นี่พระมหาโมคคัลลาน์มาสอนแทนนะ ว่า "จงไม่ยึดถือ" คือปล่อยไปเสีย ไม่ให้เกาะมันอยู่ ไม่ยินดีกับมันด้วย แล้วก็ไม่ยินร้ายกับมันด้วย

ยินดีคือชอบใจ
ยินร้ายคือไม่ชอบใจ
มันจะไปมาอย่างไรก็ช่าง นี่อารมณ์พระอรหันต์นะ ฟังกันไว้ให้ดี ฟังแล้วก็จำ ท่านที่บันทึกไว้ฟังให้มากจุดนี้ ฟังให้มาก ฟังให้มากแล้วก็ทำให้ได้ เป็นสิ่งที่เราต้องการกัน ทำให้เป็น เอกัคคตารมณ์ คือทำให้อารมณ์ทรงอยู่อย่างนั้นไม่มีการเปลี่ยนแปลง มันจะมีอารมณ์ชิน

แล้วก็ตั้ง "อุเปกขาญาณ" ไว้ว่า คำว่า "อุเปกขาญาณ" แปลว่า วางเฉย มีความรู้สึกไว้ว่าเราจะวางอารมณ์ความเฉยไว้อยู่เสมอว่า
เราจะไม่ยึดถือสิ่งเหล่านี้ทั้งหมด
เราจะเฉยโดยไม่ยึดถืออารมณ์อย่างนี้ไว้
แล้วทรงใจให้ผ่องใสในพรหมวิหาร ๔
โดยถือว่าสัตว์ทั้งหลายทั้งหมดควรได้รับความเมตตา ควรได้รับการสงสาร ให้ต้องใจให้ดีโดยไม่เกียจคร้าน หากไม่มีความประมาท จิตจะพ้นอาสาวะ

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๑๑๓-๑๑๔)​

 

จงกำหนดในความไม่มีของขันธ์ห้า

จงกำหนดในความไม่มีของขันธ์ห้า ให้ถือว่าขันธ์ห้ามันไม่มี มันไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา มันมีแล้วก็เหมือนกับว่าไม่มี คือไม่สนใจในมันเสียเลย แล้วก็ทุกสิ่งทั้งหมดให้เป็น "เอกัคคตารมณ์" หมายความว่า ขันธ์ห้าก็ดี ธาตุทั้งหลายอย่างอื่นก็ดี มีความรู้สึกว่ามันไม่มีสำหรับเรา คำว่าให้เป็น "เอกัคคตารมณ์" คือ ให้ทรงอารมณ์นี้เป็นหนึ่ง ไม่มีอารมณ์ที่สอง มีอารมณ์ที่เข้าใจว่ามีนะไม่มีอีกแล้วว่าทุกสิ่งทุกอย่างมันไม่มีสำหรับเรา คือขันธ์ห้า ได้แก่ ร่างกายของเราก็ดี วัตถุธาตุทั้งหลายในโลกก็ดี ไม่มีสำหรับเรา อารมณ์ทรงอยู่อย่างนี้ ให้เป็นปรกติ เรียกว่าเป็น "เอกัคคตารมณ์"

ถ้าจะหันไปดูจริงในมหาสติปัฏฐานที่เราฟังกันมาแล้วก็เหมือนกัน คือท่านไม่ได้สอนเกินอะไรกันไปเลย เว้นไว้แต่ว่าเราจะใช้อารมณ์ถูกหรือไม่ถูกเท่านั้น เป็นอันว่าวิชาความรู้ของพวกเรานี่เลยเถิด เรียกว่าท่วมเลยศีรษะไปแล้วไหนๆ แต่ว่าจะรู้จักใช้เท่านั้น บางทีก็ยังเมาอยู่ในยศฐาบรรดาศักดิ์ เมาในลาภ เมาในรูปเสียงกลิ่นรส เมาในความโกรธ เมาในขันธ์ห้า นี่เป็นอันว่าถ้ายังเมาอยู่อย่างนี้ แสดงว่าพวกเรายังเลวอยู่ขนาดหนัก ไม่ใช่ขนาดเบา

แล้วก็ท่านบอกว่าให้เพ่งอารมณ์อันจะพึงเกิดจากรูป จากกลิ่น จากเสียง จากรส จากสัมผัส จากอะไรทุกอย่างทั้งหมด

ตาเห็นรูป
หูได้ยินเสียง
จมูกได้สัมผัสกลิ่น
ลิ้นสัมผัสรส
กายสัมผัสอารมณ์ใจ ท่านบอกว่าทั้งหมดว่าเป็นรูป ท่านย่อไว้แบบนี้ ผมอ่านไม่เข้าใจเหมือนกัน ท่านว่าทั้งหมดเป็นรูป แล้วก็ละ ว่าเป็นรูปเป็นเสียงของสภาพที่ไม่มี ท่านบอกว่าสิ่งที่เป็นรูปที่ท่านละไว้

ผมขอขยายหน่อย เป็นรูปที่มันไม่มี เสียงก็เป็นเสียงที่มันไม่มี กลิ่นก็เป็นกลิ่นที่ไม่มี รสก็เป็นรสที่ไม่มี สัมผัสก็เป็นสัมผัสที่ไม่มี

มันไม่มีตรงไหน ไม่มีตรงที่มันสลายไป รูปเห็นแล้วก็ผ่านไป เสียงได้ยินแล้วก็ผ่านไปทั้งหมด อย่าเอามันเข้ามาขังไว้ในใจ มันสัมผัสประสาทแล้วก็ผ่านไป มันมีสภาพไม่มี อย่าเอาใจไปนึกว่ามันมี นี่ผมขยายความนะ

ท่านบอกต่อไป นี่พระมหาโมคคัลลาน์มาสอนแทนนะ ว่า "จงไม่ยึดถือ" คือปล่อยไปเสีย ไม่ให้เกาะมันอยู่ ไม่ยินดีกับมันด้วย แล้วก็ไม่ยินร้ายกับมันด้วย

ยินดีคือชอบใจ
ยินร้ายคือไม่ชอบใจ
มันจะไปมาอย่างไรก็ช่าง นี่อารมณ์พระอรหันต์นะ ฟังกันไว้ให้ดี ฟังแล้วก็จำ ท่านที่บันทึกไว้ฟังให้มากจุดนี้ ฟังให้มาก ฟังให้มากแล้วก็ทำให้ได้ เป็นสิ่งที่เราต้องการกัน ทำให้เป็น เอกัคคตารมณ์ คือทำให้อารมณ์ทรงอยู่อย่างนั้นไม่มีการเปลี่ยนแปลง มันจะมีอารมณ์ชิน

แล้วก็ตั้ง "อุเปกขาญาณ" ไว้ว่า คำว่า "อุเปกขาญาณ" แปลว่า วางเฉย มีความรู้สึกไว้ว่าเราจะวางอารมณ์ความเฉยไว้อยู่เสมอว่า
เราจะไม่ยึดถือสิ่งเหล่านี้ทั้งหมด
เราจะเฉยโดยไม่ยึดถืออารมณ์อย่างนี้ไว้
แล้วทรงใจให้ผ่องใสในพรหมวิหาร ๔
โดยถือว่าสัตว์ทั้งหลายทั้งหมดควรได้รับความเมตตา ควรได้รับการสงสาร ให้ต้องใจให้ดีโดยไม่เกียจคร้าน หากไม่มีความประมาท จิตจะพ้นอาสาวะ

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๑๑๓-๑๑๔)​

 

กำหนดใจลงในความไม่มีของปัญจขันธ์

พระมหาโมคคัลลาน์สั่งว่าให้กำหนดใจลงในความไม่มีของ "ปัญจขันธ์"
"ปัญจขันธ์" ก็ได้แก่ขันธ์ห้า คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เมื่อสิ่งทั้งหลายเหล่านี้มันไม่มี มันมีก็เหมือนว่ามันไม่มี คือมันไม่มีการทรงตัว หาอะไรทรงตัวไม่ได้
มีแล้วเดี๋ยวก็พัง
มีความเกิดในเบื้องต้น
มีความเสื่อมไปในท่ามกลาง
แล้วมีความสลายตัวไปในที่สุด
รูปมันก็ปรากฏขึ้นเดี๋ยวเดียว ท่านบอกว่า
ชีวิตเหมือนความฝัน รูปโฉมโนมพรรณเหมือนดอกไม้

ชีวิตของเราที่ทรงอยู่นี้มันก็เหมือนความฝัน มันมีอยู่แล้วไม่ช้ามันก็สลายตัวไป รูปโฉมโนมพรรณเหมือนดอกไม้ ดอกไม้เมื่อแรกยังตูม ต่อมามันก็แย้มที่ละน้อยๆ ในที่สุดก็พังไป สภาวะของรูปมันก็เป็นเช่นเดียวกัน เสียง กลิ่น รส และสัมผัสมันก็เหมือนกัน ท่านบอกว่าทุกสิ่งทั้งหมดนี้จงรักษาอารมณ์ให้เป็น "เอกัคคตารมณ์" ว่ามันไม่มี คำว่า "ไม่มี" ความจริงมันมีแล้ว มันก็ไม่มี เพราะต่อไปมันจะพัง

รูปมันทรงอยู่ได้ไม่นาน มันก็พัง
เสียงที่เรามีความพอใจฟังแล้วก็หายไป
กลิ่นที่สัมผัสจมูกมันกระทบแล้วก็หายไป
การสัมผัสที่พึงพอใจ สัมผัสแล้วเลิกสัมผัสก็หายไป

รสที่สร้างความซาบซ่านจากปลายลิ้น กลางลิ้น โคนลิ้นแล้วรสก็หายไป อย่าไปสนใจมันผ่านไปแล้วก็หมดไป

ไม่ช้าร่างกายมันก็สบายตัว ท่านบอกว่าจงรักษาอารมณ์ให้เป็น "เอกัคคตารมณ์"

มีความรู้สึกว่าทุกสิ่งทุกอย่างมันไม่มี อันนี้ก็เห็นจะได้แก่ "อากาสานัญจายตนะ" ก็เห็นจะได้ถ้าเทียบกัน อารมณ์พระนิพพาน นี่เป็นอารมณ์พระอรหันต์ตัดกิเลส

"อากาสานัญจายตนะ" ที่ท่านเจริญกัน ให้เห็นว่าทุกสิ่งทุกอย่างมันต้องสลายหายไปเหมือนกับอากาศ หรือว่า

"อากิญจัญญายตนะ" ถือว่าทุกสิ่งทุกอย่างนี่ มันไม่มีอะไรเหลือหมด มันไม่มี ไปลงกันตรงนั้น

มันเข้าไป "เนวสัญญายตนะ" อารมณ์นี้มาใช้มันมีก็ทำความรู้สึกว่าเหมือนว่าไม่มี ตอนนี้ถ้าหากว่าท่านสนใจอรูปฌาน จะรู้สึกว่าง่าย เห็นทรงตัวได้ชัด

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๑๑๓-๑๑๔)​

 

โคตรภูของอรหัตมรรค

คำว่า "โคตรภูของอรหัตมรรค" ก็หมายความว่าท่านผู้ใดที่ได้อนาคามีแล้ว กำลังปฏิบัติเพื่อเข้าถึงอรหัตมรรค ในช่วงนี้เขาเรียกว่า "โคตรภูของอรหัตมรรค" เพราะช่วงนั้นเป็นการไปสู่โคตรภูของอรหัตมรรค

ที่นี้คำว่า "โคตรภูของอรหัตมรรค" จริงๆนั้น จะต้องเหลือตัวอวิชชาตัวเดียว อวิชชาตัวนี้ก็แนบนิ่งสนิทเกือบจะไม่มีแรง กำลังจะก้าวเข้าไปสู่ทางของอรหัตมรรค เหมือนกับคนหนึ่งยืนอยู่คร่อมลำรางเล็กๆ ขานี้ยังอยู่ฝั่งนี้ ขาโน้นเหยียบฝั่งโน้น ยังไม่ทันยกขา เป็นอันว่าเป็นโคตรภูของอรหัตมรรคยกเมื่อไรเป็นอรหัตมรรคเมื่อนั้น ท่านบอกว่าให้พิจารณาว่า

ทุกสิ่งไม่มีอะไรเป็นของจริง เป็นของสมมุติทั้งหมด

นี่ความจริงแล้วก็ควรจะประมวลความจำไว้ให้ดีนะ ว่าแต่ละชั้นท่านสอนอะไรแบบไหน ท่านบอกว่าให้พิจารณาว่า

ทุกสิ่งเป็นของไม่มีอะไรจริง
เป็นของสมมุติทั้งหมด
ไม่มีอะไรแน่นอน
ย่อมสบายตัวไปหมด
ไม่มีอะไรเป็นที่พึ่ง
ต้องพลัดพรากจากกันหมด

ฟังแล้วก็คิดดูว่าร่างกายของเราเป็นนาย ก. นาย ข. ชื่อของเราเป็นนาย ก. นาย ข. มันก็สมมุติ

ร่างกายของเราเป็นชายเป็นหญิง เราก็สมมุติมันมา ร่างกายมนทรงขึ้นมาแล้วมันก็ฟัง ไม่มีอะไรจะเหลือ สลายตัวหมดแล้วทุกสิ่ง

ร่างกายของเราก็ดี
ร่างกายของบุคคลอื่นก็ดี
ทรัพย์สินทั้งหลายในโลกก็ดี
มันไม่ใช่ที่พึ่งของเรา ในที่สุดเราคือจิต ก็ต้องพลัดพรากจากมันไป

...มาฟังท่านต่อไป แล้วท่านโมคคัลลาน์ก็อธิบายว่า ให้วิจัยถึงเหตุ นี่ฟังของท่านให้ดีนะ พระพุทธเจ้าท่านกล่าวอย่างนั้น ท่านสอนเพิ่มเติม

ให้วิจัยถึงเหตุ เมื่อเห็นของที่เป็นรูป ให้วิจัยว่า
รูปนั้นมาจากอะไร
รูปตัวนี้มันมาจากอะไร
รูปที่มีชีวิตมันมาจากธาตุ ๔
ธาตุ ๔ มันทำอย่างไรมันถึงจะเกิด
เรามานั่งนึกว่าธาตุ ๔ นี่มันทรงตัวไหม
มันทรงตัวมันเป็น นิจจังหรืออนิจจัง
เป็นทุกขังหรือเปล่า

ถ้าเราไปยุ่งกับมัน ร่างกายเป็นธาตุ ๔ สำหรับเรา แล้วมันก็เป็นอนัตตา ธาตุ ๔ มันสะอาดหรือสกปรก

นี่ผมขยายนะ ท่านบอกว่า "คน" คนมาจากอะไร แล้วมันเป็นคนอยู่ตลอดไปไหม ธาตุ ๔ มันทรงตัวตลอดไหม คนมาจากอะไร คนมาจากคน แล้วคนที่จะเกิดเป็นคนได้ก็มาจาก กิเลส ตัณหา อุปาทาน และอกุศลกรรม มันมาจากความชั่ว

การที่จะเกิดเป็นคนได้เพราะอาศัยเราคบความชั่ว กิเลส ตัณหา อุปาทาน และอกุศลกรรม จึงมาเกิดเป็นคน แล้วก็อย่าไปสนใจกับความเป็นคนต่อไปเพื่อประโยชน์อะไร

ทำลายความชั่วมันเสียซิ
ท่านว่าบ้านเรือนโรงมาจากอะไร

ท่านบอกว่าบ้านเรือนโรงมาจากวัตถุธาตุ เป็นชิ้นเป็นอันประกอบกันเข้าเป็นบ้านเรือนโรง คนก็เหมือนกัน มาจากอาการ ๓๒ ธาตุ ๔ นี่ ก็เหมือนกัน ก็มาจากส่วนที่สิ่งที่ผสมกัน แล้วก็พิจารณาหาสภาพความเป็นจริงว่า

ทุกสิ่งทุกอย่างนี่มันไม่มีอะไรทรงตัว
มันแตกสลายหมด
ฟังแล้วก็คิด คิดแล้วก็ทำ ฟังให้มากคิดให้มาก

(ปฏิปทาท่านผู้เฒ่า หน้า ๑๓๒-๑๓๓)​

 

อารมณ์ขันของหลวงพ่อฯ

อานิสงส์สร้างพระพุทธรูป

ผู้ถาม แล้วอย่างพระพุทธรูปที่บอกว่ายังไม่ เบิกพระเนตร หมายความว่าอย่างไรคะ...?


หลวงพ่อ ถ้ายังไม่เบิกพระเนตร แสดงว่ายังไม่มีลูกตา พระองค์ไหนมีลูกตาแล้วพระองค์นั้นเบิกพระเนตรแล้ว ใช่ไหม...(ผู้ถามหัวเราะ)


หลวงพ่อ ฉันว่ามันเป็นพิธีสมัยก่อนโน้นละมั้ง คือเขาปั้นพระพุทธรูปแล้ว ยังไม่ได้ทำลูกตา เลยหาช่างมาทำลูกตามากกว่า เวลานี้ก็เลยเอาวิธีการนั้น พระที่วัดฉันไม่ต้องเบิกเนตรเห็นท่านมีตาทุกองค์ ใครเขาถามว่า เบิกพระเนตรหรือยัง...ฉันไม่ทำละ มีแล้วนี่ ควรจะเบิกเนตรเราให้ดีเท่าเนตรท่านดีกว่าใช่ไหม...?


ผู้ถาม แล้วถ้าหากว่าเรามีพระพุทธรูป แต่พระเนตรท่านปิดอย่างนี้ต้องเบิกพระเนตรไหมคะ...?


หลวงพ่อ เอาล่ะซิ ขืนไปเบิกเข้าตาท่านฉีกแน่ บาป ต่อไปชาติหน้าตาเหลือก


ผู้ถาม (หัวเราะ) คือท่านหลับตานั่งสมาธิค่ะ


หลวงพ่อ เขาทำหลับตาก็ปล่อยให้หลับตา ทำสมาธิก็ต้องหลับตาใช่ไหม...?

​

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๑ หน้า ๔-๕)



​

อานิสงส์การเจริญพระกรรมฐาน


ผู้ถาม อาจารย์บางคนเขาว่า นิพพานสูญ หมายถึงไม่มีแม้แต่สวรรค์ก็ไม่มี นรกก็ไม่มี


หลวงพ่อ ไอ้นั่นของเขาว่า เราไปตามทางพระพุทธเจ้าดีกว่า เขาจะเป็นลูกศิษย์พระพุทธเจ้า เขาจะเป็นจานเป็นกะละมังช่างเขาเถอะ ใช่ไหม ในพระไตรปิฎก ก็ไม่มีคำว่า นิพพานสูญ บทพิสูจน์มีก็ไม่เรียนกันนี่


นิพพานนี่ไม่สูญ แต่คนที่จะไปนิพพานได้กิเลสน้อยต้องสูญ เขาไม่ได้บอกนิพพานสูญ เขาแปลไม่หมดทุกตัว คำว่า สูญ เขาแปลว่า ว่าง นิพพานเป็นธรรมว่างอย่างยิ่ง หมายความว่า คนที่จิตว่างจากความชั่วทั้งหมดจึงจะเห็นนิพพานได้ในเวลานั้นนะ แต่คนที่จะไปอยู่นิพพานได้ ต้องไม่มีความชั่วอยู่ในจิตอยู่ ที่เขาเรียกว่า กิเลส นั่นแหละ กิเลสคือความชั่ว มนตัวเดียวกัน

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๑ หน้า ๕๘-๕๙)



​

การอุทิศส่วนกุศล

ผู้ถาม มีบางคนเขาบอกว่า "กรวดน้ำแบบแห้ง" ตายไปชาติหน้าจะแห้งแล้งเพราะไม่มีน้ำโบราณพูดอย่างนี้จะจริงหรือเปล่าคะ...?


หลวงพ่อ เขาพูดได้ยินหรือเปล่า คนที่พูดมาได้ยินหรือเปล่า...คนโบราณพูดอย่างนี้ คนโบราณพูดหรือเปล่า...ถ้าได้ยินแสดงว่าเขาพูดจริง แต่ก็ไม่ได้แห้งแล้วจริง การอุทิศส่วนกุศลพระพุทธเจ้าไม่ได้สอนให้ใช้น้ำ ฉันใช้น้ำวันเดียว วันบวช ว่าไม่ถูกเลย ต้องระวังน้ำหยดอีก ผีไม่ได้กินน้ำ ตั้งแต่วันนั้นเป็นต้นมาฉันไม่เคยใช้น้ำอีกเลย ก็เห็นผีได้รับ แต่ชาติหน้าถ้าจะทำอย่างนั้น ถ้าฉันยังไม่ตายก็ไม่ได้เหมือนกัน แต่ไม่เป็นไรนะ กินน้ำเกลือเผื่ออยู่แล้วเผื่อชาติหน้าจะอด


ผู้ถาม อ้อ...มิน่าล่ะ หลวงพ่อถึงให้น้ำเกลือบ่อยๆ


หลวงพ่อ ใช่ มีทั้งน้ำสะอาด น้ำเกลือ น้ำหวาน เผื่อไว้ตลอดรวมความว่า เวลาจะอุทิศส่วนกุศล ให้ใช้ภาษาไทยสั้นๆ อย่างทำบุญสังฆทาน เราก็ตั้งใจว่า "การบำเพ็ญกุศลในวันนี้ ผลนี้จะมีแก่ข้าพเจ้าเพียงใด ขออุทิศส่วนกุศลให้แก่ ...(บอกชื่อ)...ขอให้เขามาโมทนารับผลเช่นเดียวกับข้าพเจ้า"

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๑ หน้า ๘๑)
​

 

ปัญหาการเข้าทรง

ผู้ถาม หลวงพ่อคะ อยากจะกราบเรียนถามว่า ผีที่มาเข้าทรง มันเข้ามาทางไหนคะ?


หลวงพ่อ คุณให้เข้าทางไหนล่ะ ฉันไม่เคยเห็นเข้าใครเลยนี่ ถ้าเข้าไปเหม็นขี้ตาย


ผู้ถาม (หัวเราะ)


หลวงพ่อ นั่นเขาไม่ได้เข้า เราใช้ศัพท์ผิดเองต่างหาก เขาอยู่ข้างนอก แต่เขาใช้กำลังจิตบังคับคน ฉันเคยเห็นเขาอยู่นอก อย่างเป็นผีเข้าก็ดี เจ้าทรงก็ดี เขาอยู่ข้างนอก ถ้าเป็นเทวดาอยู่สูงกว่า เขาใช้กำลังจิตบังคับ คือกำลังจิตคนนั้นสู้ไม่ได้ คุณจะเห็นว่าคนที่ผีเข้าก็ดี คนที่เข้าทรงก็ดี พวกนี้ตกใจง่าย จิตใจอ่อน ถ้าไม่ตกใจง่าย จิตใจอ่อน ไม่มีทางเข้าได้ เราใช้ศัพท์ว่าเข้า แต่ความจริงเขาไม่ได้เข้า


ผู้ถาม แล้วทำไม จะต้องมีวิญญาณอื่นเข้ามาแทรกแซง ขอให้เป็นร่างทรง ทำไมต้องเป็นแบบนี้...?


หลวงพ่อ ไม่รู้นะ ต้องให้ตายเสียก่อน แต่ว่าการทรงนี้เราต้องสังเกตนะ ที่เขามาเข้าทรงเราอย่าไปตำหนิว่าเขาไม่ดี หรือว่าเขาทรงเราอย่าเพิ่มชมเขาว่าดี ต้องดูเหตุผล คือว่าเหตุผลที่เขาพูดออกมา เขาสั่งออกมาจะมีผลตามที่เขาพูดไหม เพราะว่าพวกที่เข้ามาทรงเป็นคนหลายชั้นถ้าเป็น อสุรกาย หรือ สัมภเวสี นี่เขาก็มีความสามารถตามที่เขาสามารถ เขารู้ได้แต่ว่ามันระยะสั้นๆ และถ้าเป็น อากาศเทวดา เขาจะมีความสามารถสูงกว่านั้น และถ้าเป็น พรหม ก็มีความสามารถสูงกว่า


เราจะสังเกตได้ว่าถ้าเป็นพรหม เขาจะมาเฉพาะวัน ถ้ามาวันนี้เขาจะบอกวันไหนเขาจะมาอีก แต่เขาไม่มาทุกวันและใช้เวลาน้อย เขาพูดน้อย


สมมุติว่าเขาจะมารักษาใคร เขาจะบอกเลยว่า วันนั้นจะมีคนเป็นโรคอะไรมา เขาจะเตรียมยาไว้เลย แล้วก็วันที่เขาบอกว่าไม่มา อย่าไปเชิญเขานะ เขาไม่มา
ทีนี้คนทรงที่มีเทวดาและพรหมมาทรง อันนี้ก็มีแทรกได้เหมือนกัน เราก็ไม่โทษคนทรง เพราะคนทรงเป็นคนใจอ่อน คือ ใครเข้าก็ได้ง่ายๆ บางทีพอเริ่มเชิญเทวดาประจำหรือพรหมประจำตัวแทรกมันมาก่อน เคยถามเหมือนกันว่าทำไมปล่อยเขาเข้ามาเขาเข้าไปแล้วนี่ เขาก็เคารพกันอยู่แล้ว เขาเกรงใจเหมือนกัน แต่ตัวแทรกนี่เขาก็มีความสามารถ ป่วยไข้ไม่สบายเขาก็รักษาได้ ถามอะไรเขาก็บอกได้ เขามีสภาพเป็นทิพย์เหมือนกัน

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๑ หน้า ๑๐๙-๑๑๐)



​

ปัญหาการปฏิบัติพระกรรมฐาน

ผู้ถาม ตรงที่ว่า จิตตัวนี้ไปแจ้งนิพพานแล้วจิตตัวนั้นไปไหนครับ...?


หลวงพ่อ จิตก็ไปอยู่ที่นิพพาน


ผู้ถาม จิตมีนิพพานเป็นอารมณ์ใช่ไหมครับ


หลวงพ่อ จิตเกาะที่นิพพาน จิตก็มีนิพพานเป็นอารมณ์


ผู้ถาม แค่นี้แหละ ผมสงสัยมาหลายปีแล้ว


หลวงพ่อ โธ่เอ๋ย...


ผู้ถาม เขาบอกว่าจิตมีลักษณะ ๔ ประการครับหลวงพ่อ
๑. มันไปได้ไกล
๒. มันไม่มีรูปร่าง
๓. มันคิดได้ทีละอารมณ์
๔. มันอาศัยอยู่ใน...ตอนนี้จำไม่ได้เสียแล้ว ผมยังไม่เข้าใจ


หลวงพ่อ มัวคิดอย่างนี้มันก็แค่ปากขุมนรก


ผู้ถาม ขยับหน่อยไม่ได้หรือครับ


หลวงพ่อ ขยับให้ลงน่ะซิ


ผู้ถาม ผมนั่งคิดมาหลายปีแล้วครับไม่เข้าใจ


หลวงพ่อ มันจะคิดได้อย่างไร มันไม่ใช่เรื่องของคนคิด


ผู้ถาม เป็นอันว่าไม่ควรคิดนะครับ แต่ก็มีเรื่องที่ผมสงสัยอีกครับหลวงพ่อ คือว่าเวลานี้ชาวพุทธทั้งหลายเขาศึกษาปริยัติกันจนได้เปรียญ ๘ ประโยคบ้าง ๙ ประโยคบ้าง แล้วก็ศึกษาในมหาวิทยาลัยถึง ๒ มหาวิทยาลัย อย่างนี้จะมีความเข้าใจเรื่องของจิตเรื่องนิพพานจริงไหมครับ...?


หลวงพ่อ ยัดตะพึด ไม่ถ่าย อย่างนี้ไม่มีทางรู้จริง อาศัยปริยัติการศึกษา อ่านหนังสือเท่าไรมันก็ไม่เข้าใจจริง เปรียญอะไรก็ตามเถอะ เอาแค่เรื่องฌาน ปฐมฌานมีองค์ ๕ มี วิตก วิจาร ปิติ สุข เอกัคคตารมณ์ ถ้าปฏิบัติจริงๆ แค่นี้ก็ตายแล้ว ไม่รู้แล้ว เสร็จ หรือถ้าเป็นนักปฏิบัติเองได้ขั้นฌานโลกีย์ ปฏิบัติได้ถึงสมาบัติ ๘ ก็ดี ได้อภิญญา ๕ ก็ดี หรือ ๒ ใน ๓ ของวิชชาสามก็ดี ก็ยังไม่รู้เรื่องของนิพพาน ยังตาบอดอยู่นั่นแหละ อย่างน้อยที่สุดต้องตัดสังโยชน์ ๓ ให้ได้นั่นแหละ จึงจะเข้าใจเรื่องนิพพาน

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๒ หน้า ๗๘-๗๙)​

 

อานิสงส์การปิดทองลูกนิมิต

ผู้ถาม หลวงพ่อครับ การปิดทองลูกนิมิต มีอานิสงส์อย่างไรครับ


หลวงพ่อ โอ๊ะ...อานิสงส์ใหญ่มาก ปิด ๑ ลูก ก็ไปอุดประตูนรก ๑ ประตู...นี่ฉันโกหกนะ


ผู้ถาม อ้าว...แล้วกัน


หลวงพ่อ ที่ว่ามีอานิสงส์ใหญ่มาก เพราะว่าช่วยให้ พระสงฆ์มีเขตทำสังฆกรรม อยู่ลืมนะ วัดทั้งวัดส่วนสำคัญที่สุดมันอยู่ที่โบสถ์ โบสถ์มีส่วนสำคัญเพราะเป็นที่ประชุมสงฆ์ ถ้าไม่งั้นสงฆ์ไม่มีที่ประชุมในการทำสังฆกรรม ก็ถือว่ามีอานิสงส์หนักเพราะลูกนิมิตมันหนัก ติด ๑๐ ลูกก็ได้ ๑๐ หนัก แต่ว่าถ้าปิดทองลูกนิมิตนี่ต้องจังหวัด สุพรรณบุรี โอ้โฮ...สมัยก่อนรถเรือมันไม่มี ใช่ไหม...ขนาดนอนค้างคืนยังไปเลยศรัทธามาก ก็มีวัดหนึ่งฉันไปเทศน์ ถามโยมคนหนึ่งว่ามาจากไหน...มาค้างคืนหรือเปล่า...บอกว่าค้างตามทางมา ๒ คืน ถามว่าเพราะอะไร...เขาบอกว่า "ปิดทองลูกนิมิต ๗ วัดไม่ตกนรก"


ผู้ถาม จริงหรือครับ


หลวงพ่อ เรื่องนี้จริง ถ้ากำลังปิดอยู่ แม้แต่วัดเดียวก็ไม่ตกนรก มันยังไม่ตายนี่


ผู้ถาม อ๋อ...(หัวเราะ)


หลวงพ่อ ความจริงก็ดี ถ้าเขามีเจตนาแบบนั้น เขามีความเชื่อแบบนั้นนะ และก็จงอย่ลืมว่า ถ้าเวลาที่เขาป่วย จิตมันจะคิดอยู่เป็น อนุสติ ก็ลงนรกไม่ได้จริงๆ


ผู้ถาม สมมุติว่ากำลังจะตายมิตายแหล่ เห็นลูกนิมิตมาลอยแคว้งคว้างล่ะครับ


หลวงพ่อ ถ้าอย่างนั้นขึ้นสวรรค์ทันที ถึงแม้จะไม่เห็นมาลอยก็ตาม แต่จิตคิดว่าเราเคยปิดทองมาแล้ว ๗ วัด เราไม่ตกนรกแน่ จิตมันเป็นกุศล ใช่ไหม...นี่ถูกของเขา

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๔ หน้า ๒๗-๒๘)



​

อานิสงส์ถวายสบู่หอมพระ

ผู้ถาม ถ้าเราซื้อน้ำหอมสบู่หอมถวายพระ กลัวว่าจะทำให้พระเกิดกิเลสและเป็นบาปแก่เรา อยากจะเรียนถามหลวงพ่อว่า ถ้าเราเปลี่ยนเป็นสบู่กรดจะได้ไหมคะ...


หลวงพ่อ แหม...สบู่กรดอานิสงส์มันน้อย ถ้าเป็นน้ำกรดจะดีมาก เปลี่ยนผิวพรรณได้รวดเร็ว


ผู้ถาม หนักเข้าไปอีก


หลวงพ่อ ความจริงไม่มีอะไรเป็นโทษนี่ เอาสบู่หอมตามที่เราต้องการเราชอบอะไร ถ้าหากของมันเป็นพิษเป็นภัย ผิดวินัย ท่านก็ไม่ใช้เอง อานิสงส์มันสมบูรณ์แบบ สบู่หอมมันหอมไปถึงไหน...


ผู้ถาม มันหอมประเดี๋ยวประด๋าว


หลวงพ่อ เห็นเขียนว่าหอม เวลาฟอกทีไรไม่เห็นมันหอมสักที ไม่เป็นไรทำอย่างนี้ดีกว่า นี่ล่อสบู่กรด ถ้าใช้สบู่กรดควรใช้น้ำกรด ไอ้เรื่องหอมๆ นี่สมัยที่ฉันอยู่วัดอนงคาราม ฉันจะไปทอดกฐินก็มีพวกนักศึกษาถามว่า ถวายแป้งได้ไหม...ถวายน้ำหอมได้ไหม...ฉันบอกมาเถอะถวายได้หมด แกก็เอาจริงๆ หลัวเบ้อเร่อ



สมเด็จพุฒาจารย์วัดอนงค์ ถามว่า "เอ็งจะทำยังไงวะนี่ ถวายเป็นกฐินได้เรอะ..."



ก็บอกว่า "หลวงพ่อถวายไม่ได้ ผมถวายได้"



พอไปถึงต่างจังหวัดก็ถวายเป็นบริวารกฐินใช่ไหม...สิ่งทั้งหลายเหล่านี้มันไม่เหมาะสมกับพระแต่เมื่อถวายเป็นบริวารกฐิน อานิสงส์มันก็เท่ากับกฐินแล้วขออนุญาตเจ้าอาวาสขออนุญาตพระ เป็นของที่พระไม่สมควร ขอแจกญาติโยมได้ไหม...ท่านบอกว่าได้ ก็เลยให้เจ้าอาวาสแจก ความดีเป็นของเจ้าอาวาสอีกได้ผล ๒ อย่าง นอกจากจะได้อานิสงส์กฐินแล้ว ยังเป็นสังคหวัตถุอีกได้กำไร


ฉะนั้น วันพรุ่งนี้ใครจะถวายน้ำหอมบอกฉันนะ แต่บอกราคาไว้ด้วยนะ ฉันจะลดราคานิดหน่อย


ผู้ถาม (หัวเราะ) แหม...เมตตาจริงๆ นะ


หลวงพ่อ อ้าว...ได้อานิสงส์ เขาตายไปชาติหน้าจะได้หอมใช่ไหม...อุจจาระถ่ายออกมาหอมฟุ้ง เอาเป็นหัวน้ำหอม

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๔ หน้า ๓๕-๓๖)​

 

ถวายข้าวพระก่อนจะกินข้าว

ผู้ถาม ทีนี้ก็มีเรื่องการถวายข้าวพระต่อไป มีคนหนึ่งเขาบอกว่า จะเป็นตอนเช้าหรือตอนเที่ยงตอนเย็นก็ตาม ก่อนจะกินข้าวก็ต้องยกมือถวายแด่พระพุทธเจ้าทุกๆพระองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ พระอริยสงฆ์ทั้งหลาย ตอนหลังเขาก็เลยสงสัยว่า มันเลยเพลแล้วพระฉันได้หรือเปล่า...


หลวงพ่อ ทำแบบนั้นเป็นปกติใช่ไหม...


ผู้ถาม ครับ


หลวงพ่อ คนนั้นน่ะตกนรก


ผู้ถาม ทำไมล่ะครับ


หลวงพ่อ อ้าว...เอาข้าวถวายพระแล้วแย่งพระกินนี่


ผู้ถาม อ๋อ...แต่เขาขอก่อนมั้ง


หลวงพ่อ ความจริงไม่แปลก ก่อนจะกินนึกถึงพระ ก่อนจะนอนนึกถึงพระ ตื่นมาใหม่ๆ นึกถึงพระ ยามว่าจากอารมณ์อื่นนึกถึงพระ อันนี้จัดเป็น อนุสติ นึกถึงพระธรรมเป็น ธัมมานุสสติ นึกถึงพระสงฆ์เป็น สังฆานุสสติ ถ้าอนุสสติอย่างนี้ทรงตัวตายก็ตกนรกไม่เป็น ลืมตกนรก แล้วตอนกลางคืนเวลาจะกินกาแฟ ก็ต้องนึกถึงด้วยนะ


ผู้ถาม (หัวเราะ) ถ้าจะให้ดีก็ถวายเลย จะได้ อานิสงส์ใหญ่


หลวงพ่อ ใช่ ถ้าจะให้ดีต้องถวายพระที่พูดได้นะ ถึงจะมีอานิสงส์มาก

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๔ หน้า ๔๔-๔๕)



​

อานิสงส์นอนฟังเทปธรรมะ

ผู้ถาม ผมอยู่บ้านเปิดเทปธรรมะของหลวงพ่อฟัง แต่เวลาฟังนั้นนอนฟัง อย่างนี้จะเกิดโทษหรือเปล่าครับ


หลวงพ่อ เดี๋ยวก่อน ต้องถามก่อน ผมอยู่บ้านแล้ว ตัวไปไหน


ผู้ถาม ...?...?...?


หลวงพ่อ ผมเปิดเทปฟังได้เรอะ...


หลวงพ่อ (หัวเราะ) อ้อ...จริงแฮะ คือตัวอยู่ด้วยครับ


หลวงพ่อ เกิดแน่ มีโทษมหันต์เลย ถ้าฟังเรื่อยๆไปจนกระทั่งตาย จะไม่รู้จักนรกเป็นยังไง เลยกลายเป็นคนโง่เง่าเต่าตุ่น นรก เปรต อสุรกาย สัตว์เดรัจฉาน จะไม่รู้จักเลย ขาดความฉลาดในเรื่องนี้


หลวงพ่อ ถ้าโง่ไม่ลงข้างล่างก็ยอมครับ


หลวงพ่อ เอาเรอะ...ชอบโง่เรอะ...ใช้ได้ๆ คือว่าฟังเสียงฉันแต่อย่าลืมว่านั่นเป็นธรรมะของพระพุทธเจ้า นั่ง นอน ยืน เดิน เขาไม่ได้ห้าม นอนฟังปล่อยให้หลับไปเลยยิ่งดีใหญ่ ฟังเทปไม่ทันจบก็หลับไป เทปก็ว่าไปตามเรื่องตามราว นั่นแหละจิตเป็นฌาน ถ้าฟังแล้วรำคาญมันจะหลับไม่ได้ ถ้าเกิดความเพลิดเพลินจิตจะสบายเรื่อยไป พอถึงฌานปั๊บตัดหลับเลย อันนี้มีประโยชน์ใหญ่


ผู้ถาม แล้วบังเอิญตอนนั้นต้องเขาห้องส้วม เลยไปฟังต่อในส้วม ตอนนี้จะบาปไหมครับ


หลวงพ่อ อาจารย์เอาอะไรฟัง...เอาหูฟังหรือว่าทวารฟัง...


ผู้ถาม เอาหูครับ


หลวงพ่อ เอาหูฟังไม่เป็นไร


ผู้ถาม หลวงพ่ออโหสิเลยนะ


หลวงพ่อ ไม่ใช่อโหสิ การปวดอุจจาระปัสสาวะนี่ไม่มีใครต้องการ แต่มันปวดตามเรื่องตามราวของมันใช่ไหม...แต่ในขณะนั้นจิตยังเป็นกุศลอยู่ พอใจในธรรมยังเป็นบุญอยู่เท่าเดิมไอ้เรื่องนี้เมื่อฉันเจริญกรรมฐานใหม่ๆ รุ่นพี่บอกว่า เวลาที่ถ่ายปัสสาวะก็ดี ถ่ายอุจจาระก็ดี อย่าภาวนานะ บาป พอไปถาม หลวงพ่อปาน ท่านบอกว่า


"แกไปเชื่อไอ้ควาย ภาวนานี่จิตเป็นกุศล" ท่านเลยถามว่า


"ถ้าเวลาท้องถ่าย แล้วตายเวลานั้นจะว่ายังไง"


พระพุทธเจ้าไม่ได้ห้าม ใช่ไหม...การภาวนามันอยู่ที่จิต ไอ้ตัวภาวนาไม่ได้อยู่ที่ส้วม ทำได้ตลอดเวลาอย่าให้มันขาด อันนี้ดีมาก

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๔ หน้า ๕๐-๕๑)​

 

การบูชาพระ


ผู้ถาม หลวงพ่อคะ แล้วพระที่บูชาไว้ที่บ้านแต่มีครอบแก้วครอบไว้จะเป็นอะไรไหมคะ


หลวงพ่อ น่ากลัวจะตายไปแล้ว คุณกลับไปดูนะว่ามีลมหายใจหรือเปล่า...ถ้าไม่มีลมหายใจแสดงว่าตายแล้ว


ผู้ถาม (หัวเราะ)


หลวงพ่อ ไม่เป็นไรคุณ พระพุทธรูปหรือรูปพระสงฆ์เหมือนกัน ครอบไว้ไม่เป็นไรนะ ไม่ต้องเจาะช่องสำหรับให้ท่านออกมานะ มีหลายคนไปถาม เขาเอาพระหุ้มพลาสติกห้อยคอบอก "ต้องเจาะรูนะ ไม่งั้นพระออกไม่ได้" แหม...ซวยเลย ฉันก็แปลกใจเหมือนกันทำไมพยากรณ์กันแบบนั้น


คือว่าอำนาจบารมีพระพุทธเจ้า ไม่จำเป็นจะต้องไปเปิดช่องให้เขา บารมี แปลว่า กำลังใจ กำลังใจนี่ไม่มีอะไรกั้นได้ คุณนั่งอยู่ตรงนี้ส่งกำลังใจไปที่บ้าน เขาใส่กุญแจไว้ที่บ้านเราก็เข้าห้องได้ใช่ไหม...อะไรอยู่ที่ไหนรู้หมดเพราะใจเข้าได้แบบ พระนาคเสน ถูก พระยามิลินทร์ ถามว่า


"เด็กเวลาเข้าครรภ์มารดาเข้าทางไหน"


นี่ปัญหาโลกแตก ถ้าเป็นอย่างเราๆ นี่ปากแตกโลกไม่แตกหรอก แล้วเขาถามอย่างคนมีความรู้ ไม่ใช่เลอะเทอะนะ


พระนาคเสน ท่านก็ย้อนถาม เพราะปัญหานี้ยาก การตอบและการถามมันมี ๓ แบบ คือ
๑. ถามแล้วตอบตรง
๒. ถามแล้วตอบเลี่ยงนิดหนึ่ง...ซัก
๓. ถ้ายากเกินไปต้องย้อน เรียกว่า อนุโยค
ปัญหาของพระยามิลินทร์ทั้งหมด เป็นปัญหายากหมด พระนาคเสนก็ย้อนถามว่า
"เวลานี้พระองค์มีหีบหรือเซฟที่เก็บของมีค่าไหม..."
พระยามิลินทร์ก็บอกว่า "มี" พระนาคเสนก็ถามต่ออีกว่า "เพชร นิล จินดา ของมีค่ามีหรือเปล่า" ท่านก็บอกว่ามี
"เวลานี้พระองค์บอกได้ไหมว่า เพชรชิ้นนั้นวางอยู่ตรงไหน สร้อยวางอยู่ตรงไหน..." ท่านก็บอกได้
พระนาคเสนก็ถามอีกว่า "ที่ท่านบอกน่ะ ของมันอยู่ในหีบใช่ไหม..." ท่านก็บอกว่า "ใช่"
ท่านถามว่า "เวลาที่จิตเข้าไปในหีบ เข้าทางไหน..."
คราวนี้พระยามิลินทร์ยอม เพราะจิตเป็นนามธรรมใช่ไหม...ไม่มีสิ่งปิดบังสำหรับนามธรรม จิตนึกเข้าไปไม่ต้องหาทางเข้า พระก็เหมือนกัน ด้วยอำนาจบารมีของพระพุทธเจ้า ไม่จำเป็นจะต้องเปิดช่องให้เข้าหรือให้ออกนะ...

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๔ หน้า ๖๒-๖๓)



​

เจ้าที่


ผู้ถาม เจ้าที่กับภูมิเทวดาต่างกันไหมครับ


หลวงพ่อ เจ้าที่ต่างกับพระภูมิแน่ เพราะเจ้าที่เป็นคนก็ได้ เป็นสัตว์ก็ได้ เพราะเป็นเจ้าของที่ ใช่ไหม...คำว่า เจ้าที่ หมายถึง อากาศเทวดา หมายถึงเทวดาชั้นจาตุมหาราช ถ้าอากาศเทวดาต้องใช้ศาล ๔ เสา หรือ ๖ เสา ภูมิเทวดาเขาใช้ศาลเสาเดียว ถ้าถามว่า กำลังอำนาจแตกต่างกันไหม...ต้องบอกว่า เจ้าที่คือ เทวดาชั้นจาตุมหาราช คุมพระภูมิ พระภูมิหลายสิบจุดขึ้นกับจาตุมหาราชจุดหนึ่ง เหมือนกับกำนันผู้ใหญ่บ้านเอาตามนั้นนะ


(เมื่อทราบอย่างนี้อย่านึกว่าภูมิเทวดาก้อยๆนะ ท่านดีกว่ามนุษย์อย่างเราตั้งเยอะ และควรจะบูชาท่านนึกถึงท่านด้วย เพราะท่านเป็นเทวดาอยู่ใกล้เรามากที่สุด หลวงพ่อเล่าให้ฟังดังนี้)


หลวงพ่อ เมื่อกี้ตอนอุทิศส่วนกุศล ท่านลุงพระยายมมาบอกว่า เวลาที่เราเลิกบูชาพระ ตอนอุทิศส่วนกุศลให้พระภูมิเขาบ้าง ท่านอารักขาอยู่ ควรจะให้ท่านโมทนาบ้าง ท่านบอกว่าภูมิเทวดาท่านอยู่ใกล้ที่สุด ตามอารักขาคอยช่วยเหลืออยู่ ไม่บอกให้ท่าน ท่านก็โมทนาไม่ได้

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๕ หน้า ๙)​

 

สงสัยพิธีบวงสรวงของหลวงพ่อ


ผู้ถาม เมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม ได้เห็นพิธีบวงสรวงของหลวงพ่อ อยากกราบเรียนถามว่าทำไมจึงต้องมีพิธีบวงสรวงครับ


หลวงพ่อ เราเรียก "พิธีบวงสรวง" ตามศัพท์ไสยศาสตร์นะ แต่ความจริงมันไม่น่าจะเรียกว่าบวงสรวง จะเรียกชื่ออื่นคนก็ไม่รู้จัก


ผู้ถาม ควรจะเรียกว่าอะไรดีล่ะครับ


หลวงพ่อ อันนั้นล่ะคือ "การเชิญเทวดา" บวงสรวงคือเชิญท้าวจาตุมหาราชพร้อมทั้งอินทกะและบริวาร แต่พิธีนี้ไม่ใช่พิธีที่เราจะสร้างขึ้นมาได้เอง คือว่า สมัยก่อนหลวงพ่อปานท่านเริ่มทำการก่อสร้าง ท้าวเวสสุวรรณกับอีก ๓ องค์มาหาท่านในขณะที่เจริญพระกรรมฐาน บอกว่าท่านทำงานนี้เป็นบุญเป็นกุศล ผมขอโมทนาด้วย ถ้ามีงานสำคัญเกิดขึ้นขอให้บวงสรวงด้วยวิธีนี้


ท่านบอกว่าแม้แต่คำสวด คำสวดบทมหาสมัยในตอนท้าย "อภิกามุง ภิกขูนัง" ท่านตัดออกเอา "อัฏฐังสุ" แทน แล้วก็ของทุกอย่างท่านสั่งทั้งหมด และของที่มีอยู่ให้ทำตามนั้น แล้วก็จะมาช่วยงาน เป็นอันว่าเชิญเทวดาท่านมารับทราบ แล้วก็จะขอร้องให้ท่านช่วยมันอีกเรื่องหนึ่งต่างหาก พิธีนั้นถ้าทำขึ้นมาถ้ามีอะไรควรรู้ท่านจะบอก ที่สวดไปแล้วก็นิ่งประเดี๋ยวหนึ่งนะคุยกัน


ผู้ถาม อ๋อ...นึกว่าน้ำลายติดคอ


หลวงพ่อ ไอ้น้ำลายน่ะปกติมันติดคออยู่แล้วนะ ถ้าน้ำลายไม่ติดคอก็ไหลไม่ถึงปาก ใช่ไหม...


ผู้ถาม โอ...ไม่จนเลยนะ


หลวงพ่อ จะจนได้ยังไง นั่งอยู่มีคนมาให้เรื่อยๆ


ผู้ถาม (หัวเราะ) ใช่ๆ จนไม่มี...


หลวงพ่อ (หัวเราะ) ใช่...ถ้าจนก็ไม่มี!


ผู้ถาม เป็นอันว่าบวงสรวงนี้ควรจะเรียกว่า "เชิญเทวดา" นะครับ


หลวงพ่อ ใช่...คือท่านมาบอกพิธีกรรมเอง และก็บอกคาถาบทสวดเอง แล้วบอกว่าถ้าทำตามนี้ผมจะมาและท่านก็มาจริงๆ ต่อมาฉันก็เรียนต่อจากหลวงพ่อปาน ก่อนจะเรียนต่อ หลวงพ่อปานท่านก็ถามท้าวเวสสุวัณก่อนว่า รับหรือไม่รับ ถ้ายอมรับก็ทำพิธีนี้ได้ ถ้าไม่ยอมรับเราทำพิธีก็ไม่มีผล ท่านไม่ช่วย ทานก็บอกยอมรับ รับก็ทำต่อมาได้

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๕ หน้า ๒๗-๒๘)



​

แก้บนท้าวมหาราช


ผู้ถาม หลวงพ่อเจ้าคะ วิธีที่จะแก้บนท้าวมหาราชทั้ง ๔ ให้ถูกต้องนั้นจะทำอย่างไรดีคะ...


หลวงพ่อ แก้บนหรือ...ก็สังเกตเวลาท่านโพกผ้า ก็ไปแก้ผ้าที่โพกออก คือแก้บนผ้าที่โพกออก คือแก้บน ถ้าแก้ล่างก็แก้กางเกงออก!


ผู้ถาม (หัวเราะ)


หลวงพ่อ ไปบนอะไรท่านไว้ล่ะ ฉันไม่เคยบนท่านนี่ ถ้าเราบนอะไรท่านไว้ เราก็แก้ถวายท่านตาปกติ ตั้งโต๊ะกลางแจ้งใช่ไหม จุดธูปเท่ากับบูชาพระนะ เพราะท้าวมหาราชทั้ง ๔ นี่เป็นพระอริยเจ้าทั้งหมด และเทวดาชั้นนี้เป็นพระอริยเจ้ามาก ก็ต้องบูชาเหมือนพระ เพราะท่านเป็นพระจริงๆบนอะไรไว้ ถ้าบนหัวหมูก็ต้องเอาหัวหมูจริงๆ ไม่ใช่เอาหมูมาทำเถือๆ ให้หน้าตาคล้ายหมู โกงเขาเอาแน่ ตัวท่านไม่เอา แต่บริวารเขาเอาแน่ มีคนเขาเคยโกงมันมี


ผู้ถาม โกงแก้บนนี่หรือครับ


หลวงพ่อ โกงแก้บนน่ะซิ!


ผู้ถาม แล้วให้โทษภายหลังไหมครับ...


หลวงพ่อ สบายมาก...ป่วยไม่หาย อีตอนจะบนไม่กลัวเสีย เสร็จเรียบร้อยแล้ว แหม...กลัวเสียทุกอย่าง พยายามจะลดนั่นลดนี่ ใช่ไหม...แบบนี้ดีมาก ต่อไปต้องเพิ่มหลายเท่า


ผู้ถาม ทีนี้เวลาจะบนอะไรต้องคิดให้รอบคอบเสียก่อน


หลวงพ่อ คิดเสียก่อนว่า ถ้าเราจะบนไก่ท่าน ก็ต้องบอกตรงๆ ว่าไก่เนื้อ หรือไก่พลาสติก หรือไก่กระดาษ บอกให้ชัดๆ อย่างเจ้าแม่ทับทิมเขาแก้บนละคร ๑ โรง เป็นละครกระดาษ ทีนี้เวลาเขาบน เขาก็บอกอย่างนั้นนะ เขาจึงถวายละครเป็นโรงๆ คือละครกระดาษที่เขามีอยู่ นี่เขาบอกตรงไปตรงมา คือ เทวดานี่ไม่โกงไปโกงมา ว่าอะไร...คำเดียว อย่างนี้แปรไม่ได้

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๕ หน้า ๔๑-๔๒)​

 

เจ้าที่เฮี้ยน

ผู้ถาม บ้านเช่าที่ดิฉันเช่าไปหาหมอดูบอกว่า เจ้าที่แรงและเฮี้ยนมาก ทำให้ได้รับความเดือดร้อนอยู่เป็นประจำ อยากจะเรียนถามหลวงพ่อว่า เราจะแก้ความเฮี้ยนของเจ้าที่ได้อย่างไรเจ้าคะ...


หลวงพ่อ เจ้าที่แรงมาใช่ไหม...ไปซื้อช้างมา ๒ เชือก ให้ช้างชนให้ตายโหงไปเลย เจ้าที่แรงลองปล้ำหรือเปล่า... ถ้าเจ้าที่แรงจริงๆ นี่พูดกันตรงไปตรงมานะ ที่นั่นมีประโยชน์มาก จะมีลาภ ทำให้ถูกใจเถอะมีหลายแห่ง ฉันเคยพบมาแล้ว


เจ้าที่เฮี้ยนเป็นอย่างนี้ ถ้าเราไปอยู่ใหม่ๆ เพียง ๒ ปี เขาจะให้คุณ ถ้าปีที่ ๓ ไม่แสดงความเคารพเขาเล่นงานแน่ ถ้าเราทราบก็แสดงความเคารพโดยตั้งศาลให้ เท่านั้นเขารวยกันเยอะแล้ว นักเลงนี่ถ้าไม่เกรงใจก็รวน ถ้าหากว่าชอบใจก็ให้หนัก


ผู้ถาม อ้อ ! อย่างนี้ก็แสดงว่าแล้วแต่ "พระอารมณ์" หรือครับ


หลวงพ่อ ไม่ใช่...เขาถือว่าปรามาสเขา เจ้าที่เฮี้ยนก็แสดงว่าเป็นอากาศเทวดา เทวดาชั้นจาตุมหาราชครองอยู่ นักเลงใหญ่


ผู้ถาม วิธีที่จะทำให้ท่านถูกอกถูกใจ จะต้องทำอย่างไรครับ


หลวงพ่อ ไม่ยากอะไร...เอา "ยกทรง" ไปตั้งศาล


เวลาตั้งศาลก็ต้องดู คนเห็นแก่ลาภมากเกินไปไม่ควรเอา จะไม่มีผล ไม่งั้นอันดับแรกทดลองดูก่อน เราก็ทำหิ้งเข้า เอาผ้าขาวปู มีดอกไม้ มีแจกกันไปตั้งไว้ขอบูชาเจ้าที่ เวลาบูชาก็บูชาพระก่อน แล้วก็ต่อด้วยบูชาเจ้าที่เลย ลองลีลานี้ก่อน ถ้าเขาพอใจก็มีผล ถ้าไม่พอใจก็ตั้งศาลให้หมดเรื่องกันไป

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๕ หน้า ๕๕-๕๖)



​

มาร ๕ อย่าง

ผู้ถาม เวลาปฏิบัติพระกรรมฐาน พอจิตเริ่มสงบสงัดความแค้นเกิดขึ้นทันที แล้วก็แก้ไม่ตกสักที ขอหลวงพ่อแก้แค้นให้หน่อยเจ้าค่ะ


หลวงพ่อ อ้อ ! ... นี่ไปแค้นใคร เอาชื่อมาให้ฉัน ฉันจะฝังดินให้


ผู้ถาม (หัวเราะ) พอจิตไม่สงบก็ไม่แค้น พอสมาธิสงบ แหม...มันก็แค้น!


หลวงพ่อ เรื่องนี้ดีมาก ที่ญาติโยมถาม ถามดี...การเจริญพระกรรมฐานต้องพิจารณาถึง "มาร ๕ อย่าง" ให้มาก


ผู้ถาม เป็นไงครับหลวงพ่อ มาร ๕ อย่าง


หลวงพ่อ มาร แปลว่า ผู้ฆ่า ใช่ไหม...มาร ๕ อย่าง คือ


๑. กิเลสมาร
๒. มัจจุราช
๓. อภิสังขารมาร
๔. เทวปุตตมาร
๕. ขันธมาร


มาร แปลว่า ผู้ฆ่าความดี พระพุทธเจ้าท่านบอกว่ามี ๕ อย่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มีความสำคัญๆก็คือ "กิเลสมาร" กับ "ขันธมาร" รบกวนเราเรื่อย


ขันธมาร หมายความว่า เวลาจะทำความดี ปฏิบัติกรรมฐานทำสมาธิจิตหรือทำบุญทำทาน ไอ้ความป่วยไข้ไม่สบายมันเข้ามาขวาง อย่างนี้เรียกว่า "ขันธมาร"



อย่างที่โยมถามมาเมื่อกี้นี้เป็น "กิเลสมาร" ตัวนี้สำคัญ ต้องถือว่าคนนี้เป็นคนที่น่าชมมาก คนดีนะคนนี้ เพราะอะไร...เพราะยามปกติไม่โกรธใช่ไหม แสดงว่าอารมณ์หยาบหมดไป ไอ้กิเลสหยายที่โกรธหมดไป


ที่นี้เวลาที่ทำจิตละเอียด เกิดความแค้นขึ้นมากระตุ้นขึ้นมาตัวนี้ไอ้กิเลสที่เป็น "อนุสัย" ตัวละเอียดอย่างนี้ถือว่า เขาชนะมากแล้วนะคนนี้ อย่างนี้ถือว่าชนะหยาบต่อสู้กันละเอียดแล้ว ถ้าต่อสู้กับละเอียดชนะก็จะชนะเด็ดขาด วิธีทำแบบนี้ก็เคยมีมาด้วยกันทุกคนนะ ฉันก็เคยเจอมา


ผู้ถาม หลวงพ่อก็เคยมีเหมือนกันเหรอครับ...
หลวงพ่อ มี...ทุกอย่างที่ถามมามีทุกอย่าง
ผู้ถาม อ้อ...มีครบเลยนะ
หลวงพ่อ มีครบถ้วน...เพราะเลวมีครบถ้วน
ผู้ถาม เป็นพระมีเลวเหมือนกันหรือครับ
หลวงพ่อ เลว...ถ้าพระไม่เลว บวชอยู่ไม่ได้
ผู้ถาม เอ๊ะ ! เป็นยังไงครับหลวงพ่อ
หลวงพ่อ ถ้าพระดีเขาไม่บวช ไปนิพพานเลย
ผู้ถาม อ้อ...
หลวงพ่อ ฉันมันเป็นกังหันนี่ หมุนดะ..แต่ว่าเมื่อกี้ถามว่ายังไงนะ วิธีแก้ใช่ไหม
ผู้ถาม ครับวิธีแก้
หลวงพ่อ ถ้ารู้สึกตัวมา ถ้าอารมณ์ระงับก็ถอยหลังคิดว่า อารมณ์จิตอย่างนี้ไม่น่าจะมีแก่เรา เพราะว่าตามปกติเราก็ให้อภัยอยู่แล้ว ทำไมเวลาจิตสงบสงัดจะต้องมาคิดอย่างนี้ ให้คิดว่าอันนี้ไม่ควรอารมณ์อย่างนี้ ให้คิดแค่นี้ว่าไม่ควร อารมณ์อย่างนี้มันจะมีไม่นานนัก ถ้าเวลาเลิกจิตสบายแล้วก็คิดว่า อันนี้มันผิดไปแล้ว ไม่ควรจะทำให้เศร้าหมองแบบนี้ ความดีที่มีอยู่จะคุ้มครองไม่ได้เมื่อเวลาตาย ถ้าเวลาตายจิตเศร้าหมองแบบนี้ เราต้องลงอบายภูมิ ๒-๓ ครั้งมันจะหาย ค่อยๆเรื่อยๆไปไม่ช้ามันจะหาย
อันนี้ดีมาก ต้องขอชม คนนี้กิเลสหยาบเฉพาะโทสะ ผ่านไปแล้ว อันนี้น่าต้องคิด
ผู้ถาม ควรแก่การอนุโมทนาเป็นอย่างยิ่ง
หลวงพ่อ ใช่...ควรแก่การรับ "ทาน"
ผู้ถาม เอ๊ะ...!
หลวงพ่อ อ้าว...พระ "ให้" ไม่มี...มีแต่ "ขอ" อย่างเดียว
ผู้ถาม อ๋อ...

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๕ หน้า ๗๕-๗๗)​

 

ฝันเห็นหัวกะโหลก

ผู้ถาม ไม่กี่วันผันว่า...มีหัวกะโหลกตัวหนึ่งยื่นมือมาทางหนู หนูจึงภาวนา "พุทโธ" แล้วเป่าไป ไอ้หัวกะโหลกตัวนั้นมันก็ภาวนา "พุทโธ" แล้วก็เป่ามาทางหนู หนูจึงคิดว่าพุทโธนี้ยังไม่เฮี้ยน ก็เลยเปลี่ยนใหม่ว่า "อิติปิ โส" แล้วก็เป่าไปมันก็ "อิติปิ โส" แล้วก็เป่ามา เป่ากันไปเป่ากันมา ในที่สุดมันให้งูตัวหนึ่งมากับหนู แล้วมาบอกให้หนูปล่อยงูไปเสียนะ ภายในอาทิตย์นี้ มิฉะนั้นจะเดือดร้อน หนูอยากเรียนถามว่า ถ้าจะปล่อยปลาไหลแทนงูจะได้ไหมเจ้าคะ


หลวงพ่อ ไม่ได้...ต้องปล่อยงู...งูไหล หยิบปลาไหลมาแล้วปล่อยไป บอก...งูไหล


ผู้ถาม (หัวเราะ)


หลวงพ่อ ก็ดีนี่...ที่บ้านมีงูหรือเปล่า...ก็สงสัยนะเขาบอกให้ปล่อยงู ไอ้งูนั่นมันเป็นอะไรนะ ฉันก็เคยโดนมาแล้ว ว่าคาถากันผีไปบทหนึ่ง ท่านบอกว่า "เฮ้ย ! ไอ้บทนี้มึงว่าได้ครึ่งเดียวนี่หว่า" ท่านเลยต่อให้อีกครึ่งหนึ่ง พวกนี้ไม่ใช่ผี เป็นเทวดาชั้น จาตุมหาราช



ที่เขาบอกว่าให้ปล่อยงู ก็ให้ตัดกังวลในร่างกายเสีย ตัดอุปาทาน คิดว่า...ร่างกายนี่เป็นเรา เป็นของเรา เขาแสดงให้ดู ไอ้ร่างกายนี่จริงๆ เอาเนื้อออกหมด มันเหลือแค่กระดูกแบบนั้น ให้จำภาพนั้น เท่านั้นเอง


พวกนี้ท่านก่อนจะตายท่านได้ฌานไปก่อน และท่านคุ้มครองอยู่ใช่ไหม...ท่านเห็นว่ายังติดในร่างกายเกินไป เพราะร่างกายถ้าเนื้อมันหมดไปเหลือแต่กระดูกแบบนี้ มันสวยไหม...คำว่า "ปล่อยงู" คือ "ปล่อยความยึดมั่นว่า...ร่างกายเป็นเรา เป็นของเราเสียเท่านั้นเอง"


ผู้ถาม สมมุติว่าปล่อยอุปาทานได้ จะไปนิพพานได้ไหมครับ


หลวงพ่อ ยังไม่ตาย...ยังไม่ไป แต่ว่าถ้าได้มโนมยิทธิจะไปได้ ถ้าปล่อยตัวอุปาทานตัวนี้ได้ก็ไป เพราะไปนิพพานมันตัดร่างกายตัวเดียว ถือว่าร่างกายไม่เป็นเรื่อง เราพอใจในพระนิพพานเท่านั้นเอง



ผู้ถาม ฉะนั้น...ใครกิแกงงู ไปนิพพานไม่ได้...


หลวงพ่อ ได้ซิ...กินงูเสียหมดแล้วนี่ งูไม่มีเกาะ อย่าไปเชื่อนะ เป็นอันว่าตามนั้นนะ เขาแนะนำว่า ร่างกายเรา ร่างกายเขามีสภาพเช่นเดียวกัน ถ้าเนื้อหมดไปก็เหลือแต่โครงกระดูกอย่างนี้ หาอะไรสวยสดงดงามมันไม่มี ความทรงตัวไม่มี ปล่อยงูคือปล่อยตัวอุปาทาน


ค่อยๆ คิดว่า ร่างกายนี้มีสภาพจะต้องตาย ถ้าตายแล้วมีสภาพอย่างนี้ เราไม่สามารถจะอาศัยมันได้อีก ที่มีร่างกายแบบนี้มันก็ทุกแบบนี้ ถ้าปล่อยร่างกายนี้ทิ้งไปเสีย ร่างกายพังเมื่อไร...ไปนิพพานเมื่อนั้น นี่ละปล่อยงู


ผู้ถาม ผมนี่ฝันมานานแล้ว ยังไม่ไปนิพพานสักที


หลวงพ่อ ไปไม่ได้...ฉันยังไม่ตาย ไปนิพพานหมด ฉันกินอะไรล่ะ...


ผู้ถาม แล้วในคืนนั้น หลวงพ่อมาเข้าฝันดิฉันว่า "รอเอ็งอยู่คนเดียว" อย่างนี้ หมายความว่าอย่างไรเจ้าคะ...


หลวงพ่อ ฝันตรงเป๋งเลย! รอคนเดียวยังไม่ให้สตางค์จึงต้องไปตามถึงบ้าน ใช่ไหม...


ผู้ถาม แหม...ไม่น่าฝันอย่างนี้เลย


หลวงพ่อ (หัวเราะ)...อ้าว...ภิกขุ แปลว่า "ผู้ขอ" มีหน้าที่ขอ ถ้าไม่ขอก็ไม่ใช่ภิกขุแท้ "รอเอ็งคนเดียว" หมายความว่า ยังตัดสินใจไม่แน่นอน ไปนิพพานน่ะ ตั้งใจให้มันแน่ ในเมื่อมีสิทธิ์จะไปก็ตัดสินใจให้แน่นอนเสีย

(หลวงพ่อตอบปัญหาธรรม ฉบับพิเศษ เล่ม ๖ หน้า ๑๗-๒๐)​