พระโพธิสัตว์พญาช้างนาฬาคิรี(ธนปาล)พระพุทธเจ้าในอนาคต

............................"ข้าน้อยเห็นว่า..ใต้เท้าน่าจะเรียกขุนทัพหรือปลัดเมืองมาไต่

สวนดู..หรือไม่ก็ส่งคนไปสืบที่ฝั่งตะวันออก..หรือไม่..ก็ทำทั้งสองอย่าง" ปลัดปักษ์เสนอ

ความเห็นต่อเจ้าเมืองน่านเป็นสามทาง

....................แต่ในขณะที่ ร.ต.ต.เวียงซึ่งฟังอยู่กลับมีความเห็นเพียงอย่างเดียวตาม

ที่ปลัดปักษ์แสดง...จึงได้ออกความเห็นรับรองข้อเสนอของปลัดปักษ์ในสิ่งที่เขาเห็นด้วย

............................"แต่ข้าน้อยเห็นว่า ..ควรส่งคนไปสืบดูที่ฝั่งตะวันออกก่อนนะขอ

รับ..ใต้เท้า"

....................ขุนแสงไม่ออกความเห็นอาจเป็น..เพราะความเห็นของเขาก็ตรงกับผู้

ร่วมประชุมทั้งสองที่ได้เสนอไว้...เจ้าเมืองน่านนั้น"เห็นด้วยกับ ร.ต.ต.เวียง" จึงได้เอ่ย

คล้อยตามเรื่องการดำเนินการตามความเห็นของ ร.ต.ต.เวียง

............................"แล้วจะมอบให้ผู้ใดออกไปสืบดูให้แน่ชัด"

............................"ข้าน้อยคิดว่า..ถ้าจะให้ผู้ช่วยของข้าน้อยไปฝ่ายเดียว..ก็อาจมี

วินิจฉัยที่ไม่แน่ชัด...ข้าน้อยขออาสาไปเอง...และจำนำผู้ช่วยของข้าน้อยข้ามไปฝั่งตะวัน

ออก...เพื่อสืบเรื่องนี้มารายงานใต้เท้า..ขอรับ" ปลัดปักษ์ขันอาสา

....................ที่ประชุมจึงมีมติให้"ปลัดปักษ์ หงษากับผู้ช่วย" ..รับหน้าที่

สืบ"พฤติการณ์ของขุนทัพและปลัดเมืองอย่างเป็นทางลับ"

 

......................ตอนที่ 20 เผชิญหน้ากัน....................


....................วันรุ่งขึ้น "ปลัดปักษ์ หงษา" พร้อมด้วย "บุญมี" และ "กัมพู" ..ซึ่งเป็นผู้

ช่วยของเขา..ได้ขึ้นม้าเดินทางมาขึ้นแพขนาดใหญ่..เพื่อข้ามแม่น้ำน่านไปยังฝั่งตะวันออก

...................."ปักษ์" เป็นหนุ่มรูปงามอีกคนหนึ่ง..เป็นคนจริงจังตั้งใจทำงาน..และมี

คุณธรรม..เขามีส่วนสูงต่ำกว่า"เมือง"เล็กน้อย...และอายุไล่เลี่ยกับ "เมือง" โดยมีผู้ช่วย

อยู่ 2 คน ซึ่งรุ่นราวคราวเดียวกับเขา..และเป็น"เสมือนเพื่อนของเขา"

...................."ปลัดปักษ์" และ "ปลัดเมือง" เป็นปลัดซึ่งอยู่ต่างฝั่งกัน..ไม่เคยพบเห็น

กันมาก่อน.."เพียงแต่รู้จักชื่อและตำแหน่งของกันและกันเท่านั้น"

....................ปลัดปักษ์และผู้ช่วยขึ้นฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน..พวกเขาเริ่มสังเกต

เห็นหมู่บ้านในท้องที่มีรวมกันเป็นกลุ่ม ๆ...แต่ละกลุ่มก็ห่างไกลกันมาก...ผู้คนสัญจรใน

สมัยนั้นจะใช้ ม้า โคหรือควายเทียมเกวียนในการเดินทาง....ดังนั้น เมื่อปักษ์กับพวกใช้ม้า

เดินทางปะปนกับผู้คน..จึงไม่มีเหตุใดสงสัยว่า "พวกเขาเป็นคนของทางการ"

....................บ่ายวันนี้..."ปลัดเมือง"ขี่ม้าเดินออกมาจากป่าพร้อมกับ..........."บุญ

แทน"อย่างช้า ๆ.....หลังจากที่ได้ไปตรวจตราท้องที่จากด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้..และ

กำลังเดินทางมุ่งตรง...ไปทางทิศตะวันตก..เพื่อมุ่งสู่เส้นทางเลียบแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออก

"เป็นขณะเดียวกับที่ ปักษ์ บุญมี และกัมพู ก็ขี่ม้าเดินมาอย่างใจเย็น"...จากแม่น้ำน่านไปยัง

ป่าทึบ...ซึ่งเส้นทางของ "เมือง" และ "ปักษ์" จะต้องสวนกัน และเผชิญหน้ากันอย่างหลีก

เลี่ยงไม่ได้

....................เมืองเห็นปักษ์กับพวก..ซึ่งเป็นคนแปลกหน้ามาแต่ไกล...และ

พฤติการณ์การเดินม้าอย่างไม่รีบเร่งของปักษ์กับพวก..ที่กำลังสวนมาที่เขาสังเกต

เห็น..."ทำให้เขาเริ่มสงสัยขึ้นภายในใจ"..แต่ก็มิได้เอ่ยสิ่งใดบอกกับบุญแทน

....................ทั้งสองฝ่ายค่อย ๆ บังคับม้าเดินเข้าหากันอย่างช้า ๆ จนเข้ามาในระยะ

ใกล้กันราว 3 วา...เมืองและปักษ์"ต่างก็จ้องมองกัน" โดยที่ไม่มีใครหยุดม้า

....................เมือง และ ปักษ์ ใช้"สายตาจ้องมองกันโดยที่ไม่มีใครหลบสายตาให้

กัน"......เมืองบังคับม้าเดินอย่างช้า ๆ ผ่าเข้ากลางระหว่างม้าของปักษ์กับบุญมี..โดยมีบุญ

แทนบังคับม้าของตนเดินตามหลัง.......ร่างกายของเมืองช่วงขาของเขา กับ ขาของปักษ์

เฉียดห่างกันเพียงฝ่ามือเดียว....การเผชิญหน้ากันเช่นนี้ "พฤติกรรมของทั้งสองฝ่ายต่างมี

กริยาไม่เกรงกลัวซึ่งกันและกัน"

....................เมืองบังคับม้าเดินไปอย่างปกติ...โดยบุญแทนได้บังคับม้าของตนให้มา

คู่ขนานกับเมือง....และค่อย ๆ ห่างไปจากพวกของปักษ์อย่างช้า ๆ ......โดยที่ทั้งสอง

ฝ่ายมิได้หันหลังกลับมาดูกันจนกระทั่งเมืองและบุญแทนห่างจากพวกของปักษ์มาราว 50

เมตร......บุญแทนได้พูดกับเมืองอย่างแผ่วเบา..ด้วยเกรงว่าจะแว่วไปถึงอีกฝ่ายหนึ่ง

............................"ปลัด..คนพวกนั้นไม่ใช่คนที่อยู่ในท้องที่ของเรา..พวกเขา

กำลังเดินทางไปไหน"

....................เมืองค่อย ๆ หยิบขวดแก้วที่สะพายใส่ถุงเชือกมะนิลาเอาไว้ที่หัวไหล่...

พร้อมกับเปิดจุกเหล้าดื่มอย่างกระหาย.....โดยไม่ตอบคำถามของบุญแทนในทันที..เขา

ดื่มเหล้าไปหลายอึกก่อนที่จะพูดตอบบุญแทน

............................"บุญแทน..คนเดินทางต้องมีเป้าหมาย..และต้องการที่จะถึงที่

หมายโดยเร็วทั้งนั้น"

....................บุญแทนจ้องมองหน้าเมือง..และเริ่มคิดคล้อยตามในคำพูดของเขา

พร้อมกับรอฟังเมืองพูดต่ออย่างตั้งใจ

............................"แต่คนพวกนั้น..ไม่ได้กระตือรือร้นที่จะเร่งรีบ..แสดงว่าพวกเขา

ไม่มีที่หมายจะไป"

............................"แล้วคนพวกนั้นมุ่งหน้าไปไหนกัน" บุญแทนถามด้วยความ

สงสัย

............................"คนพวกนั้นเหมือนกับมาสังเกตการณ์ตรวจตราสถานที่ หรือ คง

มาสืบอะไรมากกว่า..แต่ที่สำคัญพวกนั้นมีปืนมา" เมืองอธิบายบางอย่างที่สังเกตได้

............................"ข้าไม่เห็น ปลัดรู้ได้อย่างไรว่าพวกนั้นมีปืน" บุญแทนย้อน

ถาม

............................"เจ้าไม่สังเกตย่ามที่พวกนั้นสะพายไหล่มาหรือว่า...มันทิ้งหนัก

ไปมุมหนึ่งที่ก้นย่าม...และข้าก็ไม่เห็นมีสิ่งของอื่นใดใส่มาในยามนั้น"

............................."แล้วพิสูจน์ได้อย่างไรว่า ตรงที่มันทิ้งหนักไปที่มุมก้นย่ามคือ

ปืน" บุญแทนยังคงซักต่อ

............................."บุญแทนจำเอาไว้..คนที่มีปืนอยู่จะไม่หวั่นเกรงผู้ใด..เช่นพวก

เขามาจากต่างถิ่น....น่าจะมีความหวาดระแวงอยู่เมื่อเผชิญหน้ากับเรา..ซึ่งเป็นคนแปลก

หน้าสำหรับพวกเขา..แต่พวกเขาไม่เป็นเช่นนั้น" เมืองอธิบายต่อ

............................."ถ้าเช่นนั้น พวกนั้นอาจเป็นพวกโจรมาตรวจดูลู่ทางในการเข้า

ปล้นหมู่บ้านของเราก็เป็นได้นะปลัด" บุญแทนออกความเห็นอย่างกังวล

.....................เมืองรับฟังความเห็นของบุญแทน เขายังคงนิ่งสงบหาได้มีความกังวล

เช่นบุญแทนไม่...แล้วเขาได้ตอบอธิบายให้ความมั่นใจแก่บุญแทนอย่างชัดเจนขึ้น

.............................."บุญแทน ดวงตาของคนที่เป็นหัวหน้า แววตาของเขามิใช่

แววตาที่จะทำร้ายใคร...แต่เป็นแววตาของผู้ทรงคุณธรรม...เขาไม่หลบสายตาของเราเมื่อ

เผชิญหน้ากัน...เพราะเขาบริสุทธิ์ใจว่าเขามาดี"

....................บุญแทนพยักหน้าอย่างเข้าใจที่เมืองอธิบาย

..............................."บุญแทน ข้าว่าเราไปหาเหล้ากินที่บ้านลุงแก้วกันดีกว่า"

....................เมืองเอ่ยชวนบุญแทน ด้วยเห็นว่าได้เวลาที่จะพักผ่อนอย่างสุขสันต์

แล้ว..พูดเสร็จเขาก็เร่งควบม้าไปอย่างเร็ว โดยมีบุญแทนควบม้าตามหลังไปติด ๆ

....................กล่าวฝ่ายปักษ์ซึ่งเผชิญซึ่งเผชิญหน้ากับเมืองมาสักครู่...เขาและพรรค

พวกได้เคยรู้เลยว่า..."บุคคลที่เผชิญหน้ากับเขาเมื่อสักครู่นี้ คือ ปลัดเมือง มีสุข ที่เขาได้

รับคำสั่งให้มาสืบดูพฤติการณ์พร้อมกับขุนทัพ"...เขาเห็นท่าทางของเมืองคนแปลกหน้า

สำหรับเขา..ที่นั่งอยู่บนหลังม้าและผ่านเขาไป...ด้วยลักษณะท่าทางที่สง่างามพร้อมกับ

ดวงตาที่งดงามและมีอำนาจอย่างประหลาด ๆ อยู่ในแววตา..เขาถึงกับเอ่ยชมและวิจารณ์

ให้ผู้ช่วยทั้งสองของเขาฟัง

............................"ดวงตาช่างงดงามและมีอำนาจประหลาด ๆ อยู่ในแววตา ..ใคร

กันนะ"

....................กัมพูหันมาทางปลัดปักษ์ พร้อมกับเอ่ยแสดงความเห็น

............................"ข้าว่า..คงเป็นชาวบ้านที่อยู่แถวนี้..ความจริงเราน่าจะสอบถาม

พวกเขาดู ถึงการเสียภาษีที่ขุนทัพและปลัดเมืองจัดเก็บ..และสอบถามพฤติกรรมของสอง

คนนั้นจากพวกเขา"

............................ "ข้าต้องการดูท้องที่ของเมืองน่านที่อยู่ฝั่งนี้ก่อนว่า...มี

อาณาเขตเพียงใด" ปักษ์บอกขั้นตอนการสืบอันเป็นการแย้งความคิดเห็นของกัมพู

...................บุญมีผู้ช่วยอีกคนของปลัดปักษ์ ซึ่งกำลังฟังอยู่และเป็นเพื่อนคบหากับ

กัมพูมานานจึงรู้ว่า "กัมพูเป็นคนใจร้อนและใจเร็ว"..จึงได้เอ่ยตัดความกังวลของกัมพู

............................."เรายังมีเวลาอีกหลายวันเพื่อน"

...................กัมพูเงียบไปพักหนึ่งแล้วจึงเอ่ยขึ้น

............................."แล้วตกค่ำคืนนี้ เราจะพักที่ไหนกันดีปลัด"

............................."เราจะหาวัดสักแห่งหลับนอน และสอบถามพระเรื่องการ

บิณฑบาตพอเพียงไหม"

............................."ถามทำไมเรื่อง บิณฑบาต" กัมพูย้อนถามด้วยความสงสัย

............................."หากพระมีอาหารขบฉันพอเพียง...ก็เป็นสิ่งยืนยันได้ว่า..ชาว

บ้านที่นี่ไม่ขาดแคลน" ปลัดปักษ์อธิบายอย่างเป็นเหตุเป็นผลในสิ่งที่เขาคิด

.....................เพราะว่า การบิณฑบาตของพระภิกษุ ..หากได้ภัตตาหารมากย่อมเป็น

สิ่งที่ยืนยันว่า.."ชาวบ้านมีศรัทธาในพระสงฆ์และไม่ขัดสนเงินทอง"...เมื่อไม่ขัดสนเงิน

ทอง..ชาวบ้านก็น่าจะจ่าย"เงินภาษีให้แก่ขุนทัพและปลัดเมืองได้มากตามส่วนของการทำ

มาหาได้"...ซึ่งความจริงอันนี้ เป็นความจริงอันหนึ่งที่สามารถพิสูจน์ความไม่ชอบมาพากล

ของขุนทัพและปลัดเมืองว่า "ขุนทัพและปลัดเมืองยักยอกเงินภาษีของเมืองน่านหรือไม่"

....................กัมพูและบุญมีฟังปลัดปักษ์อธิบายอย่างเป็นเหตุเป็นผลเพียงสั้น ๆ..ทำ

ให้พวกเขาถึงกับนิ่งอึ้งยอมรับในความจริงตามคำพูดของปักษ์..และเชื่อถือใน"ความฉลาด

ของปักษ์" พร้อมกับมีความเลื่อมใสและศรัทธาในตัวปักษ์มากขึ้น

 

....................ในความคิดของปักษ์เขาเชื่อว่า "พระภิกษุที่อยู่ในเมืองน่าน เป็นพระที่

เคร่งครัดในศีลและพระวินัย..ไม่มีทางที่จะพูดปดต่อเขา"......จากการที่พระภิกษุเคร่งครัด

ในศีลและพระวินัยนี้เอง...ทำให้คนเมืองน่านเคารพและศรัทธามาก...จนได้มีการช่วย

เหลือกันสร้างวัดถวายให้พุทธศาสนาและพระภิกษุสงฆ์..เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาขึ้นอย่าง

มากมาย

..................โดยเฉพาะที่ตัวเมืองน่านซึ่งตั้งอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำน่าน....มีวัดที่อยู่

ใกล้เคียงกันประมาณ 14 วัด...วัดเหล่านี้คือ สิงที่ยืนยันศรัทธาของคนเมืองน่านว่า.....

"มีความมั่นคงต่อพุทธศาสนาเพียงใด"...และถึงแม้ว่าทางฝั่งตะวันออกที่ปักษ์กำลังปฏิบัติ

หน้าที่อยู่นี้จะมีวัดอยู่ค่อนข้างน้อยกว่าฝั่งตะวันตก..."แต่เขาก็เชื่อว่าพระภิกษุต้องให้ความ

จริงแก่เขา"

...................ในความเป็นจริงของความฉลาดมีไหวพริบ และ มีความสามารถ

ระหว่าง "เมือง" กับ "ปักษ์" ต่างฝ่ายก็ไม่ด้อยกว่ากัน....แต่อุปนิสัยทั้งคู่แตกต่างกันอย่าง

เห็นได้ชัดเจนก็คงเป็น "ความตรงไปตรงมาของปักษ์" กับ "ความยืดหยุ่นของเมือง"...และ

นิสัยการชอบดื่มเหล้านั้นปักษ์มิเตยแตะต้องหรือลิ้มลองมัน....แต่เมืองดื่มเหล้าเป็นอาจิณ

 

...................ตอนที่ 21 ความรักของบุญแทน...............


...................."เมือง"และ"บุญแทน"ควบม้าอย่างเร็วมุ่งตรงมาที่บ้านของ "ลุงแก้ว"

โดยผ่านท้องทุ่งนาที่กว้างใหญ่ไพศาล..พร้อมกับแสงแดดอันร้อนแรงระอุยามบ่าย..ที่ส่อง

แสงมาแผดเผาร่างของทั้งสอง ..และก็มาถึงบ้านของลุงแก้วราวบ่ายสามโมง

....................บ้านของลุงแก้วเป็นบ้านไม้ชั้นเดียวใต้ถุนสูง อันเป็นแบบของบ้านทรง

ไทยทั่วไป...มีขนาดค่อนข้างใหญ่โต..พอจะให้คนราว 10 คน นอนหลับพักผ่อนอยู่บน

บ้านได้อย่างสบาย ...ห่างจากตัวบ้านไปทางทิศตะวันตก...จะมีแคร่ไม้ขนาดคนนั่งล้อม

วงได้ 6 คน..อยู่ใต้ต้นมะขามใหญ่ "อันเป็นสถานที่สนุทรีของเมืองและลุงแก้วกับพวก ที่ใช้

สำหรับนั่งร่ำสุรากันจนเมาพับกันไปข้างหนึ่ง"...เพราะเป็นสถานที่ที่ลมเย็นพัดผ่านท้องทุ่ง

นาของเมืองน่านฝั่งตะวันออกพัดโชยมาอยู่ตลอดเวลา

...................."ลุงแก้ว เป็นสามีของ "ป้าสวอง" มีบุตรสาวเพียงคนเดียว คือ "บุบผา"

ซึ่งชื่อนี้ไม่ใช่ "บุปผา" ที่แปลว่า "ดอกไม้" ..........แต่เป็นชื่อที่มีความหมายถึง......

"การบุบสลายของหน้าผา".....บุบผามีอายุราว 22 ปี ซึ่งอายุของนางแก่กว่า เมืองและ

บุญแทน เล็กน้อย "นางจัดเป็นคนหน้าตาดี ผมยาวผิวดำขำ"

...................."ลุงแก้ว"เป็นหนึ่งในทหารที่อยู่กับ"ขุนทัพ"..ตอนที่"สายฝน"แม่ของ

เมืองเข้ามาในแผ่นดินสยาม....เช่นเดียวกับพ่อของบุญแทน...ทั้งเมืองและบุญแทนจะมา

ดื่มเหล้าที่บ้านของลุงแก้วเป็นประจำหลังจากเสร็จภาระกิจ..และมีเรื่องปรึกษาหารือ..

พร้อมกับพูดคุยกันอย่างสนุกสนานเฮฮากันตลอดทุกครั้ง...เพราะ"พวกเรารักและเคารพ

นับถือกันดุจญาติสนิท"

...................."บุญแทน"แอบหลงรัก"บุบผา"มานาน...แต่"มิกล้าเอ่ยปากจีบหรือ

บอกรักกับบุบผา" ได้แต่เฝ้าแอบมองดูอยู่เฉย ๆ ..ซึ่งการเฝ้าแอบมองดูบุบผาของบุญ

แทนก็ไม่พ้นการลอบสังเกตของ"เมือง".....เมืองจึงรู้สึกว่า.."บุญแทนแอบรักบุบผา"...แต่

เมืองไม่เคยเป็นพ่อสื่อพ่อชัก..หรือ แนะนำอะไรแก่บุญแทนมาก่อนเลย..คงปล่อยให้มัน

เป็นไปตามธรรมชาติของความรัก...แล้วแต่บุพเพสันนิวาส

 

กราบพระนิยตะโพธิสัตว์ทุกพระองค์ ครับ

 

....................ทันที่ที่เมืองกับบุญแทนมาถึงบ้านลุงแก้ว..ก็พบว่า"ลุงแก้ว"กำลังนั่ง

เหลาไม้ไผ่อยู่บนแคร่..พร้อมกับไหเหล้า...โดยมีกะลาผ่าครึ่งซีกขัดเป็นมันวาวใช้แทนแก้ว

เหล้า...ในการดื่มกินวางอยู่ข้าง ๆ

....................เมืองและบุญแทนผูกม้าไว้กับหลักไม้ข้างแคร่นั้น...ลุงแก้วเห็นสหายรู้ใจ

คราวลูกคราวหลายมาเยือนจึงยิ้มอย่างยินดี..แล้วเอ่ยทักทายขึ้นก่อน

............................"วันนี้ไปไหนมาล่ะปลัด"

............................"ไปหมู่บ้านด้านทิศใต้น่ะลุง" เมืองตอบพร้อมกับหยิบกะลาที่มี

เหล้าที่ลุงแก้วดื่มแล้ว..เหลืออยู่ยกขึ้นดื่ม..และนั่งลงบนแคร่ข้างลุงแก้ว

.....................บุญแทนนั่งลงข้างเมือง..แล้วได้เอ่ยรายงานกับลุงแก้ว

............................"วันนี้..ข้าเห็นคนแปลกหน้าเข้ามาในท้องที่ของเราน่ะลุง"

............................"คนแปลกหน้ามันก็มาท้องที่ของเราเป็นประจำหรอกบุญแทน"

ลุงแก้วเอ่ยตอบบุญแทนด้วยเห็นเป็นเรื่องธรรมดา

............................"มันไม่ใช่อย่างที่ลุงคิดนะ มันเข้ามาอย่างตรวจตราท้องที่ของ

เรา..และมันมีปืนมาด้วย" บุญแทนแย้งคำพูดของลุงแก้วพร้อมกับให้ข้อมูลเพิ่ม

............................"หา...โจรหรือเปล่าว่ะ" ลุงแก้วอุทานเมื่อฟังความเพิ่มจากบุญ

แทน..ทำให้เปลี่ยนความคิดเดิม

............................"ไม่ใช่หรอกลุง แต่ข้าไม่แน่ใจว่าเป็นพวกไหน" เมืองเอ่ยตอบ

หลังจากวางกะลาเหล้าไว้บนแคร่..แล้วยกไหเหล้าขึ้นมารินใส่ส่งให้บุญแทนดื่มต่อ

....................เมืองหยุดสนทนาแล้วหันไปมองบนบ้านและรอบ ๆบ้าน พลางเอ่ยถาม

ลุงแก้วต่อ

............................."ป้าสวองกับบุบผาไปไหนหรือลุง"

............................."ออกไปเก็บมะเขือ กับ ฟักทอง ที่หลังบ้านโน้น เห็นบอกว่าจะ

เอามาลวกจิ้มกับน้ำพริกกินเย็นนี้"

....................เมืองพยักหน้ารับรู้..แล้วหันมาหยิบไม้ไผ่ที่วางบนแคร่ขึ้นมาลูกคลำ

พร้อมกับลองดัดไม้ที่ลุงแก้วเหลาไว้ดู และได้เอ่ยขึ้น

............................."ลุงไม้ไผ่นี่มันเหนียวดีนะ..ลุงทำคันธนูให้ข้าสักอันหนึ่งได้

ไหม.....ข้าอยากลองใช้มันแทนปืน"

............................."ธนูมันไวสู้ปืนไม่ได้หรอกปลัด..แถมยังเกะกะอีกต่างหาก"ลุง

แก้วอธิบายความต่างของอาวุธ

............................."แต่ข้าว่า มันใช้แล้วไม่มีเสียงดัง แถมเมื่อเล็งตรงเป้าแล้วมันก็

ไม่มีอาการสะบัดเหมือนปืนที่ข้ายิง....ข้าเล็งตรงเป้าทีไรมันต้องสะบัดออกจากเป้าทุกที"

....................เมืองบอกประสบการณ์การยิงปืนอันเป็นเหตุผลในการโต้แย้งลุงแก้ว..

พร้อมกับหยิบอาวุธปืนที่พกไว้ที่เอวอย่างมิดชิดส่งให้แก่ลุงแก้วดู

....................ลุงแก้วรับอาวุธปืนขึ้นมาดู พิจารณาแล้วจึงเอ่ยอุทานขึ้น

............................."นี่มันปืนของขุนทัพนี่นา"

.....................ปืนของขุนทัพเป็นอาวุธปืนพกสั้นแบบลูกโม่ ..บรรจุกระสุนปืน

ขนาด .38 จำนวน 6 นัดตามรูลูกโม่ ..ขุนทัพได้รับแจกจากทางการ.เมื่อตอนไปอยู่ด้าน

แม่สาย เมืองเชียงราย

.............................."พ่อให้ข้าไว้ใช้..ส่วนพ่อข้าได้ปืนยาวแบบลูกซองมาใหม่"

เมืองให้เหตุผลที่พ่อยอมสละอาวุธปืนส่วนตัวให้เขาไว้ใช้

.............................."เอาเป็นเรื่องคันธนูพร้อมกับลูกธนู ลุงจะทำให้ก็แล้วกัน"

.............................."ขอบคุณลุงมาก"

.....................ลุงแก้วส่งอาวุธปืนคืนให้แก่เมือง...ช่วงจะหวะนี้..เสียงกระดิ่งที่ห้อยคอ

ของวัวสองตัวที่ใช้เทียมเกวียนก็ได้ดังเข้ามาในบ้าน.อันเป็นสัญญาณบอกว่า "ป้าสวองและ

บุบผาได้มาถึงบ้านแล้ว"

.............................."คืนนี้ก็นอนเสียที่นี่นะปลัด" ป้าสวองเอ่ยทักทายขึ้นทันทีเมื่อ

เห็นแขกประจำมาเยือน.....อันเป็นประโยคที่ทำให้เมืองและบุญแทนส่งเสียงหัวเราะออก

มาอย่างดัง.....พร้อมกับรอยยิ้มของลุงแก้ว.....เพราะทุกคน ณ ที่นั้นต่างรู้ดีว่า"หากทั้ง

สามคนกินเหล้ากันจนได้ที่แล้วเป็นอันต้องเมาพับ..หลับกันเสียที่แคร่นั้น"...ปล่อยให้ยุงได้

กินเลือดจนอิ่ม...ด้วยเหตุที่ไม่มีใครสามารถเดินขึ้นไปนอนบนบ้านได้..และทั้งป้าสวองกับ

บุบผาก็ไม่สามารถประคองปีกทั้งสามคนขึ้นไปบนบ้านได้..."การพูดทักทายของป้าสวองก็

คือการเหน็บแนนผู้ฟังทั้งสามนั่นเอง"

............................"แล้วเย็นนี้ป้าจะทำอะไรกิน" เมืองย้อนถาม

............................"ตำน้ำพริกป้าร้าไง..ไปเก็บมะเขือกับฟักทองมาแล้ว เดี๋ยวให้บุบ

ผาเอาไปต้ม..แล้วป้าจะยกมาให้กิน"

 

....................ชีวิตความเป็นอยู่ของคนเมืองน่าน...โดยเฉพาะฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ

น่าน.."เป็นชีวิตที่เรียบง่ายไม่มีพิธีรีตอง..ไม่ถือยศหรือศักดิ์ มีความจริงใจให้แก่กัน..ช่วย

เหลือซึ่งกันและกันโดยไม่หวังผลตอบแทน...หรือมีสิ่งใดแอบแฝง จึงเป็นธรรมชาติที่งด

งามภายในจิตใจของผู้คนเมืองน่าน ที่ทำให้เมืองน่านน่าอยู่"

....................แม้จะมีความแร้งแค้นเกี่ยวกับดินฟ้าอากาศอยู่บ้าง...แต่ก็เป็นเพียงบาง

ฤดู..ซึ่งส่วนใหญ่แล้วสายลมจะพัดให้ความชุ่มฉ่ำอยู่ตลอดเวลา..เพราะมีป่าไม้เขียวสดตั้ง

อยู่เหมือนกับ "การประกาศความสวยงามท้าทายผู้บุกรุกตัดไม้ทำลายป่าว่า เขาจะเลือกเอา

การตัดไม้ไปเพื่อทำลายความสวยงาม หรือ จะคงความสวยงามของป่าเอาไว้ โดยการ

ทำลายความอยากได้ไม้ที่มีอยู่ในใจตน"....."ซึ่งสมัยนั้นป่าไม้อันสวยงามยังคง

ประกาศความสวยงามของมันตั้งอยู่....อันทำให้เห็นว่า ความโลภของคนที่อยาก

ได้มันไป..พ่ายแพ้แก่ความสวยงามของป่า"

 

...........ขอให้ท่านเจริญยิ่ง ๆขึ้นไปทั้งทางโลกและทางธรรมครับ......

 

....................ป้าสวองและบุบผาหายเข้าไปในบ้านอยู่พักใหญ่...ก็ยกเอาหม้อข้าวและ

กับข้าวมาวางบนแคร่...บุบผาตักข้าวใส่จานให้แก่เมืองและบุญแทนซึ่งเป็นแขกก่อน"อัน

เป็นมารยาทของสังคมสยาม" แล้วจึงตักให้ลุงแก้ว

............................"อ้าว...แล้วป้ากับบุบผาไม่กินด้วยกันหรือ" เมืองเอ่ยทักเมื่อ

บุบผาตักข้าวไม่ครบคน

............................"ยังจ้ะ" บุบผาตอบ

............................"ไม่ต้องห่วงหรอกปลัด..ป้ากับบุบผาต้องรอให้ตะวันตกดินก่อน

นั่นแหละ..จึงจะหิว" ป้าสวองแจงยืนยันเวลากินข้าวมื้อเย็น

....................หลังจากสมาชิกร่ำสุรา..เปลี่ยนมาเป็นกินอาหารมื้อเย็นได้สักครู่ ป้า

สวองได้เอ่ยถามถึงรสอาหารกับคนชิม..อันเป็นธรรมดาของแม่ครัวปรุงอาหาร ..ที่เมื่อทำ

อาหารแล้วก็ต้องการให้รสชาดถูกปากคนชิม

............................"เป็นไงบ้างน้ำพริกของป้า"

............................"อร่อยดีป้า" เมืองตอบตามความรู้สึก

....................หลังจากฟังคำตอบที่เหมือนคำชม ..ป้าสวองถึงกับหน้าบานด้วยความ

ภูมิใจในฝีมือตำน้ำพริกของแก แล้วจึงเอ่ยอวดตัวเองอย่างมีเหตุมีผล

............................."นั่นนะซิ...ตำน้ำพริกแล้วถ้าไม่ให้เขาชิม..เขาจะรู้หรือว่า

น้ำพริกเราอร่อย"

....................หลังจากป้าสวองเอ่ยประโยคดังกล่าวขึ้นมา..ความคิดแว่บหนึ่งของ

เมืองได้เกิดขึ้น...เขาถือช้อนค้างไว้ครู่หนึ่ง..แล้วเงยหน้าขึ้นมองไปบนท้องฟ้า..เหมือนกับ

คิดอะไรอย่างต่อเนื่อง..และจึงหันกลับมามองบุญแทน...ซึ่งอาการของเมืองดังกล่าวทำให้

บุญแทนรู้สึกประหลาดใจ

....................เสร็จสิ้นอาหารมื้อเย็นพร้อมกับตะวันลับขอบฟ้า..ป้าสวองและบุบผายก

สำรับกับข้าวขึ้นไปบนบ้าน...แล้วจุดตะเกียงเจ้าพายุใบใหญ่ขึ้นเพื่อส่องให้ความสว่าง

บริเวณแคร่....เพื่อให้ทั้งสามคุยปรึกษาหารือกันต่อไป

....................ในสมัยนั้นยังไม่มีไฟฟ้าใช้...ค่ำมืดต้องใช้ไฟจากตะเกียงเจ้าพายุ หรือ

ตะเกียงดวงเล็กที่ใช้กระป๋องขนาดเล็กใส่น้ำมันก๊าด...และใช้เชือกพันกันขนาดเท่าดินสอ

เป็นใส้ตะเกียงจุดให้แสงสว่าง...หรือไม่ก็ใช้เทียนไข...."ตะเกียงเจ้าพายุ"ให้แสงสว่างได้

ไกลและสว่างจ้ามาก..มันเป็นสิ่งที่ให้แสงสว่างได้ดีที่สุดกว่าแสงตะเกียงอื่นในสมัยนั้น

....................เมืองขบคิดอะไรบางอย่างอยู่นานแล้วจึงเอ่ยกับลุงแก้ว

............................."ข้าคิดว่าคืนนี้ ข้าจะไม่นอนค้างกับลุงแล้วล่ะ"

....................คำพูดของเมือง ทำให้ลุงแก้วสงสัยขึ้นมา...เพราะปกติหลังจากกินข้าว

มื้อเย็นเสร็จสิ้น..เมืองจะต้องนั่งร่ำสุราต่อจนเมาพับไป ลุงแก้วจึงถามด้วยความสงสัย

............................."มีอะไรหรือปลัด"

............................."ข้ามานั่งทบทวนดูแล้ว ข้าคิดว่า..ข้าเองไม่รอบคอบกับบาง

เรื่อง" เมืองตอบลุงแก้ว พร้อมกับขมวดคิ้วจนเห็นชัด

............................."เรื่องอะไรหรือ" ลุงแก้วถามอย่างสนใจ

............................."เรื่องที่คนต่างถิ่นแปลกหน้า เข้ามาตรวจตราท้องที่ของเรานะ

ซิ...ข้าคิดว่าข้าไม่น่าจะทิ้งมาเช่นนี้..น่าจะส่งคนสะกดรอยสังเกตการณ์ดูพวกเขาว่ามา

ทำไมกัน...เพราะถ้าไม่มีเหตุพวกเขาคงไม่มา" เมืองอธิบาย

............................."อืม..จริงด้วย...แล้วปลัดคิดจะทำอย่างไร"

............................."ข้าจะไปหา มุก กับ สาย ให้สะกดรอยคนพวกนั้นแทนข้า..

เพราะพวกนั้นยังไม่เคยเห็นมุกกับสาย เหมือนข้ากับบุญแทน" เมืองแจงวิธีการ

............................."แล้วจะไปหา มุก กับสายคืนนี้เลยหรือ"

............................."ใช่ลุง พรุ่งนี้จะให้ทั้งสองคนตามพวกนั้นแต่เช้า..เพราะคืนนี้

คนพวกนั้นคงพักที่ไหนสักแห่งในท้องที่เรา...คืนนี้ขึ้น 13 ค่ำนะลุง ดวงจันทร์สว่างพอเห็น

ทาง"

....................เมืองพูดเสร็จก็ลุกขึ้นจากแคร่พร้อมกับบุญแทน และเดินไปแก้เชือกม้า

ออกจากหลักพร้อมกับขึ้นนั่งบนหลังม้าทันที

............................"บอกป้าสวองกับบุบผาด้วย..ข้าไปก่อนล่ะ"

 

....................บ้านของมุกอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน...ใกล้กับแม่น้ำน่านไปทาง

ทิศใต้ของบ้านขุนทัพ....บ้านมุกห่างจากตัวเมืองน่านซึ่งตั้งอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำน่าน

ราว 1 กิโลเมตร...ส่วนบ้านของสายห่างจากตัวบ้านของมุกไปทางทิศตะวันออกประมาณ

ครึ่งกิโลเมตร....ซึ่งบางครั้งทั้งมุกและสายก็มาพักหลับนอนที่บ้านขุนทัพ..ไม่ได้กลับไป

นอนบ้าน

....................เมืองและบุญแทนควบม้าออกจากบ้านลุงแก้วมาอย่างช้า ๆ และมา

เปลี่ยนบังคับม้าให้เดินปนวิ่งเยาะ ๆ ไปเรื่อย ๆ......เมืองเปิดขวดแก้วที่ใส่เหล้าของเขายก

ขึ้นดื่ม..เขาจึงรู้ว่าเหล้ากำลังหมด

............................"โธ่เอ้ย...ลืมเติมเหล้ามาจากบ้านลุงแก้ว"

....................เมืองบ่นแล้วหันมาทางบุญแทน..บรรยากาศการเดินทางค่ำคืน อากาศ

กำลังเย็นสบายภายใต้แสงจันทร์ขึ้น 13 ค่ำ แม้ดวงจันทร์จะไม่เต็มดวงก็สามารถเห็นอะไร

ค่อนข้างชัดเจน..ซึ่งขณะที่เมืองหันมาทางบุญแทนก็พบเห็นบุญแทนทองเขาอยู่แล้ว...

เมืองจึงเอ่ยถาม

............................"มีอะไรหรือบุญแทน"

............................"ปลัดคิดอะไรอยู่ ตอนที่ป้าสวองพูดตอนกินข้าว" บุญแทนถาม

ด้วยความอยากรู้

....................เมืองเบนหน้าจากบุญแทน..พร้อมกับคิดทบทวนตอนป้าสวองพูด แล้ว

เขาก็หัวเราะขึ้นมาอย่างดัง"เหมือนกำลังสุขใจ"...ยังความแปลกใจและอยากรู้เรื่องให้แก่

บุญแทนเพิ่มขึ้น...บุญแทนจึงพูดขึ้นด้วยเสียงอันดังแข่งกับเสียงหัวเราะของเมือง ลักษณะ

เหมือนการกำชับให้เมืองหยุดหัวเราะ

............................."ปลัด" แต่ไร้ผล..เมืองยังคงหัวเราะเหมือนกับว่า มีเรื่องสุข

ใจบางอย่างเข้าไปสู่ในใจของเขา..และเขาต้องการเสพอารมณ์สุขใจเช่นนั้นโดยไม่อยาก

ปล่อยวาง......ประกอบกับเขายังคงอยู่ในอาการเมาเหล้า..จึงทำให้ความคิดอ่านหรือการ

ออกจากอารมณ์ที่เสพอยู่เป็นไปอย่างเชื่องช้า....บุญแทนจึงต้องเป็นฝ่ายรอให้ปลัดเมือง

ปรับเปลี่ยนอารมณ์.....ในขณะที่ทั้งคู่เปลี่ยนบังคับม้าให้เดินไปอย่างช้า ๆ

....................และในที่สุดเมืองก็ถอนหายใจเฮือกใหญ่ แล้วพูดอย่างเป็นงานเป็นการ

กับบุญแทน

............................"บุญแทนจำประโยคที่ป้าสวองพูดได้ไหม"

............................"ตำน้ำพริกแล้วถ้าไม่ให้เขาชิม...เขาจะรู้หรือว่าน้ำพริก

เราอร่อย"บุญแทนทวนคำพูดของป้าสวอง เพราะตนเองจำได้อย่างแม่นยำ..เหตุที่

ต้องจำก็เนื่องจากเขาเห็นว่า พอป้าสวองพูดประโยคนี้แล้วทำให้..ปลัดเมืองถึงกับถือช้อน

ค้างและเงยหน้าขึ้นมองท้องฟ้าเหมือนขบคิดอะไร

............................"ถูกต้องแล้วบุญแทน...นั่นแหละทฤษฎีแห่งปรัชญา"

เมืองบอกบุญแทนด้วยน้ำเสียงที่จริงจัง

....................บุญแทนฟังคำพูดของเมืองแล้ว...เขารู้สึกงง ๆ กับคำพูดของเมือง

มาก..เขาจึงย้อนถามเมืองด้วยความสงสัยปนเย้ยหยัน

............................"ทฤษฎีแห่งปรัชญาอะไรของปลัด...กับเรื่องตำน้ำพริกนี่นะ"

....................เมืองมองหน้าบุญแทนอย่างจริงจัง...ด้วยเห็นอีกฝ่ายหนึ่งไม่มีท่าทีเชื่อ

ถือ..พร้อมกับพูดถึงการรู้เรื่อง "ความรักที่อยู่ในใจบุญแทน"

............................"ถูกต้องแล้วบุญแทน...ข้ารู้นะว่าบุญแทนแอบรักบุบผา"

....................เมืองพูดจบบุญแทนถึงกับมีท่าทีตกใจ...ด้วยคิดไม่ถึงว่าเมืองจะรู้..และ

เมืองก็ได้อธิบายให้บุญแทนฟังอย่างต่อเนื่อง

............................"ไม่ต้องพูดอะไรทั้งนั้น บุญแทนฟังข้านะ คนที่มีความรักอยู่

ถ้าไม่แสดงความรักของเราให้คนที่เรารักเห็นว่า..ความรักของเรามันจริงใจ ห่วง

หาอาวรณ์เขาอย่างไร..หรือความรักของเรามันหอมหวานอย่างไร...แล้วเขาจะรู้ได้

อย่างไรว่า ความรักของเราอร่อย...เมื่อเขาไม่เคยสัมผัส เขาไม่เคยชิมความรัก

ของเรา....ก็เหมือนกับการตำน้ำพริกแล้วถ้าไม่ให้เขาชิม เขาจะรู้หรือว่าน้ำพริก

ของเราอร่อย"

....................บุญแทนมองหน้าเมืองที่กำลังพูดอย่างตั้งใจฟัง และเขารู้สึกว่า คำพูด

ของปลัดเมืองช่างมีเหตุผลจนเขารู้สึกคล้อยตาม

....................เมืองหยุดมองหน้าบุญแทน เมื่อเห็นท่าทางบุญแทนจดจ้องเพื่อรอเขา

พูดอยู่...เขาจึงพูดอธิบายต่อไป

............................"น้ำพริกใครถ้าอร่อย ก็มีคนอยากที่จะกินมันอีกเรื่อย

ไป...เปรียบเช่น ความรักของเรา ถ้ามันเป็นรักแท้ที่ให้ความอบอุ่น ความจริงใจ

ความห่วงหาอาวรณ์ และ ความสุขแก่ผู้ใด ผู้นั้นก็ต้องโหยหาความรักของเรา และ

ตัวเรา ผู้ให้ความรักแก่เขา ....แต่ถ้าความรักของเราไม่ได้เรื่อง..ก็เหมือนกับ

น้ำพริกที่มันไม่อร่อย..คงไม่มีใครอยากกิน"

....................จบคำอธิบายของเมือง ถ้าใครแหวะดูภายในใจของบุญแทนขณะนี้...

ก็จะเห็นว่า "ใจของบุญแทนนั้นเหมือนกับมีแสงสว่างประดุจดวงอาทิตย์อยู่ภายใน....เขา

เกิดปัญญาความคิดที่จะแสดงความรักของเขาให้แก่บุบบผาได้เห็น".....ขณะนี้ความสุขที่

เห็นลู่ทางของบุญแทนได้บังเกิดขึ้นล้นอกล้นใจ ...เขามองหน้าปลัดเมืองผู้เป็นทั้งนายและ

เพื่อนของเขาด้วยความชื่นชม...เช่นเดียวกับที่เมืองมองมายังเขาอย่างให้กำลังใจ...แล้ว

ทั้งคู่ก็ยิ้มและหัวเราะให้กันอย่างมีความสุขท่ามกลางสายลมของท้องทุ่งที่พัดมาอย่างเย็น

ฉ่ำ พร้อมกับแสงจันทร์ที่สาดส่องสว่างยามนี้

 

.....................บุญแทนรู้สึกศรัทธาในปัญญาความคิดของเมือง...ที่เขาเป็นคนช่าง

สังเกต ช่างคิด และวินิจฉัยหาเหตุผลเปรียบเทียบ...กับคำพูดของป้าสวองที่ไม่ได้มีสาระ

เท่าใดนัก..เขากลับนำมาขบคิดเปรียบเทียบ จนทำให้เห็นภาพและพฤติการณ์ของบุญแทน

ทำให้คำพูดของป้าสวองมีสาระขึ้นมาได้

.....................บุญแทนจึงได้ใช้ทฤษฏีของเมืองที่ว่า"ตำน้ำพริกแล้วถ้าไม่ให้เขา

ชิม...เขาจะรู้หรือว่าน้ำพริกเราอร่อย" โดยเขาได้แสดงความรักของเขาให้บุบผาได้

เห็นในเวลาต่อมา....คือ การหมั่นเอาดอกไม้บ้าง ผลไม้บ้าง สิ่งของแปลก ๆบ้าง..เอาไป

ให้บุบผา....แม้แต่การไปช่วยบุบผาทำงานบ้านเมื่อยามเขาว่างงาน.....การกระทำของบุญ

แทนทำให้บุบผาเกิดความรักต่อเขา.....อีกทั้งลุงแก้วและป้าสวองก็ได้ให้ความรักความ

เมตตาแก่บุญแทนเช่นกัน....และภายหลังที่ เมือง มีสุข ได้จมหายสาบสูญไปในแม่น้ำ

น่าน ...... บุญแทนและบุบผาก็ได้แต่งงานอยู่กินกันอย่างมีความสุข...จนเกิดบุตรสาว

ด้วยกัน 2 คน คือ"เด็กหญิงบุศรินทร์" หรือ เด็กหญิงจอย" และ "เด็กหญิงเบญจมาศ หรือ

เด็กหญิงตาล" บุญแทนจะเล่าเรื่องราวของ เมือง มีสุข เกี่ยวกับทุกเรื่องที่เขารู้มาให้แก่บุตร

สาวทั้งสองคนได้จดจำ"ลุงเมือง มีสุข" ของพวกเขาไว้..เพื่อให้เล่าสืบต่อให้ลูกหลานรุ่น

ต่อ ๆ มาได้รับฟังกัน

....................ทฤษฎี "การแสดงออกซึ่งความรัก" ดังกล่าว...ได้ถูกถ่ายทอดมา

เป็นเรื่องราวของ "การจีบ"ไม่ว่าจะเป็นหนุ่มจีบสาว หรือ สาวจีบหนุ่ม นั้นคือ "การ

แสดงออกของความรักซึ่งมีมาอยู่จนถึงปัจจุบันนี้"

....................เรื่องดังกล่าวทำให้เห็นว่า .."เมือง มีสุข เป็นคนฉลาด เป็นนักสังเกต

นักคิด เขาคือ "นักปรัชญา" รุ่นเก่าในขณะนั้น และอาวุธอันหนึ่งที่เขาใช้ต่อกร..และ

หยั่งเชิงกันกับ "ปักษ์ หงษา" ผู้ที่มีปัญญาและไหวพริบไม่แพ้เขาก็คือ "ปัญญาและความ

คิด" ของเขานั่นเอง

 

..................ตอนที่ 22 เชิงรุกของปักษ์ หงษา...............


....................ค่ำคืนนั้นภายในวัดแห่งหนึ่ง..ตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่าน..เป็น

เพียงสำนักสงฆ์..ซึ่งยังไม่มีอุโบสถ...อันเป็นสถานที่ที่ปลัดปักษ์กับพวกใช้พักแรก

....................ปลัดปักษ์ได้พบกับ"หลวงตา"ซึ่งเป็นเจ้าสำนักสงฆ์ ...หลังจากที่พระ

ภายในสำนักสงฆ์ได้สวดมนต์ทำวัตรเย็นเสร็จสิ้นแล้ว..เมื่อเวลาประมาณสองทุ่ม..เขาได้

บอกความจริง"เรื่องที่เขาได้รับคำสั่งจากเจ้าเมืองน่าน..ให้มาสืบพฤติการณ์ของขุนทัพและ

ปลัดเมือง"......เพราะเขาเอง"ไม่ชอบโกหกพระ....ด้วยเขาเป็นคนที่เคารพศรัทธาในพระ

ภิกษุสงฆ์".....แต่ขอร้องหลวงตามิให้แพร่งพรายเรื่องงานในหน้าที่ของเขานี้ต่อผู้ใด...

หลวงตาได้ให้ปลัดปักษ์กับพวกพักอาศัยอยู่ที่กุฏิว่างหลังหนึ่ง...และปักษ์ได้รับคำบอกเล่า

จากหลวงตาเป็นข้อมูลในการสืบเบื้องต้นว่า

..........................."ฝั่งตะวันออกนี้พืชพันธุ์ธัญญาหารส่วนใหญ่จะอุดมสมบูรณ์...

ภัตตาหารที่พระบิณฑบาตได้นั้น...พอเพียงต่อการขบฉันของพระภิกษุ...และตัวขุนทัพกับ

ปลัดเมือง...เป็นคนที่ชาวบ้านที่นี่ให้ความเคารพรักและความเกรงใจ....ชาวบ้านศรัทธา

และเชื่อฟังพวกเขา.....ยามที่ชาวบ้านขาดแคลน...ยามเกี่ยวข้าว...ยามเก็บผลไม้...ถ้า

ชาวบ้านไม่มีผู้คนช่วยเหลือ...หรือ.....ชาวบ้านไม่มีอาหาร...ขุนทัพและปลัดเมืองจะพา

ลูกน้องของเขาออกไปช่วยเหลือช่วบ้านทุกครัวเรือน....ส่วนภาษีนั้น..หากชาวบ้านมีจ่าย

ไม่พอ..เขาจะช่วยออกส่วนที่ขาด.......และผู้ใดไม่มีจ่าย...เขาก็จะจ่ายแทนให้...สรุปใน

สายตาของชาวบ้านและหลวงตา...ขุนทัพและปลัดเมืองเป็นคนดี"

....................ปักษ์คิดทบทวนคำพูดของหลวงตา ในขณะที่เขากำลังนอนอยู่ในกุฏิ

โดยมีบุญมีและกัมพูนอนขนาบซ้ายและขวา.....กัมพูนั้นหลับไปด้วยความอ่อนเพลียและ

เมื่อยล้าจากการเดินทางทั้งวัน...เขาจึงหลับสนิท.......แต่บุญมียังไม่หลับ..เขานอนหัน

หน้ามาทางปลัดปักษ์ซึ่ง......"กำลังเอามือก่ายหน้าผากอยู่..เหมือนกับคนกำลังขอบคิด

ปัญหาไม่ตก"

....................แสงตะเกียงกระป๋องน้ำมันก๊าดดวงน้อย...ซึ่งตั้งอยู่ที่พื้นกุฏิยังคงให้แสง

สว่างอยู่...มันพอที่จะทำให้บุญมีได้เห็นสีหน้าวิตกกังวลของปักษ์ยามนี้...เขาจึงเอ่ยถาม

ด้วยความห่วงกังวล

............................."ปลัดคิดอะไรไม่ตกหรือ"

.....................ปักษ์ได้ยินเสียงบุญมีที่พูดอย่างแผ่วเบาเหมือนกระซิบข้างหู..แต่เขาก็

ยังไม่เปลี่ยนท่าที..โดยยังคงเอามือก่ายหน้าผากอยู่...และเอ่ยตอบโดยไม่หันมามองบุญมี

............................."ข้าคิดว่า...พวกเรากำลังเจอปัญหา"

............................."ปัญหาอะไรหรือ...ที่ทำให้ปลัดถึงกับเอามือก่ายหน้าผาก"

.....................ปักษ์ฟังคำถามซ้ำของบุญมี..ทำให้เขาถอนหายใจ..เหมือนกับผ่อน

คลายความคิดชั่วขณะ แล้วจึงเริ่มอธิบายความในใจ

.............................."ปัญหา คือ ข้าเชื่อที่หลวงตาพูดให้ฟังว่าเป็นความจริง...ขุน

ทัพและปลัดเมืองเป็นคนที่ชาวบ้านที่นี่รักและชื่อฟัง.....เมื่อเป็นเช่นนี้..ถ้าชาวบ้านรู้ว่าเรา

มาที่นี่..เพื่อสืบเรื่องของขุนทัพและปลัดเมือง...พวกเขาคงปิดบังเรื่องที่ไม่ดีของขุนทัพ

และปลัดเมืองเอาไว้....และบอกแต่สิ่งที่ดี ๆ แก่เรา...เราก็จะไม่ได้ความจริงในส่วนที่ไม่ดี

ของเขา...ดังนั้น การสืบเรื่องนี้คงใช้เวลาค่อนข้างนานกว่าจะรู้ผล...ข้าจึงหนักใจ"

....................บุญมีรับฟังคำอธิบายของปักษ์แล้ว"เขามีความรู้สึกขัดแย้งในคำพูดของ

นายเขา" เขาจึงลุกขึ้นนั่งขัดสมาธิหันหน้าไปทางปักษ์แล้วเอ่ยขึ้น

............................"ก็ในเมื่อปลัดเชื่อว่า....หลวงตาพูดความจริง..และเมื่อหลวง

ตาท่านรับรองว่า..พวกเขาเป็นคนดี ปลัดก็ควรเชื่อ"

....................คำพูดของบุญมีและการเปลี่ยนท่านอนมาเป็นนั่งขัดสมาธิของเขา...ทำ

ให้ปักษ์ลดมือก่ายหน้าผากลง...แล้วหันไปทางบุญมีพร้อมกับลุกขึ้นนั่งขัดสมาธิเช่นเดียว

กับบุญมี ..เขาส่ายหน้าช้า ๆ แล้วเอ่ยขึ้น

............................"เจ้าไม่เข้าใจธรรมชาติของคนเสียเลยรึ ไม่มีใครหรอกที่ดีไป

หมดทั้งตัว.......แต่ละคนก็ต้องมีความดีและความชั่วประจำตัวทุกคน.......การ

แสดงออกของคนในด้านดีอย่างเดียว..โดยไม่แสดงด้านชั่วออกมาเลย.....คนที่

สัมผัสแต่ด้านดีของคนคนนั้นก็ต้องรับรองว่า เขาเป็นคนดี.....แต่ถ้าคนได้สัมผัส

ด้านชั่วของคนคนนั้นบ้าง...เขาก็รับรองไม่ได้ว่าคนนั้นดีจริง...ข้าเชื่อหลวงตาก็

เพราะคิดว่า หลวงตาได้สัมผัสด้านดีของพวกเขา"

............................."ถ้าเช่นนั้นที่เรามานี่..เราไม่ได้มาสืบพฤติการณ์ของพวกเขา

อย่างเดียว...แต่มา..ค้นหาความไม่ดีของพวกเขา" บุญมีถามพร้อมแสดงความเห็น

............................."ถูกต้องแล้ว...ที่เรามาที่นี่เพื่อจับผิดพวกเขา...โดยเฉพาะ

เรื่องภาษี......เรื่องความดีของพวกเขา ท่านเจ้าเมืองน่านรู้ดีอยู่แล้ว...ชาวบ้านทั่วไปก็รู้

แต่ความไม่ดีของพวกเขาสิยังไม่มีใครรู้ว่ามันเป็นเช่นใด เราจึงต้องมาสืบในสิ่งที่

เราไม่รู้"

.....................บุญมีพิจารณาตามที่ปักษ์อธิบายและขบคิดต่อไปจนได้ความ..เขาถึง

กับตกใจและอ้าปากค้างไม่พูดอะไรต่อ...แต่แล้ว..เขาก็เอ่ยขึ้นกับปลัดปักษ์อย่างแผ่วเบา

ตามที่คิดได้

............................."ถ้าพวกเขารู้ว่าเรามาจับผิด..พวกเขาก็ต้องคิดว่าเราคือ

ศัตรู"

....................ปักษ์พยักหน้ารับรองคำพูดของบุญมี...แล้วเขาก็อธิบายความต่อ

............................."ข้าคิดตามประมวลคำพูดของหลวงตาแล้ว...แสดงว่า พวก

เขาไม่ได้ยักยอกเงินภาษีดังที่พวกเราคิดสงสัยกัน.เพราะการที่พวกเขาใช้เงินของตน

ออกภาษีแทนชาวบ้านที่ไม่มี...และยังได้นำเงินช่วยเหลือชาวบ้านอีก..อันเป็นการใช้จ่าย

เงินเพื่อคนอื่นโดยไม่หวังผลประโยชน์ แล้วพวกเขาจะยักยอกเงินภาษีไว้ทำไม

การยักยอกเงินภาษีไว้โดยทั่วไป..มันต้องยักยอกเอาไว้เพื่อตนเองและพวกพ้อง..และ

สะสมเอาไว้โดยไม่แจกจ่ายผู้ใด แต่ข้าสงสัยมาก..ว่าพวกเขานำเงินเหล่านั้นมาจาก

ไหนกัน"

 

....................บุญมีฟังคำอธิบายของเจ้านายตนแล้ว....เขาลดสายตาลงต่ำมองพื้น

กุฏิ..และขบคิดหาเหตุที่มาของเงินขุนทัพและปลัดเมือง....แต่เขาเองก็คิดไม่ออก..จึง

ย้อนถามปลัดปักษ์ต่อ

............................"แล้วปลัดคิดอย่างไร...ในเมื่อเราได้คำตอบแล้วว่า...พวกเขา

ไม่ได้ยักยอกเงินภาษี...เราก็สามารถกลับไปรายงานท่านเจ้าเมืองได้แล้ว"

....................ปักษ์ฟังคำพูดแสดงความเห็นของบุญมีผู้ช่วยของเขา...เขานั่งคิด

พิจารณาอยู่ครู่หนึ่งแล้วจึงเอ่ยตอบบุญมี

............................."ข้าคิดว่า...พวกเราคงต้องสืบไปก่อนด้วยความระมัดระวัง...

โดยเฉพาะวันนี้..ในจำนวนคนที่พบเห็นพวกเรา...อาจมีคนจดจำเราได้..และนำไปบอกขุน

ทัพหรือปลัดเมืองว่า...พวกเราคือคนแปลกหน้าที่เข้ามาในถิ่นของพวกเขา...พวกเขาต้อง

สงสัยแน่นอนว่า...พวกเราเข้ามาทำไมกัน..และต้องส่งคนสะกดรอยพวกเรา..ทำให้เราทำ

งานไม่สะดวก"

....................การขบคิดพิจารณาและคาดการณ์ของปลัดปักษ์ที่เอ่ยแก่บุญมีไป...เป็น

เรื่องที่เขาคาดการณ์ได้อย่างถูกต้อง....และขณะที่เขาปรึกษาหารือกับบุญมีอยู่นี้....เป็น

ขณะเดียวกับที่ปลัดเมืองและบุญแทนได้มาแจ้งแก่ "สาย" และ "มุก" เพื่อให้ทำหน้าที่

ติดตามคนแปลกหน้าที่เข้ามาในท้องที่วันรุ่งขึ้น

....................บุญมีฟังความเห็นและคาดการณ์ของเจ้านายเขา..เขาจึงเอ่ยถามต่อ

............................"เมื่อปลัดคาดการณ์เช่นนี้ แล้วปลัดมีแผนการณ์อย่างไรรับมือ"

....................คำถามของบุญมี ทำให้ปักษ์หันมองไปที่"กัมพู"ที่กำลังหลับอยู่....จึง

ทำให้บุญมีต้องมองตาม...ซึ่งกัมพูนั้นหลับสนิทโดยไม่มีทีท่าว่า..จะตื่นขึ้นมานั่งถกปัญหา

กับพรรคพวกเลย...แล้วปักษ์ก็หันกลับมาที่บุญมีพร้อมกับเอ่ยแผนการณ์ทำงานขึ้น

............................"ข้าคิดว่าพวกเราควรแยกกันทำงาน...เพื่อป้องกันการสะกด

รอย...เพราะเหตุการณ์ที่ชาวบ้านเห็นพวกเรา คือ สามคน....แต่เมื่อพวกเราแยกกัน...พวก

เขาจะตามหาเราไม่พบ....ข้าเห็นกัมพูเป็นคนใจร้อนต้องการให้งานเสร็จไว...และเขาไม่

ค่อยรอบคอบในคำพูด....ข้าเกรงว่าขุนทัพและปลัดเมืองจะจับพิรุธเข้าได้...ข้าจะมอบงาน

ที่เขาทำโดยไม่ต้องพูด...และคิดว่า งานนี้คนชั่วลูกชั่วหลานจะต้องจดจำเขาไปตลอด"

....................บุญมีสงสัยในคำพูดของปลัดปักษ์เกี่ยวกับกัมพูว่า ปลัดปักษ์จะมอบงาน

อะไรที่ไม่ต้องพูดให้แก่กัมพู ...แล้วงานนี้จะทำให้คนชั่วลูกชั่วหลานจดจำกัมพูได้อย่าง

ไร..บุญมีจึงถามปักษ์ด้วยความสงสัย

............................."แลวปลัดจะให้กัมพูทำอะไร"

....................ทันทีที่คำถามสิ้นสุด ...บุญมีสังเกตเห็นแววตาของปักษ์ที่เคร่งเครียด

อยู่กลับเปลี่ยนเป็นแววตาที่มีประกายสดใส ..ด้วยใบหน้าที่มีปิติสดชื่นพร้อมกับรอยยิ้มที่

มุมปากของปักษ์ แล้วจึงเอ่ยตอบบุญมี

............................."ข้าจะให้กัมพูเดินตรวจพื้นที่ฝั่งตะวันออกของเมืองน่าน

ทั้งหมด แล้วให้เขาทำแผนที่แสดงตำแหน่งสำคัญต่าง ๆ อย่างละเอียด เช่น หมู่

บ้าน ทุ่งนา ป่าไม้ วัด ภูเขา พร้อมสถานที่สำคัญอื่น ๆ รวมทั้งตำแหน่งบ้านของ

ขุนทัพหรือปลัดเมือง..พร้อมทั้งคำนวณเนื้อที่ฝั่งตะวันออกทั้งหมดว่ามีอยู่เท่าใด"

 

....................หลังจากปักษ์เอ่ยจบ...บุญมีถึงกับตกตะลึงในงานดังกล่าวของกัมพู..

เพราะงานที่ปักษ์เอ่ยไม่ใช่งานเล็ก ๆ อย่างที่บุญมีคิด..."การทำแผนที่อย่างละเอียดเช่นนี้"

จะต้องใช้เวลาและต้องทุ่มเทการทำงานอย่างเหน็ดเหนื่อย...และ เมืองสยามขณะนั้นยังไม่

มีหน่วยงานใด หรือ บุคคลใดริเริ่มกำหนดการทำแผนที่อย่างละเอียดชัดเจนเช่นนี้มาก่อน

เลย.....แผนที่เมืองสยามในปี พุทธศักราช 2461 ขณะนั้นเป็นเพียง.."การเขียนหรือทำ

ขึ้นเพียงคร่าว ๆ เท่านั้น ..ไม่สามารถอ่านภูมิประเทศได้ชัดเจน

....................กัมพูได้ทำแผนที่ฝั่งตะวันออกของเมืองน่านเป็นระยะเวลาถึง 3 เดือน

เศษ..โดยเขามุ่งมั่นทำงานอย่างไม่ย่อท้อจนงานเสร็จ.......และกลับฝั่งตะวันตกเป็นคน

สุดท้าย

....................แผนที่ที่กัมพูทำขึ้น..ทำให้เห็นภูมิประเทศของเมืองน่านฝั่งตะวัน

ออกอย่างชัดเจน..และเป็นประโยชน์ให้ท่านเจ้าเมืองกำหนด..การสร้างสะพานเชื่อมต่อทั้ง

สองฝั่งตรงจุดไหน...และสามารถกำหนดจุดสำคัญที่จะก่อสร้างสิ่งใดได้โดยง่าย....ซึ่งการ

ได้รับประโยชน์จากแผนที่..ทำให้เจ้าเมืองน่านมีคำสั่งระดมเจ้าหน้าที่จัดทำแผนที่ในฝั่ง

ตะวันตกอย่างละเอียดขึ้น..หลังจากได้ดูแผนที่ของกัมพูได้ไม่นาน."แต่แผนที่ของกัมพูมี

ข้อสังเกตตรงที่ทิศใต้จะอยู่ด้านบนส่วนทิศเหนือจะอยู่ด้านล่าง...เพราะเหตุเขาเริ่มคำนวณ

วัดจากทิศใต้ขึ้นเหนือ..จึงทำให้เห็นความต่างของแผนที่ของเขากับแผนที่ในปัจจุบันที่ทิศ

เหนือจะอยู่ด้านบนเสมอ"

....................แผนที่ที่กัมพูทำขึ้นได้ถูกส่งไปยังเมืองหลวงเพื่อเป็นแบบอย่าง..ทำให้

เมืองหลวงเห็นความสำคัญของการทำแผนที่เช่นนี้....จึงได้มีคำสั่งให้เจ้าเมืองทุกเมืองบน

แผ่นดินสยามจัดทำแผนที่เมืองของตน...ชนิดระบุตำแหน่งไว้โดยละเอียดส่งเข้าสู่เมือง

หลวง

...................."กัมพู"จึงอาจถือว่า "เขา คือ บิดาแห่งการทำแผนที่ของเมือง

น่าน"..ซึ่งไม่มีผู้ใดบันทึกคุณประโยชน์ในความดีของเขาไว้...นอกจากที่เมืองน่านแห่ง

เดียว.....ชื่อของเขาจึงไม่ได้ให้อนุชนรุ่นหลังได้มีการจดจำจนถึงปัจจุบันนี้...ว่ามี

บรรพบุรุษคนหนึ่งของเมืองน่านเสียสละทำภูมิประเทศสยาม หรือ ปรเทศไทยให้พวกเราได้

เห็นกันในแผนที่ของเรา

....................การวางแผนการณ์ในคืนนั้น ปลัดปักษ์และบุญมีจะแยกการสืบ

โดย"ปลอมตัวเป็นชาวบ้าน"..และกำหนดระยะเวลาหนึ่งเดือนให้หลัง...พวกเขาจะกลับมา

พบกันที่วัดแห่งนี้.....แต่ในส่วนของกัมพูมีข้อตกลงว่า"หากงานของเขาเสร็จเมื่อไร จึง

ค่อยกลับเมืองน่านฝั่งตะวันตก

....................จากเหตุการณ์ดังกล่าวจะเห็นว่า.."แนวความคิดของปักษ์เป็นคนมอง

การณ์ไกล และ ไม่ประมาท เขาจะกระทำสิ่งใดไปโดยความระมัดระวัง"....การที่เขาส่ง

กัมพูไปทำงานเช่นนั้น..ด้วยมองเห็นว่า"เป็นสิ่งทำประโยชน์ให้แก่บ้านเมืองมาก ..และเป็น

การตัดกัมพูไม่ให้มายุ่งกับการสืบเรื่องขุนทัพและปลัดเมือง"....เขามีปัญญาพิจารณาที่จะ

ใช้ลูกน้องให้ทำงานแบบไหนให้เหมาะสมกับอุปนิสัยของลูกน้องเขา...ซึ่งการทำงานของ

ปักษ์ได้รับความไว้วางใจจากเจ้าเมืองน่านมาก...ปักษ์จึงเหมือนกับ......"มือขวาของเจ้า

เมืองน่าน และ มือขวาของขุนแสงพ่อของเขา"

 

...............ขอให้ท่านเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป ทั้งทางโลกและทางธรรม...

พร้อมทั้งมีความสุขตลอดไปครับ.....

 

..........................ตอนที่ 30 คนเลี้ยงวัว......................


....................รุ่งขึ้นเช้า ณ วัดอันเป็นสำนักสงฆ์ที่ปลัดปักษ์กับพวกพักค้างคืนอยู่..

ปักษ์ได้แจ้งให้หลวงตาทราบว่า..."พวกเขาจะกลับมาที่สำนักสงฆ์อีกเมื่อครบกำหนดหนึ่ง

เดือน"....แล้วทั้งสามก็แยกย้ายกันไปทำงานตามหน้าที่ที่กำหนดไว้

....................โดยเริ่มจาก"กัมพู"ได้เดินทางไปทางทิศใต้สุดของฝั่งตะวันออกตั้งแต่

ริมแม่น้ำน่านเพื่อตรวจตราพื้นที่และรังวัดจัดทำแผนที่....ส่วน"ปลัดปักษ์"ได้เดินทางไปหา

เจ้าของฝูงวัวและขอทำงานพร้อมกับปลอมเป็น "คนเลี้ยงวัว"อยู่ในเขตพื้นที่ของฝั่งตะวัน

ออกใกล้เขตพรมแดนเมืองน่านทิศตะวันออกซึ่งติดกับพรมแดนของเมืองลาวหรือประเทศ

ลาว......และ"บุญมี"ได้ปลอมตัวเป็นคนหางานทำ..และได้ไปขอทำงานอยู่กับ"ลุงโต" ที่

ประกอบอาชีพทำสวนผลไม้ เช่น มะพร้าว เป็นต้น

.....................ในขณะที่"มุกและสาย" ก็ได้สืบหาพวกของปลัดปักษ์ตามที่เมืองแจ้ง

ให้ฟังเมื่อคืนนี้อย่างเร่งด่วน....แต่ทั้งสองก็หาได้พบร่องรอยของคนแปลกหน้าทั้งสามไม่

............................"ข้า..ว่าเราสองคนลองแยกกันหาดูอีกทีดีไหม" สายเอ่ยอย่าง

เนือย ๆ พร้อมกับเอามือลูบเหงื่อที่ไหลออกมาจากใบหน้าและร่างกายจนเปียกชุ่ม

............................"อย่าเลยว่ะสาย...ข้าคิดว่าคนพวกนั้นคงรู้ตัวว่า จะต้องมีคน

สะกดรอย..พวกนั้นจึงไม่ทิ้งร่องรอยอย่างที่ปลัดบอกเราไว้" มุกแสดงความเห็น

....................สายพยักหน้ารับความเป็นจริงตามที่มุกพูด..ซึ่งสายเองก็คิดเช่นนี้..แต่

เพื่อความแน่ใจในการไปแจ้งแก่ปลัดเมือง....เขาจึงคิดที่จะค้นหาดูอีก..แต่เมื่อมุกเอ่ยขึ้น

เช่นนี้..เขาจึงล้มเลิกความคิดที่จะค้นหาต่อ..และรีบพากันไปพบกับเมืองตามที่นัดไว้ที่บ้าน

ลุงแก้ว

.....................สายกับมุกพากันมาพบเมืองในตอนเย็นที่บ้านลุงแก้ว...หลังจากที่เขา

รายงานเหตุการณ์ให้เมืองฟังเสร็จสิ้น...บุญแทนก็ได้เดินทางมาถึงบ้านลุงแก้ว..หลังจากที่

ไปทำงานให้แก่"ขุนทัพ"เสร็จสิ้นแล้ว.....และทั้งหมดก็ร่วมดื่มเหล้าด้วยกันโดยไม่มีใครนำ

เรื่องของ"คนแปลกหน้าทั้งสาม"ที่เข้ามาในท้องที่มาพูดถึงอีกเลย....บรรยากาศเต็มไป

ด้วยความสนุกสนานเพลิดเพลินตามประสาเพื่อนพ้องญาติสนิท..โดยมีป้าสวองและบุบผา

คอยทำอาหารแกล้มเหล้าเสริฟ

 

....................บ่ายวันหนึ่ง เมืองควบม้าไปเพียงลำพังบริเวณท้องทุ่งเกือบสุดเขตพื้นที่

ของฝั่งตะวันออก ..โดยเขาได้นำคันธนูพร้อมลูกธนูที่ลุงแก้วทำให้เขาไว้ติดตัวไปด้วย...

เขาควบม้าสีนิลมา...และรู้สึกว่าม้าเริ่มเหนื่อย...เขาจึงเปลี่ยนจากการเร่งฝีเท้าม้าเป็น..

บังคับม้าเดินไปเรื่อย ๆ...จนใกล้ถึงเขตแดนเมืองน่านซึ่งมีอาณาเขตติดพรมแดนประเทศ

ลาว....

....................เมืองพบวัวฝูงหนึ่ง โดยมีชายคนหนึ่งโพกผ้าพันหัวคลุมหน้าเหลือเพียง

ลูกตาทั้งสองข้าง...อันเป็นการคลุมในลักษณะที่หลบแสงแดดอันร้อนแรงยามบ่าย...เขา

เฝ้าเลี้ยงดูวัวฝูงนั้นอยู่เพียงคนเดียว.....เมืองหารู้ไม่ว่าชายคนเลี้ยงวัวนั้นคือ "ปลัดปักษ์

หงษา" ปลัดเมืองน่านของฝั่งตะวันตกที่ปลอมตัวมาสืบเรื่องราวของเขาและขุนทัพพ่อของ

เขา".....เมืองจึงไม่ได้ระวังตัวใด ๆ ปล่อยอุปนิสัยของเขาเป็นไปโดยธรรมชาติ

....................โดยส่วนใหญ่เมืองเป็นคนไม่ถือตัว...เขาจะเป็นกันเองกับชาวบ้านทุก

คนและคุยได้สนิทใจ...เขาเห็นคนเลี้ยงวัวอยู่ท่ามกลางแดดกล้ายามบ่าย..เขาจึงบังคับม้า

เดินเข้าไปหาและทักทายใกล้ ๆ

............................"แดดร้อนจังนะ...น้องชาย...ดื่มเหล้าแก้กระหายหน่อยไหม"

เมืองพูดพร้อมกับเปิดขวดเหล้ายกขึ้นดื่ม..และส่งให้คนเลี้ยงวัว

....................ปลัดปักษ์เห็นเมืองอย่างถนัดตา..เขาจึงจำได้ว่า"ชายหนุ่มคนนี้ คือ คน

ที่ขี่ม้าเดินสวนทางกับเขา..วันที่เขาก้าวเหยียบบนแผ่นดินฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่านเป็น

ครั้งแรก...ซึ่งเขาเคยเอ่ยรำพึงรำพันชมว่า..บุรุษผู้นี้มีดวงตางดงามและมีอำนาจแฝง

อยู่..กับพรรคพวกของเขา ..และเป็นคนที่"จ้องมองตากับเขาโดยไม่หลบสายตา"...เมื่อ

เป็นเช่นนี้ปักษ์เกรงว่า..เมืองจะจำเขาได้..."ปักษ์จึงพยายามที่จะไม่สบตากับเมืองตลอด

เวลาที่อยู่ด้วยกัน....

............................"ไม่หรอก..ข้าดื่มไม่เป็น" คนเลี้ยงวัวตอบพร้อมกับหลบสายตา

มองไปที่วัวตัวหนึ่ง

.....................เมืองลงจากหลังม้า..พร้อมกับจูงม้าไปผูกไว้ใต้ร่มไม้ใหญ่..แล้วเดินมา

ที่คนเลี้ยงวัวพร้อมเอ่ยเป็นเชิงปรึกษาระบายความในใจ....โดยที่เมืองเองเข้าใจว่าคนเลี้ยง

วัว"ต้องรู้จักว่าเมืองเป็นใคร"

............................"เจ้าไม่ดื่ม..เพราะคงไม่ค่อยมีเรื่องหนักใจอย่างข้า..เจ้าเลี้ยงวัว

เพียงอย่างเดียว....ส่วนข้าต้องตระเวณไปรับรู้เรื่องราวของชาวบ้านฝั่งตะวันออก..อันเป็น

เรื่องทุกข์ร้อนเสียส่วนใหญ่" คำพูดของเมืองทำให้ปักษ์เริ่มตั้งใจฟังอย่างสนใจ..แม้เขา

จะมองไปทางอื่น...โดยเขาเริ่มเดาออกว่าบุรุษผู้นี้น่าจะเป็น "ปลัดเมือง มีสุข คนที่เขามา

สืบพฤติการณ์ตามคำสั่งของเจ้าเมืองน่าน"

............................."ฝั่งตะวันออกบ้านเรา..ลงได้แล้งก็ปลูกอะไรได้ผลยาก...ราย

ได้ส่วนใหญ่ก็มาจากอาชีพเกษตรกรรม..ไม่เหมือนฝั่งตะวันตกซึ่งมีรายได้จากการค้าเข้ามา

เพิ่ม...ปลัดปักษ์มันคงเก็บภาษีให้เจ้าเมืองน่านเพลินเลย" เมืองยังคงรำพึงรำพันต่อ..และ

เอ่ยชื่อฝ่ายตรงข้าม ทำให้ปักษ์แน่ใจว่าชายผู้นี้คือ "ปลัดเมือง"

.................... ปักษ์จึงเอ่ยขึ้นบ้างเหมือนกับรู้จักคุ้นเคย

............................."ปลัดไม่เข้าไปดื่มในร่มไม้ก่อน..ตรงนี้มันร้อน..เดี๋ยวข้าตามวัว

ให้มารวมกันก่อน..แล้วข้าจะตามไปนั่งด้วย"

.....................เมืองมองไปที่ร่มไม้พร้อมกับตอบรับ

............................."อืม...ดีเหมือนกัน งั้นข้าขอหลับสักครู่ก่อน"

.....................เมืองพูดเสร็จเขาก็เดินไปที่ร่มไม้ซึ่งห่างไปประมาณ 5 วาจากจุดที่เขา

ยืนคุยกับคนเลี้ยงวัว..ด้วยท่าทางอ่อนเพลีย และเขาก็หลับไปในไม่ช้าที่ได้พัก

.....................ปักษ์ได้พิจารณาท่าทีของเมืองแล้ว...แม้ขณะที่เขากำลังหลับ..

โดยใช้หลังพิงไว้กับต้นไม้..และยกหัวเข่าซ้ายตั้งขึ้นทำให้เท้าซ้ายของเขายัง

เหยียบพื้นดินอยู่...แต่ขาขวาของเขาเหยียดขนานกับพื้นดิน.."อันเป็นการหลับ

นอน..ที่คนหลับเหมือนไม่มีความตั้งใจจะนอนหลับ...โดยสภาพน่าจะเป็นการฝืน

ตัวเองไว้..แต่คงเพราะความอ่อนเพลียทำให้เขาหลับไป"...ข้างกายของเมืองมีคันธนู

พร้อมกับลูกธนูที่ใส่ไว้ในกระบอกไม้ไผ่วางอยู่ข้าง ๆ แต่ขวดเหล้าที่เมืองพยายามส่งให้

ปักษ์เพื่อให้ดื่ม..ยังคงสะพายอยู่ที่หัวไหล่ของเขา

.....................ปักษ์เห็นสภาพเมืองเช่นนี้.....เขาเข้าใจโดยอ่านลักษณะได้ทันที

ว่า"เมืองเป็นคนที่ไม่หยุดนิ่ง..เขาเป็นคนขยันทำงาน..แม้แต่เวลาพักผ่อนเขายัง

ข่มใจพยายามที่จะไม่หลับไม่นอน...ปักษ์เริ่มมีความเห็นคล้อยตามคำพูดของ

หลวงตาที่เขาได้รับฟังก่อนหน้านี้..พร้อมกับคำพูดของเมืองที่เขารำพึงรำพันเมื่อ

ครู่นี้..ด้วยถ้อยยคำที่หนักแน่น..หาได้มีการเสแสร้งแต่อย่างใดที่ว่า.."ส่วนข้าต้อง

ตระเวณไปรับรู้เรื่องราวของชาวบ้านฝั่งตะวันออก..อันเป็นเรื่องทุกข์ร้อนเสียส่วน

ใหญ่"...แสดงว่าเขาจะต้องไปดูแลชาวบ้านของเขาอย่างไม่หยุดหย่อน..."ปักษ์เริ่ม

ศรัทธาในตัวเมือง..แต่เขาก็พยายามจะค้นหาความจริงบางอย่าง"

 

....................เมืองหลับไปอยู่พักใหญ่..เขารู้สึกตัวและรีบปลุกตัวเองขึ้นจากความ

ง่วง..พร้อมกับเอาน้ำในขวดล้างหน้า...แล้วเขาก็พบผลไม้ลูกฝรั่งใหญ่สองลูก...วางอยู่

ข้างคันธนู.....เขาเข้าใจว่านเลี้ยงวัวคงนำมาวางไว้ให้เขา...เขาจึงหยิบขึ้นมากินอย่างหิว

โหยจนหมด.....และยังคงเห็นคนเลี้ยงวัวยืนดูวัวอยู่เช่นเดิม...เมืองเดินเข้าไปหาคนเลี้ยง

วัว..แล้วเอ่ยถามอย่างเป็นมิตร

............................"เจ้ามีเมียมีลูกหรือยัง"

............................"ยังหรอก" ปลัดปักษ์ในคราบคนเลี้ยงวัวตอบ

............................"ข้าไม่ค่อยได้มาบริเวณเขตชายแดนนี้บ่อยหนัก ส่วนใหญ่คน

ของข้าจะมาดูแลแทน...หากเจ้ามีอะไรเดือดร้อนก็ไปหาข้าได้" เมืองเอ่ยบอกกับคน

เลี้ยงวัวพร้อมกับสายตาได้มองไปที่ลูกฝรั่งลูกหนึ่งซึ่งห้อยอยู่ที่ต้นไม้ โดยขั้วของมันยังคา

กิ่งอยู่......เขาจึงคิดที่จะลองใช้ธนูยิงลูกฝรั่งนั้นดู..เพื่อทดสอบความแม่นยำ..หลังจากที่

เขาเคยฝึกซ้อมยิงที่บ้านลุงแก้วมาแล้ว"แต่ไม่เป็นผล"....เขาจึงไม่เคยลองยิงมันอีก

....................เมืองหยิบลูกธนูออกจากกระบอกไม้ไผ่ที่สะพายหลัง...แล้วเอามาทาบ

กับคันธนูพร้อมกับดึงสายธนูง้างขึ้นเล็งไปยังเป้าหมาย คือ "ผลฝรั่งที่อยู่ห่างไปราว 6

วา"...โดยมีสายตาของปักษ์ในครบคนเลี้ยงวัวมองดูอยู่....แล้วเมืองก็ปล่อยสายธนู..

พร้อมกับลูกธนูที่พุ่งออกไป..."แต่ปรากฎว่าพลาดเป้า" ลูกธนูดอกนั้นพุ่งไปติดแน่นที่ต้น

ฝรั่ง...เมืองส่ายหน้าอย่างช้า ๆ พร้อมกับบ่นขึ้นกับคนเลี้ยงวัว

............................"ข้าไม่คิดว่ามันจะยิงยากมากอย่างนี้"

................... แล้วเมืองก็เดินจากคนเลี้ยงวัวไปเพื่อขึ้นม้า...โดยทิ้งลูกธนูดอกนั้นไว้

กับต้นฝรั่งไม่ได้กู้เก็บมันกลับคืน...ซึ่งเขาหารู้ไม่ว่า"ลูกธนูดอกนี้แหละที่เป็นเหตุหนึ่ง

ที่ทำให้เขาต้องเดือดร้อน"

 

..........ตอนที่ 31 แนวคิดเรื่องสะพานข้ามแม่น้ำน่าน.........


.....................สามวันต่อมา เมือง บุญแทน มุก สาย และพวกอีก 5 คน รวมเป็น 9

คน ได้นำเกวียนเทียมวัว 3 เล่มออกเดินทาง โดยเมือง บุญแทน มุก และสาย ขีม้าแต่ละคน

มา ..ส่วนพวกที่เหลือนั่งเกวียน...พวกเขาพากันเดินทางมาเพื่อหาซื้อพืชพันธุ์ธัญญาหาร

ผลไม้ มะพร้าว ข้าวปลาอาหาร เพื่อนำไปแจกจ่ายให้แก่ชาวบ้านในถิ่นกันดารที่อาศัยอยู่

ใกล้เขตชายแดนติดกับพรมแดนประเทศลาว

.....................พวกเขาเริ่มเดินทางตั้งแต่เช้ามืด..และหาซื้อเสบียงไปเรื่อย ๆ ซึ่งชาว

บ้านส่วนใหญ่จะรู้ว่า "เมืองนำไปแจกจ่ายให้แก่ผู้อยู่ในถิ่นกันดาร" ...ซึ่งเขากระทำอยู่เป็น

ประจำทุกปียามเข้าฤดูแล้งและผู้คนไม่มีจะกิน.....ชาวบ้านที่มีเหลือกินเหลือใช้ก็จะนำสิ่ง

ของมาบริจาคโดยไม่คิดเงิน....โดยเขารู้ว่า "เมืองเป็นตัวแทนแห่งน้ำใจของคนเมือง

น่าน..ที่จะนำความเอื้อเฟื่อเผื่อแผ่ของคนมี..สู่คนจนได้เป็นอย่างดี"

....................การช่วยเหลือกันของคนเมืองน่านเช่นนี้มีมานาน..แต่ที่ทำเป็นประเพณี

ยามฤดูแล้ง"เมืองเป็นคนริเริ่ม"...โดยเขาเสนอความคิดต่อขุนทัพพ่อของเขา...และเป็น

ตัวตั้งตัวตี...ในการเริ่มงานพร้อมกับสืบสานต่อมาจนยามนี้

....................ขุนทัพและเมือง..ทะนุบำรุงราษฎรของเมืองน่านฝั่งตะวันออกให้แก่เจ้า

เมืองน่านเป็นอย่างดี....ซึ่งความข้อนี้มีมาถึงหูของเจ้าเมืองน่านบ่อยครั้ง...."เจ้าเมือง

น่านจึงเชื่อมั่นและศรัทธาในตัวพวกเขามาก....จึงไม่เคยเชื่อว่า ขุนทัพและปลัด

เมืองจะยักยอกเงินภาษี"

 

....................เมืองกับพวกเดินทางมุ่งหน้าไปยังสวนมะพร้าวของ"ลุงโต" ซึ่งเป็นชาว

สวนสืบทอดการปลูกผลไม้หลากหลายชนิดมาจากบิดา...."มะพร้าว" เป็นสิ่งที่สามารถเก็บ

ไว้ได้นาน..จึงเหมาะที่จะนำไปแจกจ่ายยังดินแดนทุรกันการ

....................ก่อนหน้านี้"บุญมี"ผู้ช่วยปลัดปักษ์ได้มาขอทำงานกับลุงโต...เขาแฝง

กายเข้ามาเพื่อสืบเรื่องของ"ขุนทัพและปลัดเมือง"..โดยที่ลุงโตก็รับเขาไว้ทำงาน

....................ขบวนเกวียนเคลื่อนที่ไปจอดใต้ต้นมะพร้าวต้นหนึ่ง...ในขณะนั้นลุงโต

อยู่ในสวน..และได้สั่งให้บุญมีและคนงานอื่นปีนขึ้นไปบนต้นมะพร้าว..เพื่อนำลูกมะพร้าว

ลงมาจากต้น..ด้วยการใช้มีดตัดขั้วแล้วโยนลงมา

....................บุญมีและคนงานอื่น ๆ ต่างก็ใช้ผ้าขาวม้าโพกหัวปิดหน้า..ทำให้เมือง

และบุญแทนซึ่งเคยเห็นเขามาก่อน"จำไม่ได้"....แต่บุญมีนั้นจำเมืองกับบุญแทนได้ดี..

เพราะเคยเห็นทั้งสองเมื่อตอนเข้าสู่ฝั่งตะวันออกครั้งแรก.."แต่เขาไม่รู้ว่าเมืองและบุญแทน

เป็นใคร"...ดังนั้นขณะที่อยู่บนต้นมะพร้าวเขาจึงเงี่ยหูฟังการสนทนาไปด้วย

............................."มากันแล้วหรือปลัด" ทันทีที่ม้าของเมืองมาถึงจุดที่ลุงโตยืน

อยู่ลุงโตจึงเอ่ยทัก

....................คำพูดของลุงโตทำให้บุญมีหยุดชะงักในการตัดลูกมะพร้าวหรือเครือ

มะพร้าว...คำว่า"ปลัด" ของเมืองน่านนั้นมีอยู่เพียง "สองคนเท่านั้น" คือ "ปลัดปักษ์แห่ง

ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำน่าน"..เจ้านายของเขา...กับ "ปลัดเมืองแห่งฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ

น่าน"..........ดังนั้นเขาจึงมองลงมาก็พบเห็นว่าคนที่ลุงโตเรียกว่าปลัดนั้น คือ "คนที่เขา

พบเห็นในวันนั้นนั่นเอง"...และเขาแน่ใจว่าปลัดที่ลุงโตเอ่ยถึง คือ "ปลัดเมือง มีสุข" ก็

เพราะได้พบเห็น...."สาย"ผู้ช่วยของขุนทัพและปลัดเมืองขี่ม้ามาข้าง ๆเมือง...."บุญมีรู้จัก

สายเป็นอย่างดี..เพราะว่า สายเป็นผู้นำภาษีของฝั่งตะวันออกไปส่งที่ที่ทำการเจ้าเมืองน่าน

บ่อยครั้ง...นอกจากนี้สายยังเป็นผู้เดินหนังสือรายงานต่าง ๆ จากฝั่งตะวันออกไปส่งฝั่ง

ตะวันตก".....บุญมีรู้สึกตื่นเต้นที่เขาจะได้ข้อมูลจากคนทึ่เขามาสืบโดยเฉพาะ

............................"ลุงโต..ข้าต้องการมันให้มากที่สุด" เมืองลงจากหลังม้า

พร้อมกับเอ่ยกับลุงโต.....ในขณะที่ทุกคนก็ลงจากหลังม้าและเกวียน..เพื่อเตรียมขนลูก

มะพร้าวขึ้นเกวียน

..........................."ข้าก็พยายามให้ลูกน้องขึ้นกันตั้งแต่เช้า..เลือกเอาลูกที่มันกิน

ได้.....ที่กองอยู่พอไหม" ลุงโตพูดพร้อมกับชำเรืองสายตาเป็นการนำชี้ให้เมืองดู

....................เมืองหันมองตามสายตาของลุงโต ก็พบมะพร้าวกองใหญ่ ..ทำให้เขา

รู้สึกพอใจมาก จึงรีบสั่งพรรคพวกทันที

............................"มุก...เดี๋ยวให้พวกเราขนย้ายเสบียงอื่นที่อยู่เกวียนนี้ถ่ายไปใส่

เกวียนแรกให้หมด...ข้าต้องการให้เกวียนนี้บรรทุกลูกมะพร้าวทั้งหมดอย่างเดียว"

.....................มุกพยักหน้ารับทราบ..และก็รีบบอกพรรคพวกขนย้ายตามคำสั่งของ

ปลัดเมือง

............................"ปีนี้มันแล้งหน้าดู..ปลัดคงเหนื่อยหน่อยนะ" ลุงโตเอ่ยขึ้นใน

ขณะที่หยิบลูกมะพร้าวที่ล่วงพื้นโยนใส่ที่กองมะพร้าวกองใหญ่

............................"ข้าเคยชินเสียแล้วลุงโต" เมืองตอบพร้อมกับยกขวด

เหล้าขึ้นดื่ม

....................ลุงโตมองไปที่ปลัดเมือง..ก็เพิ่งสังเกตเห็นคันธนูและกระบอกใส่ลูกธนูที่

เมืองสะพายอยู่ จึงได้เอ่ยถาม

............................."ปลัดไปได้คันธนูกับลูกธนูมาจากไหน"

....................เมืองยิ้มให้ลุงโตเล็กน้อย ..ด้วยเขาไม่เคยใช้มันและนำติดตัวมาให้ลุง

โตเห็นมาก่อน..เขาจึงเอ่ยตอบ

............................."ลุงแก้วทำให้ข้าเอง...แต่ข้ายิงมันไม่แม่น..ยังใช้มันไม่ได้ดี"

............................."แรก ๆ ก็อย่างนี้แหละ...ฝีกไปนาน ๆ เข้า...ก็ใช้ได้ดีเอง" ลุง

โตออกความเห็น

....................เมืองมองไปที่กองมะพร้าวกองใหญ่อีกครั้ง...แล้วความคิดบางอย่างก็

เกิดขึ้น...เขาจึงถามลุงโตตามความคิดของเขา

.............................."ลุงได้ผลมะพร้าวมากมาย..ลุงไม่คิดจะนำมันไปขายที่ฝั่ง

ตะวันตกบ้างหรือ"

.............................."ทำไมข้าจะไม่คิด..ปลัดคิดว่า..ข้านำเกวียนบรรทุกมะพร้าว

ข้ามแม่น้ำน่านไปได้หรือ...เกวียนที่บรรทุกมะพร้าวไปขาย..จะไปหยุดอยู่ที่ริมตลิ่งฝั่งตะวัน

ออก.....แล้วก็ขนใส่เรือไปฝั่งตะวันตก....แต่ตอนที่เราจะขนมันไปขายที่ตลาดนี่สิ....เรา

ไม่มีเกวียนอยู่ฝากโน้น...เราต้องหาบมันกี่เที่ยวจึงจะหมดจากเกวียน" ลุงโตอธิบายปัญหา

.....................เมืองฟังลุงโตอย่างคล้อยตามคำพูด...แล้วเขาก็เอ่ยความคิดเห็นของ

เขาที่คิดอยู่ให้แก่ลุงโตฟัง

............................"นี่ถ้าเรามีสะพานข้ามแม่น้ำน่าน...ข้าว่าพวกเราทั้งสอง

ฝั่ง..คงไปมาหาสู่กันและเดินทางไปค้าขายกันโดยสะดวก"

............................"ถูกของปลัด..สะพานจะนำความเจริญมาสู่ฝั่งของเรา" ลุง

โตเห็นด้วยและสนับสนุนความคิดเห็นของเมืองที่เอ่ยออกมา..ด้วยแววตาตื่นเต้น

....................เมืองหารู้ไม่ว่า..ความจริงแล้วเจ้าเมืองน่านพร้อมด้วยขุนแสงกับ

พวกมีความคิดและโครงการที่จะ"สร้างสะพานเชื่อมทั้งสองฝั่งอยู่"

....................สะพานเป็นสิ่งที่นำพาความเจริญ ความสะดวกสบาย..ทั้งการบริ

หาร..การปกครอง ..การดูแลให้ความปลอดภัย และ การเดินทางที่รวดเร็วขึ้นมา

สู่...ฝั่งตะวันออก