ขอถามในเเบบคนฉลาดน้อย หน่อยน่ะเจ้าค่ะ

ระหว่างที่เรากําลังหลับ

หลับเเบบลึกๆ นิ่งๆ ดิ่งๆ รู้ตัวบ้าง ไม่รู้ตัวบ้าง

ภาวะในขณะนั้น ใช้ ฌาณ ไหมค่ะ ถ้าใช้เขาจัดอยู่ในประเภทใหนค่ะ

 

มาปูเสื่อรอฟังอีกคน ^^

 

ขณะหลับสนิท ไม่รู้ตัว ขณะนั้นจิตเป็นภวังค์

ขณะตกอยู่ในอำนาจหลับ รู้บ้าง ไม่รู้บ้าง ขณะนั้นจิตเป็นโทสะ มีถีนมิทธะร่วมปรุง

ถ้าฌาณ ต้องเกิดจาก สงัดจากกาม สงัดจากอกุศล จึงจะเป็นสัมมาสมาธิ

ฉนั้นแล้ว ไม่ต้องฉงน เอาหลักสงัดจากกาม สงัดจากอกุศล เข้าว่าครับ

 

ถ้าก่อนหลับจับคำภาวนาพุทธคุณ ธรรมคุณ อย่างใดอย่างหนึ่ง แล้วตัดหลับไป อย่างนี้หลวงพ่อฤาษี ท่านบอกว่าเป็นฌานหลับ พอขยับตัวเล็กน้อยก็จับ คำ ภาวนาทันที ทุกอิริยาบถของการนอน **แต่ถ้าหลับดิ่งแล้วผลิกตัวไปมาสะเปะสะปะ อย่างนี้ไม่นับเป็นฌาน

 

หลับแบบลึกๆ นิ่งๆ ดิ่งๆ แบบนี้ไม่รู้สึกตัวครับ เหตุเพราะจิตได้พักผ่อน

แต่พอจิตพักผ่อนแล้ว จิตจะตื่นจึงมีอาการรู้ตัวบ้างไม่รู้ตัวบ้าง ถ้าช่วงนี้สามารถทำให้เกิดสมาธิได้(แต่คนที่มีสมาธิอยู่แล้วจะทำได้)จะเป็นการปฎิบัติใน"อริยบทนอน"ครับ ซึ่งไม่ต่างจากการนั่งปฎิบัติเลยครับ

การปฎิบัติมีทั้ง ยืน เดิน นั่ง นอน นะครับ เพียงแต่น้อยคนที่จะนอนปฎิบัติได้ ส่วนที่ทำได้เนื่องจากปฎิบัติมาเป็นเวลานานแล้วครับ

ปกติชีวิตประจำวันมีการ ยืน เดิน นั่ง อยู่ตลอดทั้งวัน การ นอน ก็ต้องเลิกงานกลับบ้านแล้วจึงได้นอน ฉนั้นเวลาที่เราไม่ได้นอน หากฝึกฝนบ่อยๆก็จะทำให้มีสมาธิมั่นคง และ สามารถทำในขณะนอนหลับได้ครับ

ขอให้เจริญในธรรมครับ

 

ระหว่างที่เรากําลังหลับ

หลับเเบบลึกๆ นิ่งๆ ดิ่งๆ รู้ตัวบ้าง ไม่รู้ตัวบ้าง

เก่งจังเลยครับ รู้ว่า..รู้ตัวบ้าง รู้ว่า...ไม่รู้ตัวบ้าง

ฌาณ คือ

สะภาวะจิต สงบประณีต ซึ่งมีสมาธิเป็นองค์หลักธรรม
เทียบเคืยงเองนะครับ

ดังนั้นจึงเป็นเหตุปัจจัยที่สัมพันธ์กันอยู่อย่างแนบแน่นเป็นเหตุเป็นผลแก่กันและกัน ดังนั้นเมื่อปฎิบัติสมาธิได้ผลดีก็อาจเป็นณานซึ่งเป็นสภาวะธรรมขึ้นได้เอง และอาจจะไม่มีความรู้ตัวเพราะอาจจะไม่มีความเข้าใจที่ถูกต้องมาก่อน
ด้วยอวิชชา ดังนั้นนักปฎิบัติบางท่านที่ปฎิบัติสมาธิแต่เพียงอย่างเดียวและอย่างได้ผลเป็นสมาธิพอควรหรือค่อนข้างได้ผลแน่วแน่เป็นบ้างครั้ง จึงมีจิตเป็นณานด้วยแต่ไม่รู้ตัวจึงไม่ยอมรับหรือไม่ยอมเชื่อ ด้วยณานและสมาธิสามารถสลับสับเปลื่ยนกันไปได้ อุปมา ดังกำมือและแบมือ ซึ่งต่างก็ล้วนคือมือมีเพียงแสดงกิริยาหรืออาการที่แตกต่างกันนั้นเอง จึงเกิดการสลับสับเปลี่ยนกันได้บางขณะ ปฎิบัติ ดังในผู้ปฎิบัติสามาธิเมื่อสติอ่อนลงด้วยสั่งสมอย่างกล้าแข็ง
หรือเกิดความล้าจากการที่สติตั้งมั่นจึงเกิดอาการเลื่อนใหลไปสู่ณานได้
โดยธรรมหรือธรรมชาติ เพราะความที่สมาธิและณานนั้นล้วนเป็นสภาวะธรรม
(ธรรมชาติ)ของชีวิตอย่างหนึ่งเช่นกัน อันเมื่อปฎิบัติได้(ทำเหตุให้ถูกต้องย่อมเกิดผล) เหมือนกันแก่คนทุกชาติทุกภาษาอันเป็นไปตามหลัก อิทัปปัจจยตา
ดังนั้นจึงยังมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องนำไปใช้อย่างเป็นประโยชณ์อย่างถูกต้องแนวทางด้วยจึงจะเป็นสัมมาสมาธิที่อำนวยผลในสัมมาสติ และ สัมมาปัญญาในการดับทุกข์ อันเป็นสุขสงบบริสุทธ์อย่างแท้จริง อันเป็นจุดมุงหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนา...ยังไม่จบครับ

 

จิตเป็นสมาธิ จิตเป็นณาน จำเป็นต้องมีความรู้อยู่บ้างใหม ? ในสติปัฐฐานสูตร
ในหัวข้อจิตตานุปัสสนา คือการมีสติรู้เท่าทันตามความจริงขอจิตคือจิตสังขาร
ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน จิตเป็นสมาธิก็รู้ว่าจิดเป็นสมาธิ จิตเป็นมหรคตก็รู้ว่า จิต
เป็นมหรคต ก็คืออาการที่จิตเป็นณานก็รู้ว่าจิตเป็นณานนั้นเอง แล้วกล่าวไว้ในตอนท้าย
บทอีกด้วยว่า แล้วไม่ยึดมั้นถือมั้น เป็นสิ่งที่ควรรู้ควรเข้าใจเป็นอย่างยิ่ง
เพื่อการนำไปใช้ประโยชน์ให้ถูกทาง และไม่ปล่อยให้เลื่อนใหลหรือเกิดขึ้นโดยไม่รู้ตตัว
หรือขาดสติ เพราะคือเกิดการติดเพลินหรือนันทิคือตัญหาขึ้นนั้นเอง
จึงเกิดอุปทานความยึดมั้นโดยไม่รู้ตัว อันเป็นการดำเนินเป็นไปตามวงจร การเกิดขึ้นของทุกข์ ปฎิจสมุปบาท อันย่อมส่งผลเป็นทุกข์ในที่สุด

ความหมายของสมาธิและณาน
สมาธิ ความมีใจตั้งมั่น ความตั้งมั่นแห่งจิต การทำใจสงบแน่วแน่ ไม่ฟุ้งซ่าน การมีจิต
(หมายถึงสตินั้นเอง)กำหนดแน่วแน่ให้อยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึง
ณาน สภาวะจิตที่สงบประณีต ซึ่งมีสมาธิเป็นองค์หลักธรรม การเพ่งอารมณ์จนใจแน่วแน่ เป็นอัปปานาสมาธิ(สมาธิแน่วแน่) จร้า

ปล. กรณีศึกษานะครับ จขกท.

 

...น้องมณีว่า น่าจะภวังกละมังคะ ต้องลองศึกษา

มารอฟังเช่นกัน หุหุ...

 

เป็นฌาน ๑-๒ ประมาณนี้ ในกรณีที่เข้าฌานก่อนนอน(นอนสมาธิ)
ส่วนตัวแล้วไม่เคยทำก่อนนอนได้ถึงฌาน ๓-๔ เพราะว่าจะหลับไปซะก่อน
ส่วนอารมณ์ของฌานมีทั้งก่อนหลับและก่อนตื่น แล้วลองวัดญาณของเราก่อนตื่นว่าได้ผลหรือเปล่า เช่น รู้ภาษานกพูดกันตอนเช้า

ความเห็นของผมไม่ถูกต้อง หรือผิดหลักคำสอนของครูบาอาจารย์ ขอท่านอื่นช่วยชี้แนะ

 

ฌาณปัญจกนัย
ปฐมฌาณ มี๕องค์ฌาณ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
ทุติยฌาณ มี๔องค์ฌาณ คือ วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
ตติยฌาณ มี๓องค์ฌาณ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา
จตุตถฌาณ มี๒องค์ฌาณ คือ สุข เอกัคคตา
ปัญจมฌาณ มี๒องค์ฌาณคือ อุเบกขา เอกัคคตา

สุขในองค์ฌาณคือโสมนัสเวทนาเป็นของหยาบ มีอานิสงค์น้อยกว่าอุเบกขาเวทนาซึ่งปราณีตกว่ามาก ฌาณ๕ (ปัญจมฌาณ)จึงเป็นฌาณที่พระพุทธองค์สรรเสริญ
ในการทำฌาณ ผู้ที่เข้าฌาณแบบถูกต้องแล้ว สมถะคือสงบ รู้ตัว ไม่ซัดส่าย นิวรณ์ทั้ง๕ไม่สามารถเข้ามาเลย

ระหว่างที่เรากําลังหลับ
หลับเเบบลึกๆ นิ่งๆ ดิ่งๆ รู้ตัวบ้าง ไม่รู้ตัวบ้าง
ภาวะในขณะนั้น ใช้ ฌาณ ไหมค่ะ ถ้าใช้เขาจัดอยู่ในประเภทใหนค่ะ

อธิบายอาการก่อนนอนก่อนนะคะ
กลับมาถึงบ้านร่างกาย (กัมมชรูป)อ่อนเพลียเนื่องจากการทำงานแต่ง่วงมาก จิตขณะนั้นเป็นโทสะเจตสิกปรุงโทสะมูลจิตดวงที่๒ อยากนอนเป็นโลภะเจตสิกปรุงโลภะดวงที่๑ เกิดถีนะ-มิทธะ(ง่วงเหงาหาวนอน)ปรุงทั้งโลภะมูลจิตทั้งโทสะมูลจิต ทั้ง๔ดวงเกิดดับสลับกัน พอเข้านอนร่างกายได้พักผ่อน ขณะนอนจิตตกภวังค์ ดิ่งเป็นเอกัคคตา แต่เป็นเอกัคคตาที่อุทธัจจะ(ความฟุ้งซ่าน : ดับด้วยคุณธรรมของพระอรหันตร์เป็นสมุจเฉท ดังนั้นปุถุชน-อนาคามี ยังมี )เข้าปรุง จึงเกิดอาการฝัน อาจจำได้ จำไม่ได้ พลิกตัวหรือขยับตัวจะรู้สึกตื่น แต่ความจริงเป็นอาการออกจากภวังค์ หลับต่อก็เข้าสู่ภวังค์ใหม่

แต่ถ้าเข้าปัญจมฌาณ(ฌาณ๕) อุเบกขากับเอกัคคตา จิตจะสงบวางเฉยเป็นหนึ่งเดียวค่ะ นิวรณ์๕เข้ามาไม่ได้เลย

 

คิดไปเอง หรือกำลังหลอกตัวเอง ? ว่าได้ฌาน

ลองอ่านดูครับ

 

หลับก็หลับดิ หลับแล้วยังจะไปกังวลสงสัย มันจะหลับลึกดิ่งลึกได้ยังไง ส่วนมากเรียกว่านอนไม่หลับ เวลานั่งสมาธิก็เหมือนกันถ้ายังกังวลสงสัยมันจะเป็นสมาธิยังไง มันจะเป็นฌานได้ยังไง ฌานมันดิ่งลึกก็จริงแต่ไม่ใช่ดิ่งแบบไร้จุดหมายไร้ความรู้สึก สติสัมปชัญญะสมบูรณ์บริสุทธิ์มากเพียงปฐมฌานก็ได้อะไรๆมากแล้ว หลับสบายหลังจากออกจากสมาธิมาแล้ว สรุปคือสติรู้ทุกเวลาขณะอยู่ในฌานหรือในสมาธิ
สาธุคั๊บ

 

อย่างงี้เรียกว่า อยู่ในภวังค์ครับ.....ไม่ใช่ฌาน

เพราะเราไม่ได้ตั้งจิตในการภาวนา แล้วเราเองก็ไม่รู้สึกและสำนึกได้ในขณะนั้น นะครับ

การหลับในฌานคือ การพักผ่อนของพระสงฆ์ผู้มีความชำนาญในการทรงฌาน
ท่านเข้าสมาธิถึงฌานสี่ แล้วถอยอกมาเรื่อยๆถึงอุปจาระสมาธิ ทำจิตให้ว่างก็สามารถพักผ่อนได้เช่นเดียวกับการนอนหลับนั่นแหละ ครับ

แต่การพักผ่อนแบบนี้ดีกว่าปุถุชนนอนหลับทั่วไป กล่าวคือ ใช้เวลาเพียงแค่ 1 ช.ม. จะเท่ากับการที่คนทั่วไปนอน 2 ช.ม. หรือกว่านั้น เมื่อออกจากฌานมาจะรู้สึกสดชื่นไม่ง่วงเหงา หาวนอน แต่ประการใด

 

ตอบตามความคิดเห็นส่วนตัวนะครับ

ในขณะที่นอนหลับ ถ้าเราฝัน ตอนนั้นจะเป็นฌาน4

ถ้าเราไม่ฝัน ตอนนั้นจะเป็นฌาน8


ตอนนี้ผมรอฟังคำตอบของ ท่านอศูนย์น้อย ที่มานั่งเก๊กท่าหล่อ อยู่ตั้งนานแต่ไม่ยอมตอบ สักที

และรอฟังคำตอบ จากท่าน Phanudet ผู้ทรงภูมิด้านปริยัติ อีกท่านหนึ่งครับ


เจริญในธรรมครับ

 

การพูดถึงเรื่องภวังค์เป็นเรื่องลำบาก
เพราะใช้กันมากในความหมายที่ต่างกันอยู่ในใจ

ขณะจิตแต่ละขณะเกิดดับรวดเร็วมากๆ ในวิถีจิตหนึ่งๆมีภวังค์คั่น
การหลับหรือตกภวังค์คือจิตไม่ออกมารับรู้การกระทบจากอายตนะ
หากหลับๆตื่นๆ หลับไม่สนิท จิตยังออกมารับรู้ทางอายตนะ

แต่คนไม่มีสมาธิ จะทราบภวังค์แบบคนที่มีสมาธิ ทำไม่ได้
จึงว่าภวังค์เป็นตัวชี้วัดสมาธิ เช่น คนที่เห็นภวังค์คั่นระหว่างวิถีจิตแบบคล้ายตกตึก หรือลืมคิดชั่วขณะ นั่นคือภวังคบาต คือรู้ในภวังค์ชั่วขณะ

ถ้าหลับแบบไม่มีสมาธิ
หลับแบบหลับสนิท จิตก็ตกอยู่ในภวังค์แบบไม่รับรู้ทางกาย หากหลับๆตื่นๆก็ตกภวังค์บ้างหรือจิตออกมารับรู้ความรู้สึกทางกายบ้าง

ถ้าหลับแบบมีสมาธิ หรือหลับในฌาน
หากเป็นโลกียฌานก็ยังอยู่ในภวังค์ที่เขาว่าแล่นไปในจิตไม่รับรู้อายตนะภายนอก(ทางกาย) เพราะในตัวจิตเองนั้นก็ทำหน้าที่ต่อภพหรือภวังค์ด้วย คือจะอยู่ในฌาน(รู้ทางจิต)หรือจะถอนออกมานอนหลับธรรมดาก็ได้
หากถอดกายทิพย์ไปเจอนั่นนี่โน่น ก็ยังคงแล่นอยู่ในจิตคือเป็นกายจิตหรือยังอยู่ในภวังค์คือภพนี่เอง คือไม่ใช้อายตนะทางกาย แต่ก็ใช้ตัวจิตเองหรือกายทิพย์ที่ส่งออกนอกไปเจอนั่นนี่โน่นเป็นภวังคจลนะ คือยังแล่นไปในภพอยู่ดีแต่ใช้จิตเป็นตัวรับรู้(ไม่สามารถทำลายภพ) แต่ถ้าเป็นฌานเอกัคตาก็คือภวังคุปัจเฉทะจิตไม่ส่งออกนอก

หลับๆตื่นๆ เป็นแบบไม่มีสมาธิก็ได้
หลับๆตื่นๆ แบบมีสมาธิก็ได้ เพราะจิตนั้นขึ้นลงรวดเร็วมาก เข้าออกในฌานก็รวดเร็วมาก สมาธิเป็นของรักษายาก แม้นมีสมาธิจิตก็อาจแล่นไปรับรู้มิติอื่นได้ แต่ที่ว่าแล่นไปในภวังค์เพราะจิตนั้นไม่อาจทำลายภวังค์ได้(ยกว้นโลกุตตระฌาน) หรือตกจากฌานมารับรู้ทางกายด้วยก็ได้ แต่ส่วนใหญ่จะตกฌานแล้วตกใจตื่นเลย หรืออาจกลับเข้าไปในสมาธิอีกก็ได้ สำหรับคนที่ยังกำหนดจิตภาวนาต่อไป (เห็นเขาพูดฌานค้างกันก็มี)

ถ้าไม่เข้าใจก็ไม่ต้องถามนะคะ
เพราะไม่ทราบจะอธิบายอย่างไร นี่เป็นความเข้าใจส่วนตัว
ที่จริงขี้เกียจมาตอบด้วย

โปรดใช้วิจารณญาณในการรับข้อมูล

 

ผมคิดว่า นอนหลับรู้บ้างไม่รู้บ้าง เป็นนิมิตครับ ไม่ไช่ ฌาน ความคิดส่วนตัวนะ เพราะว่าถ้าเราฝัน
เราก็จะรู้บ้างไม่รู้บ้าง จำได้บ้างจำไม่ได้บ้าง นั่นเป็นภวัง เป็นนิมิต ไม่ไช่อารม์ของฌาน จะสังเกต
ตรงที่นอนอยู่นั้นว่าเรามีความเพริดเพรินไหม สติที่ตามดูตามรู้นั้นสำประชัญยะครบไหม แต่ถ้า
สติมั่นแล้วอารม์จะแน่น หมือนเค้มขลัง อะไรประมานนี้อะ จะรู้ทุกสภาวะอย่างระเอียด จะเข้าใจ
ในสภาวะทุกสิ่งที่เกิด อย่างแตกละเอียด จะไม่มีคำว่ารู้บ้างไม่รู้บ้าง จะมีแต่คำว่ารู้แจ้งเห็นจริง
ในทุกๆสภาวะที่เกิดดับ พอและพูดมากชักนอกเรื่อง ^^ เอาเป็นว่าคำตอบผมคือ ภวัง ครับ
เป็นแค่ความเห็นส่วนตัวนะครับ ภ้าผึดถูกอย่างก็ชี้แนะผมบ้างนะครับ ผมแค่เด็กน้อยในทางปฎิบัติ
^^ ตอนแลกก็ว่าจะมานั่งฟัง พอดีมีคนรอคำตอบผม ก็ตอบแบบไรสาระอย่าถือนะครับ ^^

 

ความเห็นส่วนตัวนะครับ ไม่ใช่ทั้ง ฌาน 4 ละฌาน8 ครับ

(หลวงพ่อฤาษีลิงดำ) เคยบอกไว้ที่

ผมอ่านเจอมาเล่มไหนจำไม่ได้แล้วนะครับ

ถ้าคนได้ ฌาน 4 จริง จะได้ของเก่าที่เคยทำมาในชาติ ก่อนๆมา
สมาธิ ฌาน ต่างๆนาๆ กสิน อื่นๆ

ถ้าคนได้ ฌาน 4 จริง ของเก่าๆจะมาหาเเลยครับ ทีึ่เคยได้ เคยทำเอาไว้ เรียกมาใช้ได้ ง่ายๆ




เป็นเครื่องยืนยันได้ครับ

ถ้าใครได้ฌาน 4 ของเก่าจะตามมาด้วย

แต่ถ้าใครไม่ได้ฌาน 4 แล้วหลงนึกว่าเป็น ฌาน 4 จะไม่ได้อะไรเลย

ก็ต้องฝึกเอาเองหมดในชาตินี้นะ ทั้ง กสิน ทั้ง สมาธิ ทั้ง ฌาน อื่นๆต่างนาๆ

 

ชอบวิธีนอนภาวนาเหมือนกันครับ ยิ่งได้มาอ่านที่หลวงพ่อฤาษีท่านสอน ก็ยิ่งมั่นใจครับ^^

 

สวัสดีครับ คุณอศูนย์น้อย
ถือว่าเรามาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน นะครับ
ถูกผิดมิใช่ประเด็นครับ เพราะคุณนราสภาคงทราบคำตอบอยู่แล้ว แต่ยังมาถามก็เพื่อ ตรวจคำตอบกระมัง คงประมาณ นางวิสาขา......
อีกเดี๋ยวคงมาเฉลย ความนัย ให้กระจ่างแจ้ง

ตอนนี้เราได้คำตอบของฝ่าย ปฏิบัติ แล้ว จากคุณ อศูนย์น้อย

เดี๋ยวรอ คำตอบของฝ่าย ปริยัติ จากคุณ Phanudet อีกคน


เจริญในธรรมครับ

 

ไม่ใช่ฌานหรอกครับ มันหายไปหมดเลย แนะนำตามความเข้าใจผมๆเข้าฌานแบบสงบๆไม่มากเท่าไร แต่สมาธิที่แยกธาตุแยกขันธ์พอได้มากอยู่