การพูดต้องดูกาลเทศะ ตามหลัก "สัปปุริสธรรม ๗ ประการ" ด้วย

ถาม : การที่เราพูดตรงจากสิ่งที่เรารู้ การพูดตรงของเรา..(ไม่ชัด)..?
ตอบ : จะต้องดูกาละเทศะด้วย แสดงว่าเราขาด "สัปปุริสธรรม ๗ ประการ" คือ ธรรมะ ๗ ประการที่เหมาะสำหรับนักปฏิบัติหรือฆราวาสทั่ว ๆ ไป จะมี

ธัมมัญญุตา - รู้เหตุ
อัตถัญญุตา - รู้ผล
อัตตัญญุตา - รู้ตน
มัตตัญญุตา - รู้ประมาณ
กาลัญญุตา - รู้กาล (เวลา)
ปริสัญญุตา - รู้ชุมชน (หมู่คน)
ปุคคลปโรปรัญญุตา - รู้เฉพาะแต่ละบุคคล

กาลัญญุตา กาลไหนเหมาะ กาลไหนควรอย่างไร จำเป็นต้องรู้ ถ้าไม่รู้จะเอาดีได้ยาก ไปพูดตำหนิติเตียนการกินเหล้ากลางวงเหล้าก็เจ๊งเลย..ใช่ไหม ? เรียกว่าไม่รู้กาล ไม่รู้บุคคล

เรื่องนี้อาตมาเจอมาแล้ว สมัยออกจากวัดท่าซุงไปอยู่ทองผาภูมิใหม่ ๆ ตรงจุดที่เป็นสำนักงานป่าไม้ จะมีครู-อาจารย์พาพวกลูกเสือมาเข้าค่ายกัน ครั้งหนึ่งประมาณ ๒๐๐-๓๐๐ คน อาจารย์เขาก็กินเหล้าไปคุยกับพระไป

กินไปกินมาสักพักหนึ่งทนไม่ได้เขาจึงว่า "ถามจริง ๆ เถอะอาจารย์ ใจคอจะไม่ห้ามผมเลยหรือ ?" กินเองแล้วจะให้เราห้าม เลยตอบว่า "เงินก็ของเอ็ง สุขภาพร่างกายก็ของเอ็ง ข้าไม่ได้เสียอะไรด้วยสักอย่าง แล้วจะห้ามไปทำไม ?" นาน ๆ จะเจอพระแบบนี้สักครั้งหนึ่งเลยนั่งงงไปพักใหญ่ เขาบอกว่า ส่วนใหญ่แล้วเวลาเขาเจอพระ เพียงแค่รู้ว่าเขากินเหล้าก็ โอ้โฮ...สารพัดจะบรรยายเลย ของเราเองทั้ง ๆ ที่กินอยู่ต่อหน้าก็ปล่อยให้กินไปเรื่อย

เรื่องนี้เป็นเรื่องแปลก ถ้าหากว่าเขาไม่คิดที่จะเลิกด้วยตัวเอง คนอื่นว่าให้ตายก็ไม่เลิกหรอก บทจะเลิกก็เลิกเอาเฉย ๆ อย่างสมัยหลวงพ่อวัดท่าซุงทำหนังสือประวัติหลวงปู่ปาน คนอ่านแล้วเลิกเหล้าไปตั้งเยอะ คนได้ยินข่าวก็เอาอย่างบ้าง เมียอุตส่าห์เมตตาซื้อหนังสือไปให้ผัวอ่าน หวังจะให้เลิกเหล้า โดนผัวด่ากลับมาอีกว่า "ซื้อหนังสืออะไรมา อ่านไม่เห็นจะรู้เรื่องเลย..!" ของบางอย่างก็ขึ้นอยู่กับวาระ ขึ้นอยู่กับเวลา และจังหวะของบุญของกรรมเหมือนกัน
...................................
พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร. วัดท่าขนุน
www.watthakhanun.com