ขอถามผู้รู้ เรื่อง "บาตร" ทำไมต้องเป็นบาตร ?

การศึกษาภูมิปัญญาการทำบาตรของชุมชนบ้านบาตร

ผมกำลังจะศึกษามรดกภูมิปัญญาไทยการทำบาตรของชาวชุมชนบ้านบาตรครับ
ได้ค้นคว้ามาบ้างแล้ว แต่อยากถามความเห็นและผู้รู้ว่าพอจะทราบไหมครับ ว่าทำไมต้องเป็น "บาตร" ทำไมพระพุทธเจ้าจึงใช้บาตร และบาตรมีส่วนเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมพราหมณ์หรือเปล่าที่เป็นตัวกำหนดรูปแบบ หรือศิลปะในอินเดียในสมัยใดบ้างที่เหมือนกับบาตร ผมขาดข้อมูลด้านนี้ซึ่งไม่รู้จะไปหาคำตอบได้จากไหน เลยอยากทราบแนวทางครับ จะได้ค้นคว้าต่อไป ขอบคุณสำหรับคำตอบ เพื่อการศึกษาและส่งเสริมมรดกภูมิปัญญาที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาต่อไปครับ

ขอบคุณ และอนุโมทนาบุญสำหรับคำตอบครับ

 

บาตรนี้น่าจะเพี้ยนมานะ เพราะรากศัพท์เดิม คือ ปตร แปลว่า แผ่น ใบ ลักษณะเหมือนจานครับ เริ่มแต่สมัยแรก
1.) ถาดใบแรกของพระพุทธองค์นะ(อันนี้ตามที่พี่รู้) คือถาดทองที่ได้จากนางวิสาขา ถวายข้าวมธุปายาส แล้วทรงเสี่ยงทำนายให้ถาดทองนี้ลอยทวนน้ำ
2.) ถาดใบที่สองได้จากท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่ ได้นำมาถวาย เพราะพระองค์ไม่สามารถรับอาหารได้หากไม่ได้ใส่ในบาตรหรือถาด แต่พระองค์ทรงใช้ได้เพียงใบเดียวเท่านั้น แต่จะเลือกของผู้ใดผู้หนึ่งก็ไม่ควร เพื่อเป็นการฉลองศรัทธาแก่ท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่ พระองค์จึงได้ใช้กสินผสานบาตรให้ทั้งสี่ใบผสานรวมกันเป็น 1 ใบ ครับ

สรุปก็คือว่า ธรรมปฏิบัติของพระพุทธเจ้า พระองค์จะไม่รับอาหารที่ถวายจากมือ หรืออุปกรณ์อื่น แต่จะรับจากการใส่ในปตร. หรือบาตรเท่านั้้น เพราะลักษณะของ ปตร หรือบาตร ทั้งของพราหม หรือพุทธ มีความเป็นมาแบบเดียวกันครับ เป็นสัญลักษณ์ของนักบวช (ภิกขุ หมายถึง ผู้ขอ) แต่เราไม่เรียกขอทานนะครับ เพราะภิกขุเป็นเนื้อนาบุญของโลก เป็นนาผืนใหญ่ที่ให้ปุถุขนได้หวานเมล็ดบุญเพาะบุญไว้ เนื่องจากเป็นผู้รักษาและสืบทอดพระธรรมคำสั่งสอนและวัตรปฏิบัติจึงมีคุณค่ามากและต่างจากขอทาน ส่วนขอทานก็มีอุปกรณ์เช่นกัน ก็ที่เราเรียกว่าขัน แก้ว หรือถาด จาน ซึ่งรวมแล้ว พี่ว่า น่าจะเป็นสัญลักษณ์ ของผู้ขอ ครับ โดยผู้ขอ จะเป็นผู้ถือ ปตร หรือบาตร สมัยใหม่นี้บาตรอันเบิ้อเร่อเลย สมัยก่อนไม่ใหญ่ครับ เป็นภาชนะพอดีๆ เหมาะมือ

อันนี้ตามที่พี่รู้นะ อยากรู้เพิ่มเติมลองถามจากกูรูท่านอื่นดู ^^

 

บาตรนี่เป็นของสำรวมครับ แสดงถึงความมักน้อย สันโดษ
กินใช้ได้แต่พอประมาณพอดำรงชีพให้เป็นไปได้
พระท่านจะมีศีล ไม่ให้ลงไปว่ายน้ำเล่น
ท่าลงไปว่ายน้ำเล่นสนุกสนานอันนี้คงจะเกินบาตรครับ