บอกเคล็ดลับในการสร้างพระแก้วด้วยเตาอบเพียงใบเดียว

เจ้าแม่กวนอิมหน้าตักประมาณ 4 นิ้ว ที่ปีเตอร์เลือกหลอมแบบองค์พระกับฐานติดเป็นเนื้อเดียวกัน ปีเตอร์หลอมสมัยที่ทำงานอยู่โลตัสคริสตัล ระยอง แล้วก็อย่างที่ว่า โจทย์บังคับ ( คือปางนี้ฐานแก้วติดกับองค์พระ เป็นปางบังคับ ) แล้วปีเตอร์ก็ใช้วิธีคำนวนน้ำหนักก้อนแก้วก่อนการหลอม ก็จะได้ฐานที่มีด้านล่างสุดใต้ฐานที่ค่อนข้างเรียบ แต่ก็เรียบไม่สนิท จึงใช้เครื่องฝนทรายละเอียดของโลตัสคริสตัลฝนใต้ฐานให้เรียบสนิทครับ

หมายเหตุ
เดี๋ยวจะบอกว่าทำไมจึงเรียบไม่สนิท

 

ถ้าหากเลือกใช้ฐานแบบ " ทับเสร็จ " ไม่ว่าจะเป็นแก้วเนื้อตันๆ หรือเนื้อแก้วกลวงก็ตาม ก็ไม่ต้องมากังวลว่าจะต้องตัด หรือ ฝนให้เรียบ เพราะถ้าใช้ " ทับเสร็จ " สวมลงฐาน ส่วนที่จะยื่นหรือไม่เสมอ จะนูนหรือไม่ ก็ไม่ได้เป็นปัญหา ดังนั้น ผมจึงมักบอกว่า ผมจะเป็นผู้ออกโจทย์ มักไม่ค่อยยอมให้โจทย์มาบังคับผม นี่คือสิ่งที่เราเตรียมก่อนออกศึกจริงครับ

 

ผมขอยืมภาพนี้จากทางฝรั่งนะครับ มาอธิบายว่า เพราะอะไรเมื่อคำนวนน้ำหนักแก้วเป็นอย่างดีแล้ว คือคูณ 4.2 เท่าของน้ำหนักขี้ผึ้งแล้ว ก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อก็ยังละลายลงไปไม่เป็นแผ่นเรียบเหมือนน้ำ หรือเหมือนกระจกแผ่น ทั้งนี้เพราะสาเหตุดังต่อไปนี้ครับ

 

ความลับของการหลอมก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อแล้ว สุดท๊อปเวลาอัพไซด์ดาวน์ ทำไมถึงไม่เรียบเหมือนกระจกแผ่น ทำให้ชิ้นงานไม่สามารถวางตั้งโต๊ะได้ทันทีหลังงานเสร็จ ส่วนมากต้องไปตัดฐานแล้วฝนทรายให้เรียบสนิท

ความลับอยู่ที่ ศิลปินหรือช่างแก้วส่วนมากมักหลอมที่อุณหภูมิหลอมเหลวตามที่ผู้ผลิตก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อกำหนดมาอย่างเคร่งครัด ( ซึ่งความจริงเป็นเรื่องที่ถูกต้องและดี เพราะทุกอย่างจะไม่มีความเสี่ยงใดๆเลย ) [ แต่ในเมื่อเราต้องการท๊อป ซึ่งจะกลายมาเป็นใต้ฐานที่เรียบสนิท มันจะไม่เข้าข่ายความรับผิดชอบของผู้ผลิตก้อนแก้วครับ เขาต้องการชิ้นงาน แต่ไม่ได้ต้องการใต้ฐานเรียบ ]

 

เคล็ดลับของมือโปรที่ยอมรับความเสี่ยงตรงนี้ได้ คือการเพิ่มอุณหภูมิจุดหลอมเหลวให้สูงขึ้นเล็กน้อย ประมาณ 5 - 10% และเป็นช่วงเวลาสั้นสุดก่อนจบขบวนการหลอมเหลว ทั้งนี้ เพื่อให้น้ำแก้วส่วนท๊อปบนสุด ซึ่งส่วนนี้จะมากลายเป็นใต้ฐาน จะได้เรียบสนิท สามารถตั้งโต๊ะได้เลย และเมื่อลดอุณหภูมิก็ต้องค่อยๆลดอย่างช้ามากๆ ตามกำหนดตารางที่ทางผู้ผลิตก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อเขาส่งมาให้ ใต้ฐานก็จะเรียบสนิทเอง

การทำเช่นนี้เป็นการทำนอกเหนือจากที่เขากำหนดมา ความเสี่ยงก็อาจจะเกิดขึ้นได้หลายจุด เช่น เมื่ออุณหภูมิสูงเกินไปแม้แต่เพียง 5 - 10% ในช่วงสั้นๆ ปูนปลาสเตอร์อาจแตกชำรุดเสียหาย น้ำแก้วอาจทะลักออกทางช่องแตกของปูนปลาสเตอร์ หรือความเสียหายอื่นๆก็อาจเกิดขึ้นได้ ตรงนี้ผมจึงบอกว่า นอกตำราตรงนี้ มันเข้าเขตมือโปรที่ยอมรับความเสี่ยงตรงนี้ได้ก่อน จึงทำ เพราะถ้าทำแล้วเกิดเสียหายจะไปโทษผู้กำหนดเขาไม่ได้ครับ แต่ผมมักเป็นผู้กำหนดโจทย์อีกนั่นแหละ ผมจึงคิดว่าผมสามารถออกโจทย์ได้เองอีก ซึ่งมีอีกหลายวิธีป้องกันดังต่อไปนี้ครับ

 

การใช้ตะแกรงเหล็กเป็นตัวป้องกันปูนปลาสเตอร์แตกระหว่างการหลอมและการอบลดอุณหภูมิ

 

การหลอมพระพุทธรูปปางนั่ง ปางนอน หรือปางยืนสามารถหลอมแบบที่ผมกล่าวมาข้างต้นนั้นได้ แต่ถ้าเมื่อใดเป็นการหลอมชิ้นงานดังในภาพนี้ คือ รองเท้าทัชชูนี้ ซึ่งต้องการน้ำหนักน้ำแก้วไหลลงไปกดให้น้ำแก้วไปเต็มทุกอณูของรองเท้านั้น ย่อมต้องใช้วิธีตัดฐานได้เพียงวิธีเดียว เพราะตรงรอยที่ตัดนี้ เป็นช่องทางเดียวที่จะส่งน้ำหนักน้ำแก้วให้น้ำแก้วไปปรากฏเต็มพื้นผิวชิ้นงานนั่นเองครับ

ผมอธิบายไว้เผื่อท่านที่คิดได้ลึกจริง ก็จะได้ยอมรับทั้งเหตุและผลให้สุดใจไปเลยครับ

 

เคล็ดลับอีกประการ คือการหลอมชิ้นงานส่วนเกินเพิ่มอีก 2 - 3 ชิ้น โดยใช้ก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อจากที่เดียวกัน กล่าวคือ ถ้าเราจะสร้างพระพุทธรูปแก้วสักองค์ ไม่ว่าจะขนาดหน้าตักเท่าใด เราควรหล่อแก้วเป็นชิ้นรูปร่างอย่างไรก็ได้ ความหนาเท่าไรก็ได้ จะเป็นแผ่นก็ได้ ทั้งนี้ควรหลอมในเตาเดียวกันกับชิ้นงานไปด้วยเลย พอเราได้ชิ้นงานพระแก้วออกมา เราก็จะได้ก้อนแก้วหรือแผ่นแก้วด้วยอีก 2 - 3 ชิ้น เก็บแผ่นแก้วหรือก้อนแก้วส่วนเกินนี้ไว้เป็นอย่างดีนะครับ เพราะอะไร ลองตามอ่านด้านล่างครับ

 

ผมมักเป็นผู้ออกโจทย์ มากกว่ารอให้โจทย์มาบังคับ ดังนั้น ผมจึงให้หล่อชิ้นก้อนแก้วส่วนเกินไว้ 2 - 3 ชิ้น เพราะขณะที่เราสร้างพระแก้วนี้ เราอาจมีเงินซื้อแค่เตาอบเพียงเตาเดียว เราสร้างพระแก้วผิวไฟสำเร็จ แต่วันหนึ่งในอนาคตซึ่งยังไม่ทราบว่าเมื่อใด วันนั้น อาจมีความจำเป็นต้องทำสีผิวเป็นสีใสปิ๊ง หรือสีฝ้าแบบลาลีคฝรั่งเศส เราต้องพึ่งพาโรงงานกัดกรด ซึ่งผมเชื่อว่า น้อยคนนักที่จะเป็นเจ้าของเครื่องกัดกรดแก้วได้ เพราะไม่ใช่แค่มีเงินเท่านั้น ยังต้องมีส่วนของการบำบัดและนำกากเคมีไปทิ้งด้วยวิธีที่ถูกต้องตามกฏหมาย และยังมีค่าใช้จ่ายตรงนี้ทุกๆเดือน ผมเรียนกัดกรดกัดแก้วตั้งแต่อายุ 7 ขวบ คุณพ่อผมเป็นคนสอนให้เองโดยไม่ได้บังคับผมแต่อย่างใด และผมก็แค่เรียนรู้อย่างช้าๆ เล่นเป็นชีวิตประจำวัน แวะเข้าโรงงานกัดกรดกัดแก้วของคุณพ่อเป็นแค่ไปดูคุณพ่อ แต่คุณพ่อก็ชอบสอนผมจัง

โรงงานกัดกรดกัดแก้วในปัจจุบันไม่น่าจะง่ายๆเหมือน 55 ปีก่อนแล้วครับ ปัจจุบันมีกฏหมายเข้ามาข้องเกี่ยว และก็เป็นการดีครับที่จะทำให้ถูกต้อง

ก้อนแก้วที่ผมให้สร้างเพิ่มขึ้นนี้เอง ที่เราจะใช้ทดลองกัดกรด ไม่ใช่การนำชิ้นงานมากัดกรดในครั้งแรกที่ทดลองครับ เมื่อได้สูตรการกัดชิ้นก้อนแก้วส่วนเกินนั้น ก็จะเท่ากับเราได้ทดลองกับผิวชิ้นงานจริงๆโดยที่ชิ้นงานไม่เสียหายหรือสึกหรอเลยครับ

 

ตอนที่ปีเตอร์ทำงานในแผนกกัดกรดแก้วในโลตัสคริสตัล ระยอง บางครั้งปีเตอร์ก็ขอปรึกษาผมในฐานะที่ผมเคยกัดกรดกัดแก้วมาก่อนเขา เขาส่งภาพการทดลองกัดมาปรึกษาผม และนี่เป็นเพียงบางภาพ ซึ่งการกัดกรดกัดแก้วในพระแก้วนั้น ยังมีความต่างจากแก้วแชมเปญมากนะครับ จะเหมือนกันก็ตรงที่ต้องมีการทดลองกัดหลายๆช่วงเวลา แต่ความหนาก็ดี สีแก้วก็ดี และองค์ประกอบอื่นที่ต้องนำมาพิจารณายังอีกมากครับ โดยเฉพาะการกัดจากผิวไฟมาเป็นผิวใสปิ๊ง

 

ภาพนี้คือท๊อปบนสุดที่ผมหลอมพระแก้วหน้าตัก 9 นิ้วโดยคำนวนน้ำหนักแก้วเรียบร้อยแล้ว ทำให้น้ำแก้วไหลลงมาเรียบเสมอกับขอบแม่พิมพ์ปูนปลาสเตอร์ และด้วยการใช้เทคนิคบางอย่าง ทำให้ด้านท๊อปซึ่งเมื่อกลับหัวขึ้น ส่วนท๊อปก็จะกลายเป็นส่วนใต้ฐานไปเองครับ

และยิ่งผมมีฐานแยกออกมา สวมกับ " ทับเสร็จ " ผมยิ่งไม่กลัวว่า ผิวส่วนนี้ต้องเรียบสนิท เรียกว่าใช้งานได้ทันทีครับ แค่กระเทาะปูนปลาสเตอร์ออก ชิ้นงานพระแก้วก็ใช้งานได้ทันที

 

ลองเปรียบเทียบงานหลอมแก้วระหว่างผมกับฝรั่งสิครับ

 

มีเวลาว่างนิดนึง มาเขียนต่อครับ ท่านใดมีโอกาสอ่านแล้ว เข้าใจแล้ว สามารถนำไปโพสต์ต่อได้ ผมไม่มีลิขสิทธิ์ใดๆ ต้องการเผยแผ่ความรู้ ความเข้าใจ ประสบการณ์ให้กว้าง ไกล ในหมู่คนไทย, พม่า, ลาว เขมร และใครก็ตามที่ยังไม่รู้เรื่องนี้ พวกเราที่อาจจะมีโอกาสรับทราบเรื่องดีๆแบบนี้น้อย จะได้รับทราบและเป็นจุดเกิดพระแก้วไทยอย่างเต็มที่ ลูกผมก็ไม่เอา คนรู้จักก็ไม่เอา มีแต่ช่างแก้วที่ไม่ใช่ศิลปินเขาอยากได้เป็นอาชีพ แต่เขาเองก็ไม่มีทุน และหากมีเศรษฐีใจบุญจะคิดสร้างช่างแก้วเหล่านี้ เขาก็ต้องการเงินเดือนไปเลี้ยงพ่อแม่ ปู่ย่า ตายายเขาเดือนละไม่ต่ำกว่า 15,000.- บาทขึ้นไป บางคนยังต้องการเกิน 30,000.- บาท ซึ่งนั่นคงไม่ใช่ทางที่ควรจะเป็น ทางที่ควรจะเป็น น่าจะเป็นว่า ใครอยากเรียน ก็ควรได้เรียน แต่ไม่ใช่ต้องเอาเงินไปจ้างให้เขาเรียน เมื่อเป็นแล้ว ท่านได้กำไรยิ่งมากยิ่งดี เป็นความก้าวหน้าของท่านเอง และในที่สุด เราจะได้พระแก้วที่หลากหลายทั่วไทยหรืออาจทั่วโลกก็ได้ สร้างกันโดยไม่ต้องคำนึงถึงราคา เพราะต้นทุนนั้นถูกมากๆ ถ้าท่านสร้างแล้ว น้อมถวายไว้ในพระพุทธศาสนา หรือจะทำเป็นอาชีพก็แล้วแต่ครับ ผมอนุโมทนาทุกๆท่านครับ

 

คำว่าต้นทุนนั้นถูกมากๆ แต่ผมไม่ได้บอกว่า ราคา หรือ มูลค่า จะเป็นเท่าใดนะครับ เพราะต้นทุนถูกก็ไม่เกี่ยวกับมูลค่า หรือ ราคาสูง เมื่อท่านสร้างพระแก้วแล้ว จะหาคนสร้างปางที่ใกล้เคียงกับที่ท่านสร้างได้ยากมากๆครับ หรืออาจพูดได้ว่า เกือบจะเป็นเพียงองค์เดียวหรือไม่กี่องค์ของโลก ดังนั้น มูลค่า หรือ ราคา จะสูงก็เพราะสร้างได้น้อยองค์ ยิ่งสูงค่าหากท่านสร้างแล้วไม่จำหน่าย น้อมถวายไว้ในพระพุทธศาสนา เป็นของสงฆ์ไปเลยนั่นแหละครับ

งานแบบนี้สร้างก๊อปปี้กันให้เหมือนเป๊ะๆและเท่ากันเป๊ะๆนี่ แทบจะเป็นไปไม่ได้เลย ดังนั้น มีมูลค่าแน่นอนครับ แล้วก็ไม่อาจประเมินได้ด้วย ต้นทุนแค่หลักพันบาท แต่อาจมีคนประเมินมูลค่านับล้านบาทได้ในทันทีที่สร้างเสร็จครับ

ทั้งหมดที่ผมพูดมา ไม่ได้หมายถึงการค้าเชิงพาณิชย์นะครับ หมายถึงมูลค่าที่สูงเท่าใดสุดจะประมาณ แต่ต้นทุนใช้เงินในการสร้างไม่มากเลย ยิ่งเมื่อท่านใช้เตาอบเพียงใบเดียว สร้างไปกี่องค์ก็ได้บุญในการสร้างพระแก้วเท่านั้นครับ

 

พระแก้วหน้าตัก 9 นิ้ว สร้างด้วยแก้วคริสตัลเกรด 30% PbO หน้าตัก 9 นิ้ว ต้นทุนหลักพัน ( เฉพาะองค์พระ ) ฐานอลูมีเนียมทึบแสง มีขั้วไฟ E27 จำนวน 2 ขั้ว ใช้หลอดประหยัดไฟเกลียว E27 ( ฐาน 200.- บาท ขั้ว 2X25= 50.- บาท หลอดประหยัดไฟ 2X55= 110.- บาท สายไฟ+ปลั๊ก+สวิทกลางทาง= 65.- บาท ส่วนฐานและระบบไฟ= 425.- บาท ) ต้นทุนทั้งองค์พระและฐาน+ไฟสว่าง= ไม่กี่พันบาท

มูลค่านั้นผมไม่สามารถประเมินได้ เพราะผมเป็นคนสร้างเอง พอทราบแต่ว่าเกินล้านบาทไปแล้ว

 

พระแก้วกลวงเป่าด้วยปอดหน้าตัก 9 นิ้ว ต้องใช้ช่างเป่าแก้วด้วยปอดสร้าง ผมนำมาโพสต์ในกระทู้นี้เพียงเพื่อให้ดูเนื้อกลวงในสีใสว่า ถ้ากลวงเป่าด้วยปอดจะเห็นภายในเนื้อแบบนี้ มองทะลุไปแบบนี้ และไปเห็นอีกข้างหนึ่งขององค์พระแบบนี้ ซึ่งปัจจุบันในปี พ.ศ. 2562 อาจถือได้ว่า ไม่มีโรงงานแก้วใดในไทยที่จะสร้าง ไม่ใช่ไม่มีฝีมือ แต่ด้วยต้องอาศัยการฝึกฝนทักษะฝีมือมากเกินไปมากกว่าครับ

หมายเหตุ
ต้นทุนเฉพาะองค์พระแก้วไม่รวมฐาน 450.- บาท

 

ภาพในส่วนแผนกเครื่องมือกรดกัดแก้ว ที่สามารถกัดผิวแก้วให้เป็นสีใสก็ได้ สีฝ้าก็ได้ หรือหากเป็นแก้วสีอื่นใด ก็สามารถกัดให้เห็นสีต่างๆฝ้า หรือ สีต่างๆใส เป็นสิ่งที่ผมให้ความสำคัญในอันดับท้ายๆ กล่าวคือ เราสร้างชิ้นงานองค์พระแก้วผิวไฟไปก่อน แค่ผิวไฟ หรือ ผิวที่กระเทาะเปลือกปูนปลาสเตอร์ออกก็สวยมากแล้ว เมื่อเก็บรักษาพระแก้วไปหลายๆปี หากมีความจำเป็น หรือมีความต้องการให้ผิวไฟกลายเป็นผิวกัดกรด คือสีฝ้าเนื้อละเอียดเต็มที่ หรือผิวใสปิ๊ง ก็ค่อยไปจ้างโรงงานกรดกัดแก้วทำก็ได้ เพราะถ้าเป็นเจ้าของเครื่องชิ้นนี้เอง ท่านต้องกลายเป็นสถานประกอบการไปด้วยเลยแล้วละครับ

 

ภาพที่ผมคำนวนน้ำหนักหากสร้างด้วยวิธีใดและชนิดของแก้วชนิดใด ในปี 2005 นั้น ผมยอมรับว่า ตอนนั้น ผมยังไม่ได้รู้จักปีเตอร์เลย จึงบันทึกแค่ในภาพนี้ ซึ่งการคำนวนนั้นเป็นเพียงเคร่าๆ ไม่ใช่น้ำหนักที่แท้จริง ยกตัวอย่างบันทัดที่ 6 จากบน ผมคำนวนว่า หากสร้างพระแก้วด้วย lead crystal ด้วยวิธี pressed glass องค์พระแก้วน่าจะมีน้ำหนัก 7.0 - 7.8 kg ตอนที่สร้างพระแก้วด้วยวิธี Lost Wax Glass โดยใช้ Lead Crystal น้ำหนักองค์พระที่ได้น้ำหนัก 6.0 kg ดังนี้เป็นต้น

หมายเหตุ
น้ำหนักขึ้นกับชนิดและเปอร์เซ็นต์ของสารในเนื้อแก้วด้วยครับ แก้วแต่ละสูตรอาจไม่เท่ากัน

 

ภาพแสดงให้เห็นว่า Lost Wax Glass ที่แท้จริงนั้น สามารถหล่อพระแก้วกลวงก็ได้ ตันก็ได้ ในภาพนี้เป็นการหล่อชิ้นงานแก้วขนาดเล็กๆ แต่หล่อกลวง ขนาดเล็กขนาดนี้ยังหล่อกลวงได้ องค์พระแก้วใหญ่ๆหน้าตักสัก 79 นิ้ว ยิ่งหล่อกลวงได้สบายๆ แกะปูนปลาสเตอร์ออกก็จะได้แก้วสีนี้เลยครับ ไม่ต้องทำอะไร ความจริงคำว่าผิวไฟนั้น ผมหมายถึงผิวที่ชิ้นงานอยู่ในปูนปลาสเตอร์ถูกไฟหรือความร้อนอบออกมาโดยไม่ได้ทำอะไร นี่ผมเรียกผิวนี้ว่าผิวไฟครับ ไม่ทราบว่า ผมเรียกผิดหรือเปล่า แต่ผมเรียกแบบนี้ ดังนั้น ผิวไฟที่สวยหรือละเอียดมากน้อย ขึ้นอยู่กับชนิดของปูนปลาสเตอร์ครับ ถ้าปูนฯละเอียด หรือหุ่นขี้ผึ้งละเอียด หรือละเอียดทั้งสองอย่าง ผิวงานหรือผิวองค์พระจะละเอียดได้เหมือนกับภาพนี้ครับ ภาพนี้ถือว่าละเอียดแล้วครับสำหรับผิวไฟ

 

ในภาพนี้ศิลปินแก้วหญิงท่านหนึ่ง ท่านต้องการสร้างชุดเสื้อผ้าเด็กผู้หญิงอายุประมาณ 4 - 5 ขวบ ท่านก็เลยสร้างแบบกลวงด้วยวิธี Lost Wax Glass นี่แหละครับ งานแก้วกลวงยิ่งเล็กยิ่งยาก ยิ่งใหญ่ยิ่งง่ายครับ เพราะน้ำแก้วที่ไหลนั้นยังมีความหนืด ดังนั้นหากพระแก้วกลวงองค์เล็กๆนี่หมดสิทธิ์ครับ องค์ขนาดใดก็แล้วแต่ที่มีความหนาของเนื้อองค์พระน้อยกว่าครึ่งนิ้วหรือ 1 นิ้วน่าจะยากครับ แต่ผมก็ไม่แนะนำให้หล่อหนาเกินไป เพราะเวลาการอบจะถูกลากยาวออกไปมากครับ เปลืองไฟด้วย เปลืองค่าแรงช่างเฝ้าเตาอบด้วยครับ ความหนาแค่ 1 นิ้วก็พอครับสำหรับพระแก้วกลวงหน้าตักสัก 59 นิ้วหรือจะถึง 79 นิ้วก็หนาแค่ 1 นิ้วได้เช่นกัน