บุคคลย่อมลุถึงอรหันตผลได้ด้วยเหตุ แต่นิพพานไร้เหตุ?

บุคคลบรรลุอรหันตผลได้ด้วยเหตุ คือ วิมุตตายตนะ ดังนี้


1. การฟังธรรม
2. การแสดงธรรม
3. การสาธยายธรรม
4. การพิจารณาธรรม
5. การภาวนาหรือเจริญกรรมฐาน


เหตุทั้งห้า ยัง "อรหันตผล" อาจเกิดขึ้นได้

 

นิพพาน ไม่ใช่ธรรมฝ่ายเกิด ไม่ใช่ธรรมฝ่ายดับ เป็นเช่นนั้นเอง
นิพพาน ไม่อาศัย "เหตุเกิด" นิพพาน ไม่อาศัย "เหตุดับ" ด้วย
"นิพพาน" พ้นแล้วจากวัฏฏะ แห่งการเกิดและดับนั้น ฯ



คำว่า "กิเลสนิพพาน" มิได้หมายความว่า กิเลสดับจึงเป็นเหตุ
ให้นิพพานเกิด ด้วยนิพพาน เป็นเช่นนั้นเอง อยู่แล้ว มิต้องอาศัย
เหตุใดก่อเกิด เมื่อไม่ใช่ธรรมที่อาศัยการเกิด จึงไม่มีการดับ จึง
นิพพาน พ้นแล้วจากการเกิดและดับ ด้วยเหตุนี้ จะหา "เหตุ" ไปไย?

 

ผู้ได้ถึงซึ่ง "อรหันตผล" ด้วย "ก่อเหตุ" ดังกล่าว (วิมุตตายตนะ)
แต่หาใช่สิ่งยึดมั่นถือมั่นได้ว่าจัก "นิพพาน" ด้วยนิพพาน หาใช่
"อรหันตผล" นิพพาน ก็คือ นิพพาน, อรหันตผล ก็คือ อรหันตผล
บุคคลที่ยึดมั่น หลงตนว่า ตนได้เข้าถึงซึ่ง "อรหันตผล" แล้ว หลง
ว่าตนย่อม "นิพพาน" เป็นแน่แท้


ด้วยเพราะไม่เข้าใจนัยยะแห่ง "เหตุ" ดังกล่าวมานี้ ...

 

ธรรมที่ว่าด้วย "เหตุปัจจัย" แห่งการเกิดและดับ เรียกว่า "ปฏิจสมุปบาท"
อันกล่าวถึง ธรรมที่ยังไม่ใช่นิพพาน ยังมีการเกิดและดับไปตามเหตุปัจจัย


เมื่อบุคคลบรรลุอรหันตผลด้วย "วิมุตตายตนะ" แล้ว มีปัญญาเห็นแจ้งใน
"นิพพาน" แต่ด้วยไม่มีสัพพัญญูญาณ ย่อมไม่เอาเข้าใจในปฏิจสมุปบาท
หรือเข้าใจในนิพพานด้วย "ใบไม้หนึ่งกำมือ" แต่ไม่เข้าใจใน "ธรรมวินัย"
ด้วยเพราะ "ธรรมวินัย" เป็นสิ่งที่ตราขึ้นจาก "สัพพัญญูญาณของพระพุทธ
เจ้า" ไม่อาจเข้าถึงได้ง่ายด้่วยญาณของอรหันตสาวก


ย่อมไม่แปลกเลย หากจะก้่าวพลาดลงสู่ "วงจรปฏิจสมุปบาท"
ด้วยเหตุนี้แล พระพุทธศาสนา จึงต้องมีพระพุทธเจ้า ดูแลหมู่สงฆ์
หรือมี "ธรรมวินัย" ไว้เตือนใจ ให้ไม่ประมาท หาไม่แล้ว บุคคลผู้
บรรลุอรหันตผล คงกล่าวว่า "พระพุทธเจ้าหรือพระธรรมวินัย หาใช่
สิ่งจำเป็น" ด้วยละเลยความต่างใน "สัพพัญญูญาณ" และ "สาวกญาณ"