ปฏิปทาพระโพธิสัตว์

ปฏิปทาพระโพธิสัตว์

พระโพธิสัตว์ สามารถรักษาศีลได้อย่างหมดจดงดงามทั้งที่ท่านเป็นเพียงคนธรรมดาสามัญ เป็นมานพผู้อ่อนเยาว์อยู่ในวัยเล่าเรียน ทั้งยังต้องตกอยู่ในภาวะบีบคั้น อันเนื่องมาจากคำสั่งของผู้เป็นอาจารย์ แต่ท่านกลับเลือกที่จะทำในสิ่งที่สวนทางกับสังคมคนรอบข้าง อย่างไม่หวั่นไหว ทั้งนี้เพราะท่านมี หิริ โอตตัปปะ อยู่ในใจ จึงไม่ยอมให้สิ่งใดมาเป็นข้ออ้าง หรือ เงื่อนไข ให้กระทำผิดศีลได้เลย
ผู้รักษาศีลด้วย หิริ โอตตัปปะ จึงรักษาได้อย่างมั่นคง และรักษาด้วยความจริงใจโดยไม่ต้องให้ใครมาดูแลกำกับ
ตรงข้ามกับผู้ที่ปราศจากหิริ โอตตัปปะ นอกจากจะเป็นผู้ไม่ขวนขวายในการสมาทานศีลแล้ว ยังเป็นผู้ที่ล่วงละเมิดศีลได้ง่าย ไม่ว่าเวลาใด หรือในที่แห่งใด ไม่ล่วงในที่แจ้ง ก็ล่วงในที่ลับ เพราะไม่มี หิริ โอตตัปปะ คอยดูแลกำกับนั่นเอง
ดังคำกล่าวที่ว่า


....."เมื่อมีหิริและโอตตัปปะอยู่ ศีลก็เกิดขึ้นและตั้งอยู่ได้


.....เมื่อไม่มีหิริและโอตตัปปะ ศีลก็ไม่เกิดขึ้นและตั้งอยู่ไม่ได้"


.....หิริ โอตตัปปะ จึงเป็นธรรมะที่สร้างสรรค์สังคมให้ร่มเย็นเป็นสุข ให้ทุกชีวิตปลอดภัย ได้พบแต่สิ่งที่ดีงาม มีความก้าวหน้ายิ่ง ๆ ขึ้นไป

....ทั้งในชาติปัจจุบันและสัมปรายภพ
แม้ว่า หิริ โอตตัปปะ จะเป็นธรรมะที่สูงส่งถึงเพียงนี้ แต่กลับเป็นธรรมะที่สร้างสมขึ้นได้ ด้วยวิธีง่าย ๆ กล่าวคือ
หิริ ความละอายต่อบาป เกิดขึ้นด้วยการพิจารณาถึงฐานะของตนเอง ๔ ประการ คือ


.....๑. พิจารณาถึงชาติกำเนิดของตนเองว่า ตัวเราเกิดในตระกูลที่ประกอบอาชีพสุจริต เราจึงไม่ควรผิดศีล เลี้ยงชีพในทางที่ผิด ให้เป็นที่เสื่อมเสียแก่วงศ์ตระกูล


.....๒. พิจารณาถึงอายุของตนเองว่า คนมีอายุเช่นเรา ได้รับการสั่งสอนอบรมมาแล้ว ทั้งยังได้เรียนรู้จากประสบการณ์ชีวิตว่า อะไรดีอะไรชั่ว ถ้าเรายังผิดศีล ก็เสียทีที่มีอายุมากเสียเปล่า แต่ไม่มีสติปัญญาตักเตือนตนเองเสียเลย


.....๓. พิจารณาถึงความกล้าหาญของตนเองว่า ตัวเราต้องมีความกล้าหาญ ตั้งใจมั่นอยู่ในคุณความดี บำเพ็ญประโยชน์เพื่อตนเองและผู้อื่น ต่างจากผู้ที่ทำผิดศีล เบียดเบียนตนเองและผู้อื่นให้เดือดร้อน เพราะมีจิตใจอ่อนแอ ตกอยู่ในอำนาจของกิเลส


.....๔. พิจารณาถึงความเป็นพหูสูตของตนเองว่า ตัวเรานั้นเป็นผู้ศึกษาธรรมะมามาก มีหลักธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ เราจึงควรเป็นผู้มีศีล มีการกระทำอันงาม ต่างจากคนพาลซึ่งทำบาปอกุศล เพราะไม่มีหลักธรรมใด ๆ เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ
โอตตัปปะ ความเกรงกลัวต่อบาป เกิดขึ้นได้เพราะกลัวว่าตนเองจะเดือดร้อนในภายหลัง จากภัย ๔ ประการคือ


.....๑. ภัยเพราะติเตียนตนเอง
เมื่อทำผิดศีล เราย่อมรู้สึกเดือดร้อน กระวนกระวายใจในภายหลัง เพราะนึกติเตียนตนเองที่ทำในสิ่งไม่สมควร


.....๒. ภัยจากการที่ผู้อื่นติเตียน
เมื่อบัณฑิต ได้รู้ถึงการกระทำที่ผิดศีลของเรา เขาย่อมติเตียนว่า เราเป็นคนพาล เป็นผู้กระทำบาปกรรม เบียดเบียนตนเองและผู้อื่นให้เดือดร้อน


.....๓. ภัยจากอาชญา
เมื่อเราผิดศีล จนเป็นผลให้ผู้อื่นเดือดร้อน ย่อมต้องถูกลงโทษจากกฎหมายบ้านเมือง ได้รับความเดือดร้อนตอบแทนกลับมา


.....๔. ภัยในทุคติ


.....การผิดศีล ย่อมจะนำเราไปสู่อบายภูมิ มีนรก สัตว์เดรัจฉาน เปรต อสุรกาย ทำให้ต้องประสบทุกข์ภัยเป็นอันมากในภพชาติเบื้องหน้า เมื่อละจากโลกไปแล้ว
ด้วยวิธีการหมั่นฝึกคิดพิจารณาเช่นนี้ ในที่สุด หิริ โอตตัปปะ จะเกิดขึ้นในใจของเราอย่างแน่นอน และเมื่อนั้นการรักษาศีลให้บริสุทธิ์ ย่อมไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป


.....ศีล จัดเป็นบารมี


.....แม้เราจะเป็นเพียงชีวิตเล็ก ๆ ในจักรวาลอันกว้างใหญ่ไพศาล เป็นชีวิตที่เต็มไปด้วยข้อบกพร่องนานับประการ แต่เราก็โชคดีที่สุด ที่ได้เป็นศิษย์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ศาสดาผู้ยิ่งใหญ่ ผู้ได้ชื่อว่าเป็นยอดคน เพราะไม่อาจหาใครที่จะมีคุณสมบัติล้ำเลิศยิ่งไปกว่าพระองค์ได้เลย
การเข้าถึงฐานะอันเลิศของพระองค์ ย่อมมิใช่เรื่องบังเอิญอย่างแน่นอน หากแต่เป็นสิ่งที่มีเหตุและผลอย่างครบถ้วนทุกประการ ฐานะอันเลิศของพระองค์ได้มาจากการสั่งสมบุญบารมีอย่างยิ่งยวดและยาวนาน จนบารมีของพระองค์เต็มเปี่ยมบริบูรณ์ และการสร้างบารมีด้วยการรักษาศีล ก็เป็นพื้นฐานอันสำคัญยิ่ง สู่ความเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า


.....การรักษาศีล เกิดเป็นบารมีได้ เนื่องจากทุกครั้งที่รักษาศีล จะเกิดกระแสแห่งความดีขึ้นในใจ ที่เราเรียกว่า กระแสบุญ รู้สึกได้จากใจที่สบาย และปลอดโปร่ง เมื่อรักษาศีลได้ดีขึ้นบุญที่เกิดขึ้นนี้ จะฟอกใจให้ใสสะอาดจนกระทั่งปรากฏเป็นดวงกลมใส ที่เรียกว่า ดวงศีล เมื่อสั่งสมความบริสุทธิ์แห่งศีลให้ยิ่ง ๆ ขึ้นไป ในที่สุด ดวงศีลจะกลั่นเป็นบารมี ซึ่งบารมีนี้ก็คือวิถีทางเข้าถึงความเป็นเลิศนั่นเอง

 

อนุโมทนาสาธุกับท่าน lotte

พระโพธิสัตว์
เวียนว่ายตายเกิด ในสังสารวัฏ เป็นเวลานาน
มากด้วยเครือญาติ และเพื่อนฝูง ทุกภพ ทุกภูมิ
ท่ามกลางอบายภูมิ พระโพธิสัตว์ ก็ยังเป็น พระโพธิสัตว์
ด้วย ศีล ที่ตน มีอยู่ หรือ รักษาไว้
ผ่านการ แสดงออก ของ โพธิจิต

พื้นฐาน ของ โพธิจิต หรือ จิต ที่เป็นโพธิ
คือ การ เปิด ใจ

เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
สติ ปัญญา สัจจะ อธิษฐาน ทาน ฯลฯ
เกิด และ ดำรงอยู่ ได้ ด้วย ใจ ที่ เปิดกว้าง

ใจ ที่ เปิดกว้าง
ไม่ปิด ต่อ ความบกพร่อง ของตนเอง
จึง ไม่ปิด ต่อ การติเตียน จากผู้อื่น

ใจ ที่ เปิดกว้าง
เปิด ต่อ บุญกุศล ของตนเอง
แม้ท่ามกลาง ความผิดพลาด หรือ ภาวะบีบคั้น ทั้งปวง
จึง เปิด ต่อ บุญกุศล ของผู้อื่น
แม้ท่ามกลาง ความเลวร้าย นานัปการ

ใจ ที่เปิดกว้าง มีอยู่แล้ว ทุกคน
เพียงแต่ มันมักจะปิด เมื่อเกิด ความคลางแคลงใจ

ครู แห่งพระโพธิสัตว์
จึงต้องมี วิธี ปลดปล่อย ความคลางแคลงใจ ให้แก่ศิษย์ อย่างพอเหมาะพอควร

พุทธานุสติ มีสติ ระลึกถึงพระพุทธองค์ หรือ พระพุทธคุณ
ธัมมานุสติ มีสติ ระลึกถึงพระธรรม หรือ พระธรรมคุณ
สังฆานุสติ มีสติ ระลึกถึงพระสงฆ์ หรือ พระสังฆคุณ
ช่วยได้ เมื่อศิษย์ ตระหนัก ใน พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์แล้ว

มีสติ ระลึกถึงอาจารย์ หรือพระคุณของอาจารย์
ช่วยได้ เมื่อศิษย์ เคารพ และเปิดใจ ให้อาจารย์ แล้ว

มีสติ ระลึกถึงความทุกข์ยาก ของสรรพสัตว์
ช่วยได้ เมื่อศิษย์ มีเมตตากรุณา ต่อสรรพสัตว์แล้ว

พระโพธิสัตว์ ที่รู้ ว่าตน เปิดใจ ให้กับสิ่งใด บ้าง
ย่อม สามารถ ใช้สิ่งนั้น เป็นเหตุ แห่งการเจริญ โพธิจิต ได้
ย่อม ไม่หวาดหวั่น ท่ามกลาง ภยันตราย ทั้งปวง
ปราศจาก การเปิดใจ แล้ว
โพธิจิต ไม่อาจ เจริญอยู่ได้
มรรค ผล เพื่อตนเอง และสรรพสัตว์ จึงไม่อาจแสดงตัว

ครู แห่งพระโพธิสัตว์
สามารถถ่ายทอด ใจที่เปิดแล้ว ให้แก่ศิษย์ได้ โดยปราศจากคำพูด
ขอเพียงศิษย์ เปิดใจให้ครู
สิ่งใด ที่ครู เคารพและเปิดใจ
ศิษย์ จะเคารพและเปิดใจ ให้สิ่งนั้นไปด้วย โดยไม่ต้องสอน
พรอันประเสริฐจากครู จะถูกส่งต่อไปให้ศิษย์ โดยอัตโนมัติ

สิ่งนี้ อาจเรียกว่า
การอภิเษก
การบวชเรียน
การเริ่มปฎิบัติธรรม

เมื่อใด ที่พระโพธิสัตว์
อภิเษก บวชเรียน หรือ เริ่มปฎิบัติธรรม
โดยไม่มีสิ่งใด ที่ตนเปิดใจให้ได้ อย่างเต็มที่
ก็เรียกว่า ไม่มีครู ในการเจริญโพธิจิต

เมื่อใด ที่พระโพธิสัตว์
สามารถเปิดใจ ให้กับสิ่งใด อย่างเต็มที่
ถึงแม้ไม่ได้อภิเษก หรือบวชเรียน
ก็เรียกว่า มีครู ในการเจริญโพธิจิต

ครู อาจเป็นใคร หรือสิ่งใดก็ได้
แม้แต่ความทุกข์

 

เมื่อพระโพธิสัตว์ เปิดใจ ให้ครู
สัญญาต่างๆ และประสบการณ์มากมาย จากครู
จะค่อยๆ หลั่งไหล เข้าสู่ ใจ พระโพธิสัตว์
ซึ่ง จะตระหนักได้เอง เมื่อถึงเวลาอันสมควร

ทั้งนี้ หาก ครู ปิดใจ ให้กับสิ่งใด
ศิษย์ ย่อม ปิดใจ ให้กับสิ่งนั้นด้วย โดยไม่ต้องสอน

อาณาเขต การแสดงออก ของโพธิจิต
คือ อาณาเขต การเปิดใจ
เมื่อพระโพธิสัตว์ ปิดใจ ให้กับสิ่งใด
ท่าน ย่อมไม่อาจ แสดงโพธิจิต อันเกี่ยวข้อง กับสิ่งนั้นได้
ขอบเขต การทำงาน ของท่าน ถูกจำกัดไว้ ด้วยอาณาเขตแห่งใจ เช่นนี้

การมีครู ผู้เปิดใจ ให้ทุกสิ่ง จึงสำคัญ
การมี พระพุทธองค์ เป็นครู หรือ พุทธานุสติ จึงให้คุณยิ่ง

 

เมื่อพระโพธิสัตว์ มี พระพุทธองค์ เป็นครู
พระพุทธองค์ ทรง เคารพ ในสิ่งใด
พระโพธิสัตว์ ย่อมเคารพ ในสิ่งนั้น
เป็นไปเอง โดยไม่ต้องสอน

พระพุทธองค์ ทรงประทับยืน
เพื่อฟังพระธรรม ที่พระอนุรุทเทศนา
จนจบ ด้วยความเคารพ ในพระธรรม ฉันใด
พระโพธิสัตว์ ย่อมสดับฟัง
พระธรรม ที่ผู้อื่นกล่าว
จนจบ ด้วยความเคารพ ในพระธรรม ฉันนั้น

การลบหลู่ ในธรรมะ ของกันและกัน
ไม่ว่า จะเป็นฝ่ายใด
ย่อมไม่เกิด
ในหมู่พระโพธิสัตว์
ผู้มี พระพุทธองค์ เป็นครู

 

สำรวจใจตน
สิ่งใด เมื่อระลึกถึงแล้ว กายใจ เกิดปีติ ปัสสัทธิ
สิ่งนั้น คือ ที่พึ่ง ที่ตนใช้ได้

เมื่อ เกิด ราคะ โทสะ โมหะ
ระลึก ถึง พระพุทธ แล้ว ปีติ ปัสสัทธิ ได้
ถือว่าเรา เปิดใจ ให้ พระพุทธ แล้ว
เรา มี พระพุทธ เป็นที่พึ่ง แล้ว
เรา สวด นัตถิเม สรณัง อัญญัง พทโธ เม สรณัง วะรัง
ด้วย กาย วาจา ใจ อยู่ตลอดเวลา แล้ว

การ มี พระธรรม พระสงฆ์ ตลอดจน ครูบาอาจารย์ เป็นที่พึ่ง
ก็เป็นเฉกเช่นเดียวกัน

เมื่อ เกิด ราคะ โทสะ โมหะ
ระลึกถึง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ครูบาอาจารย์
แล้วไม่เกิด ปีติ ปัสสัทธิ
แสดงว่า เรา ยัง ไม่เปิดใจ ให้
พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ครูบาอาจารย์

ระลึกถึง ปณิธาน ที่ตนตั้งไว้
แล้วไม่เกิด ปีติ ปัสสัทธิ
แสดงว่า เรา ยัง ไม่เปิดใจ ให้ ปณิธาน
เรา ยังไม่มี ปณิธาน เป็น ที่พึ่ง

ระลึกถึง ตนเอง
แล้วไม่เกิด ปีติ ปัสสัทธิ
แสดงว่า เรา ยัง ไม่เปิดใจ ให้ ตนเอง
ยังไม่มี ตนเอง เป็น ที่พึ่ง
นะจ๊ะ

 

ด้วยการเปิดใจ แก่สรรพสัตว์ และสรรพสิ่ง ในวงกว้าง
ขอบข่าย การปฏิบัติงาน ของพระโพธิสัตว์ จึงกว้างขวาง
การเปิดใจ ให้ได้กว้างเช่นนี้ จำเป็นต้องมีฐาน

จะจับของร้อนได้ เราต้องมีฐานแห่งความเย็น
เสมอกัน ฉันใด
จะเปิดใจให้อบายภูมิได้
เราต้องมีฐานแห่งพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ
เสมอกัน ฉันนั้น

เมื่อพระโพธิสัตว์ จำต้องปะปน กับอบายภูมิ เพื่อปฏิบัติหน้าที่
ท่านก็จำเป็น ต้องมีฐาน ก่อนเข้ารับงาน
ปะปนกับอบาย แต่ไม่ใช่อบาย
ฉุดอบาย ไม่ใช่ให้อบายฉุด
ให้อบายพึ่ง ไม่ใช่พึ่งอบาย
ยอมตายเพื่อพ้นอบาย ไม่ใช่ให้อบายช่วยเพื่อรอดตาย

ครู แห่งพระโพธิสัตว์ จึงมีวิธีสอน ให้ศิษย์
เคารพ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นครู จากก้นบึ้งของหัวใจ
เกิดปีติ ปัสสัทธิ เมื่อ เอ่ยถึง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
เข้าถึง หัวใจ พุทธะ ธรรมะ สังฆะ ที่มีอยู่แล้ว ในตัวท่านเอง

สิ่งนี้ เป็นฐาน เป็นที่พึ่ง ให้แก่ศิษย์ได้ ไม่ว่า จะไป ในภพภูมิใด
ไม่ได้สิ่งนี้ ครูไม่ส่งไปรับงาน
หากยังส่งไปรับงาน นั่นไม่ใช่ครู

 

ปฎิปทาพระโพธิ์สัตว์!
"เมตตาไมตรี กรุณา มุฑิตา อุเบกขา ปารมีสัมปัญโณ อิติปิโสภควา"

มีในจิตของโพธิ์สัตว์เจ้าทุกๆพระองค์แล....
จะมากหรือน้อยตามวาสนาบารมีที่ได้สั่งสมอบรมมา!

เจริญในรสธรรม

 

ลูกรัก
การเปิดใจ ที่สำคัญ ในขณะนี้
คือเปิดใจ ต่อความอ่อนด้อย ของตนเอง ในด้านต่างๆ
ยอมรับ ความผิดพลาด ความระคายเคือง ทั้งมวล อันเกิดกับตน

การบำเพ็ญ คือ การเจาะช่องว่าง
ผ่านความแข็งกระด้าง แห่งอุปกิเลสความทะยานอยากทั้งมวล
เข้าไปสัมผัส กับพุทธะ ภายในใจ
เหมือนดังการยื่นมือ เข้าไปสัมผัส องค์พุทธะ ภายในสถูปที่มีช่องว่างเหล่านี้

การทาสี ตกแต่งสถูป ช่วยได้เพียงดึงดูดใจ ให้เราเดินเข้าใกล้
เมื่อเรา ยืนอยู่ตรงหน้าสถูปแล้ว
พึงหารอยร้าว แล้วเจาะมันเข้าไป
สัมผัสพุทธะในใจ

หากการเป็น โพธิสัตว์ หรือ พุทธะ
ทำให้เรา รังเกียจ รอยร้าวของสถูป
เราจะเข้าถึง พุทธะภายในใจ ได้อย่างไร ?

หากการเป็น โพธิสัตว์ หรือ พุทธะ
ทำให้เรา ไม่พอใจ ในสิ่งที่ตนเองมี
เราจะ มี อะไร ให้ใช้งาน ?

หากการเป็น โพธิสัตว์ หรือ พุทธะ
ทำให้เรา ไม่สามารถเป็น ในสิ่งที่ตนเองเป็น
เราจะ เป็น อะไรได้ ?

 

แสงจันทร์ส่องนำทาง............

 

พระโพธิสัตว์ ทุกพระองค์
ดำรงอยู่ ด้วย โพธิจิต
ปฏิบัติหน้าที่ ด้วย โพธิจิต
เมตตา จาก โพธิจิต
ปัญญา จาก โพธิจิต
ขันติ จาก โพธิจิต
อุเบกขา จาก โพธิจิต

ความมีอยู่ เป็นอยู่
ความเจริญ ก้าวหน้า
ความดับ สิ้นสูญ
ล้วนเป็นผล มาจาก โพธิจิต

โพธิจิต คือ จิต ที่เป็น โพธิ

โพธิ คือ ร่มเงา ให้ผู้อื่น พึ่งพิง
โพธิ คือ ความตื่น และงอกงาม จากพื้นดิน
โพธิ คือ ความตรง ไม่เอนเอียง ไม่บิดเบี้ยว
โพธิ คือ การผสานความต่าง ของดินและฟ้า ไว้ด้วยกัน

ใบโพธิ ที่ร่วงหล่น
คือ ทะนงตน และ ริษยา
ให้ร่มเงาไม่ได้ แต่เป็นปุ๋ยได้เมื่อสลายตัว

ใบโพธิ ที่อยู่บนต้น
คือ นอบน้อม และ เมตตา
ให้ร่มเงาผู้อื่นได้ สังเคราะห์อาหารแก่ตนได้

sun dog ขอถวายพระพร
ด้วยความนอบน้อม และสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ
ของพระโพธิสัตว์ ทุกพระองค์

 

เป็นหลักธรรมที่เข้าใจได้ดีมากครับ ปฏิปทาแห่งพระโพธิสัตว์ ทำได้ยากยิ่ง แต่มีผู้ทำได้

ขอบคุณครับ

 

โพธิจิต เป็นพาหนะแห่งความมหัศจรรย์ที่ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย
ขอนอบน้อมต่อท่านทั้งหลายที่ใช้โพธิจิตนำทาง

 

หยุดให้เป็น เมื่อควรหยุด
เคลื่อนไหวให้เป็น เมื่อควรเคลื่อนไหว
ทุกเหตุ บังเกิด ผล เสมอ