เยือนจำปาสัก ยลจำปาลาว ในอ้อมกอดของภูเขาและไร่กาแฟ

<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=4 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD class=headline vAlign=baseline align=left></TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD bgColor=#cccccc height=1></TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=4 border=0><TBODY><TR><TD class=body vAlign=baseline align=left>โดย ผู้จัดการรายวัน</TD><TD class=date vAlign=baseline align=left></TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=4 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=4 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 border=0><TBODY><TR><TD vAlign=bottom align=right width=1 height=1></TD><TD vAlign=bottom align=middle background=/images/linedot_hori.gif height=1></TD><TD vAlign=bottom align=left width=1 height=1></TD></TR><TR><TD vAlign=center align=middle width=1 background=/images/linedot_vert.gif></TD><TD><TABLE cellSpacing=5 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR></TBODY></TABLE></TD><TD vAlign=center align=middle width=1 background=/images/linedot_vert.gif></TD></TR><TR><TD vAlign=top align=right width=1 height=1></TD><TD vAlign=top align=middle background=/images/linedot_hori.gif height=1></TD><TD vAlign=top align=left width=1 height=1></TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=4 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD class=Image vAlign=baseline align=middle>ปราสาทวัดพู โบราณสถานที่ได้รับการประกาศเป็นมรดกโลกจากยูเนสโก</TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR></TBODY></TABLE>
</TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=bottom align=left height=12></TD></TR><TR><TD bgColor=#cccccc><TABLE cellSpacing=1 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle bgColor=#ffffff><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%"><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle width=200><TABLE cellSpacing=4 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD class=Image vAlign=baseline align=middle>คลิกที่ภาพเพื่อดูขนาดใหญ่ขึ้น</TD></TR></TBODY></TABLE><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ขบวนแห่กฐินพระราชทาน</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>บ่าวสาวชาวลาวร่วมฟ้อนรำในขบวนแห่</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ต้นกฐิน</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ประเพณีแข่งเรือในงานกฐิน</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>หมอลำสีพันดอน การละเล่นพื้นบ้านของชาวลาวใต้</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ธรรมชาติอันร่มรื่นที่อุทยานแห่งชาติบาเจียง</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ชาวเผ่ากะตู ชาวเผ่าของลาวตอนใต้</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>บ้านชนเผ่าหลังนี้มีมูลค่าถึง 65 ล้าน (กีบ)</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>เมล็ดกาแฟในวันฟ้าฉ่ำฝน</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>กาแฟลาว</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ไร่กาแฟสุดลูกหูลูกตา</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ชาวลาวบนเกาะดอนโขงบนเส้นทางกับนักท่องเที่ยวชาวยุโรปแต่ต่างวิถี</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ขุนเขากว้างใหญ่ เส้นทางขึ้นปราสาทวัดพู</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>ชาวลาวเชื้อสายเวียดนามผู้นี้กำลังโชว์แบงค์ 10,000 กีบ</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>น้ำตกคอนพะเพ็ง ไนแองการ่าแห่งเอเชีย</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle></TD></TR><TR><TD vAlign=baseline align=middle>พรีเซ็นเตอร์และสินค้าไทยที่ไปไกลถึงฝั่งลาว</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle width=165 height=1></TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR></TBODY></TABLE></TD></TR></TBODY></TABLE></TD><TD width=4 background=/images/linedot_vert3.gif></TD><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=7 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD vAlign=top align=middle><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD class=body vAlign=baseline align=left> "จำปาสัก" นครแห่งมรดกโลกแหล่งที่สองของประเทศลาว รองจากหลวงพระบาง ในวันนี้ยังคงเป็นดินแดนที่สงบงาม น่าค้นหา ด้วยวิถีชีวิตที่เรียบง่าย แม้การพัฒนาจะเริ่มเข้ามาเปลี่ยนโฉมหน้าตัวเมืองบางส่วน แต่ดินแดนลาวใต้แห่งนี้ยังคงสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติและร่องรอยประวัติศาสตร์อารยธรรมอันเก่าแก่

"ผู้จัดการปริทรรศน์" พาไปสัมผัสบรรยากาศของประเทศลาวตอนใต้ ในโอกาสที่ตามขบวนอัญเชิญผ้าพระกฐินพระราชทานไปยังวัดเกาะแก้วหัวโขงพระใหญ่ ณ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

บนแผ่นดินฝั่งซ้าย

พลันที่ขบวนรถผู้เข้าร่วมงานกฐินฯ ข้ามผ่านด่านช่องเม็ก จ.อุบลราชธานี สู่เมืองปากเซ แขวงจำปาสัก ระยะทางนับร้อยกิโลเมตรบนถนนที่ระอุด้วยไอแดดนั้น ไม่ทำให้รู้สึกว่ากำลังอยู่บนผืนดินอื่นที่ไม่ใช่แผ่นดินไทยเลย ด้วยทิวทัศน์สองข้างทางที่มีทุ่งนาติดกันเป็นพรืด สลับกับบ้านเรือนผู้คนเป็นระยะ ชวนให้นึกว่าเรากำลังเดินทางอยู่ในจังหวัดทางภาคอีสานจังหวัดใดจังหวัดหนึ่ง มากกว่าจะเป็นพรมแดนของต่างบ้านต่างเมือง

ยิ่งเมื่อได้พบปะพูดคุยกับพี่น้องชาวลาว ก็ยิ่งตอกย้ำให้เห็นว่าความเป็นรัฐชาตินั้นคือสิ่งที่มนุษย์สมมติขึ้น แต่ความผูกพันสนิทแนบแน่นระหว่างดินแดนสองฝั่งแม่น้ำโขงต่างหาก...คือความจริงที่ไม่อาจกีดกั้นด้วยเส้นพรมแดนได้

เวียงสะหวัน พรสะหวัน แม่หญิงชาวจำปาสักที่ไปทำงานไกลถึงนครเวียงจันทร์ เดินทางกลับมายังบ้านเกิดเมื่อได้ยินข่าวว่าจะมีงานทอดกฐินพระราชทานที่วัดเกาะแก้วหัวโขงพระใหญ่ บนเกาะดอนโขงแห่งนี้ ด้วยความมุ่งมั่นตั้งใจว่าจะมาเฝ้ารับเสด็จสมเด็จพระเทพฯ เจ้าฟ้าหญิงของราชวงศ์ไทยที่ชาวลาวเคารพรักมากที่สุด

"คนลาวรู้จักพระเทพหลาย เด็กน้อยๆ ก็รู้จัก เพราะท่านมาเยี่ยมยามตลอด ท่านชอบฟ้อนรำ สนุกสนาน งานไหนๆ ท่านก็ต้องฟ้อนรำ ร้องเพลงลาวตลอด คนลาวนิยมชมชอบท่านหลาย" คือคำกล่าวอย่างซื่อๆ ของแม่หญิงชาวลาว

แม้จะไม่ได้เฝ้ารับเสด็จฯ อย่างที่หวัง แต่อย่างน้อยการได้เดินทางกลับมาทำบุญที่วัดบ้านเกิด ก็ทำให้เธอรู้สึกสุขใจด้วยอิ่มบุญ ดวงสะหวันกล่าวว่า คนลาวชอบการทำบุญมาก ไม่ว่าจะอยู่ใกล้ไกลขนาดไหน หากมีการทอดกฐิน ผ้าป่า ก็จะเดินทางมาร่วมงานให้จงได้ ซึ่งการทอดกฐินในแต่ละท้องถิ่นของลาวก็จะแตกต่างกันไปตาม "ฮีต" ตาม "คอง" ของแต่ละหมู่บ้าน อย่างเช่นในภาคใต้ของลาวเช่นจำปาสักนี้ ในงานทอดกฐินก็จะมีขบวนแห่รอบพระอุโบสถ 3 รอบก่อนประเคนผ้าพระกฐิน ตลอดจนประเพณีการละเล่น "หมอลำสีพันดอน" ซึ่งจะมีเฉพาะในดินแดนแถบลาวใต้เท่านั้น

คนไทยในลาวใต้

ในเย็นวันหนึ่ง คณะของเราเข้าพักที่อุทยานบาเจียง ในรีสอร์ทที่แวดล้อมไปด้วยเสียงน้ำตกและป่าเขียวขจี คนในดินแดนฝั่งขวาบางคนทำหน้าพิกลเมื่อได้ยินชื่อ"น้ำตกผาส้วม" แต่ในภาษาลาวนั้นคำว่า "ส้วม" หมายถึง เรือนหอของคู่บ่าวสาว ซึ่งก็ฟังเข้ากันดีกับบรรยากาศในที่พักสุดโรแมนติกแห่งนี้

เรือนพักหลายหลังกระจายตัวอยู่ห่างๆ ท่ามกลางร่มเงาของไม้ใหญ่น้อย และทุกหลังสามารถมองเห็นวิวน้ำตกและลำธารจากหน้าต่างที่พักอันแสนสบาย ด้านในตกแต่งเรียบง่ายแต่ทว่าเก๋ไก๋ จึงไม่น่าแปลกใจเมื่อได้ทราบว่าเจ้าของรีสอร์ทแห่งนี้เป็นชาวไทย เนื่องจากว่า ทุกวันนี้มีนักธุรกิจคนไทยจำนวนมากเข้ามาลงทุนในประเทศลาว

แต่เมื่อได้พบหน้าวิมล กิจบำรุง เจ้าของรีสอร์ทในอุทยานบาเจียงจำปาสัก ก็ต้องประหลาดใจ และยิ่งทึ่งเมื่อได้ทราบเรื่องราวการบุกเบิกก่อสร้างที่พักที่นี่ของเขา เพราะธุรกิจของชายไทยผู้นี้ต้องแลกกับการสูญเสียดวงตาทั้งสองข้างไป
วิมลเล่าว่า เมื่อกลางปี 2539 เขาได้รับคำชักชวนจากหลายฝ่ายให้เข้ามาพัฒนาธุรกิจท่องเที่ยวใน สปป.ลาว หลังจากสำรวจแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ ในแขวงจำปาสักหลายแห่ง สุดท้าย น้ำตกผาส้วมแห่งนี้ก็เป็นที่ที่เขาถูกใจที่สุด จึงได้ขออนุญาตทำการสำรวจอย่างละเอียด

สภาพของพื้นที่ในสมัยนั้นเป็นป่าเสื่อมโทรม ทางเข้าเป็นเกวียนเล็กๆ คดเคี้ยว ถ้าฝนตกจะไม่สามารถผ่านเข้าออกได้ วิมลบอกว่า ในป่าขณะนั้นแทบไม่มีสิ่งมีชีวิตที่เคลื่อนไหวได้ให้เห็นเลย ทั้งบนต้นไม้ พื้นดิน หรือแม้แต่ในน้ำ เพราะถูกจับไปเป็นอาหารของชาวบ้านจนหมด แสดงให้เห็นถึงสภาพชีวิตอันแร้นแค้นและยากลำบากของชาวบ้านที่นี่ ซึ่งก็ได้กลายมาเป็นแรงงานชุดแรกของโครงการของเขานั่นเอง

วิมลได้ตั้งโรงครัวปรุงอาหารให้คนงานเพื่อแลกกับการจับปลาและหยุดยิงนก อีกทั้งยังขุดล้อมไม้ใหญ่จากภายนอกหลายชนิดเข้ามาปลูกในบริเวณโครงการ รวมถึงต้นกฤษณา ซึ่งเป็นไม้มีค่าหายาก ก็ถูกนำเข้ามาปลูกแทนต้นสุดท้ายที่ถูกลักลอบตัดจนสูญพันธุ์ โดยมีช้างเป็นกำลังสำคัญในการชักลากไม้ที่ล้มตายไหลมาตามลำห้วย เพื่อนำมาปลูกสร้างร้านอาหารและที่พักซึ่งถูกดัดแปลงจากบ้านต้นแบบของชนเผ่าลาวทางใต้

พนักงานในโครงการก็ประกอบไปด้วยชนเผ่าต่างๆ กว่า 8 เผ่า อีกทั้งยังได้มี "เฮือนชนเผ่า" หมู่บ้านที่สร้างจำลองแบบมาจากบ้านของชนเผ่าที่มีอยู่ในพื้นที่ของลาวใต้จำนวนทั้งหมด 18 เผ่า อาทิเช่น เผ่าแงะ,เผ่าละแว และตาคู เป็นต้น เพื่อรวบรวมประเพณีและความเป็นอยู่ของชาวชนเผ่าเหล่านี้ไว้ จากดินแดนรกร้างที่ถูกทอดทิ้ง กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ธรรมชาติและวัฒนธรรม ทุกวันนี้ความยากจนชาวบ้านที่นี่ได้ผ่านพ้นไป พร้อมๆ กับการมาเยือนของนักท่องเที่ยว

แต่น่าเสียดายที่วิมลไม่มีโอกาสมองเห็นความสำเร็จเหล่านี้ เพราะภายหลังจากเปิดโครงการได้เพียง 1 สัปดาห์ เขาก็ล้มป่วยถึงขั้นโคม่าด้วยโรคมาลาเรียขึ้นสมอง เมื่อฟื้นขึ้นมา ดวงตาของเขาก็ไม่สามารถมองเห็นได้ แม้จะสูญเสียดวงตาไป แต่กำลังใจของชายผู้นี้มิได้มืดบอดตามไปด้วย

"ผมเองถึงแม้จะไม่สามารถเห็นภาพเหล่านั้นได้ แต่ก็มีความสุขที่ได้ยินเสียงลูกค้าหัวเราะ มีความสุขกับเสียงช้อนส้อมกระทบจาน