แม่นากพระโขนง

ขนหัวลุก

"ใบหนาด"

"สมุห์แสง" เล่าประวัติเรื่องขนหัวลุกในอดีต

ถ้าเอ่ยถึงแม่นากพระโขนง เชื่อว่าทุกคนคงเคยได้ยินชื่อเสียงมาแล้วทั้งนั้น และรู้จักกันดีว่าเป็นผีที่โด่งดังที่สุดในเมืองไทย มีการนำไปสร้างหนังและละครมากที่สุด...จะเป็นรองก็แต่ผีแดร๊กคิวล่าของฝรั่งเรื่องเดียวเท่านั้น

บริษัทหัสดินทรนำเรื่องแม่นากพระโขนงมาสร้างหนังครั้งแรกเมื่อ 70 ปีมาแล้ว (พ.ศ.2479) คนดูนิยมชมชอบกันมาก จนนายโหมด ว่องประดิษฐ์ นำมาสร้างในปีถัดมา ก็ปรากฏว่ามีคนแห่แหนไปดูหนังเรื่องนี้กันมืดฟ้ามัวดินยิ่งกว่าครั้งแรกด้วยซ้ำไป

ว่ากันว่า นักสร้างหนังที่ยังคิดไม่ตกว่าจะสร้างเรื่องอะไรดีถึงจะถูกใจคนดูก็มักจะสร้างหนังเรื่องแม่นากพระโขนง ส่วนมากมักจะได้กำไรมากกว่าขาดทุน

"แม่นากพระโขนง" คือชื่อยืนโรง แต่เมื่อมีการสร้างเป็นหนังกันบ่อยครั้งเข้าก็ตั้งชื่อกันไปต่างๆ นานา โดยมีคำว่า "แม่นาก" อยู่ในชื่อเรื่องเพื่อให้คนรู้ว่าเป็นหนังผีอมตะเรื่องแม่นากพระโขนงแน่ๆ ไม่ใช่ผีตัวอื่นเด็ดขาด

ชื่อต่างๆ เท่าที่จำได้ก็มี แม่นากคืนชีพ, วิญญาณรักแม่นาก, แม่นากคะนองรัก, แม่นากอาละวาด, สัญญาใจแม่นากพระโขนง, แม่นากภาคพิสดาร ฯลฯ

ที่ตั้งชื่อโลดโผนเหลือเชื่อก็มี แม่นากบุกโตเกียว, แม่นากอเมริกา, แม่นากเจอผีปอบ, หม้อแม่นาก เป็นต้น

เคยมีผู้ยืนยันว่าภาพยนตร์แม่นากพระโขนงทั้งสิ้นมีอยู่ถึง 47 เรื่อง!

แม่นากพระโขนงจะเป็นเรื่องจริง หรือเป็นเพียงตำนานที่เล่าต่อๆ กันมา? ถ้าเป็นเรื่องจริงจะมีปีศาจแม่นากดุร้ายอย่างในหนังละครหรือไม่? พอจะรวบรวมหลักฐานต่างๆ มาเล่าสู่กันฟังได้ดังนี้

ก.ศ.ร.กุหลาบ (กุหลาบ ตฤษณานนท์) บรรณาธิการหนังสือพิมพ์สยามประเภท ได้เขียนตอบผู้อ่านว่า

"พระศรีสมโภช (บุด) วัดสุวรรณ เล่าถวายเสด็จอุปัชฌาย์ว่า ในรัชกาลที่ 3 กรุงเทพฯ อำแดงนาก บุตรขุนศรี นายอำเภอ บ้านอยู่ปากคลองพระโขนง เป็นภรรยานายชุ่ม ตัวโขนทศกัณฐ์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี อำแดงนากมีบุตรถึงอนิจกรรม นายชุ่มทศกัณฐ์สามี นำศพอำแดงนากภรรยาไปฝังที่ป่าช้าวัดมหาบุด

"วัดมหาบุดนี้ที่พระศรีสมโภช (บุด) วัดสุวรรณเป็นผู้สร้าง ตั้งแต่ท่านยังเป็นมหาบุดในรัชกาลที่ 2

"ศพอำแดงนากฝังไว้ที่นั่น ไม่มีปีศาจหลอกหลอนผู้ใด เป็นแต่พระศรีสมโภชเจ้าของวัดมหาบุด เล่าถวายพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรสว่า นายชุ่มทศกัณฐ์เป็นคนมั่งมี เป็นตาน้อยของนายสนเศรษฐี บุตรนายชุ่มมีชายหญิงหลายคนแต่ล้วนยังไม่มีสามีภรรยาทั้งสิ้น

"บุตรนายชุ่มหวงทรัพย์สมบัติของบิดา เกรงว่าบิดาจะมีภรรยาใหม่ จะกระจายทรัพย์สมบัติเสียหมด พวกลูกจะอดตาย (ไปตามๆ กัน)

"พวกลูกชายจึงทำอุบาย ใช้คนไปขว้างปาชาวเรือตามลำคลองริมป่าช้าที่ฝังศพอำแดงนากมารดา แลวิดน้ำกู้เรือของนายชุ่มที่ล่มก็ได้ บุตรชายแต่งกายเป็นหญิงให้คล้ายอำแดงนากมารดา ทำกิริยาเป็นผีดุร้ายให้คนกลัวทั่วทั้งลำคลองพระโขนง ประสงค์จะกันเสียไม่ให้ผู้หญิงมาเป็นภรรยานายชุ่มบิดา"

ขุนชาญคดี (ปั่น) เป็นอีกผู้หนึ่งที่เล่าถวายสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ พระอมรฤดีทราบความจึงนำมาเขียน แล้วสรุปว่า

"เรื่องนางนากพระโขนงเป็นเรื่องจริง ไม่ใช่เรื่องเหลวไหล แต่ที่หนังสือพิมพ์และภาพยนตร์ หรือวิทยุกระจายเสียงนำมาเผยแพร่นั้น เขาเพิ่มเติมปะติดปะต่อให้เป็นเรื่องยาว เพื่อให้ได้รับความบันเทิงมากขึ้น

"แต่เรื่องที่ข้าพเจ้าจะเขียนจะพยายามเฟ้นเฉพาะที่ใกล้ความจริงอย่างที่สุด เรียบเรียงตามเค้าความที่ได้มาจากคำบอกเล่าหลายแห่ง หลายกระแส เช่นปากคำของขุนชาญคดี (ปั่น) จากพระสมุห์แบนผู้เป็นเชื้อสายของนางนาก และจากท่านผู้มีบรรดาศักดิ์สูงอายุบางคน"

พระสมุห์แบนนั้นเป็นบุตรนายชุ่มทศกัณฐ์ ภายหลังจะเป็นโรคประสาทหรือเพราะเหตุใดไม่ทราบแน่ชัด ได้ผูกคอตายที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม

มหาอำมาตย์ตรี พระยาทิพโกษา (สอน โลหนันทน์) ได้บันทึกไว้เมื่อ พ.ศ.2473 ว่าปีศาจนางนากดุร้ายจริง จนสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) ได้ไปเรียกนางนากขึ้นมาจากหลุม แล้วเจาะเอากระดูกหน้าผากของนางนากไป

ท่านขัดกระดูกแผ่นนั้นจนเป็นมันแล้วลงยันต์กำกับไว้ เจาะทำเป็นหัวเข็มขัด เวลาไปไหนก็เอาคาดเอวติดไปด้วย ตั้งแต่นั้นปีศาจนางนากพระโขนงก็เงียบสงบลง

วัดมหาบุดในอดีต (มหาบุศย์ในปัจจุบัน) เคยมีตำนานว่าชายผู้หนึ่งมาตามหาบุตรที่หายไปแต่ไม่พบ จึงสร้างวัดขึ้นชื่อ "วัดมาหาบุตร" ต่อมาจึงเพี้ยนเป็น "วัดมหาบุศย์" แต่เชื่อว่าเป็นเรื่องเล่าสู่กันฟังเพื่อเอาสนุกเท่านั้น

มีหลักฐานว่าพระศรีสุวรรณ เดิมชื่อบุด สร้างวัดขึ้นแล้วเรียกกันว่า "วัดมหาบุด" ตามชื่อเดิมของท่านผู้สร้างมากกว่า ต่อมาจึงเปลี่ยนภาษาเขียนให้ดูขลังขึ้นเป็น "วัดมหาบุศย์" โดยรักษาการออกเสียงเอาไว้ตามเดิม

ในที่สุดก็มีคนเชื่อถือว่าปีศาจนางนากพระโขนงมีจริง แต่มิได้ทำอันตรายผู้ใดจนถึงแก่ชีวิต

ส่วนสาเหตุที่วิญญาณเฮี้ยนนักก็เนื่องจากนำศพนางนากไปฝังไว้ระหว่างตะเคียนคู่ ด้วยความเชื่อแต่โบราณกาลว่าผีตายทั้งกลมมักดุร้าย ต้องอาศัยผีนางตะเคียนคอยกำราบไว้ แต่ฝังผิดทิศโดยศีรษะนางนากหันไปทางทิศตะวันออก บันดาลให้เกิดแรงปีศาจที่นางตะเคียนไม่อาจควบคุมได้

ไม่ว่าจะจริงเท็จประการใด แม่นากพระโขนงก็เป็นผีอมตะของคนไทย ได้รับความเคารพนับถือในอิทธิฤทธิ์มาจนถึงทุกวันนี้