“กระจกเงา สะท้อนตัวเรา”

สิ่งที่ฉันมองเห็นในกระจกเงาในอีกแง่มุมหนึ่ง ที่อาจไม่เหมือนแบบคนอื่นๆ และอาจจะมีบางคนบ้างที่เห็นแบบเดียวกับฉันบ้าง ฉันเฝ้ามองและครุ่นคิดว่า อะไร ทำไม ที่ทำให้คนเราชอบส่องกระจกกันนักฉันเป็นคนหนึ่งแหละที่ไม่ค่อยได้ส่องกระจกมากนัก แต่ก็ไม่ใช่ว่าเกลียดการส่องกระจกซะจนไม่อยากเห็นหน้าตัวเองในกระจก จะส่องกระจกบ้างเพื่อดูความเรียบร้อยของตัวเองในตอนก่อนออกจากบ้านยิ้มให้ตัวเองที่อยู่ในกระจกบ้าง ปฎิเสธไม่ได้ว่า ไม่ว่าคนเราจะไปที่ไหนๆ ถ้าเจอกระจกเงาตั้งอยู่ ก็จะแวะส่องสักกะหน่อย เพื่อสำรวจตัวเองอีกครั้ง ว่าตอนนี้ดูดีหรือยัง มีอะไรติดหน้าติดตาเลอะเทอะหรือไม่เป็นเรื่องที่น่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียวกับเหตุผลในการส่องกระจกของแต่ละคน บางคนถึงขนาดต้องพกกระจกติดตัวกันเลยทีเดียว

แง่คิดอีกมุมหนึ่งที่สะท้อนออกมาจากกระจกตรงหน้าฉัน ให้ฉันได้ฉุกคิดทุกครั้งที่ได้ส่องกระจกบานต่างๆนั้นก็คือ สิ่งที่เห็นในกระจกคือตัวเราจริงๆ หรือไม่ จากกระจกที่มีภาพเสมือนของเราอยู่ตรงหน้า สิ่งที่เราเห็นตัวเราในกระจกนั้นเหมือนกับที่คนอื่นๆ เห็นเราอย่างนั้นหรอ ฉันว่าไม่จริงเลยทีเดียว สิ่งที่เราเห็นตัวเราในกระจกนั้นฉันว่ามันคือสิ่งที่ตัวเราอยากให้เป็นหรือคิดว่าเราเป็นซะมากกว่า มันเป็นภาพมายา ภาพที่อยากให้คนอื่นเห็นว่าเราเป็นแบบนี้ ทั้งเสื้อผ้า ร่างกาย การแต่งหน้าแต่งตา หนวดเครา ทรงผม ล้วนเป็นสิ่งปรุงแต่งให้เราสร้างสรรตัวตนของเราขึ้นมาเนื้อหนัง ร่างกายและรูปร่างที่ได้มาตั้งแต่กำเนิด แหมไม่อาจเลือกได้ แต่เราก็ขอเลือกที่จะเปลี่ยนแปลงแก้ไข ตกแต่งมันใหม่ ให้ได้สมดังใจอีก

กลับมาเรื่องที่ว่า เราเห็นตัวเราจริงๆ หรือไม่ จากกระจกเงา ฉันอยากให้แง่คิดอย่างนี้ว่า ไม่ว่าเราจะส่องกระจกเงาในท่าไหนเพื่อมองหน้าดูตา สำรวจแขน สำรวจร่างกายดูความสูงต่ำดำขาวของตัวเอง เราก็ไม่มีวันมองตัวเราเองได้รอบด้าน ไม่สามารถมองได้ทุกแง่ทุกมุม หรือแม้แต่
เราจะมองตัวเอง ด้วยตาตัวเอง ไม่ผ่านกระจกสะท้อน จะก้มจะเงย เหลียวซ้ายแลขวา เราก็มองไม่ได้รอบ ทั่วถ้วนอยู่ดี ไม่ว่าจะเป็นแผ่นหลัง ใบหน้าที่เห็นแต่ปลายจมูกรำไรๆ คอก็มองไม่เห็น หลายคนอ่านถึงตรงนี้อาจโต้แย้งว่า ก็ส่องกระจกงัย เราก็เห็นแล้ว ใช่แล้ว คุณพูดถูกทีเดียว เราเห็นภาพคอ ภาพหู ภาพจมูก ภาพลูกกะตา และภาพรวมทั้งหมดคือใบหน้าของเรา หรือแม้แต่แผ่นหลัง ผ่านกระจกเงาเป็นสื่อกลางได้

แต่อยากจะถามว่า เราเห็นหูของเราเองจริงๆสักครั้งบ้างไหม เห็นคอของเราเองจริงๆเองกับตาของเราได้ไหม ใบหน้างามๆ ของเราเองจริงๆ สักครั้งได้หรือไม่ มองเห็นแบบที่เรามองเห็นแขนของเรา มองเห็นมือของเราเอง มองเห็นเท้าของเราเอง มองเห็นแบบที่เรามองเห็นผู้อื่น เป็นตัว เป็นตน หน้าตา คอ หู แบบนี้ แบบนี้ ได้ไหม? มันไม่อาจเป็นไปได้ ถึงแม้จะใช้กระจกเงาก็ตาม นั่นคือคนเราไม่สามารถมองเห็นตัวเองให้ครบทุกสัดส่วน แบบที่เราใช้ตาเรามองผู้อื่นได้ ต่อให้เป็นภาพสามมิติ ภาพก็คือภาพ ก็ไม่เหมือนร่างกายคนคนหนึ่งที่ยืนอยู่ตรงหน้าให้เรามองอยู่ดี

เมื่อมองไม่ได้ครบรอบด้านแล้วมันผิดตรงไหน บางคนอาจจะถามขึ้นมาอย่างนี้ ไม่ผิดหรอก มันเป็นปกติและเป็นธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่ามนุษย์เลยแหละ น่าสนใจที่ว่า ตัวเราเองแท้ๆทำไมไม่สามารถมองเห็นได้หนอ? และทำไมคนอื่นถึงต้องเห็นตัวเราได้หมดเลยล่ะ เอาแหละแต่เราพอคิดออกไหมว่า ที่คนอื่นเห็นเราทั้งตัวนั้น เขาเห็นเราเป็นอย่างไร เห็นในแบบที่เราคิดไหมว่าเราเป็นน่ะ จะรู้ได้อย่างไรหนอ? ไม่มีทางรู้ความจริงลึกๆในใจของเขาได้หรอก ว่าเขาเห็น(คิด)ว่าเราเป็นอย่างไรได้หรอก แต่จริงๆแล้วเราสามารถรู้และเห็นตัวเองได้ชัดเจนในจิตในใจเรานี่แหละว่า เราคิดว่าเราเป็นอย่างไร เราอยากจะเป็นอย่างไร แล้วเราต้องทำอย่างไรจะเป็นอย่างนั้นที่เราคิดและคิดว่าเราเป็นแล้วได้ เราเองนั้นแหละที่จะรู้ว่าเราคิดและเห็นคนอื่นเขาเป็นอย่างไร ในโลกของเราเอง ในความคิดของเราเอง บางอย่างที่คนหนึ่งๆเป็นหรือที่คนหนึ่งๆกระทำลงไป บางครั้งเราก็ไม่อาจเข้าใจเหตุผลที่กระทำนั้นๆได้ เราก็จะคิดๆหาเหตุผลว่าน่าจะอย่างโน่นอย่างนี้ เห็นไหมว่าเราเห็นได้แต่ความคิดของเราเอง เหตุผลของเราเองไปตามประสา

คนอื่นเขาเห็นตัวเรา มองตัวเรา และในทางกลับกัน เราก็เห็นตัวเขา มองตัวเขา
แล้วจิตกับใจเราก็คิด ก็ปรุง ก็แต่ง ตามความรู้ ความจำ เดิม ที่จะพยายามอธิบายเขา วินิจฉัยเขา ระบุเขาว่าเป็นอย่างนั้นอย่างนี้
เช่นเดียวกัน จิตกับใจเขาก็คิด ก็ปรุง ก็แต่ง ตามความรู้ ความจำ เดิม ที่จะพยายามอธิบายเรา วินิจฉัยเรา ระบุเราว่าเป็นอย่างนั้นอย่างนี้

ถึงแม้เราจะมองเห็นตัวเราเองในกระจกได้ จิตใจเราก็จะคิด จะปรุง จะแต่ง เงาสะท้อนตัวเราในกระจก ตามความรู้ความเข้าใจเดิมๆ ความจำเดิมๆ และพยายามจะอธิบายตัวเอง วินิจฉัยตัวเอง และระบุตัวเราเองว่าเป็นใคร ว่าเป็นอย่างนั้น เป็นอย่างนี้ อีกเช่นกัน

ว่าแล้วคงพอมองออกกันใช่ไหม ว่าอะไรที่ทำให้คนเราสับสนวุ่นวายและไม่เข้าใจกันและกันได้อย่างถูกต้อง

การที่จะเข้าใจสิ่งต่างๆ พึงระลึกไว้ว่าสิ่งสำคัญที่สุดก็คือจิตและใจของคนเรานั่นเอง ที่ควรรู้ควรดูควรตามให้เห็น ให้เข้าใจได้ด้วยตนเอง และกระจกเงาก็ไม่อาจสะท้อนจิตใจและความรู้สึกนึกคิดของคนเราออกมาได้อีกด้วย….

สุขกาล

อ้างอิง
“กระจกเงา สะท้อนตัวเรา” | www.bodkwam.com : การเรียนรู้คือชีวิต